was bij mij
31
naast het lancia
Onthou één ding... x
select=leer= selectleer
programma
nu ookde pittige
autobianchi A112 type’s
Hoe os tea
van LOON’S
automobielbedrijf
„Bomaanslag
■ESfS
zeker gelukt”
M
I
I
I
(^AUTOBIANCHI ||EMM
Meubelfabriek
Oisterwijk
Hlhii
Hoorzitting over
spreidingsbeleid
op 22 mei
Korte Kleverlaan 30-44 tel. 023-259311
Bloemend aal
Uitbreiding werving
buitenlandse bedrijven
13
V R IJ D A G
2
1975
MEI
12
VARIA
door Rolf Stallinga
i
Imbeciele BVD
J
Verrassing
Dit woord: BLIND
Dit woord: OPPEREN
Dit woord: BLAASKAAK
Dit woord: BELEEFD
Gangsterachtig
t/-'
i
)«i
I
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
ADVERT ENTIE)
I
Zijlweg 9-11 Haarlem, telefoon (023) 324866
Max Lewin gelooft niet
meer zo in gezag en orde
tafels stoelen
TV-kasten bankstellen
slaapkamers wandkasten
dekenkisten
1974
1970
1970
1970
1974
1974
1973
1973
1973
1971
1971
1970
1970
:974
1973
1972
1972
1971
969
972
970
971
971
973
Deze hoekkombinatie van geschuurd rund-
leer zit perfekt. Door de losse nonchalante
kussens ziet hij er sportief uit. Leverbaar in
verschillende kleuren uitstekend leer.
De prijs van
een driezitsbank met één arm is 3.395,-van een tweezits-bank 2.385,- en van het hoekelement 1.485.-
„Het is”, merkt hij op, „een grote puin
hoop. Voor het gemeentebestuur heb ik
nog een verrassing in petto maar die
bewaar ik voor de zitting. Samkalden
zal er blij mee kunnen zijn”. Lewins
enige vrees is dat de rechtbankpresi
dent hem de mond zal snoeren. „Maar”,
zo oppert hij monter, „uiteindelijk heb
ik het laatste woord.
terecht moest staan wegens smaad je
gens Piet Nak van het Vietnam Comitee.
Toonzaal: Amsterdam ft
Leidsekade 102 (naast Lido, vlak- M
bij Leidseplein) .tel. 020-233917.
Ma t/m za 9-18 uur.Ook weer op H
donderdagavond tot 21.30 uur.
Uw kopjé koffie staat klaar. H!
Schichtig om zich heen kijkend ver
laat ij daarna de stationsrestauratie
waar ons gesprek plaats had. Een onop
vallende man met een grijze jas en een
grijze hoed. De ober blijkt hem te ken
nen. „Dat was Max”, zegt hij.
Een zo maakt Lewin zich nu op voor
een humanisering van het gevangenis
wezen en het afschaffen van „zinloze”
lange straffen. De Amsterdamse recht
bank kan van zijn kant, zo laat hij
weten, politiek vuurwerk verwachten
waar de honden geen brood van zullen
lusten. Anders gezegd: „Wat ik ga zeg
gen, zal voor de landelijke en Amster
damse politiek ernstige repercussies heb
ben. Kom maar kijken, want je zult
kunnen lachen”.
Dat had ook iets te maken met de
BVD, die via de officier van justitie, mr.
Hartsuiker, liet weten met de Nieuw
Rechts-voorzitter een Oostduitse agent
te hebben ontmaskerd. Lewin geeft toe
dat hij de geheime dienst van dat land
sinds de jaren vijftig vrachten documen
ten heeft toegespeeld. „Maar het waren
uitsluitend openbare stukken zoals de
handelingen van de Tweede Kamer en
persmededelingen van de NATO. Als ze
maar een hoop papier zagen, vonden ze
het prachtig.”
Vindt hij het zelf niet vreemd om als
bekend communistenhater iets dergelijks
te doen? „Ach, het was onschuldig. Sinds
1952 kwam ik als handelsagent voor
Nederlandse ondernemingen op de Leip-
ziger Messe en ben toen gesnapt met
zwarte Oostmarken. Ze hebben me toen
voor de keuze geplaatst :óf de gevange
nis, óf meewerken. Maar ik heb goed
bekeken dat er geen geheime stukken
bij zaten”.
Volgenus zijn zeggen heeft hij in 1962
een zekere Langeraat van de BVD op de
hoogte gesteld van zijn handel en wan
del in de DDR. „Ik zou er nog iets van
horen”, zei hij, maar het enige wat
gebeurde dat de BVD mij sindsdien op
de hielen zat en mijn telefoongesprek
ken afluisterde. „Die imbeciele BVD, die
toch altijd al het lachertje van de hele
wereld is geweest, kon zich kennelijk
niet voorstellen dat ik die Oostduitsers
gewoon aan het lijntje heb gehouden”.
Zegt daarna op serieuzere toon: „Het
kan natuurlijk zijn dat een andere agent
zich voor Lewin uitgeeft. Ja, dat is een
mogelijkheid”. Overigens meent hij te
weten dat justitie hem niet wegens deze
al dan niet vermeende spionage-affaire
zal vervolgen.
Max Lewin heeft vertrouwen in de
psychologen die hem in het huis van
bewaring hebben onderzocht en hem
complimenten zouden hebben gemaakt
over zijn meer dan normale intelligentie.
„Ze waren erg geïnteresseerd en zitten
met het geval in hun maag. Moet je
luisteren: normaal krijgen ze alleen
zwakke geesten, maar nu zagen ze ie
mand die niet is te plaatsen en geen
enkel complex heeft. Ik ben dus niet
gek. En dat moet je wel zijn om een
treinstel op te blazen. Zeker op mijn
leeftijd van 55”, meent hij.
Wie op basis van deze uitspraken zou
veronderstellen dat deze door zijn tegen
standers van gevaarlijke Don Quichotte-
stoutenbeeh
select v
leer- en wandenshow
MAASTRICHT. (ANP) Minister
Lubbers van Economische Zaken gaat
het apparaat voor de werving van bui
tenlandse bedrijven uitbreiden. Hij heeft
gisteren bij de inauguratie van de indus-
triebank Limburg (instituut voor ont
wikkeling en financiering), kortweg LI-
ÖF genoemd, medegedeeld, dat hij werkt
aan een versterking van het bestaande
acquisitie-apparaat in New York en aan
de vestiging van een acquisitiebureau in
Tokio. Voorts zal ten behoeve van de
acquisitie binnen West-Europa in Den
Haag een bureau worden opgericht.
DEN HAAG (ANP). Op donderdag
22 mei houdt de Tweede-Kamercommis-
sie voor het spreidingsbeleid een openba
re hoorzitting over het beleid van de
regering met betrekking tot de spreiding
van rijksdiensten. Uiterlijk donderdag 15
mei zullen organisaties en instellingen
zich voor deze hoorzitting aangemeld
moeten hebben.
Over de datum waarop de kamer in
een plenaire vergadering in het open
baar over het spreidingsbeleid zal debat
teren bestaat nog geen zekerheid. Het
presidium van de Tweede Kamer heeft 3
juni en woensdag 4 juni voorgesteld,
maar de kamercommissie, die gisteren in
vergadering bijeen was, zou het debat
graag een week later vastgesteld zien,
dit met het oog op de noodzakelijke
voorbereiding.
Wanneer men naast elkaar zet: een
blinde bedelaar, een blinde kaart, een
blinde steeg, hij handelde in blinde
drift, een blinde passagier, de secreta
resse typt blind, ziet men allerlei
betekenisschakeringen van het woord
blind. Daar is in de eerste plaats: het
gezichtsvermogen missend, maar ook:
wat niet gezien mag of kan worden;
verder: zonder te kijken, doodlopend
en zelfs: niet hebbend wat men zou
verwachten te zien. Dat laatste vindt
men in blinde kaart, wat in het
Italiaans een mappa muta heet, dus:
een stomme kaart. In een blinde klip
overheerst de gedachte aan iets dat
gevaarlijk is, maar waarom zeker
vleesgerecht met gehakt een blinde
vink wordt genoemd heb ik niet kun
nen vinden. Welke lezer(es) helpt?
Er zijn in het Nederlands drie
voorzetsels waarvan werkwoorden
zijn gevormd: de voorzetsels in, uit
en op. Van in komt het werkwoord
innen: in huis brengen, in bezit ne
men en vandaar: invorderen, ontvan
gen, speciaal van belastingen. Uiten is
natuurlijk: uitspreken, uiting geven
aan gevoelens of gedachten. Dan vol
gen er twee werkwoorden op -eren:
(herinneren en opperen. (Herinne
ren is: (weer) te binnen brengen, in
het geheugen (terug)-roepen. Opperen
betekent letterlijk: in de hoogte
brengen, iets ergens bovenop brengen.
Een opper is: een stapel opgetast
hooi, dus een hooischelf of hooimijt.
Figuurlijk is opperen: te berde bren
gen, gezegd van plannen, denkbeelden,
gissingen of bezwaren. Ook als zee
mansterm komt opperen voor. Dan
betekent het: koers zetten naar de
opperwal.
microfoon ophangen”) en de „Nacht-
und Nebeltechnik” van de politie. Wat
bedoelt hij daarmee? „het was bij de
Gestapo de gewoonte om mensen bij
nacht en nevel uit hun.huis te slepen.
Dat gebeurde ook bij mij”.
Berken heeft exact dezelfde
hardheid als eiken (hardheids-
factor 560, ter vergelijking:
teak heeft 420). Had u niet
gedacht hè? Wat wèl minder is:
de prijs. Ons blonde Fins Berken
parket kost f 53,75 m2
(smalstrook f 49,75) N
en gaat net zo goed I
een levenlang mee als\' J
ons Eiken Rustiek van -X
f 56,25 of ons keiharde,
bijna zwarte Panga-Panga]
van f 69,50Wie van
berkenparket houdt, UniSK3.
die boft dus gewoon,
Verkoopfiliaal:
Heemstede: Heemsteedse Dreef 264,
tel. 023-28 94 08/09,
AMSTERDAM „Als ik de hand in die bomaanslag had gehad, zou hij
gezien mijn intelligentie en nauwkeurigheid zeker zijn gelukt”. Max Lewin
zegt het met een superieur lachje. De deze week uit voorlopige hechtenis
ontslagen koopman, voorzitter van „Nieuw Rechts” en gewezen hoofd
redacteur van het ultra-rechtse blad De Vrije Pers, moet zich met nog drie
andere verdachten vermoedelijk op 9 juni voor de Amsterdamse rechtbank
verantwoorden voor de verijdelde aanslag op een metrostation in de Bijl
mer. Hoewel hij „bepaalde” contacten met zijn explosief-politieke vrien
den wel toegeeft, wil hij over zijn aandeel in deze zaak niets anders los
laten dan dat er „niets strafbaars” is gebeurd.
Vroeger bestond er een werkwoord
blaaskaken, dat net zo gevormd is als
knipogen, stampvoeten, klapwieken
en knarsetanden. Blaaskaken is dus:
met de kaken blazen zoals knipogen
is: met de ogen knipperen, stamp
voeten: met de voeten stampen enz.
Degene die met de kaken blaast is
de wind, als persoon voorgesteld. Men
vindt het woord blaaskaak dan ook,
bijvoorbeeld bij Vondel, als een term
voor Boreas, de noordenwind. Maar
bijna altijd wordt het woord gebezigd
voor een opschepper, een pocher, een
snoever, een zwetser. De heer Kegge
uit de Camera Obscura wordt een
blaaskaak genoemd. Het werkwoord
blaaskaken is echter geheel en al in
onbruik geraakt, evenals het zelfstan
dige naamwoord blaaskakerij dat
men nog bij Bilderdijk vindt.
Is, vraagt iemand, beleefd in: hij
heeft veel beleefd hetzelfde woord als
in: hij is niet erg beleefd? Inderdaad
is dit het geval. Het grondwoord is
het werkwoord leven. Een afleiding
daarvan is beleven: door ervaring
leren kennen, ondervinden. Het vol
tooide deelwoord beleefd wil dus oor
spronkelijk zeggen: ervaring opge
daan hebbend, dus: kundig. Van een
krijgsheld zege een 17e eeuws auteur
dat hij „een seer beleefd man in
oorlogssaken” was. Maar ook in de
betekenis: welwillend, genadig, goe
dertieren kwam beleefd toen voor. Je-
remias de Decker schrijft over de be
leefde lippen en zelfs over de beleef
de roe van zijn vader. Die betekenis
leidt tot: zachtzinnig, wellevend en
die tot: welgemanierd, zowel van per
sonen gezegd als van gedragingen:
een beleefde groet, een beleefd ver
zoek-
trappen.” Een andere gewoonte tijdens
het verhoor was om met pornografische
platen voor je neus te spelen. Daarvan is
zeker de bedoeling dat je doorslaat,
omdat je dan naar een vrouw verlangt,
maar ik was minstens even slim als zij.”
Vrolijk verhaalt hij hoe hij de recher
cheurs voor niets naar het bureau liet
terugkomen en hoe hij door zijn kennis
van het spiegelschrift kon lezen, wat de
mannen aan de andere kant van de tafel
tegen hem gebruikten. „Het optreden
van die snotkwiebels heeft me zo ge
schokt, dat ik me nu ook kan voorstel
len dat er in de Nieuwmarktbuurt door
de politie ten onrechte is geslagen”,
aldus Lewin, die tijdens zijn voorarrest
acht kilo afviel.
In ben altijd een aanhanger van de
politie geweest, maar dat is nu wel over.
Neem nou mijn arrestatie. Ik lag rustig
te slapen en dan worden rond midder
nacht de ruiten van de voordeur inge
slagen en zie je een aantal gangsterach-
tige figuren de trap opstormen, die ui
terlijk in niets te onderscheiden waren
van de pooiers op de Zeedijk. Het hele
huis was door 25 man omsingeld. Ik
werd verdacht van wapenbezit, maar ik
heb nog nooit een pistool gezien. Maar
ze kwakken je wel tegen de muur. Stel
je voor dat ik een vuurwapen had
gehad. Die raid was zo primitief dat ik
er zeker zeven dood had kunnen schie
ten. Die rechercheurs stonden te bibbe
ren van de zenuwen. Ik dacht: een
gegeven moment gaat er nog echt een
pistool af.”
De behandeling op het politiebureau,
waar Lewin tien dagen werd verhoord,
doet hij met „ploertig” af. „Het zijn
gewoon misdadigers die' bij de politie
zijn gegaan om zo legaal hun misdadige
instincten te kunnen uitleven. En dan
het taalgebruik, dat kom je zelfs in een
achterbuurt niet tegen. Een man ik
noemde hem de bloedhond schreeuw
de: „Stuk secreet, ik zal je in elkaar
Want u zou achteraf niet graag hebben dat u dit niet geweten had. Stoutenbeek Select
toont meer variaties in leren zitmeubelen en hoekkombinaties dan u in verre omtrek zult kunnen
vinden. Maar ook wandmeubelen langs alle beschikbare wanden, zoals de komplete Hülsta stu
dio. Er zit meer achter die fraaie gevel aan de Zijlweg dan u zou denken
’n aktueel voorbeeld:
Inmiddels heeft Lewin in Den Haag
klachten gedeponeerd over de BVD
(„Het is waar, ze kunnen nog geen
Archief-foto van Max Lewin uit 1968
toen hij voor de Amsterdamse rechtbank
Maar wat blijkt nu? Lewin heeft in
eens geen goed woord meer over voor de
„gangsterachtige figuren” bij de Amster
damse politie, de „imbecielen van de
BVD” en de „publiciteitszuchtige” offi
cieren van justitie, terwijl hij in de
gevangenis vriendschap sloot met
Nieuwmarkt-activist Hans Marcus en
een groep Surinamers. De man, die al
tijd vond dat psychiaters uit de rechts
zaal moesten worden geweerd, zweert er
nu bij. Hoogst merkwaardig. Lewin zelf
ziet het ook als een „grote ommekeer.”
rie betichte Amsterdammer blaakt van
zelfvertrouwen, zit er lelijk naast. Van
de dingen, waarin Lewin heilig geloofde,
is na 102 dagen cel weinig meer over.
Zijn bijbel heette „Gezag en Orde” en
daarin pasten de doodstraf, deportatie
van buitenlandse werknemers, afschaf
fing van ontwikkelingshulp en anime
rende kreten over een harder optreden
tegen het lastige, linkse, langharige tuig
om maar een paar dwarsstraten te
noemen. In zijn in 1966 verschenen boek
„Tien tegen rood” vulde hij daar 88
bladzijden mee en in zijn krant deed hij
het nog eens dunnetjes over.
Als ik hem vraag wat er voor vrolijks
aan een bomaanslag vast zit, zwijgt
Lewin. Het gesprek verplaatst zich naar
de hoofdstedelijke gemeentepolitiek.
