«IE
HET PAARDENZIEKENHUIS
Bi
pijnlijk gevallen ruiter
ELS
Cynische beschouwingen van een
II
door Ron Brown
t
K
i Zone
F>
?WIJS
direktei
ires:
-
„A horse is a horse of course, of course. Zo begon een
liedje dat de oude Amerikaanse televisieserie „Mister Ed” in
luidde. Die serie ging, zoals u misschien nog wel zult weten,
over een sprekend paard dat zich qua inzicht en intelligentie
ver boven zijn menselijke medespelers plaatste. De mensen rom
melden maar wat aan, kwamen in moeilijke situaties terecht, en
gN.V.
JISPLBII
Mister Ed moest de problemen, zij het met enige arrogantie,
iedere keer weer oplossen. Mister Ed was echter niet typerend
voor de meeste paarden (afgezien van het spreken). De waarheid
is dat de meeste paarden de mensen niet alleen maar laten rom
melen, maar ze zelfs met enig genot midden in de moeilijkheden
gooien. Daarvan ben ik overtuigd.
■S l ïl
"i**'
iBK
UK
De waarheid over
„bemerkt de ruiter dat hij zijn waardigheid verliest’’
ling in d
visseld.
jon en to
paarden
voor d
bus 45, Va
stands
zeling.
e
Met behulp van telemetrie-apparatuur
wordt een cardiogram gemaakt.
s
edds-
mneer
•kocht.
1.00 uur
2.00 uur
/rijdag vi
Klokhui
i teamve
bestaan i
leden a;
machine.
algemet
acht, waa
Deze paardenkliniek beschikt over een
omvangrijk instrumentarium. Voor het
grootste deel is de uitrusting van Sie-
Foto’s van links naar rechts: Zieken
huispatiënten leren elkaar beter kennen
IN OP G)
urg. Extn
Jidsen en i
igheden 11
It
:omen.
staat er al 14 dagen en zal nog wel een
weekje moeten blijven. Hij is al lang
gewend aan de omgeving en ook aan het
brede glasvezelverband, dat als een sta
len manchet om zijn been sluit. Nelson
is ziekenhuispatiënt. Als reconvalescent
van een paardenkliniek herstelt hij van
een moeilijke fractuuroperatie. In het
vervolg zal het spronggewicht van zijn
rechter achterbeen met vijf schroeven
bij elkaar worden gehouden, maar tot
aan het einde van zijn dagen zal Nelson
dat nauwelijks merken.
Bij een mislukte sprong over een hin
dernis had de hengst Nelson een gecom
pliceerde breuk opgelopen. Nog niet zo
lang geleden zou een dergelijke verwon-
Met een dergelijke aanhang moeten
eigenaars en trainers de paarden natuur
lijk ook uitstekend behandelen. Een van
de laatste ontwikkelingen op dit verzor
gingsgebied is te zien in het Duitse
Körtigsbach: een paardenziekenhuis.
In box 11 daar, staat b.v. Nelson. Hij
ding onherroepelijk de genadedood heb
ben betekend. Dat Nelson en vele van
zijn lotgenoten tegenwoordig na derge--
lijke ongelukken niet meer afgemaakt
hoeven te worden, is te danken aan de
enorme evolutie die de diergeneeskunde
de laatste jaren heeft doorgemaakt-
Vooral de klinieken, waar ze met de
methoden
Dr. Franz Botz, chef van de kliniek,
bereidt met zijn medewerkers een
röntgenopname voor.
Een van de redenen waarom paarden
zich rap superieur kunnen gaan voelen
is de uitstekende verzorging, om niet te
zeggen troetelbehandeling, die velen van
hen genieten. De verering die de win
naar van de beroemde Derby of Grand
National races bv. in Engeland geniet,
grenst aan de adolatie van voetbalfans
voor een Pelé of Cruyff. Het paard
Arkle (een zeer succesvollen race-win-
naar) kreeg regelmatig verjaardagskaar
ten, cadeautjes en fan-brieven van zijn
bewonderaars. Het paard Secretariat is
in de VS een legende geworden. De
naam Stroller (een in Britse concours
hippiques gerennomeerd klein paard)
wordt in het schoonspringcentrum Hick-
stead slechts met vertedering uitgespro
ken.
veld in sprong. De VIP-gast vloog
uit het zadel en verdween in het
hoge koren met een kreet die een
koppel fazanten verschrikt deed
opvliegen. Daar schrokken de an
dere paarden weer van, en die
verdwenen in alle richtingen in
het korenveld aan weerszijden van
het weggetje. Gevolg: een rijver
bod van de eigenaar van het ko
ren over zijn land, een woedende rat.
deling van beenfracturen (een voor deze
sport typische verwonding); daarnaast
een jonge merrie, wier grote wonden op
haar dijbeen moeilijke huidtransplanta-
ties noodzakelijk maakten, waarbij mi
niscule stukjes huid in het vernietigde
weefsel moesten worden geïmplanteerd.
Een prachtig dressuurpaard, dat een le-
verusgevaardlijke darmafsluiting goed
heeft doorstaan, omdat het nog net op
tijd namelijk maximaal vier tot acht
uur na het begin van de koliek op de
operatietafel lag
een jaszak vol met suikerklontjes.
Deze diende ik het paard toe vóór
de rit, waarbij ik het dier dan
enigzins smekend aankeek.
Dat hielp vrij langetijd bij het
tweede paard waar ik regelmatig
op reed, Mister Brown. Ik voelde
trouwens al een speciale band met
dit dier omdat hij dezelfde naam
droeg als die waarmee ik gesierd
was. Helemaal vrijuit ging Mister
Brown (het paard) niet: in een
jolige bui wilde hij onder een draf
nog wel eens zó plotseling stil
staan dat ik de grootste moeite
had om in het zadel te blijven en
niet over zijn nek te schieten- Dan
draaide hij langzaam zijn kop om
om te zien of het hem gelukt
was.
Mister Brown (zowel het paard
als ik) viel echter volledig in on
genade toen hij meereed in een
groepje waaronder zich ook de
De gemiddelde Mister Ed schept
er heimelijk plezier in om de men
sen enigzins belachelijk te maken.
Laat u zich niet misleiden door
films, foto’s of taferelen van fiere
dieren die stokstil staan terwijl
een politieman-cavalerist-cow-
boy-ridder-waardig in het zadel
zit.
Er blijven echter nog genoeg
„vrije geesten” over onder de
overige paarden, om aanleiding te
geven voor de filosofisch-ingestel-
de ruiter na alle gekke streken
zijn schouders op te halen en te
zeggen: „A horse is a horse, of
course, of course.”
Acties die deze „vrije” paarden
tegen de mensheid voeren, lopen
van eenvoudige foefjes tot specta
culaire vertoningen van val- en
vliegwerk.
Het eerste paard dat ik in mijn
zevenjarig ruitersleven bereed,
heette Beech Nut (Beukenoot). Hij
was tevens het grootste paard dat
ik ooit gezien heb. Beech Nut was
vaker het slachtoffer van beginne-
Het springen geeft een paard de
ideale gelegeheid om zijn ruiter
van diens waardigheid af te hel
pen. U hebt de scènes wel eens op
televisieschermen gezien: de plot
selinge weigering die de ruiter
ófwel rond de nek van het paard
doet hangen, ófwel in een boog
over de paardekop (pardon het
paardehoofd) doet vliegen. Ook
zijn er de doorstormers die de
hindernissen volledig verwoesten
en helemaal niet aan springen
denken.
De voormalige Britse kampioen-
schoonspringen, David Broome,
schreeuwde zijn paard vaak in-
mens Nederland en bestaat uit appara
tuur die ook in de menselijke genees
kunde wordt gebruikt-
De operatiezaal meet 80 m2- Alleen al
de operatietafel is 4 bij 4 meter. Als
leek vraag je je af: hoe krijgen ze zo’n
zwaar paard, dat toch gauw een 500 kilo
weegt, op die tafel? Het antwoord is, dat
het paard eerst onder nacose wordt
gebracht, dan met een takel op een
wagen wordt gehesen, naar de operatie
tafel wordt gereden en daar met behulp
van touwen voorzichtig op wordt neer
gelegd. Voor een dikwijls enige uren
durende operatie zijn meestal zes per
sonen nodig: twee doktoren, twee assis
tentes en twee verplegers.
gekwalificeerde rij- en springpaarden
met een waarde tot 100.000 DM en soms
ook internationale ren- en concours
paarden. „Corribrand” bijvoorbeeld, een
militair paard waarmee de Mexicaanse
équipe op de Olympische Spelen 1972
uitkwam, is hier zes weken lang ver
pleegd wegens een acute storing in de
bloedsomloop.
..Wij doen hier praktisch alles”, zegt
directeur Botz tijdens een rondleiding.
Hij wijst op de boxen. Als op commando
steken Nelson en een paar van zijn
lotgenoten nieuwsgierig hun hoofden
door de geopende staldeuren: een ren
paard met zware bronchitus; twee dravers
herstellende van een operatieve behan-
vrouw van een grootgrondbezitter
uit de omgeving bevond. De ande
re paarden gedroegen zich voor
beeldig, alsof ze wisten dat de
manége een VIP-gast had.
Onze kleine stoet bereikte een
hek waarachter een lang, recht
weggetje tussen twee weelderige
korenvelden liep. Nadat het hek
geopend was, liet iedereen de VIP-
gast voorgaan (er was slechts
ruimte voor één paard op het
smalle weggetje). Dat zinde Mister
Brown (het paard) echter niet, en
voor het eerst sinds ik hem
kende ging hij van een staande
start vrijwel direct in galop over
en rende door de stoet en het
hekje heen. De VIP-gast was er
net door. Mister Brown raasde
langs haar heen en duwde\haar,
paard opzij. Dit laatste dier schrok
zó dat hij zijwaarts met alle vier
de poten pardon, benen het koren-
schoonspringen gefokt en had de
neiging te overdrijven. Hij nam
veel te hoge sprongen (volgens
mij) en mijn pogingen hem in te
houden leidden tot een prachtig
fiasco.
Ik was een moeilijke berekening
aan het maken vlak voor een
driesprong (zóveel passen, sprin
gen, dan zóveel passen, wéér sprin
gen, enz.) toen Diamond zijn kans
zag en als een Saturnus- raket de
lucht in vloog. Ik trok wild aan
de teugels en mijn poging om het
paard tegen te houden deed ons
beiden bovenop de hindernis be
landen. Eén paal beschreef een
grote boog door de lucht en landde
op mijn hoofd. Ik viel op mijn
arm, die vijf minuten geheel ver
lamd was. Diamond trapte op
mijn bril en wist die geheel te
verniélen. Einde springcarrière.
Mocht u denken dat het slechts
Engelse paarden waren die hun
ruiters dergelijke dingen aan doen,
dan kan ik u toevertrouwen dat ik
onlangs in het oosten van Neder
land gesignaleerd ben op een Hol
lands paard dat enthousiast een
tuinpad vernield heeft, een jonge
boom ontworteld en drie struiken
verwoest, alleen omdat ik hem
nog niet naar zijn stal terug wilde
rijden toen hij het welletjes vond-
A horse is a horse, of course, of
course, en daarom laat hij zware
vrachtwagens rustig langs zich heen
daveren en slaat hij in paniek op
hol als hij een stukje papier in de
wind ziet wapperen.
De waarheid over paarden is dat
ze sluw zijn, dom zijn, nerveus
zijn, onverstoorbaar zijn, kwaadaar
dig zijn en lief zijn. Ze kunnen
iemand bijten omdat diens gezicht
ze gewoon niet aanstaat, en ze
kunnen iemand vertederend omver
duwen terwijl ze naar suiker
klontjes in diens kleding zoeken.
Kortom, paarden zijn net als men
sen, eigenzinnig, maar veel sterker.
Daarom zijn ze hun ruiters ook
altijd de baas. Veel paarden hou
den niet bijster veel van water,
maar er zal er altijd een bij zijn
die de dichtstbijzijnde beek of plas
inraast en zijn ruiter tot op de
huid doorw.eekt. Sommige paarden
hebben een vreemde afkeer van
bepaalde plekken zo kende ik
er een die een vallei wel van
noord naar zuid wilde doorkrui
sen, maar nooit van zuid naar
noord. En als een paard iets niet
wil, dan kan een klein onmachtig
mens hem ook niet dwingen. Want
a hose is a horse, of course, of
course.
en bestofte VIP-gast en een enor
me daling in populariteit van Mis
ter Brown (beiden).
Al deze gebeurtenissen hadden
zich afgespeeld in het Engelse
graafschap Hampshire. Vanwege
de inmiddels door mij (via de
paarden) verworven reputatie, be
sloot ik mijn rij-activiteit te ver
plaatsen naar het naburige graaf
schap West-Sussex.
Hier kreeg ik het paard Ben
toegewezen, een zeer forse, ge
spierde domme schimmel. Bij dit
paard speelde kwaadaardigheid of
cynische speelsheid niet zo een
grote rol, tenminste, dat vermoed
ik.
Eerst moest ik hem de gewoonte
afleren om in gestrekte draf zijn
kop naar de grond te buigen om
daar naar smakelijk gras te
speuren. Dat confronteerde mij
namelijk met een gapende afgrond
waar eerst een paardehoofd was
geweest, waarbij ik nog door de
teugels naar beneden getrokken
werd ook. Tijdens een galop of
gestrekte draf bezorgde mij dit
doodsangsten en hem het gevaar
voor struikelen. Ben had wel va
ker de neiging te vergeten om te
kijken waar hij liep. In volle galop
draaide hij wel eens zijn kop om
om het landschap te bewonderen of
nieuwsgierig naar collega-paarden
te kijken.
Hij bekroonde zijn stunts met
mijn meest spectaculaire val. In
volle galop stormde hij langs een
bospad op het landgoed van de
thans overleden hertog van Nor
folk. In dit pad bevond zich een
bocht van 90 graden. Vergeefs
probeerde ik Ben af te remmen
om die bocht te kunnen nemen.
Hij daverde onverstoord door. Ik
had mij neergelegd hij het feit dat
hij de struiken in zou razen toen
hij plotseling zijn kop opzij stak
in het volle vertrouwen dat de
rest van zijn lijf zou volgen. Ik
voelde mij opeens door de lucht
vliegen met het zadel nog steeds
tussen mijn benen. Met een hels
gekraak belandde ik in de kruin
van een boom en gleed vervolgens
nog steeds in het zadel, maar
zonder paard sierlijk langs de
stam naar beneden in een bosje
brandnetels. Eén rijlaars was ik
kwijtgeraakt. Een mederuiter
kreeg een hikaanval van het la
chen en Ben was een eind doorge
lopen om daarna vredig te gaan
grazen.
A horse is a horse,, of course, of
course. Daarom blaast hij zich op
wanneer de buikriem vastgemaakt
wordt, zodat een ruiter die dat
niet door heeft, op een schuivend
zadel komt te zitten. (Oplossing:
wacht even tot het paard vergeten
is dat hij zich opgeblazen moet
houden, en trek dan de speling
strakker aan)-
lingen (voor zover men het paard
en slachtoffer kan noemen) en dat
zinde hem duidelijk niet. Terwijl
ik naast hem stond uit te pluizen
hoe ik op moest stijgen, ging hij
rustig op mijn linkervoet staan-
Getergd duwde ik tegen hem aan
om hem opzij te krijgen, doch
Beech Nut verschoor achteloos
zijn gewicht en bleef muurvast
staan. Mijn voet wegtrekken ging
ook niet, die zat finaal klem. Het
was een soort langgerkte marte
ling: de constante pijnlijke druk
op mijn tenen en de strakke blik
van Beech Nut, die duidelijk zei:
„Zo, dus jij wilde leren rijden,
mannetje?” Pas nadat mijn ge
smoord geroep een andere ruiter
had gealarmeerd en Beech Nut
aan de teugel naar voren was
getrokken, werd mijn voet bevrijd.
Toen ik uiteindelijk in het zadel
zat en verwoed een aanval van
hoogtevrees bestreed, hield Beech
Nut zich echter verassend kalm.
Stapvoets, en omgeven door een
cavalerie van giechelende kleine
meisjes die als ervaren kozakken
met hun paarden omgingen, reed
ik de manége uit. Na enige tijd
dacht ik dat de Koning der Schep
ping nogmaals gezegevierd had
over Het Dier, want Beech Nut
gedroeg zich voorbeeldig.
Totdat wij het bos bereikten,
tenminste. Toen snoof hij diep en
sprong vooruit, de bomen in. Ik
zocht nog even in paniek naar de
rem, trok aan de teugels tot mijn
schouders kraakten (zo stop je een
paard, hadden zij me verteld), en
werd toen sierlijk uit het zadel
verwijderd door een laaghangelde
tak. De daaropvolgende behande
ling door de tandarts was zeer
pijnlijk.
Het was een wijze les voor mijn
toekomstige ritten. Ik wierp alle
advies en instructies terzijde en
bepaalde mijn verhouding tot het
paard door middel van omkoperij.
Ik ging niet meer rijden zonder
heeft
waar
modernste hulpmiddelen en
kunnen worden behandeld.
Zoals bijvoorbeeld in Könlgsbach,
waar de dierenarts dr. Frans Botz een
speciaal ziekenhuis uitsluitend voor
paarden heeft opgericht, een van de
grootste van dit soort klinieken in Euro
pa. Hier zijn altijd wel 15 a 16 „patiën
ten” onder behandeling, meestal hoog
structies toe onder een concours
hippique. Dat ging zo van: „Loop,
loop! Spring! Spring! Spring NU
Ja Kom op! Vooruit! Loop, loop!
Springen! Nee! NEEEE!” Dan
volgde een dof gerommel van val
lende planken, omdat het paard
weer net gedaan had alsof hij het
niet snapte. Een van Broome’s
meestbelovende paarden. Sports
man, is een van die dieren die
sóms schitterend springen en sóms
de meest „onverklaarbare” fouten
maken.
Ik heb het schoonspringen opge
geven na mijn rit op Diamond. Dit
paard was speciaal voor het
„Een gapende afgrond waar eens het paardehoofd was
„Paard smekend aankijken
M
en
5
O'W
F
F
«Ju
Jl
