Generaal Carvalho: politieke partijen verbieden
Baader-Meinhofproces is
tot 5 juni uitgesteld
Swinging Londen
Regering van Tanzania
gaat niet in
op eisen
Aanwezigheid Europa
in Genève vereist
expansie
Congres zit Ford
dwars
weer
„Consumenten betalen voor
broodfabrieken”
F
11
achtergrond
Sadat voor Oostenrijkse radio:
DINSDAG
2 7
MEI
1975
BINNEN» EN BUITENLAND
3
standpunt van het Europa van de negen toe te lichten.
M
ade
Manoeuvre
(Van onze redacteur in
Washington, Henk Leffelaar)
idje
zijn
j in
een
had
dui-
k te
t in
l na
res-
nik
ijft
het
e te
1 op
nige
sluit
itie-
E te
Hen
WASHINGTON President
Fords bezoek aan West-Europa,
waar hij op 1 en 2 juni in Salz
burg een belangrijke ontmoeting
zal hebben met de Egyptische
president Anwar Sadat, is al bij
voorbaat voor een obstakel ge
plaatst. Dit geldt ook voor de ge
sprekken die hij op 12 juni in
Washington zal hebben met de
Israëlische premier Rabin. Deze
obstakels zijn hem door de se
naat voor de voeten geworpen.
ers
aar
ling
I in
tart
len
v-i
de
Ko-
zor-
ker
rste
ling
van
te-
ler-
op
iad
erd
.is
DUBLIN (ANP) Er komt nog geen directe financiële steun van de
Europese gemeenschappen voor Portugal. De ministers van buitenlandse
zaken van de EEG hebben echter voorzitter Garret Fitzgerald (de Ierse
minister van buitenlandse zaken) de opdracht gegeven in Lissabon het
“1
EEG weigert steun Portugal
Beiroet iets gekalmeerd
(Van onze Haagse redactie)
Gistermiddag vloog met een geweldige
(Van onze redacteur in Wenen, Ans
Salomonson)
zelfstandigen. Die zouden er, aldus Kon-
sumenten Kontakt, goed aan doen hun
sterk verdeelde krachten te bundelen.
Noch het Pentagon, noch president
Forqd hebben om ongelimiterede be
voorrading van Israel gevraagd, Se
nator Henry Jacksons amendement
moet dan ook in de eerste plaats
gezien worden als de politieke ma
noeuvre van een kandidaat voor het
presidentschap die zich van de steun
van de joodse Amerikanen wil ver
zekeren.
Dat is ook de reden waarom sena
tor John Sparkman, de voorzitter van
de commissie voor buitenlandse be
trekkingen, zich heeft voorgenomen
om een debat over het amendement-
Jackson te kortwieken, door erop te
wijzen dat de toewijzing van wapen-
(Van onze redacteur in Beiroet,
Everhard Ditters)
De Amerikaanse ambassadeur in Tan
zania, Carter, verklaarde op een pers
conferentie dat de Ontvoerders hebben
duidelijk gemaakt dat als er ook maar
iets verkeerd gaat, de levens van de
ontvoerde studenten in gevaar verkeren.
Carter zei dat alle onderhandelingen
met de ontvoerders door de Tanzaniaan-
se regering zouden worden gevoerd. De
ontvoerders hebben volgens hem geen
eisen gesteld aan de Verenigde Staten of
Nederland.
De eisen van de ontvoerders werden
zondag overgebracht door de 24-jarige
Amerikaanse Barbara Smuts, die door
de guerrillastrijders van Zaire naar Tan
zania werd gebracht tijdens een roei
tocht over het meer van Tanganjika die
15 uur duurde.
het
ven
tart
iter
li-
rbij
het
15
'olg
tale
in
gen
van
is
dis-
leeft
s in
>oli-
ees-
Pijp”
erdi-
zeerd
op
wil-
deze
de
tsen
de
ge-
drie
•oeg
tot
fers
sent
ntal
lan-
het
zal
emt
spa
lens
ZVD
•ban
sde-
iden
erde
de
in
lend
i te
per-
aakt
1RM
srlo-
van
>aci-
s in
ad je
:elte
rige
dijk
stad,
ijke
laag
erd,
on-
•erd
>dse
ren.
zei
kon
als
'en-
oest
Moeilijkheden zouden onder meer zijn
geweest zowel de onzekere politieke si
tuatie in Portugal als een verzet van
Franse zijde, waarbij gesteld werd dat
er eerst een nieuwe overeenkomst moet
zijn tussende Europese Gemeenschappen
en Portugal voor er sprake kan zijn van
financiële steun.
BEIROET. Kort nadat gisteren be
kend was geworden dat de Libanese
president Sleiman Frangie het ontslag
van de premier, brigadier-generaal El-
Rifai, had aanvaard, brak in Beiroet de
hel los. Drie uur lang werden de maga
zijnen van automatische pistolen, machi
negeweren en zware mitrailleurs leegge
schoten; gedeeltelijk in de lucht, maar
ook gericht. Suipschutters en beroeps-
bommenleggers lieten zich eveneens niet
onbetuigd.
Sadat verklaarde dat hij bij die gele
genheid in feite slechts één vraag aan
Ford wil stellen: „Steunen de Verenigde
(de ambassadeurs van de negen in Brus
sel) het er niet over eens waren gewor
den.
In het ene verslag werden duidelijke
voorstellen gedaan over financiële en
technische samenwerking, in het andere
verslag werd dit alles meer in het mid
den gelaten. Op de vergadering in Du
blin bleek gisteren dat een aantal minis
ters echter nog geen duidelijk standpunt
hebben ingenomen.
De woordvoerder van de Tanzaniaanse
regering, Ben Mkapa, zei dat de ontvoer
ders aan hun eisen een termijn van
zestig dagen hebben gesteld. Maar het
besluit van de regering in Dar-es-Sa-
laam is, zei hij, „definitief en niet voor
verandering vatbaar”.
In Oporto, de tweede stad van Portu
gal, is de gemeenteraad vervangen door
een militaire raad. De nieuwe burge
meester is kapitein Boaventura Ferreira,
die een belangrijke rol speelde in de
omwenteling van april vorig jaar. De
oude gemeenteraad was al weken ver
lamd door geschillen tussen socialisten,
communisten en de centrum-linkse PPD.
Daarnaast dreigt een aanzienlijke ver
hoging van de minimum-broodprijs de
concurrentie in de broodsector fel te
beperken. De overcapaciteit in de brood-
sector is ontstaan door de ongebreidelde
schaalvergroting van een aantal con
cerns. Zij bedraagt 20 tot 25 percent.
„Het misdrijf is hier begaan en de
Tanzanianen hebben de zaak uitermate
actief aangevat”, zei hij. Ook Zaire, Boe-
roendi, Rwanda en Zambia, de andere
staten die aan het Tanganjikameer
grenzen, werken nauw met de regering
in Dar-es-Salaam samen.
Het hoofd van de militaire veiligheids
dienst van Portugal, generaal Otelo Sa-
raiva de Carvalho, heeft gezegd dat de
beweging van de strijdkrachten mis
schien al alle politieke partijen zal ver
bieden als er geen eind komt aan de
onderlinge partijtwisten.”
Mkapa noemde het ironisch dat zijn
land juist twee Zairese opstandelingen
leiders, Gabriel Yoemboe en S. Kilinda,
onder een algemene amnestie had vrij
gelaten. Maar direct nadat de eisen van
de ontvoerders waren ontvangen, zijn zij
weer aangehouden.
Cunhal zei het afgelopen weekend dat in
de huidige situatie dringend een besluit
moet worden genomen. „Wij hebben nu
werkelijk het beslissende moment be
reikt- Of de coalitieregering blijft be
staan, met de socialisten en andere Por
tugezen, of de socialisten houden vast
aan hun poging de weg van de revolutie
te blokkeren.” Hij verweet de socialisti
sche partij geen socialisme in Portugal
te willen.
Zowel de condities voor de inkoop als de
afzetmogelijkheden van de produkten
zouden erdoor worden verbeterd.
De broodfabrikanten hebben vooruitge
grepen op een krachtige vermindering
van het aantal kleine zelfstandigen in de
broodbranche. De consument blijkt
evenwel een grotere voorkeur voor de
produkten van de warme bakkers te heb
ben, dan de broodfabrikanten ooit had
den gedacht. Door in de reclame in te
haken op het kwaliteits- en versheids-
image van de warme bakkers, worden
deze nu op hun eigen terrein beconcur
reerd.
Om te beginnen hebben 75 senato
ren hem onlangs in een brief geadvi
seerd om de (Arabische) wereld dui
delijk te maken dat de Verenigde
Staten zich on voorwaardelijk achter
Israel opstellen. Verder heeft senator
Henry Jackson een amendement in
gediend, waarin Israel als enige bui
tenlandse natie de garantie zal wor
den gegeven van ongelimiteerde
Amerikaanse wapenleveranties.
De brief van de senatoren en het
Staten Israel wat betreft zijn grenzen of
wat betreft zijn veroveringen?” De
Egyptische president bevestigde dat hij
in Salzburg zal spreken namens de
meerderheid van de Arabische landen.
„Trouwens, Egypte op zich vertegen
woordigd al een derde van de Arabische
wereld”, aldus Sadat.
Het probleem van de Palestijnen is
volgens de president verreweg het be
langrijkste probleem op de conferentie
in Genève. Pas daarna komen kwesties
als de Golan en de Sinai. Een compro
mis hoeft niemand te verwachten. Daar
om is het ook absoluut noodzakeïijk dat
de Palestijnen in Genève vertegenwoor
digd zullen zijn. „Wij hopen op een
vreedzame oplossing van het geschil”, zei
Sadat. „Maar mocht die er niet in zitten,
dan is er voor ons slechts één alterna
tief: een vijfde oorlog”.
DEN HAAG- Het Konsumenten
Kontakt meent dat consumenten dreigen
te moeten boeten voor de „expansiedrift”
van de grote broodfabrieken. Daardoor
moet de consument vijf jaar lang één a
twee cent meer voor het brood betalen,
een gevolg van een heffing op de bloem-
prijs die ook aan de warme bakkers
wordt opgelegd.
klap een flatgebouw in het sjieke win
kelcentrum Hamra de lucht in. De be
woners zouden vlak voor de ontploffing
gewaarschuwd zijn- Later in de middag
en avond werd het voor het eerst in
zeven dagen rustig in de Libanese
hoofdstad, maar gisteravond braken op
nieuw, zij het op kleinere schaal, ge
vechten uit.
De moslim-groeperingen, de links-pro-
gressieve partijen en het christelijk cen
trum hebben hun zin gekregen met het
ontslag van premier Noereddien El-Ri-
fai. De drie dagen van terreur worden
door waarnemers in Beiroet in de schoe
nen geschoven van degenen die een
„groepen aan de basis”, waardoor de
macht van politieke partijen aanzienlijk
ingeperkt zou worden. Het is Voor het
eerst dat een vooraanstaand lid van de
MFA openlijk de mogelijkheid van een
verbod op dte politieke partijen oppert.
De generaal keerde zich tegen partijen
die „hun stembus-resultaten gebruiken
voor demagogische doeleinden.” „Voor
een werkelijk socialisme is de sociaal-
democratie van geen enkel belang. De
Europese sociaal-democratie is slechts
een dekmantel voor het internationale
kapitalisme”, aldus de Carvalho.
De spanning in Lissabon is verder
toegenomen door een driedaagse NAVO-
oefening voor de westkust van Portugal.
Twee uiterst linkse groepen hebben op
geroepen tot een betoging uit protest
tegen de NAVO-manoeuvres.
De communistische partijleider Alvaro
De partijstrijd leidt tot grote ver
deeldheid onder de werkende volksmas
sa’s. Voor mij lijkt het een groot voor
deel als we deze partijtwisten ter zijde
zouden kunnen schuiven. Ofwel we bou
wen met de MFA en de partijen werke
lijk aan het socialisme, waarbij dé par
tijen de mogelijkheid hebben de massa’s
te mobiliseren, ofwel we schuiven de
partijleidingen aan de kant en vestigen
zelf het rechtstreekse contact met het
volk”, aldus generaal de Carvalho, die
vanwege zijn onverbloemde radicale uit
spraken wel het „enfant terrible” van de
MFA is genoemd.
Hij sprak met journalisten kort voor
dat maandagavond in Lissabon de verga
dering begon van de assemblee van de
MFA de uit 240 leden bestaande verte
genwoordiging van de drie krijgsmacht-
onderdelen. Daarop zal onder meer
worden gesproken over de wenselijkheid
om de MFA zelf rechtstreekse contacten
ie laten leggen met comité’s van arbei
ders in fabrieken, wijkraden en andere
kunnen worden uitgesloten wegens
ontoelaatbare steun aan hun cliënt.
Deze maatregel was getroffen ten
aanzien van de drie advocaten die
door Andreas Baader waren gekozen.
De officier van Justitie, dr. Wun
der, verklaarde vorige week dat het
standpunt van de president van het
hof, Theodoor Prinzing, dat genoemde
drie verdedigers voor het volledige
proces waren uitgesloten, zijn inziens
onjuist was en dat zij dienen te
worden toegelaten zolang zij niet
voor elke beklaagde individueel zijn
uitgesloten. Naar zijn mening voorziet
de onlangs ingevoerde uitsluitingspro-
cedure niet in het geval dat een
uitgesloten advocaat de verdediging
van een andere beklaagde in hetzelf
de proces op zich neemt.
WENEN. Europa moet op de vre
desconferentie over het Midden-Oosten
In Genève door één of meer landen
bijvoorbeeld Oostenrijk vertegen
woordigd zijn. Alleen zo kan een polari-
sering tussen de twee supermachten
Amerika en Rusland worden vermeden.
Dat zei de Egyptische president Sadat
gisteren in een exclusief vraaggesprek
voor de Oostenrijkse radio. Donderdag
komt Sadat voor een officieel staatsbe
zoek in Oostenrijk aan, waarna hij za
terdag doorreist naar Salzburg voor de
topontmoeting met president Ford.
De guerrillastrijders, leden van een
marxistische revolutionaire partij die
zich verzet tegen de president van Zaire,
Moboetoe Sese Seko, en zijn pro-Ameri
kaanse politiek, eisten 200.000 pond of
wel 500.000 dollar, en de vrijlating van
een aantal van hun leiders, die ta
Tanzania gevangen zitten. Ook eisten zij
10 75-mm kanonnen, 60 machinegewe
ren, 500 geweren en een miljoen kogels.
In een brief aan de Amerikaanse am
bassade, die door alle gijzelaars werd
ondertekend wordt gezegd „als aan de
eisen gehoor wordt gegeven geloven wij
vast dat we vrijgelaten zullen worden.
Ons leven hangt af van de beslissing
van de Tanzaniaanse regering, die weer
sterk afhankelijk is van wat de Ameri
kaanse regering onderneemt.wij vra
gen u, persoonlijk, als de vertegenwoor
diger van onze regering in Tanzania, om
alles in het werk te stellen ons leven t«
redden”.
De machtspositie van slechts drie con
cerns, die samen 90 percent van de
meelmarkt in handen hebben en 45
percent van de broodmarkt, dient ter
discussie te worden gesteld in het belang
van de consumenten en van de kleine
5
De Fransen zouden zich echter voor
namelijk verzetten tegen een aankondi
ging op dit moment door de Ierse minis
ter van Buitenlandse Zaken. De Franse
president Valery Giscard d’Estaing zou
zelf de EEG-hulp aan Portugal willen
aankondigen tijdens het bezoek van de
Portugese president Goncalves volgende
week aan Parijs, aldus Franse zegslie
den.
Alle ministers zouden, aldus dezelfde
conferentiekringen, gesteld hebben dat
juist alles gedaan moet worden om te
zorgen dat de democratie in Portugal
een kans krijgt.
Als het aan Nederland had gelegen,
was er door de EEG gisteren een gebaar
gemaakt aan Portugal, aldus de Neder
landse minister van Buitenlandse Zaken,
mr. Van der Stoel (PvdA), gisteravond in
Dublin na afloop van de bijeenkomst
van de EEG-ministers van buitenlandse
zaken.
De Nederlandse minister wees erop
dat Nederland, (evenals West-Duitsland
dat Portugal vorige week een lening van
70 miljoen mark heeft toegezegd), ook
met Portugal apart aan het praten is
over steunverlening-
De ministers bespraken in Dublin een
rapport van de Europese Commissie, het
dagelijks bestuur van de Europese ge
meenschappen, over de eventuele alge
mene hulpverlening aan Portugal. Het
rapport bestond uit twee verslagen, om
dat de permanente vertegenwoordigers
amendement-Jackson doorkruisen een
zorgvuldig door minister Henry Kis
singer opgebouwd beleid, waarbij de
Verenigde Staten een evenwicht in
het Midden-Oosten hoopten te berei
ken door zich kritischer op te stellen
ten opzichte van Israel, en zich meer
gelegen te laten liggen aan de Arabi
sche landen. Daartoe dienden de op
zettelijk bekendgemaakte officieuze
uitspraken van het State Department
en het Witte Huis, waarbij Israel
verweten wordt de vredesbemiddelin
gen in het Midden-Oosten te dwars
bomen.
Dit beleid was erop gericht Was
hington meer armslag te geven bij
onderhandelingen voordat een bijeen
te roepen conferentie van Genève
alle partijen in starre posities zou
dringen.
Het amendement-Jackson, dat ook
in 1970 werd ingediend, bleef toen in
een van de senaatscommissies steken.
Dit keer besloot Jackson echter de
discussie erover te verleggen naar de
voltallige Senaat, waar het op 2 juni
ter sprake komt de dag dat presi
dent Ford zijn besprekingen met pre
sident Sadat beëindigt. Het lijkt daar
om waarschijnlijk dat de Egyptische
leider, in onzekerheid over het resul
taat van het senaatsdebat, het zekere
generaalsbewind als een aanslag op d«
Libanese democratie beschouwen. De
Palestijnse commando’s zijn al een paar
dagen niet meer bij de schietpartijen
betrokken. Samen met het Libanese le
ger rukken zij uit, zodra er ergens
sluipschutters gesignaleerd zijn om deze
onschadelijk te maken.
De Falangistenwaren blij met een
militair bewind. Zij konden het werk nu
overlaten aan het leger en zich beperken
tot de verdediging van hun bolwerken
en woonwijken. De Libanese democratie
mag dan nu weer in het zadel zijn
geholpen door de vuurwapens van de
moslims, progressief-links en het chris
telijk midden, het ziet er daarmee wel
kwalijk uit voor de gezondheid van het
politieke leven in Libanon.
Gisteravond laat liet de Libanese pre
sident Sleiman Frangie zich in een offi
ciële boodschap zelfs scherper uit. Hij
deelde mee dat de aanstelling van de
door de moslims naar voren geschoven
kandidaat voor het premierschap, de
oud-premier Rashied Karameh, nog een
dag op zich kan laten wachten. In de
afgelopen twee maanden van bloedige
onlusten, zo zei Frangie, heeft geen en
kele politieke partij of religieuze groepe
ring een poging gedaan de partijbelan
gen opzij te schuiven om de nationale
eenheid te bewaren. Hoe kan men dan
zelfs van een Rashied Karameh ver
wachten de interne verdeeldheid te bo
ven te komen voor de samenstelling van
een nieuw en krachtig parlementair ka
binet.
Amerikaanse functionarissen zijn ern
stig bezorgd over de mogelijkheid dat de
huidige ongeregeldheden in Libanon uit
groeien tot een burgeroorlog zoals in
1971 in Jordanië plaats vond.
Toen minister van buitenlandse zaken
Henry Kissinger gisteravond in Parijs
arriveerde voor economisch overleg met
Europese leiders, werd vernomen dat de
bewindsman in het afgelopen weekeinde
enkele uren met president Ford had
gesproken over de Libanese kwestie. De
Amerikaanse president en zijn minister
van buitenlandse zaken hadden daarbij
onder meer rekening gehouden met de
gevaarlijke mogelijkheid dat Syrië troe
pen naar „Fatah-land” zou sturen, het
zuidelijke gedeelte van Libanon dat aan
Israel grenst.
De Libanese autoriteiten zouden vol
gens Amerikaanse functionarissen niet
in staat zijn dit gebied, waar de Pales
tijnse vluchtelingenkampen en de Pales
tijnse guerrillagroeperingen zijn gecon
centreerd, onder controle te houden.
Verwacht wordt dat Israel zal voortgaan
acties te ondernemen in dit gebied, dat
bijna geheel in handen is van de groot
ste Palestijnse guerrilla-organisatie, El
Fatah.
STUTTGART (DPA). Het proces
tegen de vier Westduitse anarchisten
van d< Baader-Meinhofgroep zal niet
op 30 mei maar op 5 juni in Stutt
gart -Stammhein beginnen.
Het gerechtshof noemde als reden
voor dit tweede uitstel dat nog geen
beslissing is genomen over de kwestie
van de uitsluiting van de verdedigers
Klaus Croissant, Kurt Grönewold en
Christian Ströbele.
Op 21 mei werd het proces al
enkele uren na het begin tot 30 mei
verdaagd op verzoek van de openbare
aanklager. Deze verschilt namelijk met
de rechtbank van mening over de
uitleg van een speciale wet, op grond
waarvan advocaten van een proces
leveranties tot het domein van zijn
commissie behoort en niet in eerste
instantie in de volledige Senaat ter
discussie gesteld kan worden.
Zowel senator Sparkman als sena
tor John Stennis, de voorzitter van de
commissie voor de strijdkrachten,
hebben dan ook geweigerd de brief
van de 75 senatoren mede te onderte
kenen.
President Fords (lees: Kissingers)
onderhandelingspositie is door deze
ontwikkelingen niet versterkt, te
meer omdat hij (ondanks het „succes”
van de Mayaguez-affaire) nog steeds
moet aantonen dat het Congres be
reid is zijn afspraken met buiten
landse leiders te bekrachtigen. En
ten slotte speelt op de achtergrond
van deze kwestie de postitie van mi
nister Kissinger, die er geen geheim
van heeft gemaakt dat het Congres
zich naar zijn mening met zaken
bemoeit waarmee het niets te maken
heeft.
Die gevolens zijn, wat het Congres
betreft, wederkerig. De brief van de
75 senatoren en Jacksons amende
ment zijn dan ook, behalve een her
innering aan president Ford dat het
Congres zich niet laat ringeloren, een
vingerwijzing voor Kissinger dat hij
het Congres niet straffeloos links kan
laten liggen.
Geen openlucht bal-masqué, maar een
Londense politieagent, die een jeugdige
Osmond Brothers-fan ervan probeert te
weerhouden de bewaakte ingang van de
verblijfplaats van de Amerikaanse pop
groep te bestormen. Het „geheime”
hoofdkwartier werd ontdekt en vervol
gens belaagd door zo’n 200 fans.
voor het onzekere zal nemen en zich
op geen enkele punt zal willen vast
leggen.
Tegelijkertijd zal de Israëlische
premier Rabin geen redenen zien om
zijn positie te matigen, en zijn onder
handelingen met president Ford, tien
dagen later, zullen vermoedelijk dan
ook meer het karakter hebben van
eisen dan van concessies. Israel heeft
om ruim zes miljard gulden aan
Amerikaanse wapens gevraagd, waar
onder F-15-straaljagers, raketten en
de nieuwe laser-bommen.
DAR ES SALAAM (AP). De rege
ring van Tanzania heeft gisteren gewei
gerd In te gaan op de eisen van de
linkse .guerrillastrijders uit Zaire, die de
Amerikaanse studenten Carrie Jane
Hunter en Kenneth Stephen Smith, en
de Nederlandse Emille van Zinnick
Bergmann vasthouden.
De consumentenorganisaties pleiten
thans voor afwijzing van saneringsmaat
regelen, die leiden tot hogere broodprij
zen en verscherping van het overheids
toezicht op de bloem- en meelprjjzen.
Zij dringen aan op een nader onderzoek
van de situatie in de meelsector in het
kader van de economische mededin
gingswetgeving.
