Kernenergie onaanvaardbaar door
straling
ALGEMENE REKENKAMER IN JAARVERSLAG
Zieke soldaten
verdienen
SHMKGHD
mag met stoppen
en Kamerleden te hoog
Koersen gingen fors omlaag
BEURS
!®f
veel geld
„Pensioenen ministers
Winst Wegener
gedaald
„Groei in chemie
Grootste tunnel
ter wereld
99
EK
CHEMICUS R. L. VAN RENESSE IN MEDISCH CONTACT
TOPMAN VAN DSM:
Pakhoed wil naar
Duitse beurs
99
DEZE ZOMER NOG GEEN OPLEVENDE ECONOMIE
KORTER WERKEN
Bij
BIJ BATAVUS
hKBmbHMII
10
11
ZATERDAG
3 1
MEI
1975
ECONOMIE
5
Mg®
(Van een medewerker)
LI
helpt
/eg
helpt
'eg
Ónmogelijk
.4
3
AMSTERDAM Deze week
stond voor de beurzen in het teken
van een teruglopende koersontwik
keling. Licht voor Wall Street,
maar geforceerd voor de lokale Am
sterdamse waarden. Enigszins ner
veus aanbod in door gebrek aan be- V
langstelling gekenmerkte markten
hadden hier nogal forse dagelijkse
koersdalingen tot gevolg.
4
GEKELDERD
CITROËN *2CV
HMM*
(Van onze Haagse redactie)
technologische
K sMI
weinig loonbelasting af
duidelijk effect is gaan sorteren.
j
I
►‘5
I
I
DEN HAAG (ANP). De Algemene
Rekenkamer is bij het bezien van de
opbouw van de pensioenen van politieke
ambtsdragers tot de slotsom gekomen,
dat de pensioenen te hoog zijn. Voor
ministers en staatssecretarissen bedraagt
het pensioen voor ieder dienstjaar vijf
percent van de laatstelijk genoten wed
de. Voor leden van de Tweede Kamer
bedraagt dit 3,5 percent.
Bij de vaststelling van deze percenta
ges heeft met name de overweging ge
golden, dat een politieke ambtsdrager
genoopt kan zijn om politieke redenen
zijn ontslag te nemen dan wel de kans
loopt niet herbenoemd te worden en dat
hij wellicht gedurende enige tijd na zijn
aftreden of ontslag niet in staat is zijn
oudedagsvoorziening verder op te bou
wen.
(100)
(100)
(10.000)
(100)
(100)
(100)
(100)
(100)
(100)
(100)
(100)
(100)
(100)
(100)
constateert
werden
laatbaar is,
betreffende
Van Renesse voegt hieraan toe dat
herziening onwaarschijnlijk is, omdat
verlaging van de normen de radiolo
gische werkzaamheden voor een be
langrijk deel onmogelijk zou maken.
Uit gegevens van het Reactor Cen
trum Nederland, dat nauwkeurig op
de stralingshygiëne toeziet, blijkt dat
tientallen arbeiders jaarlijks een stra
lingsbelasting ondergaan die de wet
telijke norm dicht nadert.
Voor het uitvoeren van reparaties
moet vooral het werktuigkundig on-
AIs alles volgens plan verloopt zal de
introductie in juli geschieden, aldus een
woordvoerder van de onderneming.
Het is de Rekenkamer tenslotte een
doorn in het oog, dat het verschijnsel
van het „zwartkijken” een derving van
26 miljoen gulden aan omroepbijdragen
per jaar tengevolge heeft.
(ANP).
„DE
woerdstrat
>on 2 5734?
uurwerk»
stoppen e-
jmpen van
1.
TRAWÊRÏ
ik BV Ger
idem. Ta.
4OUTW8
ion, deun
art 62.
or BEHÏ
al plakker
kLKONHÊ
berst. e»i
LEEUWARDEN (ANP). Batavus
Intercycle in Heerenveen wil" voorlopig
voor zes weken werktijdverkorting aan
vragen voor 450 van de 650 werknemers
in de produktiesector. Het is de bedoe
ling van de directie om de rijwielpro-
duktie met 10 percent en de bromfiets-
fabrikage met 25 pet. te verminderen.
Als reden voor de werktijdverkorting
noemt Batavus de teruglopende verkoop
van bromfietsen en de daardoor te grote
voorraden terwijl door het ongunstige
voorjaar de fietsenverkoop moeizaam op
gang is gekomen.
DEN HAAG. Drs. W.A.J. Bogers,
•voorzitter raad van bestuur DSM, is
voorstander van een verdere groei van
onze chemische industrie. Zowel de in
dustrie als de overheid dient daarop zijn
beleid af te stemmen. Produktiviteits-
stijgingen zijn niet uitgesloten, maar de
omvang zal geringer zijn dan in het
verleden. Bogers zei dit gisteren tijdens
de jaarvergadering van de Vereniging
Nederlandse Chemische Industrie.
laten k
>dje bakk
Maar
ilzen ma
litsma, is
1VERV0E
het gehs
r. 1. Til'
30.000 boekenonderzoeken ingesteld te
gen ruim 25.000 in 1973. Hierbij bleek
respectievelijk 134 miljoen en 98 miljoen
gulden te weinig inkomen opgegeven te
zijn. Ook bij deze belasting is een zorg
wekkende achterstand in de boekenon
derzoeken. Verder vindt de Rekenkamèr,
dat de frequentie van de ingestelde on
derzoeken naar de juiste opgave van
bedrijf sinkomsten ten behoeve van de
vennootschapsbelasting nog steeds uiter
mate laag ligt.
Amerikaanse dollar
Engelse pond
Belgische franc
Duitse mark
Italiaanse lire
Portugese escudo
Canadese dollar
Franse franc
Zwitserse franc
Zweedse kroon
Noorse kroon
Deense kroon
Oostenrijkse schilling
Spaanse peseta
Griekse drachme
Finse mark
Joegoslavische dinar
DEN HAAG (ANP). Minister
Vredeling van Defensie heeft op aan
drang van de Algemene Rekenkamer
toegezegd een einde te willen maken
aan de situatie, waarin militairen een
betere financiële regeling hebben dan
burgerlijke ambtenaren bij langdurige
ziekte en bovendien in staat blijken
te zijn tijdens hun ziekte er flink bij
te verdienen.
Daarom kan dan de stelling wor
den geponeerd dat verlaging van de
wettelijke norm voor maximaal toe
laatbare jaarlijkse stralingsbelasting
als gevolg van de toepassing van
kernenergie noodzakelijk is. Verla
ging is mogelijk, want er blijft een
ruime marge over voor de verdere
ontwikkeling van kernenergie op gro
te schaal. Maar de gevolgen daarvan
moeten binnen een zekere grens blij
ven. Of dit kan is echter een discus
siepunt.
sen nut en risico. Die verhouding
levert nauwelijks aanvaardbare gege
vens op, aldus Van Renesse, zodat
andere criteria moeten worden ge
zocht. Mogelijk is de maximaal toe
laatbare stralingsbelasting van de be
volking statistisch niet aantoonbaar.
Deze week volgde België het voor
beeld in de rentedalingbeweging en ver
laagde het officiële disconto met een
half percent tot 6,5 percent. De afstand
tot Duitsland, waar het disconto nu 4,5
percent bedraagt, was ook wel bijzonder
groot geworden. Toch blijken dergelijke
ledrijf vw
jaarlijkse
J. Kun-
3 626, tel
2,35- 2,45
5,43- 5,73
6,52- 6,82
100,75-103,75
37.25- 40,25
9,00- 10,50
2,30- 2,40
58,50- 61,50
94.75- 97,75
59.75- 62,75
47.25- 50,25
42.75- 45,75
14,40- 14,70
4,22- 4,52
7,65- 8,90
66.75- 69,75
14,00- 16,00
4’ Voor u»
ervoer, ook
chauffeur
v. Deurser
zw. tel
15-262265
w vanÜJ
1 magazijn
I NELSOh
el, blijft de
•articulieren
gs van
-ferensinge
Het jaarverslag noemt wederom een
aantal gevallen, waarin op- of aanmer
kingen van de Rekenkamer hebben ge
leid tot bezuinigingen of tot grotere
inkomsten bij de overheid en haar dien
sten. Zo heeft de kamer bezuinigingen
bij het loodswezen aanbevolen, die neer
komen op een jaarlijkse besparing van
meer dan vijf miljoen gulden. Het
schoonmaken van de gebouwen van de
Universiteit van Amsterdam blijkt jaar
lijks voor 2,6 miljoen gulden goedkoper
te kunnen gebeuren. Aangestipt wordt
verder o.a., dat de uitgaven van defensie
nog steeds niet voldoende worden gecon
troleerd.
TRAWEF
u bij Fa.
indelijk e
24348
aarlem.
f tegelp
‘ENMAKEI
28229
van a
De kwestie die hier aan de orde is,
handelt over de toelaatbare normen
van straling, die een radiologisch
werker mag ondergaan. Reeds jaren
lang is de discussie aan de gang over
het afwegen van de verhouding tus-
percent) te weinig loonbelasting te heb
ben afgedragen. Dit kwam neer op een
bedrag van meer dan 1,3 miljoen gulden,
inclusief verhoging. Bij één van de
grootste inspecties bleek eveneens onge
veer tien percent van de werkgevers te
weinig loonbelasting af te dragen. Deze
inspectie legt nu boeten op van 10 of 25
percent van de naheffingsaanslag.
Naarmate echter steeds meer vei
ligheidsonderzoeken op de geldende
normen worden gebaseerd op de kern
energie een grotere vlucht neemt,
zal er tenslotte geen ruimte meer zijn
en herziening onwaarschijnlijk wor
den, aldus Van Renesse. Aangenomen
dat aantoonbare schade als gevolg
van beroepshalve opgelopen straling
door radiologische arbeiders niet toe-
Want eerder in deze maand boekte
bijvoorbeeld de industrie nog een voor
lopig hoogtepunt van het jaar bij een
stand van 108. Deze week viel de index
voor 30 industriële waarden tot circa 95
terug. De index voor de beurs in zijn
geheel zakte bijna 10 punten waarvan
het grootste deel deze week. Hiermee
onderging het Damrak deze week de
zwaarste reactie tot dusver in het lopen
de jaar. Velen willen nog snel even de
winst binnenhalen voor het vakantiesei
zoen aanbreekt, nu het steeds duidelijker
wordt dat de beurs een moeilijke zomer
zal tegemoet gaan.
Waar men zich thans de meeste zor
gen over maakt, is het vacuüm dat
binnenkort zal optreden als de jaarver-
slagenstroom wegebt. De meeste versla
gen zijn al af gehandeld en alleen een
aantal jaarvergaderingen moeten nog
gehouden worden. Maar de praktijk
leert dat juist deze vergaderingen geen
prettige verrassingen opleveren en een
bezorgde stemming steeds sterker gaat
overheersen. Diverse belangrijke onder
nemingen hebben reeds te kennen gege
ven in de eerste helft van 1975 grote
moeite te hebben buiten de verliescijfers
te blijven. Andere zijn nog somberder
over de rest van het jaar en vrezen zelfs
uit een herstel niet voldoende soelaas te
ontvangen om eerder opgelopen verlie
zen nog bijtijds weg te werken. En zo
bleek de beursstemming geheel te zijn
overgegaan in pessimisme en diepe zor
gen.
concludeert hij dat het
„Veiligheidsbesluit” on
voldoende bescherming biedt en daar
om herzien moet worden.
ROTTERDAM. Pakhoed Holding
NV overweegt haar aandelen te introdu
ceren op de effectenbeurs van Frank
fort.
„Deel van ondernemers draagt te
volkomen gebrek aan belangstelling
aanvaarden die de emissies tot een pijn
lijke operatie deed verlopen. Deze te
leurstellende gang van zaken hield nauw
verband met het bijzonder slechte kli
maat dat deze week op het Damrak voor
de aandelensector en dan met name
voor het gros van de lokale marktfond-
sen heerste. In enkele dagen ging er
flink wat van het koersniveau af waar
door de meimaand zeer teleurstellend
eindigde.
DEN HAAG. Toepassing van
kernenergie is onaanvaardbaar, omdat
de wet geen bescherming biedt, noch
kan bieden, tegen aantoonbare stra-
lingsschade aan radiologische arbei
ders. Deze stelling poneert de chemi
cus R. L. van Renesse in Medisch
Contact. Hij gaat er daarbij van uit
dat het niet aanvaardbaar is dat de
radiologische werkers in de kerncen
trales de „kastanjes uit het radioac
tieve vuur halen”.
In het jaarverslag van de Rekenka
mer wordt meegedeeld, dat militairen
ook als zij langer dan anderhalf jaar
ziek zijn toch hun volle bezoldiging
blijven genieten. Bij burgerlijk perso
neel van de staat wordt na anderhalf
jaar 20 percent op het salaris gekort.
Daarnaast ontdekte de Rekenkamer,
dat in de periode van 1 januari 1972
tot 15 juli 1973 ongeveer 40 met
ziekteverlof zijnde militairen van de
landmacht boven hun wedde neven
inkomsten genoten, die liepen van 460
tot vier duizend gulden per maand.
Het bleek praktisch niet mogelijk
deze neveninkomsten te korten op de
bezoldigingen.
STOF
jubel r
T. Hoendf
skerkstr, 1
Bij Dordrecht wordt gewerkt aan de
aanleg van de nieuwe tunnel onder de
Oude Maas. De tunnel zal met een dwars
profiel van 49 meter de grootste afge
zonken tunnel ter wereld worden. In
1980 hoopt men met de complete recon
structie van de verkeerssituatie bij de
tunnel, die tweemaal vier rijstroken
krijgt, klaar te zijn.
APLEDOORN (ANP). Op grond van de
begroting verwacht Wegener’s Couranten
Concern NV voor 1975 een stijging van
de omzet met 16 pet. De toeneming van
de kosten zal evenwel, vooral door de
huidige hoge papierkosten, aanzienlijk
zijn. Ook de produktie-technische veran
deringen en de ontwikkeling van pas
verworven bladen zullen extra kosten
met zich brengen, zo blijkt uit het
jaarverslag.
De omzet steeg vorig jaar van 60,9
mln. tot 71,9 mln. Het exploitatie
resultaat daalde van f 8,2 mln. tot f 6,2
mln. en de nettowinst van 2,1 mln. tot
f 1,5 mln. ofwel per aandeel van 10
van 9,01 tot f 5,43.
De Nederlandse Dagblad Unie NV
heeft over de eerste vier maanden van
dit jaar een omzetstijging behaald van
10 pet. Vorig jaar zag het krantencon
cern zijn omzet in dezelfde periode ech
ter stijgen met 18 pet.
De verwachtingen zijn achtergebleven.
Wel moet rekening worden gehouden
met het feit, dat de omzet in de eerste
helft van 1974 buiten verwachting hoog
was, aldus de president-directeur, de
heer W. Pluygers, op de jaarvergadering.
Slavenburg, Ennia en Océ van der
Grinten zagen de prijzen voor hun
claims zwaar kelderen en moesten een
3FT, recep-
rzorgen
otels, koui
nacks, Vr
tall, Grote
321398,
AAN. In S
e HoutWj
>k zondajs
0-22 uw,
Tel. 021
DEN HAAG (ANP). Onderzoek van twee belastinginspecties heeft
aan het licht gebracht, dat ongeveer tien procent van de inhoudingsplich-
tige werkgevers te weinig ingehouden loonbelasting aan de fiscus afdraagt.
Scherpere controle op de boeken van ondernemers brengt de fiscus meer
dan honderd miljoen gulden omzetbelasting op, die ondernemers anders
niet zouden hebben afgedragen. De Algemene Rekenkamer deelt dit mee
in haar verslag over 1974. In 1971 had de Rekenkamer op verscherping van
de controle aangedrongen en uit door het ministerie van Financiën ver
strekte gegevens is gebleken, dat de grotere diepgang van de controles
RDELENi
Probeert,
<s de groo'
Nederlar:
driks. G«
'el. 32328
(SBEDRI.S
bultenwa
12852.
LENII.
uur tl»
e hyp. N,
istr. 85, li
)0 u.enj
RBOUVW
beton»
erk, tew
:er. 1 e Ki
te servk
jzen. Ti
E 9 Cl
Carfit uil -
a. Rozt
lem.
Voor vi
vesterinj
strekt eet
kende o>
Bahama
dorra, n f-
'aring a
aan 8
De golf van renteverlagingen die de
vorige week over een breed internatio
naal front werd uitgevoerd heeft op de
beursontwikkeling dus weinig positieve
invloed gehad. Marktkenners schreven
dit toe aan de reeds sterk op de betere
toekomst vooruitgelopen koersverhogin-
gen, die de feitelijke situatie niet meer
dekten. Want de nogal verrassende ren
teverlagingen legden eerder een beken
tenis bloot over de tegenvallende econo
mie, waarvan aanvankelijk het regene
rerende vermogen hoger bleek te zijn
aangeslagen dan nu is gebleken.
Door de renteverlagingen lijkt ook de
kans op een opleving in de komende
zomer wel haast uitgesloten, althans de
autoriteiten laten duidelijk blijken hier
niet veel hoop meer op te hebben. Nu
wordt alle hoop gevestigd op de komende
herfst na het beëindigen van de zomerva
kantie. Vooral voor Amerika staat die
hoop centraal. Maar het is de vraag of
een economische opleving in Amerika
ook een opleving buiten dat land zal
inhouden.
Er is namelijk een gebrek aan met
elkaar overeenstemmende gegevens
over het risico van o.a. grote onge
lukken met kerncentrales, opwer
kingsfabrieken, transporten en opslag
van radioactief afval ten gevolge van
menselijke of technische fouten, of
onvoldoende technologische be
kwaamheid om mogelijke gevaren te
beheersen.
derhoudspersoneel van de kerncen
trales Dodewaard in toenemende ma
te worden vervangen door arbeiders
van buiten het bedrijf, omdat zij
anders een stralingsbelasting oplopen
boven de wettelijke norm.
Herziening van de normen is overi
gens in strijd met de overweging van
Euratom dat de veiligheidsnormen
voor bevolking en radiologische wer
kers verschillend moeten zijn. Een
dualistische gedachtengang, aldus Van
Renesse. die ook een wezenlijk on
derdeel is van onze Kernenergiewet.
Als men deze aanvaardt, leidt dit tot
de conclusie „dat toepassing van kern
energie in onze maatschappij terecht
afhankelijk is van de vrijwillige
blootstelling van een groep radiologi
sche arbeiders aan een mogelijk
schadelijke stralingsdosis”.
Verscherping van de boekenonderzoe
ken heeft ook vruchten afgeworpen bij
de inkomstenbelasting, constateert de
Rekenkamer. In 1974 werden ruim
Aan naheffingsaanslagen, voortge
vloeid uit boekenonderzoeken, werd in
1971 155 miljoen gulden opgelegd. Door
de strengere controle steeg dit bedrag
1972 tot 196 miljoen gulden en in 1973
tot 281 miljoen gulden. De Rekenkamer
is niet tevreden, want doordat de belas
tingdienst nu meer tijd besteedt aan
boekenonderzoeken, is de frequentie van
de onderzoeken in het algemeen nog niet
verbeterd. Zij heeft aanmerkingen ge
maakt op een voorgenomen uitbreiding
van de controle omzetbelasting met 340
nieuwe ambtenaren en de minister heeft
dit aantal daarop verhoogd tot 400. Er is
nog een aanzienlijke achterstand in de
controle en dit baart de Rekenkamer
grote zorg.
Dat werkgevers wel eens de hand
lichten met de afdracht van de door hen
ingehouden loonbelasting, is gebleken bij
een onderzoek, dat twee belastinginspec
ties hebben ingesteld. Bij een middelgro
te inspectie bleken van de ongeveer
6.800 inhoudingsplichtige werkgevers er
over 1971 ongeveer 700 (dit is ruim tien
verschillen in buurlanden met tol-unies
wel te handhaven, want ook ons land
ligt al geruime tijd rond 1 percent
boven het renteniveau van onze ooster
buren.
Hoewel het Damrak met spanning het
verdere renteverloop afwachtte en ook
hier te lande een navolging van het
Duitse voorbeeld niet uitgesloten werd
geacht, viel aan de andere kant toch ook
de strijd op van de Nederlandsche Bank
tegen de geldruimte. Door middel van
grootscheepse plaatsingen van Ameri
kaans schatkistpapier hoopt om e centrale
bank die ruimte wat in te perken. Maar
de enorme staatsuitgaven alsmede het
uitbetalen van de vakantie-uitkeringen
door het bedrijfsleven blijven de geld
markt overvoeren. Daarom lijkt een
verdere rentedaling eigenlijk een van
zelfsprekende zaak.
De obligatiemarkt op het Damrak was
deze week dan ook eerder positief, hoe
wel later een afbrokkeling volgde toen
de Nederlandsche Bank niet spontaan
het Duitse voorbeeld bleek te volgen. Dit
viel ook op te maken uit de eerste
noteringen voor de nieuwe obligatiele
ningen die maar moeizaam boven de
emissiekoersen in de notering kwamen,
ondanks het succes bij de inschrijvingen.
Ronduit slecht verliep het deze week op
het emissiefront voor nieuwe aandelen.
Produktiviteitsstijging zal vooral moe
ten worden nagestreefd via vervanging
van verouderde installaties. Dit houdt
grotere capaciteiten en lagere kosten per
eenheid in, dus groei van het volume.
Ook deze ontwikkeling biedt nog niet
voldoende compensatie voor de stijgende
kosten. Er zal verdere netto-expansie
nodig zijn. Voorstanders van de nul-
groei-doctrine moeten volgens Bogers
bedenken dat stilstand zeer duidelijk en
snel achteruitgang zou betekenen.
Bij de huidige stand van zaken in de
chemische industrie zou nul-groei in Ne
derland automatisch leiden tot sterkere
groei van de industrie elders. De concur
rentie zou sterker worden en de Neder
landse industrie zou worden ondergra
ven. Het aandeel van de chemie inhet
bruto-nationaal produkt is nu 15 per
cent. Terwijl het bruto nationaal pro
dukt steeds met 5 percent groeide, steeg
de chemische produktie met ongeveer 15
percent per jaar.
Volgens de DSM-topman wordt ver
wacht dat de komende jaren de groei
kracht van de chemie zeker het dubbele
zal moeten bedragen van de gemiddelde
groei om de stijgende kosten te kunnen
opvangen en de positie op de wereld
markt te kunnen handhaven. Omstreeks
1980 kan dan het aandeel van de chemie
boven de 10 percent van het totaal
komen te liggen. Daarmee zou deze be-
drijfstak duidelijk één der belangrijkste
steunpilaren van de economie zijn ge- '-j
worden.
Ir. E. W. ter Horst, voorzitter van de Cl
VNCI, stelde dat de groei in Nederland
dankzij gunstige omstandigheden, sterker
is geweest dan in de omringende landen.
De indruk bestaat echter dat er nu een
grens is bereikt. De investeringen lopen
al enige tijd terug. De loonkosten in
Nederland stijgen veel sterker dan el
ders. Ter Horst schetste deze ontwikke
ling als een bedreiging voor de chemi
sche bedrijvigheid en voor het doen van
nieuwe investeringen.
In verband hiermee heeft de kamer
onderzocht in hoeverre gewezen ministers,
staatssecretarissen en leden van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal erin
slagen na hun aftreden een passende
functie te verwerven, waardoor zij in
staat moeten worden geacht hun oude
dagsvoorziening verder op te bouwen. De
resultaten van dit, grotendeels in 1973
uitgevoerde onderzoek zijn hier samen
gevat.
Afgetreden ministers/staatssecretaris
sen vanaf het kabinet De Quay:
Over naar volgend kabinet 37,1 pet.;
over naar Tweede Kamer 20,5 pet.; bin
nen 12 maanden een andere passende
functie gevonden 31,7 pet.; na 12 maan
den geen passende functie gevonden 8,7
pet.; 65 jaar of ouder op tijdstip van
aftreden 2 pet.
Afgetreden Tweede Kamerleden (tus
sentijds of bij ontbinding van de Kamer)
vanaf 1963:
Over naar volgende Kamer 61,3 pet.;
over naar het kabinet 7,9 pet.; binnen 12
maanden een andere passende functie
gevonden 12,3 pet.; na 12 maanden geen
passende functie gevonden 4,7 pet.; 65
jaar of ouder op tijdstip van aftreden
6,2 pet.; onbekend 7,6 pet.
Hieruit blijkt naar de mening van de
Rekenkamer dat het pensioenvergeldings-
percentage van 5 voor ministers en
staatssecretarissen en van 3,5 voor leden
van de Tweede Kamer is gebaseerd op
een in de praktijk niet of nauwelijks
bevestigde vooronderstelling.
3 i
SUPER
acv
jSUPER
I
