Oud-premier
Sato overleden
injectie van 200 mln geven
Staat wil KLM
Portugal vraagt
Kissinger over gedeeltelijke terugtrekking in Sinai:
Amerika om
lening
schrijversbond
gezet
Commissie
Blanken vluchten
uit Angola
Industrie-eiland in zee mogelijk
Gijzelaars in
gevangenis van
Melun vrij
Roedenko uit
„Overtredingen
van CIA zijn niet ernstig”
MINISTER WESTERTERP:
STUDIE VAN BEDRIJVEN WIJST UIT:
Grond in Oeganda*
staatseigendom
„FINANCIëLE VERHOUDINGEN MOETEN GEZOND WORDEN”
'7'
,3
BINNEN- EN BUITENLAND
19 7 5
JUNI
DINSDAG
3
rk
en
in
>er
tal
ien
I
len
itie
(Vervolg van pagina 1)
andere luchtvaartmaat-
Israëlisch gebaar constructief
(Van onze redacteur in Washington!
iel!
Veel aandacht hebben de plannenma-
Volgens de studie van de groep zou-
L F ■■^'7
(ADVERTENTIE)
LISSABON. (UPI) De Portugese re
gering heeft aan de Verenigde Staten en
niet aan de Sovjet-Unie een lening ge
vraagd om de huidige economische crisis
van het land te boven te komen. Dit
heeft minister van Voorlichting Jesuino
gisteren op een persconferentie gezegd.
Hij zei niet om welk bedrag het gaat.
(Van onze redactrice in Wenen,
Ans Salomonson)
KAMPALA. (AFP) President Ml
Amin van Oeganda heeft gisteren bij
decreet alle grond tot staatseigendom
verklaard. De staat heeft het recht men
sen van een stuk grond te verwijderen
als de overheid het wil gaan gebruiken.
igd-
ïek-
1OU-
ieze
iden
olie,
en
de
het
en
huis
liets
- en
Be-
aan
den
viel
g in
n is
aar
de
nte-
iruit
tan-
Door deze nieuwe deelneming zal
het aandeel van de staat in de KLM
stijgen van 70 tot 78 percent. Het
staatsaandeel hoeft echter niet nood
zakelijk altijd op deze hoogte te blij
ven, aldus de minister.
De KLM heeft nu haar vierde ver-
liesjaar achter de rug. Het negatieve
saldo over 1974/1975 zal niet minder
Europese lijnen, die veel verlies ople
verden, zullen dan worden overgehe
veld naar de NLM, die deze lijnen
goedkoper zal moeten exploiteren.
Men verwacht dat kostenverhogin
gen in de toekomst consequenter en
sneller zullen worden gevolgd door
aanpassing van de tarieven. De KLM
is dan ook niet in een perspectiefloze
verliessituatie terechtgekomen, aldus
het ministerie.
beziggehouden met een onderzoek naar
de activiteiten van de CIA (de Ameri
kaanse buitenlandse veiligheidsdienst), is
tot de slotsom gekomen dat de CIA zich
schuldig heeft gemaakt aan overtredin
gen van de statuten, maar niet op grote
schaal. Bovendien is de commissie van
mening dat deze overtredingen niet op-
wegen tegen het totale beeld van de
werkzaamheden van de CIA.
Niettemin bestaat in wijd verbreidde
kringen scepsis over de waarde die aan
het rapport moet worden toegekend. Ge
meend wordt dat de commissie voorna
melijk in het leven werd geroepen om
zoveel mogelijk van de reputatie van de
CIA als spionagedienst te redden en niet
om de CIA nog verder in diskrediet te
brengen.
ROTTERDAM (ANP) De uit
27 bedrijven bestaande Noordzee-
eiland Groep heeft gisteren de re
sultaten gepresenteerd van de stu
die die de groep de afgelopen twee
jaar heeft gemaakt over de moge
lijkheden voor daanleg van een
kunstmatig industrie-eiland in de
Noordzee. De groep is tot de slotsom
gekomen dat het zeer wel mogelijk
is zo’n eiland te bouwen. Het eiland
kan, volgens de deskundigen van de
groep het beste worden aangelegd
45 kilometer uit de kust bij Hoek
van Holland. Het zou moeten gaan
om een eiland van ongeveer 5100
be
ren
De
en
ko-
:rk-
zelf
:ien
ou-
van
de
ter
een
bij
in
ler-
jle-
een
nk-
«r-
een
de
:re
te
ti-
□te
te
nd.
nd,
un
ie-
lar
nd
m-
in-
om
te
er-
ale
zan
de
sen
.bi-
can
ne-
as-
De
de
de-
te
ets
;en
‘in,
md
iun
de
de
ren
ce-
iet
en
es
op
ten
len
du-
reen
?ro-
tie-
‘n.
ke
te-
let
ii-
in
de
■p-
ng
ne
n-
np
it-
an
nd
de
Tiet
oop
vo-
in
teer
ge-
ctie
and
irie
j.
WENEN Het gebaar van Israel
om zijn troepen op een nieuwe be
standslijn in de Sinaï terug te trek
ken, is door de Amerikaanse minis
ter van Buitenlandse Zaken Kissin
ger maandag als een constructieve
stap betiteld op weg naar een per-
manente vrede in het Midden-Oos-
ten. Het onverwachte besluit van
Jeruzalem was bedoeld „om de
spanning in het betrokken gebied
te verminderen”. Het Suezkanaal,
dat donderdag wordt heropend, zou
thans niet meer door conventionele
artillerie kunnen worden bestreken.
de marxistische MPLA en het nationale
front FNLA omgekomen.
Bij de ongeregeldheden, die zich zon
dag in de Rhodesische hoofdstad Salis
bury hebben voorgedaan en waarover
wij berichtten, blijken volgens de jong
ste gegevens van de politie 13 negers
door de politie te zijn doodgeschoten en
28 gewond.
De nieuwe financiële injectie in de
KLM moet de basis scheppen voor
een herstel van gezonde financiële
verhoudingen binnen het bedrijf. De
minister wil hierdoor een buffer vor
men die naar hij hoopt, voldoende zal
zijn om de KLM door de komende
periode te helpen. Mocht het noodza
kelijk zijn, dan zal te zijner tijd het
bedrag van 200 miljoen worden vol
gestort.
MELUN. (Reuter) Twee politieke
gedetineerden die gisteren de gehele
ochtend in de gevangenis van Melun, ten
zuidoosten van Parijs, in gijzeling wer
den gehouden door twee medegevange
nen, zijn vrijgelaten na bemiddeling van
plaatselijke rabbijnen.
Het antwoord van de VS was in
principe positief, zei hij. Na de revolutie
in het land zijn de voornaamste bronnen
van inkomsten van het land, het toeris
me en de Portugese gastarbeiders, scherp
gedaald, evenals de investeringen. Wan
neer het zo doorgaat zal de Portugese
deviezenreserve over drie maanden ge
heel zijn opgeteerd.
Het officiële rapport van de commissie
(350 pagina’s) wordt pas bekendgemaakt
nadat president Ford er zelf na terug
keer van zijn buitenlandse reis kennis
van heeft kunnen nemen, vermoedelijk
aanstaande vrijdag. Er zou echter weinig
opzienbarends in staan.
Wat het rapport onder meer zou toe
geven, is dat er tijdens het president
schap van John Kennedy inderdaad
plannen werden beraamd om de Cu
baanse leider Fidel Castro te vermoor
den, maar dat deze plannen niet werden
uitgevoerd. Het blijft echter onduidelijk
in hoeverre dat het gevolg was van het
mislukken van deze komplotten.
Een voormalige CIA-agent heeft uit
de doeken gedaan hoe onder auspiciën
van de spionagedienst een Amerikaans
vliegtuig werd uitgerust voor een gehei
me missie in Cuba. Het vliegtuig werd
ontdaan van alle kentekens die op een
Amerikaanse herkomst zouden kunnen
duiden en de grootste voorzorgsmaatre
gelen werden getroffen dat de beman
ning niet zou weten wie de passagiers
waren en omgekeerd.
Het toestel landde inderdaad op een
grote weg buiten Havana en zette de
geheimzinnige passagiers af. Van hen
werd nooit meer iets vernomen. Hun
missie zou zijn geweest Castro om het
leven te brengen. Aangenomen wordt nu
dat zij werden gearresteerd voordat zij
hun opdracht konden uitvoeren.
In vergelijking met andere trans
portmiddelen is de beladingsgraad
van het, vliegtuig vrij hoog.
De KLM zal relatief dure vlooteen-
heden afstoten. Ook denkt men aan
enige aanpassingen in het lijnennet.
In studie is de mogelijkheid om de
Nederlandse Luchtvaart Maatschap
pij, die uitsluitend Fokker-materieel
gebruikt, uit te bouwen tot een regio
nale maatschappij. Een aantal korte
den er op het industrie-eiland vijf tot
tienduizend arbeidsplaatsen te scheppen
zijn. De aan- en afvoer van de werkne
mers die naai het oordeel van de studie
groep niet alleen uit het westen van het
land hoeven te komen, zou kunnen ge
schieden met grote helikopters of met
draagvleugelboten.
De plannen voor een industrie-eiland
in de Noordzee dateren van 1971. Zij
werden gemaakt door de Bos Kalis
Westminster Dredging groep in Papen-
drecht. De belangstelling van het be
drijfsleven en van de overheid (Verkeer
en Waterstaat, Economische Zaken) was
zeer groot en dat resulteerde in februari
1973 tot de oprichting van de Noordzee
Eiland Groep.
de KLM richt haar beleid doelbe
wust op een beperkte uitbreiding van
de produktie, die lager is dan de
verwachte toename van het vervoer,
zodat over enige jaren een beladings
graad van ongeveer zestig pet. haal
baar wordt geacht. Voor het lopende
boekjaar verwacht men een produk-
tiestijging van zes pet. Volgens de
plannen zal die voor de komende vijf
jaren ook bescheiden zijn.
Kissinger, die tijdens de tweedaagse
besprekingen van de presidenten Ford
en Sadat in Salzburg duidelijk de twee
de viool speelde, slaagde er niettemin in
concreter te zijn over de resultaten van
het topoverleg dan beide staatshoofden
zelf. Alle betrokken partijen in het Is-
raelisch-Arabische geschil, zei hij, zullen
concessies moeten doen. Voorts meende
hij dat er geen steekhoudende redenen
waren om de mislukte vredesonderhan
delingen van Genève niet te hervatten.
De sterk ingekorte besprekingen in
Salzburg noemde hij „in alle opzichten”
bijzonder constructief. Het overleg had
bemoedigend gewerkt, zonder dat er ge
detailleerde resultaten waren bereikt.
Het ging om het bestrijken van het hele
spectrum van mogelijkheden, die een
oplossing van het haast chronisch ge-
sche gebieden heeft president Sadat op
nieuw als voorwaarde gesteld voor het
bereiken van een permanente vrede in
het Nabije Oosten, evenals het deelne
men van de Palestijnse bevrijdingsorga
nisatie aan de onderhandelingen die zul
len moeten worden gevoerd.
MOSKOU. (UPI) De Russische 56-
jarige science-fiction schrijver Nikola
Roedenko (56) is officieel uit de Russi
sche schrijversbond gezet, zo is maandag
in litteraire kringen in Moskou meege
deeld. Roedenko is lid van de kleine
Russische onderafdeling van Amnesty
International.
Vice-president Rockefeller zei tegen
journalisten dat zijn commissie geen
steen onberoerd had gelaten om de wer
kelijke feiten te onthullen. Gevraagd of
er processen tegen de CIA verwacht
konden worden naar aanleiding van het
rapport, zei hij echter dat zulks tot de
bevoegdheden van het ministerie van
Justitie behoorde. De CIA had volgens
hem niet geprobeerd invloed uit te oefe
nen op de samenstelling van het rapport.
Voor de kantoren van de Portugese
zeevaartmaatschappij stonden gisteren
honderden in de rij nadat de maatschap
pij had bekendgemaakt dat zij de 25.000
ton metende „Infante dom Henrique” die
een verbinding tussen Loeanda en Lissa
bon onderhoudt, uit de vaart zal nemen
voor de maanden juli en augustus.
De Portugese luchtvaartmaatschappij
TAP zal geen boekingen langer dan drie
dagen voor de betrokken vlucht bevesti
gen. Dat stelt de vertrekkenden voor
nieuwe moeilijkheden, omdat zij geen
deviezen kunnen kopen of maatregelen
voor verscheping treffen zonder vlieg-
kaartjes te kunnen tonen als bewijs dat
zij weg willen.
Voor een reisbureau in Loeanda ont
stonden gisteren chaotische scènes toen
de beheerder en bedienden het kantoor
niet wilden openen, omdat zij met ge
weld waren bedreigd.
Uit en rond de steden Carmona, Qui-
texe en Negage in het noorden van
Angola werden nieuwe gevechten ge
meld, zonder aanwijzing wie daarvoor
verantwoordelijk was. De krant „O Co-
mercio” zei maandag dat de Portugese
militairen zondagmiddag de orde hadden
hersteld.
De afgelopen maanden zijn meer dan
vijfhonderd mensen bij de gevechten
tussen de twee bevrijdingsbewegingen,
hectare, dat in zeven a acht jaar kan
worden gebouwd. De kosten ervan
worden voorlopig geraamd op zés
miljard gulden.
Volgens de plannenmakers zal het ei
land bij uitstek geschikt zijn voor de
ontwikkeling van industriële activiteiten
die op het pasteland om milieu-techni-
sche- of om veiligheidsredenen eigenlijk
niet goed mogelijk zijn. Men denkt aan
de vestiging van afvalverwerkende in
dustrieën, raffinaderijen, petro-chemi-
sche bedrijven, opslag van gevaarlijke
stoffen, tankerreiniging en tankerrepa-
ratie en de aanleg van een olie-haven
voor 500.000-tonners Ook wordt gedacht
aan de bouw van een kerncentrale.
worden geschil in het Miden-Oosten
zouden kunnen inhouden. De Verenigde
Staten hadden op dit moment nog voor
geen enkel alternatief gekozen. Pas als
president Ford in Washington premier
Rabin van Israel ontvangen had dat
gebeurt op 11 en 12 juni zou er een
standpunt kunnen worden bepaald.
President Sadat kenschetste zijn Ame
rikaanse ambtgenoot als een eerlijk en
openhartig mens, die door het Ameri
kaanse Congres „bedrogen” is. Het Egyp
tische staatshoofd doelde daarbij op de
onverbloemde steun die Israel steeds op
nieuw door de Amerikaanse volksverte
genwoordiging wordt verleend en die hij
als de voornaamste oorzaak ziet van de
militaire en economische kracht die Je
ruzalem kan ontplooien.
In feite heeft Sadat weinig of niets
toegevoegd aan het reeds vele malen
beleden Egyptische standpunt, dat een
toespitsing is van de Arabische opvattin
gen inzake Israel. Aan de vooravond van
de heropening van het Suezkanaal, die
hij een vredesgebaar van allure vindt
Kissinger zinspeelde erop dat het Israë
lische besluit om de bestandslijn verder
naar het oosten te verplaatsen hierop
een antwoord is en niet onmiddellijk
bedoeld is om een Egyptische concessie
te ontlokken heeft hij nogmaals ge
wezen op het weinig soepele onderhan-
delingsstandpunt dat Jeruzalem volgens
hem inneemt.
De ontruiming van alle bezette Arabi-
TOKIO. (AFP en Reuter) De voor
malig eerste-minister van Japan, Sato is
gisteren overleden. Hij werd op 19 mei
door een hersenbloeding getroffen.
Sindsdien was zijn gezondheidstoestand
zorgwekkend. Sato, die 74 jaar is gewor
den, was premier van 1964 tot 1972 in de
periode van het „economische mirakel”.
Vorig jaar werd aan Sato de Nobel
prijs voor de vrede toegekend, een be
sluit dat nogal wat deining veroorzaakte.
De Japanner kreeg deze prijs samen met
de Ier Sean MacBride, VN-commissaris
voor Namibië (Zuidwest-Afrika).
Ml”
De minister vindt dat ook de werk
gelegenheid een belangrijk aspect is.
In ons land werken ongeveer 12.500
mensen bij de KLM. Daarnaast is er
sprake van een omvangrijke indirecte
werkgelegenheid, waarvan vooral de
regio Amsterdam profiteert. De ar
beidsmarkt in de regio’s rond Schip
hol is voor een niet onbelangrijk deel
afhankelijk van de omvang van de
KLM.
De moeilijkheden waren begonnen
toen een joodse niet-politieke gevangene,
Catania, zich bij het uitdelen van het
ontbijt meester maakte van een voorma
lige medewerker van de Gestapo, Jean
Barbier, bijgenaamd „de folteraar van
Grenoble”. Catania eiste dat de collabo
rateur voor berechting aan Israel zou
worden uitgeleverd nadat hij via de
Franse radio of televisie een verklaring
zou hebben af gelegd over zijn activiteit
tijdens de oorlog.
Barbier bleek licht gewond te zijn
door een mtssteek. Hij zit een levens
lange gevangenisstraf uit. De eerder
uitgesproken doodstraf was door wijlen
president De Gaulle in levenslang gewij
zigd. De twee gevangenen die hem gij
zelden, zullen waarschijnlijk naar een
andere gevangenis worden overgebracht.
A?
Ook kondigde hij aan dat Amerika geen
bezwaar heeft deel te nemen aan een
consortium bedoeld werd waarschijn
lijk de EEG-landen teneinde de
Egyptische economie op potën té zetteti. -
Kissinger ontkende dat hét vervroegde
einde van het topoverleg, alsook de som
bere gezichten van de presidenten Ford
en Sadat, die zich maandagmiddag in
een typisch Salzburgse motregen aan de
pers presenteerden, op een mislukking
van de besprekingen zouden kunnen
duiden. „Hoe kun je er opgewekt uit
zien,” vroeg hij zich af, „als iemand een
paraplu boven je hoofd houdt die niet
verhindert dat het water langs je rug
stroomt.”
LOEANDA. (Reuter) Angstige
blanken hebben de reisbureaus met boe
kingen overstelpt om Angola te kunnen
verlaten nu het vorige week tot nieuwe
gevechten tussen de bevrijdingsbewegin
gen is gekomen.
kers besteed aan de juridische en vol
kenrechtelijke aspecten van een eiland
in internationale wateren. Volgens de
groep is er geen sprake van strijdigheid
met het internationaal recht, maar er
moet wel toestemming worden verkre
gen van de kuststaat. De Nederlandse
overheid heeft zich echter nog niet uit
gesproken over de aanleg van een derge
lijk eiland voor de Nederlandse kust.
In een eerste reactie heeft het ge
meentebestuur van Rotterdam verklaard
dat een kunstmatig eiland, zoals de
groep dat heeft ontworpen, technisch
mogelijk is en de verwezenlijking van
zo’n plan toe te juichen. Ook juridisch
ziet de gemeente geen belemmeringen,
maar naar enkele onzekere factoren als
veiligheidseisen zullen volgens haar na
dere studies moeten worden verricht.
zijn dan het verlies van bijna 54 mil
joen m het voorafgaande jaar. Toch
steekt dit verlies gunstig af bij de te
korten van
schappijen.
De KLM heeft de laatste jaren
enige zware tegenvallers moeten in
casseren, onder meer door de devalu
atie van de dollar en het pond ster
ling. Dit zijn juist de basisvaluta
waarin de luchtvaarttarieven worden
uitgedrukt. Daarbij kwam de vier
voudige verhoging van de prijs van
kerosine. Dit alleen al kostte de KLM
naar schatting honderd miljoen gul
den.
De KLM wil in de komende jaren
uit de verliezen raken. Daarvoor is
een actieprogramma opgesteld dat
onder meer voorziet in inkrimping
van het personeel met driehonderd
man. Bij een totaal personeelsbestand
Overigens is het niet zo dat werd
althans in kringen van Amerikaanse en
Egyptische waarnemers beweerd dat
de stap-voor-stap-benadering, die Kissin
ger als een wondermiddel beschouwde,
nu voorgoed van de baan is. Een interim-
oplossing wordt niet uitgesloten ge
acht, terwijl de complexe problematiek
van het geschil in het Midden-Oosten
uit elkaar zou moeten worden ge
scheurd.
WASHINGTON. De Rockefeller-
commisMe, die zich vijf maanden heeft
Een industrie-eiland in de Noordzee. Zo zou het er op bijgaande plaat volgens de
ontwerpers kunnen gaan uitzien. Het wordt onder meer door helikopters be
voorraad
Vorige maand is de secretaris van
Amnesty International in Rusland, An
drei Tverdochlebov, gearresteerd op be
schuldiging van anti-Russische provoca
ties.
van 17.200 man kan dit vrij geruis
loos gebeuren door het niet opvullen
van vacatures, interne overplaatsin
gen en vervroegde beëindiging van
het dienstverband.
De» KLM wil ook trachten de ar
beidskosten van het vliegend perso
neel te beperken. De boordwerktuig
kundigen en het cabinepersoneelheb-
ben reeds voorlopige toezeggingen ge
daan. Van 1968 tot en met 1973 nam
het personeelsbestand met bijna 14
pet. toe, terwijl de produktie meer
dan verdubbelde.
Produktiegroep en beladingsgraad
beliepen de laatste jaren respectieve
lijk de volgende percentages: 1969-70
23 en 55,2, 1970-71 20 en 53,5, 1971-72
16 en 52, 1972-73 14 en 53,3, 1973-74
7 en 56,5, 1974-75 6 en 54,9.
Het ministerie verstrekte verder
nog de volgende toelichtingen:
