Leerling organist Bert Matter Reconstructie Hohe Messe in oorspronkelijke stijl Werk Larsson in De Zonnehof Russische vokaliste boeit in toegiften Zesduizend bezoekers beleefden enthousiast concert Charles Mingus Langeveld winnaar Bolsward-conco urs „Dag van de naarRoermond’ korte film” f I ponandFesüval’75 „DE SPAANSE BRABANDER” GRONINGSE BACHVERENIGING IN HOLLAND FESTIVAL Beroemde Zweed VISJNEVSKAYA IN DEN HAAG Najaar in Den Haag Boudewijn Maat als gastpresentator Pleasure and repentance Hoogstaand en beschaafd tekst-recital Grafiek Robyn Denny in Brits consulaat JUNI MAANDAG 9 KUNST 7 ZOOT SIMS IN LAREN AMSTERDAM De muziek is eeuwenlang ontkomen aan een ver oordeling tot onderbrenging in een museale sfeer en zo hebben muziek- vrienden uit alle tijden en alle lan den steeds weer in overeenstem ming met hun eigen geaardheid volop kunnen genieten van de mees terwerken, die in de loop van vele jaren ter beschikking kwamen als een rijke schat. Ook hebben vocalisten en instru mentalisten in professionele of in amateuristische zin in overeenstem ming met hun eigen muzikale ge- richtheid steeds weer deze werken uitgevoerd. Dit mag niet meer vinden sommi ge kunsthistorisch geschoolde stijl- puristen. Men moet terug naar de authenthiciteit van uitvoeringen van oude muziek, waardoor die uit- voerings-echtheid haar karakter ook mocht hebben verkregen. BOLSWARD Op zaterdagmid dag 2 juni 1962 werd in de fraaie vijftiende-eeuwse Martini-kerk te Bolsward voor het eerst een natio naal orgelimprovisatie-concours ge houden. Het initiatief hiervoor werd genomen door de vroegere cantor organist van de kerk, de heer G. A. Schrik, die voor de uitwerking daar van direct de steun verkreeg van de toen opgerichte stichting „Nationaal Orgelimprovisatie-concours Bols ward”. 1 9 7 5 F 1 ..ga het (Van onze correspondent) van Bredere J. H. MOOLENIJZER I Uriah Heep: hard maar ook hecht Dinsdag 10 juni r 11 WIM DE HAIR Overzicht van het optreden van de groep Uriah Heep die afgelopen zaterdagavond in de Rotterdamse Ahoyhal concerteerde. Maandag 9 juni Amsterdam, Tent op Museumplein, 20.30 uur: Werktheater met Feest voor Nico, een satire: Amsterdam. Stadsschouwburg, 20.15 uur: Lar Lubovitch Dance Company uit New York met moderne dans. Rotterdam, Schouwburg, 20.15 uur: Kama Dev met tempel- en masker- dansen uit India. HILVERSUM. Boudewijn Maat van Haarlem Nichols presenteert morgenoch tend op Hilversum III van 11-12 uur het programma „Drie draait op verzoek” van mensen uit de sportwereld. Hij draait de verzoekplaten voor leden van de Neder landse Honkbalfederatie en van Haarlem Nichols in plaats van Elles Berger, die anders de platen presenteert. dui- met Twee dagen na het Roermondse festi val start in Laren het Internationaal Jazz Festival. De hoofdmoot bestaat dit maal uit zangeres Sarah Vaughn, gitarist Joe Pass, de tenoristen Zoot Sims en Al Cohn en de formaties van Freddie Hub bird op trompet en Roswell Budd op trombone. Hoewel de namen van de musici op dit festival officieel nog niet zijn meege deeld, is het bovendien vrij zeker dat behalve ook de komst van altsaxofonist Benny Carter, de herenigde tenoristen Johnny Griffin en Eddie Lockjaw Davis en het kwintet van pianis McCoy Tyner kan worden verwacht. t :t :t i :p tl t .1 Van de medewerkende vocalisten zon gen de tenor Marius van Altena en de bas Max van Egmond even voortreffe lijk en in dezelfde stijl als bij niet- authetieke uitvoeringen, waarbij ik de zangers vroeger heb gehoord. Een jon gensopraan van het Tölzer Knabenchor heeft zijn moeilijke taak als solist,je in het werk naar vermogen volbracht Of Bach tevreden zou zijn geweest met de combinatie van zijn prille stem met de gekunstelde stem van de countertenor Kevin Smith is een vraag, die ik vanwe ge de problematiek der authenticiteit niet bevestigd zou durven beantwoorden. De indruk, dat met deze uitvoering, waarvan ik het Kyrie, Gloria en het Credo heb kunnen horen, opzienbarend baanbrekend werk werd geleverd, heb ik niet gekregen. Muzikaal gezien had deze vertolking een vaak bewust toegespitst steriel karakter en de tekst klonk vaak met de nuchterheid van een weerbericht. Het concert werd als Holland-Festival manifestatie gegeven. P. ZWAANSWIJK. (Van onze kunstredactie) ROERMOND. Het is vrijwel zeker dat de Amerikaanse jazzmusicus Charles Mingus zal optreden op het 10e Ham- merveld Jazr Festival dat tussen 1 en 3 augus'"* )n ivw'rmond wordt gehouden. Ook ...aiiist Cecil Taylor wordt ver wacht, evenals dat het geval is met de Belgische gitarist en mondorgel-bespeler J" .u foots Thielemans. Het einde van het concert bracht de 'oplossing van het raadsel. Nu bleek dat Galina Visnevskaja inderdaad een ope razangeres is, die graag liederen zingt zij kon haar ware aard niet langer verbergen en kwam met twee toegiften, die er niet om logen. De aria van Santuzza „Voi lo sapete, mamma”, uit Cavalleria Rusticana van Mascagni en „Un bel di vedremo” de aria van Mada me Butterfly.... eccola! Als Galina Visjnevskaja weer naar Holland komt om te zingen laat het dan Puccini zijn en het huis zal te klein zijn! Rotterdam, schouwburg, 20.15 uur: Lar Lubovitch Dance Company met modem ballet. Rotterdam, Doelen, 20.15 uur: Poe try International. DEN HAAG (ANP). Meer dan zes tig werken van de schilder en graficus Carl O. Larsson (1853-1919), de meest bekende en geliefde schilder van Zwe den, zijn van 18 oktober tot 5 januari in de Zonnehof in Amersfoort te zien. Larsson is een zeer eigen figuur uit de Skandinavische Jugendstil. Behalve door zijn schilderijen en wandschilderijen kreeg hij grote bekendheid met zijn boek „Ett Hem” (Een Thuis), dat sinds 1909 in Duitland wordt uitgegeven als „Das Haus in der Sonne” en dat een paar maanden geleden vertaald en be werkt door Theodor Duquesnoy als „Huize Zonnegloren” bij de Erven Tho mas Rapp is verschenen. Het is voor het eerst, dat in ons land een tentoonstelling aan Larsson wordt gewijd. Voor de expositie in Amersfoort heeft het Nationaal Museum in Stockholm vijf olieverfschilderijen, acht aquarellen uit de serie „Et Hem”, dertig pastels, teke ningen en studies en twintig etsen ter beschikking gesteld. Wellicht kan in de Zonnehof ’n documentair gedeelte aan de tentoonstelling worden toegevoegd om de unieke plaats van Larsson duidelijk te maken aan de hand van werk van tijdgenoten. Ook zal er tijdens de expo sitie een educatief filmpje worden ver toond. Den Haag, HOT-theater, 20.30 en 22.30 uur: „Our late night” door Manhattan Project. Scheveningen, circustheater, 20.15 uur: Music All In Concert door Or kest van Rogier van Otterloo met Liesbeth List en Pim Jacobs. Waarschijnlijk zou de Cantor de leider van het Groningse koor wel benijd heb ben om de samenstelling van het or kest, waarover hij voor deze uitovering beschikken kon. Dit ensemble was, in strumentaal gehoord, niet in alle opzich ten, maar praktische genomen in au thentieke zin aan het werk. Amsterdam, concertgebouw, 20.15 uur: Danzi kwartet met werk van Lachner. Porcelijn, Denisov en Jana- cek. Rotterdam, Doelen, 20.15 uur: Poe try International, bijeenkomst met dichters uit binnen- en buitenland. Ter gelegenheid van deze dag is een scenariowedstrijd uitgeschreven voor jongeren onder de 20 jaar. Het thema voor deze wedstrijd is groei, te verwe zenlijken in een lilmpje van één minuut. De beste inzendingen zullen met hulp van de Nederlandse Filmacademie en de filmbedrijven Cinecentrum en Cineco „tot film worden gemaakt”. Het resul taat zal worden vertoond op de filmdag. Scenario-inzendingen moeten naar: se cretariaat van de „Dag van de korte film”, Noordeinde 43, Den Haag. Dat zou wat meer speelruimte opleveren voor zanger Byron, gitarist Mick Box en organist Ken Hensley. Deze laatste was voor mij zaterdag zonder meer de beste man in het gezelschap. Als belangrijkste tekstschrijver en producent van de „Please let me know where you want me to go”, schreeuwde zanger David Byron tijdens het nummer Prima Donna de zaal in. Onomwonden gaven de 6000 aanwezigen hun antwoord- De Heep moet zo doorgaan, dan kan er de eerst volgende jaren wat de fans betreft geen kwaad bloed worden gezet. De groepsle den gaven zaterdagavond spontaan alles, waardoor individueel en collectief de goede en slechte kanten van Uriah Heep overduidelijk werden belicht. Het spon tane spreekt natuurlijk al meteen voor de groep. Alle favoriete nummers, waar onder Easy Livin’, Gipsy en July Mor ning werden gespeeld. Een ander positief punt is dat de groep inderdaad, zoals in de biografie al wordt gezegd, een „democratisch” geheel is. Niemand treedt duidelijk op de voor grond, niemand soleert echt Het pro- dukt dat Uriah Heep tijdens een concert maakt, is een groepsprodukt. Toch kunnen volgens mij de nieuwe bassist John Wetton en zeker drummer ROTTERDAM. Met keiharde, soms brutale hardrock gaf de Engelse groep Uriah Heep zaterdagavond acte de pré- sence in de bijna uitverkochte Rotter damse Ahoyhal. Een nieuwe impuls voor de rockmuziek werd niet gegeven. Muzi kaal gezien was het niet altijd perfect, maar toch waren de sfeer in de hal en de band met het publiek zo goed dat je wel van een geslaagd concert moet spre ken. Lee Kerslake wat meer naar de achter grond treden. Wetton, omdat hij zater dag uiterst onwennig op het podium stond te dartelen en onopvallend zijn basgitaar bespeelde. En Lee Kerslake omdat hij gewoon te weinig klasse heeft. DEN HAAG. Met de avondvullende Nederlandse speelfilm gaat het best; de belangstelling van het bioscooppubliek wordt steeds groter. Om nu ook de Nederlandse korte film dichter bij de mensen te brengen, wordt in het najaar in Den Haag (5 oktober) een „Dag van de korte film” gehouden. In 13 zalen van het Nederlands Con gresgebouw worden die dag documentai res, korte speelfilms, reclamefilms, jour naals, maatschappij-kritische films, ani matiefilms, bedrijfsfilms, historische films, voorlichtingsfilms, amateurfilms, tv-films, onderwijsfilms en videotapes allemaal van eigen bodem vertoond. De korte film speelt een grote rol bij onderwijs en vormingswerk, en begint ook hoe langer hoe meer te funtioneren als katalysator bij veranderingsprocessen in de maatschappij. In het buitenland zijn Nederlandse korte films vaak beter bekend dan in eigen land. De „Dag van de korte film” is in eerste instantie gericht op schooljeugd, werkende jonge ren, studenten, docenten en vormingslei- ders. In samenwerking met het Openluchttheater te Bloemendaal organiseren HAARLEMS DAGBLAD/IJMUIDER COURANT/BEVERWIJKSE COURANT op ZONDAG 15 JUNI de grootse toneelvoorstelling gespeeld door de Toneelgroep Toetssteen. Aanvang: 20.00 uur. Op toegangskaarten in voorverkoop gekocht aan een ven de volgende adressen wordt een aantrekkelijke korting gegeven. Haarlems Dagblad, Grote Houtstraat 93, Haarlem; Soendaplein, hoek Floresstraat, Haarlem-Noord; Californiëplein 17, Schalkwijk. Hillegom, V.V.V. kantoor, Jhr. Mockkade. IJmuider Courant, Lange Nieuwstraat 427, IJmuiden. Beverwijkse Courant, Zeestraat 18, Beverwijk. Op de dag der voorstellingen aan de loketten van het Openluchttheater tegen de vastgestelde prijs. Toegangsprijzen: voor abonnees: f 4,— voor niet-abonnees: f 5,— De kaartverkoop begint DINSDAG 10 JUNI. Pas in Prokovjev en Stavinsky kwam zij tot haar volle ontplooing. Tederheid, hartstocht, strengheid, gefluisterde smeekbeden en smachtende woorden van liefde, kortom het hele gamma van gevoelsuitingen, bracht zij met grote in tensiteit op ons over. Toch moet ik zeggen ik werd er niet door geraakt het ontroerde mij niet. Ik kreeg zelfs het gevoel dat zij misschien de begelei ding van haar echtgenoot Mstislav Ro- stropovitsj miste. Maar dat kon ik mij nauwelijks voorstellen, want haar bege leider Tamas Vasary schoot in geen enkel opzicht te kort. Amsterdam, Doopsgezinde Kerk, 20.15 uur: Kwartet Tarrag uit Barce lona met gitaarmuziek. Scheveningen, Circustheater, 20.15 uur: Manhattan Project met End game van Samuel Beckett, regie An dré Gregory. Scheveningen, Kurzaal, 20.15 uur: Groningse Bachvereniging met Hohe Messe van Bach, o.l.v. Johan van der Meer. Eerlijk gezegd waren het juist de liederen van Tsjaikovsky die het zwakst waren van expressie. Slechts de twee laatste „Op het bal” en „Serenade” kon den gelden als volwaardige voorbeelden van de liedkunst. Moessorgsky bleek veel meer te zeggen te hebben. Zijn liederen „Waar ben je kleine ster?” „Wiegelied” en „Lieve Savisjna” gaven Mevrouw Visjnevskaja veel meer gele genheid haar stem-technische kwalitei ten naar voren te brengen. Heep-sound (opzwiepend orgel en synthesizer) is hij, hoewel bescheiden en bijna onzichtbaar achter zijn toetsen weggedoken, het brein van de groep. Een bijzonder slecht gedeelte van het concert vormde de act van Uriah Heep. Het leek allemaal zo mooi. De manier waarop microfoons werden weggesme ten of gestoten, het kruipen en krioelen van Byron en de schijngevechten van de gitaristen. Maar dat is allemaal al dui zend keer eerder en beter door anderen gedaan. Kortom, er is kritiek uit te oefenen op de muziek van Uriah Heep. Kritiek die misschien niet eens nodg is gezien het succes dat de Heep tegenwoordig nog heeft. Dat succes is ontstaan door num mers met de originele Heep-mystiek als Steal it, Rainbow Demo, Sweet Lorraine en Suicidal Man, die zaterdag met het nodige volume de zaal in werden gebla zen. Erg hard maar geen brij. Hoogte punten waren de nummers July Mor ning, een uitmuntend voorbeeld van de goede groepsband, Shady Lady en de nieuwe single Prima Donna- Daarente gen gingen de titelsong van de nieuwe elpee, Return to Fantasy, en Easy Livin’ door uitermate slechte getimede zang volkomen de mist in. Maar dit viel de menigte in de Ahoyhal niet op. Uriah Heep kon geen kwaad doen. Een goed concert dus, want een groep die dat bereikt bij haar publiek is gewoon een goede groep. Amsterdam, tent op het Museum plein, 20.30 uur Werktester met „Het feest voor Nico”, een satire. Amsterdam, stadsschouwburg, 20.15 uur: Ned- Opera Stichting met Orfeo ed Euridice van Gluck. In de jaren na 1962, uitgezonderd 1970 en 1971, heeft de stichting steeds weer een improvisatie-concours kunnen uit schrijven en zo ontstond een traditie, die verleden zaterdag werd voortgezet met een nieuwe wedstrijd. Drie jonge organisten, zoals de wed- strijdbepalingen voorschrijven: van Ne derlandse nationaliteit hadden zich voor deelneming aan dit concours opge geven. Het waren Jan van Gijn uit Krim pen aan de IJssel, leerling van Arie Keijzer die Van Gijn met succes opleid de voor het Orgel-Diploma B en D., beide met aantekening voor improvisa ties: verder Joost Langeveld uit Nijme gen, leerling van Bert Matter aan het Arnhemse Conservatorium en tenslotte Jos Wielakker, die in het bezit is van de Prijs van Uitnemendheid voor orgel en nog leerling is van de improvisatie- docent Cor Kee. Weer zouden door de kandidaten de twee orgels van de Martinikerk worden bespeeld, eerst het koororgel, dat in 1964 werd gebouwd door de bouwer H. JVier dag met een bescheiden karakteristieke barok-dispositie, daarna het grote orgel, dat in de jaren 1776 tot 1781 vervaardigd werd door de bouwer Albert Anton Hinsch. De drie deelnemers stonden voor de opdracht om op het koororgel het door de organist Piet Kee verstrekte koraal thema te harmoniseren en met dit the ma vier variaties als partita te improvi seren. Voorts werd van hen gevraagd een Preludium en Fuga te improviseren op een fuga-thema, dat eveneens door Piet Kee gecomponeerd was. Hiervoor zou dan door hen het Hinsch-orgel be speeld worden. In spanning wachtten de vrij talrijke toehoorders af hoe de kandidaten voor de uitgeloofde koraal-prijs en de grote orgelprijs dc voortreffelijke, kundig ge formuleerde thema’s zouden verwerken. Na beraadslagingen heeft de jury, die gevormd werd door de organisten Johan van Dommele uit Arnhem, Albert de Klerk en door de Nijmeegse organist Jan Weimers, zowel de grote orgelprijs als de koraalprijs toegekend aan Joost Lan geveld. Deze organist hield zich voor zijn improvisaties in geprononceerde zin aan de gegeven thema’s. Zij waren voor hem de streng toegepaste kern van zijn spel. Een kern, die meer dan de verwerking het hoofdkenmerk van zijn muzikale gedachtengang werd. Hierbij werd een zo zorgvuldig mogelijke toepassing van bekwame vorming evident. Jos Wielakker werd bij zijn improvi serend spel telkens spoedig gegrepen door een overvloedige persoonlijke mu zikale fantasie, hoewel hij er toch voor treffelijk in slaagde een voorbeeldige fu- ga-expositie volgens voorschrift tot stand te brengen. Behoefte aan klankkleur, melodische en harmonische verscheidenheid trad herhaaldelijk in zijn spel aan de dag, misschien meer dan met het oog op de muzikale structuur verwacht werd. Jan van Gijn ging bij zijn koraal- harmonisatie behoedzaam te werk. Hij maakte van een variatie een licht bicini- um, zocht later ook naar canonische mogelijkheden en naar de toepassing van een soort cantus firmus-techniek, welke op contrapunctische scholing wees. Romantische elementen deden wat stijlvreemd aan. Zij kwamen ook voor in het Preludium, dat hij maakte. Op zich zelf waren zij zeker te waarderen. Zij wezen op een muzikale begaafdheid, die ongetwijfeld bij groter vormbeheer sing overtuigend aan de dag zullen tre den. Gaarne vermeld ik nog, dat het Ne derlandse Kamerkoor onder leiding van Hans van den Hombergh met zijn stra lende zang grote luister aan deze con coursmiddag heeft gegeven. P. ZWAANSWIJK SCHEVENINGEN. Bijna iedere zangeres krijgt na verloop van tien of vijftien jaren een etiket opgeplakt. Zij is volgens de mensen die het weten kun nen een geboren opera-zangeres of een typische zangeres van het kleine podium, die op haar best is als zij liederen zingt. Het is merkwaardig en soms zelfs tra gisch dat grote operasterren eigenlijk het liefst alleen maar liederen zouden willen zingen en dat omgekeerd de Kammersangerinnen zich onweerstaan baar tot de opera voelen aangetrokkén. Het programma voor een liederen avond is daarom altijd weer een vraag stuk op zichzelf. Heeft de zangeres die eigenlijk meer van opera houdt haar programma gekozen of is het de opera zangeres die van liederen houdt die de keuze bepaalt? Of is het de begeleider die zegt wat zij zingen moet of de impresario? Wij zullen het nooit weten. Vast staat dat de sopraan Galina Visj nevskaja veel van de liederen houdt die zij zingt en dat zij als Russin het meest van het Russische lied houdt bleek dui delijk uit haar programma: Tsjaikovsky, Moessorgsky, Prokofjev en Stravinsky- Op het eerste gezicht lijkt dit mis schien een eenzijdige keuze, maar er is tussen de genoemde Russen minstens evenveel verschil als tussen Schubert, Schumann, Brahms en Hugo Wolf. Tsjaikovsky, die graag beweerde dat hij in zijn muziek geprobeerd heeft de smarten en de verrukkingen van de liefde tot uitdrukking te brengen, schreef in een brief aan zijn platonische geliefde Nadjesjda von Meck, dat woor den over het algemeen best gemist kun nen worden, want daar waar zij geen macht hebben, verschijnt in volle uit rusting een welsprekender taal: de mu ziek! Aan de authentieke uitvoeringen, die sinds kort ook in Nederland zijn gege ven, heeft de Groningse Bachvereniging er zaterdag in Groningen een toegevoegd en een tweede zondagavond in het Con certgebouw te Amsterdam. Onder leiding van Johan van der Meer heeft het koor met grote toewij ding de Mis in b kleine terts, de zoge naamde „Hohe Messe” van Johann Se bastian Bach ten gehore gebracht in een uitvoering van wisselend gehalte en in een trant, waarvan verondersteld wordt, dat zij door Bach aangehouden werd. De authenticiteit van de uitvoering heeft zich echter in hoofdzaak laten gelden als een reconstructie van de om standigheden, waaronder Bach in Leipzig heeft moet werken. AMSTERDAM. „Pleasure and re pentance" heet het programma van En gelse teksten over de liefde, dat vier mensen van de Royal Shakespeare Com pany uit Stratford upon Avon in het Holland Festival presenteren. Het is een hoogstaande culturele avond door drie mannen in het zwart met ballonmouwen en een vrouw in het folkloristisch lang. Zij d. agen Engelse poëzie voor of spelen een dialoog uit het een of ander, Dic kens of Wilde of zo. Een van de heren zingt bij z’n gitaar een oud liedje of iets van de Beatles. Het klinkt allemaal heel voortreffelijk en smaakvol. Met de juiste twinkeling in de ogen stelt men het publiek op de hoogte dat het leuke slot van de voor dracht nadert zodat we in beschaafd gegrinnik kunnen uitbarsten. Het be zwaar is dat alle teksten dezelfde ironi sche toon krijgen, ongeacht hun zeer verschillende herkomst. Volkse versjes of een gedicht uit ruigere tijden (John Donne) of romantische poëzie van Ten nyson, alles is gewassen in hetzelfde culturele sopje en onder hetzelfde strijk ijzer van omgangsvormen der betere kringen geweest. Het komt er witter dan wit uit. Wanneer de tekst een hinderlijk vul gaire herkomst heeft Rolling Stones’ I can’t get na satisfaction of een citaat uit een thriller van Mickey Spillane dan wordt het standsverschil ook del i jk aangegeven door de tekst nadruk bespottelijk te maken. Een programma als dit wekt moedwillige misverstand dat Engelse cultuur uit een bepaalde culturele bo venlaag stamt en ook alleen maar door publiek uit dezelfde laag genoten kan worden. Het is aan mij persoonlijk niet besteed. Aan vele anderen wel. JAC HEIJER AMSTERDAM. In het gebouw van het Britse consulaat, Keizersgracht 343 in Amsterdam, wordt tot 18 juli a.s. een tentoonstelling gehouden van vijftig zeefdrukken van Robyn Denny. De tentoonstelling omvat werken van de periode 1961-1971, hoewel zijn voor naamste drukken in 1966 werden gepu bliceerd en het grootste deel van zijn werk sindsdien is verschenen. De ten toongestelde werken zijn opgenomen in e enkleine catalogus met een inleiding van Martin Altwood.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1975 | | pagina 7