Gegevens over samenzweringen tot moord van CIA
Voor neo-nazi’s
s
dreigt ontslag
Deur niet
gesloten
Stembussen op de Hongaarse poesta
Spaanse reacties op
Devaluatie
toespraak Don Juan
in Israel
Amerikaanse scholen
Geweld
op
Ultimatum van
Turken aan
Amerika
Vorrink zwicht
voor ARP
,z
„Burgemeester
moet weg”
w
f
f
PROCES NOORSE SPOORWEGMANNEN
J
„Onverantwoordelijk egoïsme”
Bh
i
3
WOENSDAG
1 8
JUNI
1975
BINNEN- EN BUITENLAND
Communisten in Rome:
LUCHTRAMP SAIGON:
CHEMISCH AFVAL
O
Een derde
Jassen aan
-
CITROËN^2CV—i
(Van onze redacteur in Washington, mr. H. L. Leffelaar)
WASHINGTON Misdaad en geweldpleging op Amerikaanse scho
len hebben zo’n grote omvang aangenomen, dat de bestuurders het
hebben opgegeven om er een doeltreffende oplossing voor te vinden
en de misdaad als een gemiddelde norm aanvaarden. Volgens een se-
naatsrapport worden er jaarlijks bijvoorbeeld 70.000 onderwijzers en
leraren zo ernstig door leerlingen gemolesteerd dat ze medisch be
handeld moeten worden.
lapt
be-
dng
van
itend
esluit
‘han-
roerd
ngen.
v’erk-
laak-
olen
ang
jiste-
i om
tnen
ling
L
zus”
arige
■and-
oorn,
oem-
n de
laren,
■r uit
an te
gald
aver
ij de
t een
gerde
trok
maal
vond
a. De
aging
•eed
tend
I
Gewapend
A'.
-
AA'" A A<?AAb|
Bb Ml
Ford boos na perslekken
(Van onze redacteur in Stockholm)
(Van onze verkeersredacteur)
(Van onze redacteur in Barcelona)
(ADVERTENTIE)
f al
met
ko-
amer
;eno-
Een onderzoek van de Amerikaanse
luchtmacht heeft uitgewezen dat de
deur wel dicht, maar niet afgesloten
was toen het vliegtuig, een Lockheed
C-5A, met zijn 330 inzittenden op
steeg.
Naar aanleiding van dit bericht ver
klaarde Fords woordvoerder Ron Nessen
dat de president bezorgd en ontstemd is
door de wijze waarop verklaringen over
de CIA naar buiten komen en die, naar
zijn mening, reputaties en de nationale
veiligheidsraad schaden. Nessen wilde de
juistheid van het bericht in de „Times”
bevestigen noch ontkennen.
Het materiaal over de samenzwerin
gen tot moord dat door de commissie-
Rockefeller is verzameld tijdens het on
derzoek naar de illegale activiteiten van
de CIA, is tot dusverre geheimgehouden.
Ford heeft gezegd de gegevens onder
meer te zullen verstrekken aan de justi
tie en de senaatscommissie voor inlich
tingen.
Volgens Nessen vindt de president het
probleem van de lekken pijnlijk. Hij is
teleurgesteld dat zijn waarschuwing tij-
In de buitenwijken van Washington
zijn leraren vanuit de klas bekogeld
met boeken, werden hen de kleren
van het lijf gerukt. Op een exclusie
ve, dure, particuliere meisjesschool in
Washington houden kinderen tijdens
de lesuren hun jassen aan, tassen
bij zich, omdat ze anders gestolen
zouden worden.
Uit de verkiezingsuitslagen blijkt dat
de communisten de grootste aanhang
hebben in Rome. Hoewel het hier ging
om provinciale verkiezingen, vjndt Vete
re dat het vigerende college van B. en
W. gewijzigd moet worden. Het college
heeft volgens hem geen enkel democra
tisch recht om aan te blijven.
meeste schoolhoofden er de voorkeur
aan geven geen incidenten te rappor
teren.
van
:hten
open
It ais
rhten
com-
tting
bben
loon
nsten
antie
taxi-
jaar
tien
jeeist
een
1 een
tolen.
ipark
gres-
ugel-
De
erde-
n het
et te
moet
dat
rma-
nge-
.veek
iger-
i de
dam-
eheei
gis-
heeft
svan-
arige
ichti-
genis
sroep
25-
moe-
eigd.
rrou-
van
lister
staat
■nder
enen.
;weg
:rgen
t de
i het
kken
acht
laar-
aland
aen.
«as
ift de
ijzon-
sratie
f ge-
et de
i en
atsse-
sting
erden
daar-
rview
Het laatste bericht verscheen gisteren
in de New York Times. Daarin wordt
gezegd dat nieuwe gegevens over moord
plannen zijn gevonden in de notulen van
vergaderingen van de nationale veilig
heidsraad tussen 1959 en 1963, in de
ambtsperioden van Eisenhower en Ken
nedy.
WASHINGTON (Reuter) Pre
sident Ford heeft gisteren zijn woe
de gespuid over het voortdurend
uitlekken naar de pers van gege
vens over vermeende samenzwerin
gen tot moord waarbij de Ameri
kaanse Centrale Inlichtingendienst
(CIA) betrokken zou zijn geweest.
IN NEW YORK is men ertoe over
gegaan om in de scholen een alarm
systeem voor het onderwijzend perso
neel aan te brengen, maar ook dat
heeft een dramatische stijging in de
misdaad niet kunnen voorkomen. Re
cente gegevens over arrestaties in
verband met schoolmisdaad in New
York zijn nog niet vrijgegeven, maar
verleden jaar werden er 500 leerlin
gen voor geweldpleging gearresteerd.
In de stad Rochester in de staat
New York werden het afgelopen jaar
een 14-jarige jongen met een scheer
mes aangevallen en gesneden door
een andere jongen in zijn wiskunde-
klas, eèn andere 14-jarige schoot een
leraar neer die probeerde tussen twee
vechtende partijen te komen en drie
scholieren beroofden de kassa’s van
de schoolcafetaria. Toch noemde een
politiefunctionaris de situatie in Ro
chester „geen echt probleem”.
DEN HAAG. Het transportvlieg
tuig van de Amerikaanse luchtmacht
dat op 4 april met ongeveer 309
weeskinderen aan boord verongelukte
na vertrek van Saigon, is neergestort
omdat een achterdeur niet goed ge
sloten was.
ROME. (AFP) Na de verkiezingso
verwinning van de communisten in Ita
lië heeft de leider van de communisti
sche fractie in de gemeenteraad van
Rome, Ugo Vetere, het ontslag geëist
van de christen-democratisehe burge
meester van die stad, Celio Darida.
De misdaad betreft alle denkbare
categorieën, van verkrachting, moord,
gewapende overvallen, afpersing tot
inbraken. Op talrijke scholen, vooral
in de grote steden, zijn de leerlingen
gewapend met revolvers, messen,
fietskettingen, stiletto’s, scheermessen
of baseballknuppels.
DEN HAAG. Minister Vorrink van
volksgezondheid en milieuhygiëne is ge
zwicht voor aandrang van de Tweede
Kamer om haar wetsontwerp Verwijde
ring Chemische Afvalstoffen alsnog te
wijzigen. Vorige week dinsdag dreigde
de minister haar wetsontwerp in te
trekken als de Kamer akkoord zou gaan
met een voorstel van de ARP’er Van
Houwelingen, maar gisteren kwam zij
met een wijziging, die volledig tegemoet
komt aan de wensen van de ARP’er en
de meerderheid van de Kamer.
Van Hoüwelingen had ernstige bezwa
ren tegen het heffingensysteem dat de
minister wilde invoeren voor de verwij
dering van chemisch afval.
De schade door dit vandalisme op
de scholen in de Verenigde Staten
wordt geschat op ruim één miljard
gulden per jaar.
(.Van onze redacteur in Jeruzalem)
JERUZALEM. De Israëlische rege
ring heeft gisteravond besloten tot> een
devaluatie van het Israëlische pond met
2 percent. De regering heeft hiermee een
nieuwe economische politiek geïntrodu
ceerd, die het mogelijk maakt de koers
van het Israëlisch pond maandelijks aan
te passen aan de koers van de dollar.
Tot. nu toe placht de regering devalu
aties zo lang mogelijk uit te stellen en
dan eens in de paar jaar het pond met
een fors percentage te devalueren. De
laatste keer gebeurde dat in november
1974 met 43 percent.
Met het systeem van een „kruipende
devaluatie” wil de regering onrust onder
de bevolking als gevolg van een devalu
atie en daarop volgende prijsverhgong
vermijden.
Economen in Israel hadden al lang
gepleit voor een systeem waarbij de
koers van het Israëlisch pond, die aan
de dollar is gekoppeld, regelmatig aan te
passen. Een ingrijpen, zo kort na de
vorige devaluatie was weer noodzakelijk
geworden, omdat de Israëlische econo
mie met grote moeilijkheden te kampen
heeft
Volgens de senaatscommissie, onder
leiding van senator Birch Bayh, die
van 1970 tot 1973 een onderzoek heeft
ingesteld naar .750 door het gehele
land verspreide scholen, was het aan
tal moorden in die periode gestegen
met 18,5 percent, het aantal ver
krachtingen met 40,1, het aantal ge
weldplegingen op leerlingen onderling
met 85,3 percent en het aantal aan
slagen op leerkrachten met 77,4 per
cent.
Men vraagt zich ten slotte af of Don
Juan geen dubbel spel speelt. Per slot
van rekening heeft hij al sinds jaar en
dag laten merken dat hij het wel met de
democratische oppositie kan vinden; dus
daar had hij deze toespraak op het
laatste moment niet voor nodig.
Ook de herders op de poesta’s in Oost-Hongarije kregen gisteren de gelegenheid hun stem uit te brengen voor de parlementsver
kiezingen, die gisteren in Hongarije werden gehouden. Dat ging in dit geval onder het motto, als de herders niet naar de stembus
kunnen komen, dan moet de stembus naar de herders.
1 2 -
Voor 1974 zijn de cijfers nog alar
merender. Er waren in dat schooljaar
12.000 gewapende overvallen, 270.000
inbraken, 9000 verkrachtingen en
204.000 gevallen van lichamelijke ge
weldpleging. Deze cijfers vertegen
woordigen echter ongeveer eenderde
van het eigenlijke totaal, omdat de
dens een recente persconferentie wordt
genegeerd dat het materiaal over
moordplannen met de grootste voorzich
tigheid zou moeten worden behandeld.
Volgens het verhaal in de „New York
Times”, die gezaghebbende kringen in de
regering citeert, werden directe en indi
recte acties tegen premier Fidel Castro
van Cuba besproken.
Hoewel er geen rechtstreeks memo
randum getekend is door de voormalige
president Kennedy waarin staat „Ga dr.
Castro vermoorden”, is er materiaal In
de notulen die tussen 1959 en 1963 zijn
gemaakt dat belangrijk is in verband
met moorden. Aldus zou een van de niet
nader genoemde bronnen van de „New
York Times” hebben gezegd.
In Senaatskringen waar men zich met
het onderzoek bezighoudt, zegt men over
harde bewijzen te beschikken dat de
CIA bij moordplannen betrokken is ge
weest. Men zegt echter- geen bewijzen te
hebben gevonden dat vroegere presiden
ten erbij betrokken waren.
De onderhandelingen moeten volgens
Caglayangil binnen dertig dagen begin
nen. Gedurende die maand blijft de
status van de Amerikaanse bases in
Turkije ongewijzigd, maar vanaf het be
gin van de onderhandelingen wordt een
„tijdelijk statuut” van kracht. De minis
ter wilde de inhoud van dit statuut niet
onthullen. Caglayangil zei dat Amerika
door een wapenembargo tegen Turkije
in te stellen, eenzijdig zijn verplichtin
gen jegens Turkije heeft geschonden.
De inspecteur van het onderwijs in
Noord-Carolina schatte dat 99 per-
Het gevolg van dit alles is nu een
juridische twist, die voor de rechtbank
te Oslo zal worden uitgevochten. De
twee nazi’s en hun juristen zijn ervan
overtuigd de strijd te zullen winnen
aangezien de Noorse wetgeving ontslag
op grond van politieke overtuiging ver
biedt. Het programma werd gemaakt
naar aanleiding van de toenemende acti-
ANKARA. (AFP) De Turkse minis
ter van Buitenlandse Zaken. Ihsan Sabri
Caglayangil, heeft gisteren in Ankara
meegedeeld dat zijn land een nota heeft
overhandigd aan de Amerikaanse am
bassadeur waarin wordt gevraagd om
het openen van onderhandelingen „over
het nieuwe verdrag over de gemeen
schappelijke defensie-installaties in Tur
kije”.
cent van de leerlingen onder zijn
jurisdictie dagelijks gewapend naar
school komt, hetzij om geweld te
plegen, hetzij om zich daartegen te
verdedigen.
MADRID. De recente toespraak
van Don Juan, vader van Spanjes toe
komstige koning Juan Carlos, heeft vier
uiteenlopende reacties veroorzaakt. De
leiders van het regime zijn verontwaar
digd; de illegale oppositie is opgetogen;
het volk vraagt zich af of dit nu werke
lijk betekent dat de ratten het zinkende
schip verlaten; en waarnemers vragen
zich af in hoeverre die toespraak door
gestoken kaart was.
Andere voorbeelden van geweld
zijn leerlingen die een leraar licha
melijk mishandelen, andere scholie
ren onder bedreiging van geweld
dwingen iedere dag een bedrag aan
geld te geven, diefstal uit tassen en
jassen, inbraken in schoolkantoren.
Eenmaal in de lucht werd de deur
van de romp afgezogen door de
luchtdruk van binnenuit, waardoor
tevens besturingskabels onklaar zijn
geraakt, en in minder dan één secon
de 1,8 miljoen liter lucht uit de romp
ontsnapte. Van de inzittenden kwa
men er 175 om het leven. De deur
alsmede de grendels zijn later opge
vist uit zee.
A
STOCKHOLM-OSLO. In Noorwe
gen begint binnen enkele dagen een
proces met twee neo-nazi’s als hoofdfi
guren. Beiden werden kort geleden ont
slagen nadat zij in een televisieprogram
ma uitdrukkelijk hadden bevestigd nazi’s
te zijn. Ze waren werkzaam bij de
staatsspoorwegen, waarvan het personeel
na de uitzending dreigde in staking te
gaan als beide nazi’s niet zouden worden
ontslagen. Ook de meeste vakbonden
dreigden met stakingen.
Om die reden rapporteren de leer
krachten ook in het merendeel van
de gevallen niet wanneer zij worden
aangevallen om geen moeilijkheden
met het schoolhoofd te krijgen, die
hen hun baan kan kosten. In de stad
Atlanta, waar „officieel” geen moei
lijkheden op de scholen zijn gerap
porteerd, bleken in 1974 bij nader
onderzoek twaalf verkrachtingen te
hebben plaatsgevonden, 124 roofover
vallen, 221 lichamelijke geweldplegin
gen (waarvan elf op leerkrachten) en
bijna 1000 inbraken.
De situatie rondom de schoolterrei
nen is niet minder alarmerend. Kin
deren van lagere scholen in Washing
ton krijgen regelmatig gestencilde
briefjes voor hun ouders mee naar
huis, waarin wordt gewaarschuwd
voor „verdachte” individuen die zich
rondom de scholen ophouden
meestal nadat leerlingen zijn ver
kracht, beroofd of aangevallen door
buitenstaanders.
Opinies over de oorzaken van dit
massale geweld, dat niet beperkt is
tot de grote steden, maar zich ook
uitstrekt tot de welgestelde buiten
wijken en kleinere plaatsen in de
Verenigde Staten, lopen uiteen. De
ouders verwijten de leerkrachten een
gebrek aan discipline, de leerkrachten
verwijten de ouders dat zij hun kin
deren nooit hebben opgevoed, de
schoolbesturen zeggen dat kinderen
die zich op school misdragen daar
voor niet of onvoldoende door hun
ouders onderhanden worden geno
men. Anderen zeggen dat de scholen
een weerspiegeling zijn van de ge
welddadige Amerikaanse samenle
ving, van het geweld op de televisie,
de alom verkrijgbare narcotica en de
slechte economisch» toestand.
In Baltimore worden op de scholen
maandelijks ruim 100 gevaarlijke wa
pens in beslag genomen. In New
York werden gedurende de eerste vijf
maanden van dit jaar 31 gevallen ge
rapporteerd waarbij gebruik was ge
maakt van vuurwapens (te vermenig
vuldigen met drie).
Voor niet-Amerlkanen is één van
de aanwijsbare oorzaken van deze
situatie, die niets minder dan een
noodtoestand Is, het uiteenvallen van
het gezinsleven in de Verenigde Sta
ten. In talloze gevallen worden kin
deren overdag aan hun lot overgela
ten, of onder de „discipline" geplaatst
van een huishoudster waar zij lak
aan hebben, omdat hun moeder een
volledige baan heeft die zij niet op
wil geven.
In zulke gevallen, vooral in de
meer welgestelde buitenwijken van
de steden, zien de kinderen hun ou
ders alleen gedurende het weekeinde
en dan is het motto nog vaak: „Laat
mé met rust, ik heb de hele week
hard genoeg gewerkt.”
Ook psychiaters hebben vas’tgesteld,
dat het Amerikaanse gezinsleven in
de afgelopen jaren opmerkelijk ver
brokkeld is, vooral in gevallen van
nog jonge kinderen, die niet dagelijks
hun ouders om zich heen hebben.
viteiten van de neo-nazipartij in Noor
wegen, die is onderverdeeld in drie be
wegingen: de eigenlijke nationaal-socia-
listische partij met Hitler als groot
voorbeeld, de nationaal-socialistische
jongerenbeweging en de zogenaamde
„ijzeren garde”, bij elkaar plusminus
3500 leden.
De laatste groepering oefent regelma
tig met wapens en telt tientallen oud-
SS’ers als instructeurs. Partij-ideoloog
voor de Noorse nazi’s is een lector, Olav
Hoaas, wiens uitlatingen zijn gebaseerd
op Hitlers „Mein Kampt”, zijn bijbel.
De Noorse politie heeft na efen aantal
duidelijke politieke aanslagen een onder
zoek ingesteld naar de activiteiten van
deze en andere rechts-extremistische be
wegingen. Nadat het onderzoek werd
voortgezet door de binnenlandse veilig
heidsdienst werden de resultaten niet
meer openbaar gemaakt, uitgezonderd
enkele meldingen over het in beslag ne
men van wapens.
In Zweden heeft een scheuring
plaatsgevonden in de nazipartij. Dit na
dat de vroegere „führer”, Goeran Assar
Oredsson, enige maanden geleden de lei
ding had overgedragen aan zijn in
Duitsland geboren echtgenote Vera.
Op een enkele dagen geleden gehou
den zogenaamde „rijksraad” werd bij
afwezigheid van het echtpaar Oredsson
een nieuwe führer gekozen voor de
ongeveer duizend leden in Zweden.
Commentaar van de ex-führerin; „Dat
zijn allemaal verraders! Mijn man en ik
hebben de partij opgericht en blijven de
leiding houden. Deze scheuring scheidt
het kaf van het koren in de partij”.
De nieuwe führer, dë 45-jarige machi
nist Kjell Johansson: „De Oredssons zijn
zwendelaars, die onder andere geld uit
de partijkas voor privé-zaken hebben
gebruikt. Onder mijn leiding komt er
geen verandering in de partijpolitiek”.
Verscheidene leden van de Noorse en
Zweedse nazipartijen hebben zojuist een
bezoek gebracht aan West-Duitsland om
deel te nemen aan een demonstratie
voor de vrijlating van Rudolf Hess, die
nog steeds in Berlijn in de Spandau-
gevangenis wordt vastgehouden.
De reden van de eerste twee reacties
ligt vooral in dat deel van de toespraak
dat in Spanje niet bekendgemaakt is en
ook wel niet zal worden. Hierin deed
Don Juan tot tweemaal toe een nauw
verholen oproep aan de Spaanse militai
ren om een einde te maken aan het
Franco-regime in zijn huidige vorm
(„Wij moeten volharden in onze houding
totdat degenen die werkelijk over de
macht beschikken om de koers van de
staat recht te zetten, zich ervan overtui
gen. dat zij dit ook moeten doen”; en:
„Het initiatief is nu aan de permanente
instellingen van de natie”).
Deze duidelijke poging om de Spaanse
militairen te beïnvloeden, zal Franco
ongetwijfeld gesterkt hebben in zijn
weerzin voor Don Juan. Vandaar ook de
bitse uitvallen tegen Don Juan in de
staatstelevisie en In regeringsgetrouwe
kranten, waarvan een hem vandaag in
een hoofdartikel beschuldigt van „onver
antwoordelijk egoïsme”.
Het Spaanse volk, dat alleen dat deel
van de toespraak kent waarin Don Juan
zich uitspreekt tegen de voorzieningen
die Franco heeft getroffen dat wil
zeggen: tegen de benoeming van de zoon
van Don Juan, Juan Carlos, als toekom
stig koning staat voor een raadsel.
Betekent dit nu dat Don Juan niet
alleen met Franco, maar ook met zijn
eigen zoon gebroken heeft? Het volk
herinnert zich dat Don Juan er geen
been in zag om van het regime te
profiteren toen hem dat goed uitkwam,
en om zijn zoon in Franco’s handen te
laten. Dat hij nu rechtsomkeert maakt
aangezien het einde in zicht is, doet zijn
prestige geen goed.
De senaatscommissie die zich met de
geweldpleging op de scholen bezig
houdt, schat inmiddels dat jaarlijks
alleen al de kosten van het vervan
gen van gebroken ruiten op een wil
lekeurige school in een willekeurige
grote stad gelijk waren aan de kosten
voor het bouwen van een nieuwe
school in die steden.
In San Francisco werden in het
afgelopen schooljaar 104 leerkrachten
mishandeld, waarvan 17 met een
vuurwapen. In Boston werden 177
onderwijskrachten aangevallen. In St.
Louis werden de scholen gedurende
enige tijd gesloten nadat een leraar
werd neergestoken en een andere
werd neergeslagen.
H
Zich nu verdienstelijk makfen in de
ogen van de oppositie is overbodig en
derhalve verdacht. Even opvallend is
zijn tegenstrijdige verklaring, dat hij
vierkant tegen Franco’s toekomstvoor
zieningen is, maar niets wil ondernemen
tegen zijn zoon, die toch de belichaming
daarvan is. Dat wil zeggen dat hij Juan
Carlos toch buiten schot houdt. Vanuit
historisch perspectief zou men zeggen
dat de Bourbon-dynastie zo slim is om
in beide kampen een koning klaar te
houden. In hoeverre dit op afspraken
berust, is een open vraag.
n"
-
A
SP’
al; «ft “a
■isiaC*
