Nouchka van Brakels uitstekende
aandeel in Zwaarmoedige
verhalen
Nu ook deelneming
Oostblok en China
Antoinette van
Haarlemse Koor-unie gastvrouwe
Dijk overleden
uitmuntende buitenlandse koren
Festikon 1975 toont
tachtig jaar film
Aandrang samen
voegen orkesten
J
1
FLEVOHOF tel (03211) 1514.
rekreatie voor ’t hele gezin aan het Veluwemeer
FLEVOHOF lef. (03211)1514.
rekreatie voor ’t hele gezin aan het Veluwemeer
w
NEDERLANDSE FILMERS OPENEN FESTIVAL IN BERLIJN
In kader Internationaal Koorfestival
Radiopresentatrice
Filmfestijn in Laren
Gedeputeerde Staten:
Nieuwe stadsfilm:
Den Haag Monument
Van der Pol BV - Overveen
pH
16
1975
KUNST
JUNI
2 7
VR IJ D AG
RLEM
CENTRAAL
STOFZUIGERSYSTEMEN
Kaspar Hauser
MET D E HIER, maar waar
schijnlijk ook in Duitsland onbe
kende acteur Bruno S. heeft Wer
ner Herzog een voortreffelijke
uitbeelding van het Kaspar Hau-
ser-mysterie kunnen maken.
Hauser was, zoals velen zullen
weten, een jongeman die in het
begin van de vorige eeuw in
Duitsland plotseling in het dag
licht kwam, nadat niemand, ook
hij zelf niet, een verklaring over
zijn jeugd en afkomst kon geven.
Verschillende oplossingen wer
den gereconstrueerd tot de jon
gen na enkele jaren op raadsel
achtige wijze werd vermoord.
Sindsdien hebben vele historici
zich bezig gehouden met en ont
spon zich langzamerhand een
reiisachtige levende rond het ge
val.
Frankenstein jr.
Zeemeeuw
HAARLEM Het concert, dat
donderdagavond ter gelegenheid
van het Internationaal Koorfestival
te Den Haag door enkele aan dit
festival deelnemende koren in het
Concertgebouw te Haarlem met
medewerking van koren van de
Haarlemse Koorunie gegeven werd,
ondervond de belangstelling van
zeer talrijke koorzang-liefhebbers.
„Het debuut’
Prolongaties
Nachtfilms
I
Bk j
>d|
'au
i
I
Nouchka van Brakel.
(ADVERTENTIE)
(Van onze correspondent)
begrafenis zal zaterdag in Den
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
5
t
zal iteit
Haar-
Antoinette van Dijk op haar tachtigste
verjaardag.
Bloemendaalseweg 275
Telefoon 023 -25 94 91
„Dat thema is sterker aangezet dan
in Heeresma's verhaal. Ik wilde meer
voelbaar maken dat de dood van die
winkelier niet kil is. Rijk drijft hem
niet glashard de dood in. Het is een
"warme dood. Rijk slaat zijn cape om
Johnny heen Het idiote effect, als
John onder die brug zit en dat ge
sprek heeft met die man boven hem.
Je herkent de stem. Maar het is niet
om te lachen, je merkt meteen dat er
iets bizars aan de hand is. Dat was
trouwens knap ingewikkeld camera
werk op die boot”.
He vierluik was bedoeld om jullie
van de dood, winkelier Johnny mee
de boot in.
„Na Het Debuut, die we volgende
lente gaan draaien, wil ik een film
gaan maken die wat duurder mag
worden. Een prachtig verhaal, naar
Johanna Reisz, over de oorlogser-
Mijn volgende documentaire „De
oude dag” gaat over oud worden.
Dat heeft meer met doodgaan te
maken dan je je eigenlijk bewust
zou willen zijn. Ik zag vanmorgen
tijdens het monteren toevallig nog
een moment met een negentigjarige
man die zijn pijp wilde aansteken
en zijn lucifer ging uit. Dat was
dan mijn laatste, zei hij toen. Ik
schrok er onwillekeurig van.
Verdere plannen?
Johnny en Rijk in Heerema’s „Zwaar
moedige verhaal”.
e
n
9
5
5
rond fotografie, film, video en geluid.
Andere programma-onderdelen zijn ge
wijd aan de ontwikkelingssamenwerking,^
het thema man-vrouw-samenleving en
nieuwe films van Fugitive Cinema. Fes
tikon heeft ten doel vertegenwoordigers
van onderwijsinstellingen, jeugdorgani
saties, actiegroepen, filmclubs, vormings
centra en dergelijke op de hoogte te
brengen van nieuwe films op 16 mm en
nieuwe ontwikkelingen op audiovisueel
gebied.
die hij heeft gemaakt) op de achter
grond is het zien niet waard.
Toneelstukken d ie het op Broad
way goed doen, worden ook vaak
beschouwd als kastrekkers voor de
Hollywood-industrie. Dat de cinema
tografie toch zo haar eisen stelt is
duidelijk te zien aan De zenuwpees
van 14 hoog (The prisoner of Second
Avenue) dat door Melvin Frank
zeldzaam ongeïnspireerd werd opge
nomen.
Gedeputeerde Staten achten een regio
naal georganiseerd samenwerkingsver
band acceptabel. Zij zien het Noordhol-
lands Philharmonisch Orkest als een
kern voor een regionale muziekinstelling
voor Noord-West Nederland. Het dien
stensysteem, waarbij musici per dienst
worden betaald, moet volgens G.S. zui
ver beschouwd worden als een model.
Het mag geen dwingend karakter dra
gen. Bijzondere aandacht willen G.S.
besteed zien aan musici die „minder
gangbare” instrumenten bespelen.
Tenslotte betreuren Gedeputeerde Sta
ten het dat de minister in zijn schets
niet spreekt over de financiering van
zijn plannen. Zij gaan er van uit dat de
salariskosten van de regionale muziekin
stellingen voor honderd procent door het
rijk gesubsidieerd worden, evenals een
vastgesteld deel van de overige vaste
kosten.
20.000.000 doden of zoiets, dat kan
geen mens eigenlijk begrijpen.
Maar de angst van een individu
wel”.
40 ha. park, agrarische bedrijven,
tentoonstellingen, kinderdorp,
met diverse attrakties, indianendorp,
kinderboerderij, speeltuin
LAREN. „Tachtig jaar film” is één
der onderwerpen waaraan Festikon 1975,
het jaarlijks filmfestijn in Laren, dit
maal ruime aandacht zal schenken. Van
16 tot 20 september worden in Singer te
Laren films over de geschiedenis van de
cinematografie en historische werken
vertoond. Ook is het de bedoeling spek
takels te presenteren met de voorloper
van de filmprojector, de toverlantaarn
of „laterna magica”.
vertolkingen die ingezet was door „Mirce
Acev” met een afwisselend programma
van volksliederen, een gezongen volks
dans een koorwerk van Jacobus Gallus en
een Hymne van de Nederlandse compo
nist Sem Dresden, het verplichte werk
van de zangwedstrijd, die in het pro
gramma van het Haagse festival is opge
nomen.
Mirce Acev, dat gevormd wordt door
studenten van de Universiteit van Skop
je, is een voortreffelijk koor, dat vele
BUSSUM (ANP). De voor, de oorlog
bekende radiopresentatrice Antoinette
van Dijk is dinsdag op 95-jarige leeftijd
in het Haags Hervormd rusthuis overle
den.
kinder- en Indianendorp.tentoon-
stellingen, 40 ha. park
agrarische bedrijven zoals champion-
kwekerij, akkerbouw en veeteelt,
groente- en planten kassen, veiling
DEN HAAG (ANP) In de kelder-
zaal achter de Ridderzaal in Den Haag
zal in de komende vakantieweken de
film Den Haag Monument worden ver
toond. De film van 20 minuten, vervaar
digd door Carillon Audiovisual Media te
Amsterdam, werd in opdracht van het
gemeentebestuur van Den Haag gemaakt
en wil een Haagse Presentatie voor het
monumentenjaar zijn.
Deze kleurenfilm zonder gesproken
tekst omdat hij ook in het buitenland
zal worden vertoond, is een informatie-
film. Men ziet hoe de mensen omsprin
gen met de oude huizen en buurten. De
jongeren kunnen bij het zien van de
film bewust worden gemaakt van het
geen in de stad is te waarderen. Het is
niet een traditionele film van een stad
die alleen de mooie plekjes en indruk
wekkende monumenten laat zien, veel-,
eer een vingerwijzing hoe veel boeiende
hoekjes, gevels en ander schoons er in
eigen leefomgeving is waar te nemen.
Filmers hebben zich enkele malen
intensief met deze legende bezig ge
houden, waarbij uiteraard aan de
werkelijkheid vaak afbreuk moest
worden gedaan. Het is de verdienste
van Herzog dat hij zoveel mogelijk
aan de legende voorbij is gegaan en
met het passeren van alle verschenen
literatuur een volstrekt eigen inter
pretatie heeft gemaakt. Het geheel
heeft niettemin een volstrekt authen
tieke enscenering gekregen die Her
zog terugvond in het Beierse land-
schap (de omgeving van het stadje
Dinkelsbuhl) waar de sfeer van de
Biedermeier-tijd nog volop blijkt te
leven.
„Ieder voor zich en God voor ons
allen”, zoals de titel luidt (als pre-
19 korte films uit 29 landen worden
getoond nadat een keus was gemaakt
uit 222 lange (features) en 157 korte
films.
Bij de te vertonen 23 hoofdfilms
betekent het voor 10 ervan een we
reldpremière. Eén ervan is de Ameri
kaanse „posse” die is geregisseerd
door de man die ook de hoofdrol
speelt, Kirk Douglas. Een tweede is
de eveneens Amerikaanse comedie
„Love and Death”, regie en hoofdrol
Woody Allen. Men hoopt dat zowel
Douglas als Allen het festival zullen
bijwonen.
Zuid-Amerika zal dit jaar niet of
nauwelijks vertegenwoordigd zijn,
omdat de producten niet aan de ver
wachtingen voldeden of omdat ze te
laat waren ingezonden. Opvallend is
een film-documentaire die door de
Italiaanse actrice Gina Lollobrigida is
gemaakt over de Cubaanse leider Fi
del Castro. „Hij komt daarin zeer
sympatiek naar voren”, aldus Bauer.
Ook zal dit jaar op het festival een
aantal films worden vertoond van
jonge cineasten. Hier is vooral toe
bijgedragen door jonge filmers uit
West-Duitsland.
„Inhoudelijk sluit het toevallig dit
keer heel nauw aan- Het Heeres-
maverhaal ging over doodgaan.
mière in The Mini Movies) is vooral
een aanklacht tegen het gebrek aan
liefde en geduld in de menselijke
samenleving. Voor de vondeling Kas
par Hauser, die voor Herzog de nieu
we mens betekent, staat de ver
vreemding in het bestaan centraal.
En omdat de samenleving daar voor
Hauser geen antwoord op weet te
vinden, hem zelfs wellicht als een
bedreiging ziet, moet hij worden weg
gemoffeld. Mede door de prachtige
fotografie en de spelprestaties was
„Ieder voor zich en God voor ons
allen” in Cannes tot driemaal toe
goed voor een prijs.
ZONDER IN cliché’s te vervallen
heeft Mel Brooks (The Producers,
Blazing Saddlers) met een stevige
knipoog naar de voorlopers uit de
jaren van voor de oorlog een prachti
ge bewerking van het aloude Fran-
kenstein-verhaai gemaakt: Franken
stein junior.
Het werd een komedie die door
Brooks serieus werd opgevat, dus
zonder de befaamde natte vinger
waarmee zoveel van de griezelfilms
in dit genre worden gemaakt. De
perfectie straalt overal vanaf: van
het script tot aan de montage wordt
een volmaakt soort vakmanschap ge
toond. In het Rembrandtplein-theater.
TOT NU TOE nog maar een keer
op een zaterdagavond vertoond, is
Janis deze week het hoofdprogramma
van Calypso. Een semi-documentaire
(deels authentieke beelden, deels spel
voorzover het verhaal lopend moest
worden gemaakt) die een indruk
geeft van de popster Janis Joplin die
als een der beste blanke blueszange-
ressen van de jaren ’60 mag worden
beschouwd.
De verfilming van Jonathan Li
vingston Seagull naar de al eerder
uitgebrachte gelijknamige elpee van
zanger Neil Diamond (in dé Verenig
de Staten zal het proces ongetwijfeld
omgekeerd hebben plaatsgehad) mag
als mislukt worden beschouwd. De
natuurbeelden van een zeemeeuw
met het gekwijl van Diamond (de
elpee was een van de allerslechtste
BERLIJN (AP). Vanavond opent
het internationale West-Berlijnse
filmfestival. Het wordt een zilveren
jubileum. Van belang is dat dit
vergezeld zal gaan van een „politieke
doorbraak” want voor de eerste maai
zal medewerking worden verleend
door alle Oost-Europese landen. Tot
nu toe had van de communistische
landen alleen het „niet-gebonden”
Joegoslavië elk jaar films ingezonden.
Het Verenigd Nederlands Filminsti
tuut, dat Festikon organiseert, verwacht
circa 30 hoofdfilms en 50 tot 60 korte
films te kunnen vertonen, waarvan ver
scheidene in Laren hun 16 mm-première
beleven. Er zijn ook enkele produkties
bij die dit jaar met steun van het
nieuwe fonds voor kunstzinnige films
van de Bioscoopbond in de theaters
werden gebracht en straks in het zoge
naamde educatieve filmcircui gaan rou
leren.
Als openingsfilm is De Rode Zon van
Bent Barfod gekozen, een Deense anima
tiefilm over mens en milieu in historisch
perspectief. Slotfilm is Onweer in de
Verte van Satyjajit Ray uit India. Een
speciale plaats in het programma werd
ingeruimd voor Ingmar Bergman. Niet
alleen brengt men Maagdenbron en Per
sona terug, maar ook wordt zijn be
roemde drieluik Als in een donkere
spiegel, de Avondmaalsgasten, en De
Grote Stilte voor het eerst in één blok
gedraaid.
Tijdens Festikon wordt ook praktisch
gewerkt met beeld en geluid voor men
sen uit het onderwijs en het cultureel
werk. Er komen creatieve workshops
In de plaats van Rijk had je eerst
Bob de Lange willen hebben.
„vanaf de filmacademie had ik al
de wens om eens iets met Johnny
Kraaykamp te draaien. Die man heeft
een tragische komiekheid waar ik
bijzonder gevoelig voor ben en die
het in een film enorm goed kan doen.
Bob de Lange wilde ik als zijn tegen
speler, maar het bleek dat die het
toen fysiek niet aankon. Ik had toen
net Rijk in die TV-uitzending bij Van
der Meyden gezien. En zowel mijn
dochter als producent Matthijs van
Heijningen gaven me daarna het ad
vies hem toch te nemen, hoewel ik
dat idee van het begin af aan had
verworpen”.
„Maar toen ik dat advies van twee
zulke uiteenlopende kanten kreeg,
ben ik alsnog door de knieën gegaan.
Achteraf blijkt het een perfecte com
binatie.
In plaats van als komisch nummer
pakt het volledig anders uit. Rijk de
postbode neemt, als een personificatie
met een kostelijke voordracht van ons
beroemde en beruchte Piet Hein, dat in
vrijwel onberispelijk Nederlands werd
gezongen.
Een daverend applaus volgde op deze
prestatie, die ons weer eens herinnerde
aan de handigheid van onze voorouders
om begrotingstekorten aan te zuiveren.
P. ZWAANSWIJK
varingen van een veertienjarig, on
dergedoken, joods meisje.De oorlog
blijft eigenlijk ver weg voor haar;
ze krijgt last van kromme benen,
omdat ze de deur niet uit kan. Het
gaat om persoonlijke zorgen, die
inleefbaar zijn. Want, oorlog of
Dr. Alfred Bauer, het hoofd van
het festival, zei woensdag op een
persconferentie dat de nieuwe ont
wikkeling een oude wens van het
directoriaat van het festival in ver
vulling heeft doen gaan.
Deze keer zal ook China voor het
eerst van de partij zijn, aldus dr.
Bauer, buiten mededinging en twee
balletfilms inzenden „die politiek ge
motiveerd” en „het aanzien waard”
zijn.
Nu de landen van Oost-Europa tot
de deelnemers behoren, aldus de di
recteur, behoort het filmfestival van
Berlijn na dat van Cannes tot de
voornaamste van de wereld.
Op het festival zullen 23 lange en
(Van onze kunstredactie)
AMSTERDAM. De Zwaarmoedige Verhalen voor bij de Cen
trale Verwarming zijn zoals bekend geselecteerd voor deelneming in
de competitie van het Berlijns Filmfestival dat vandaag van start
zal gaan. Voor de organisatie heeft dit door vier jonge Nederlandse
filmers tot stand gebrachte werkstuk zelfs zwaar genoeg gewogen
om er meteen de officiële openingsavond mee los te maken. Geen
geringe eer voor producent Matthijs van Heijningen en de regisseurs
Bas van der Lecq, Guido Pieters, Ernie Damen en Nouchka van
Brakel.
Bij gelegenheid van de landelijke première van dit vierluik naar
verhalen van Heere Heeresma, is geschreven dat vooral Nouchka
van Brakels Zwaarmoedige Verhaal een juweel is. Ze doet er zelf
evenwel nogal bescheiden over. „Het is goed uitgevallen. Er zijn
altijd dingen dat je denkt: zou het wel overkomen. En intussen regi
streer je dingen die minstens zo bijzonder zijn, wat je toen niet zo
besefte”.
HAARLEM (ANP) Gedeputeerde
Staten van Noord-Holland zullen aan
dringen op een samenvoeging van het
Noordhollands Philharmonisch Orkest
en het Gewestelijk Orkest dat nu met
opheffing bedreigd wordt. Dat blijkt uit
een brief van G.S. aan de voorzitter van
het Subsidiëntenoverleg Orkesten naar
aanleiding van de nota Orkestenbestel
van de minister van Cultuur, Recreatie
en Maatschappelijk Werk.
Mevrouw Van Dijk was de eerste die
het radioprogramma „Kinderuurtje”
voor de AVRO presenteerde. Dat was in
1924. Daarnaast verzorgde zij voor de
AVRO een ziekenprogramma en een uit
zending voor bejaarden.
Het schrijven van kinderliedjes „Dag
Sinterklaasje”, boeken en het geven van
kindervoorstellingen deed Antoinette
van Dijk naast haar radiowerkzaamhe-
den.
De
Haag plaats vinden.
als. minder bekende filmmakers te
laten doorbreken. Is dat gelukt voor
zover je het al bekijken kunt?
„Dat was de opzet van Mtthijs.
Het is natuurlijk een ontzettende
„producentenfilm” geworden. Matthijs
vond het niet eerlijk dat in de Ne
derlandse filmwereld een aantal
mensen gebakken zitten, terwijl hun
generatiegenoten de deur niet open
kunnen krijgen omdat ze de mentali
teit niet hebben om met ellebogen te
werken, of hoe dan ook. Matthijs
wilde met de „Zwaarmoedige verha
len” een opening forceren. Voor mij
was dat wel nodig, want hoewel ik
sinds de filmacademie eigenlijk conti
nu aan het werk ben geweest, had ik
mijn speelfilmambities, omdat het zo
moeilijk ging, al lang laten varen.
En jij gaat de roman van Hester
Albach, Het Debuut, verfilmen. Wat
trekt je zo aan in een liefdesverhaal
van een meisje van dertien en een
twintig jaar oudere man?
„Ik ga niet, zoals bij het Heeresma-
verhaal, proberen het zo correct
mogelijk te verfilmen. Het boek is
nogal mager, maar het basisgege
ven is interessant genoeg en niet
alleen vanwege de pikante liaison.
Het moeilijkste zal wel worden een
geschikte actrice voor de hoofdrol
te vinden, een van dertien jaar”.
Zie jij het maken van documen
taires en speelfilms als twee to-
taeal wezensvreemde zaken?
Het bestuur van de Koor-unie, dat het
concert organiseerde, had gerekend op
de aanwezigheid van vier buitenlandse
koren. Het vrouwenkoor „Dzintars” uit
de stad Riga, gelegen in het tot Rusland
behorende Letland, was echter tegen de
verwachting in niet gekomen.
De andere koren, met name het ge
mengde koor „Mirce Acev” uit Joegosla
vië en het Japanse gemengde koor „Ko
be Doyokai” zijn toen ter compensatie
gul en overvloedig gaan putten uit hun
bijzonder omvangrijk repertoire, waar
door het concert een ongewoon lange
tijdsduur kreeg.
Het concentratie- en waarderingsver-
mogen van de talrijke toehoorders bleek
op deze avond buitengewoon groot, want
na alle bijvalsbetuigingen voor de bui
tenlandse koren bleek er aan het slot
van de avond nog ruime en warme ap
preciatie te bestaan voor het allerlaatste
nummer van het programma: het Te
Deum Laudamus” van Hendrik Andries-
sen, dat door Koren van de Koor-unie
onder leiding van de dirigent Anton de
Beer met indrukwekkende klank en en
thousiaste voordracht ten gehore werd
gebracht, waarbij de goed geregistreerde
orgelbegeleiding van de organist Marinus
Metz van betekenis was.
De uitvoering van Andriessen „Te
Deum” werd het slot van een reeks
uitnemende stemmen telt. Het ensemble
ontwikkelde bij zijn uitvoeringen een
fraaie, uitdrukkingsrijke klank, soms ge
voelig en ingetogen maar ook met een
opwindende geladenheid, waarvan de in
tensiviteit nog vergroot werd door een
meeslepende ritmische motoriek.
Het interntaionale festival is voor de
Arbeiitsgemeinschaf t Europai scher
Chorrerbande” aanleiding geweest om in
Den Haag een studieweek te organiseren
voor jonge koorleden uit twaalf Europe
se landen. Met de jonge zangers en
zangeressen die aan deze studieweek
deelnemen, werd een gemengd koor ge
vormd, dat op het Haarlemse concert
verdienstelijke uitvoeringen gaf van
composities van Philip de Monte.
Na de pauze hebben de Japanse zan
geresjes en zangera van het koor „Kobe
Doyokai”, getooid en gekleed in prachti
ge bloemrijke kleurige klederdrachten,
onder leiding van zijn dirigent Nobou
Kitamura, verassend mooie zang doen
horen bij uitnemende verzorgde vertol
kingen. Zij kenmerkten zich door een
muzikale schoonheid van nobele een
voud voor wat de Japanse godsdienstige
zangers betrof.
Bij de vele extra vertolkingen, die
volgden, kwam er een levendige afwisse
ling in de expressie. Ook werden dansen
met slagwerk tcegevoegd aan de zang.
Een verbluffend staaltje van Japans
aanpassingsvermogen leverde het koor
LE MILIEU du Monde van Alain
Tanner (in The Movies) en L’invitati-
on van Claude Goretta (Ceintuur)
vormen nog steeds een waardevolle
kennismaking met de hier langzaam
aan belang winnende Zwitserse film
industrie. La femme aux bottes
rouges onder regie van Bunuel jr.
bleef in Cinétol, hetgeen ook het
geval is met Nada in Studio K,
Scènes uit een huwelijk in Tuschinski
2 en met Beroep: Reporter in Kriteri-
on. The Front Page, een vermakelijke
en soms ook zeer intrigerende film
over het journalistieke wereldje in
Amerika blijft in het Leidseplein-
theater.
Nederlands werk is te zien in City
3 (Rufus), City 4 (Kind van de zon)
en Roxy (Keetje Tippel).
HEERE HEERESMA’s verfilmde
„Zwaarmoedige verhalen voor bij de
centrale verwarming” is op het ogen
blik alleen in City 2 te zien. De film
moet het ter plekke opnemen tegen
Brute Corps (City 1) en Rufus (City
3).
Twee muziekfilms van geheel ver
schillende aard: Two hundred Motels,
een vrije impressie rond de vaak
boeiende muziek van Frank Zappa en
zijn Mothers of Invention in Alham
bra 2 en Woodstock, het popfestival
van enkele jaren geleden, in het
Leidseplein-theater.
The Marx Brothers opereren in
The Movies tijdens A Day at the
Races en in de Mini-Movies in A
Night in Casablanca. Vermelding
dient voorts The Chase in Calypso,
Zabriskie Point (Rialto) en The last
Picture Show (Studio K).
f -
iai&i
5
