M iê§ losplank
Baarmoederhalskankeronderzoek zal
in 1976 in Velsen worden verricht
Spoedige afbraak van door brand
verwoeste woningen in Velsen-Noord
van
Groot plaatjesboek
monumentaal N. -Holland
Resultaten van visserij in
1974 al sterk achteruit
aw
Wasserij DUYN
Spaarnestad
Verwarmingsservice
GEMEENTE BETAALT MEE AAN BEVOLKINGSONDERZOEK
Prognoses voor dit jaar in mineur
IN BIBLIOTHEKEN VAN HEEMSKERK EN BEVERWIJK
iliil H
ZATERDAG
1 2
JULI
1975
PLAATSELIJK
NIEUWS
4
5
(Van een medewerker)
Experimenten
IJMUIDEN. De aanvoer van
de laatste weken heeft slechts wei
nig aanleiding tot voldoening kun
nen geven. Alleen die van de UK 36
verdiende enige speciale aandacht
omdat deze kotter, zoals destijds
reeds door ons werd aangekondigd,
onder begeleiding van het T.V.O.
een reis op rondvis heeft gemaakt.
Nu vergen dergelijke activiteiten
van de bemanningen op deze sche
pen een totale omschakeling, zodat
de deskundige assistentie van het
T.V.O. allerminst als een overbodige
luxe kan worden beschouwd.
VELSEN-NOORD Op verzoek
van de Velsense brandweer zullen
de beide panden aan de Eendracht-
straat in Velsen-Noord, die in de
nacht van dinsdag op woensdag
door brand gedeeltelijk werden ver
woest, zo spoedig mogelijk met de
grond gelijk worden gemaakt. De
huizen waren enige tijd geleden
door de laatste bewoners verlaten
en reeds voor de sloop bestemd.
Prognoses
Overbevissing
(Van een onzer verslaggevers)
VELSEN. In januari 1976 zal in Velsen onder de vrouwen een
begin gemaakt worden met een bevolkingsonderzoek naar verschijn
selen, die op baarmoederhalskanker kunnen duiden.
Alle vrouwen in de leeftijdsgroep tussen 35 en de 55 jaar worden
dan opgeroepen om aan dit onderzoek deel te nemen.
Het onderzoek gebeurt op iniatief van de SAMVRO (Samenwer
kende vrouwenorganisaties) in Velsen en is vanaf het prilste stadium
voorbereid door de dames D. A. V. M. Lampe-Hintzen en J. M. Th.
Pierik, respectievelijk arts en verpleegkundige.
I
H
d
en
Ge-
bad
14-
12-
Ge-
bad
14-
12-
u.
Ge-
zas-
'eer
/ol-
4a:
(ADVERTENTIE)
f
''..i
van
ADVERTENTIE
ook
De onderwerpen die achtereenvolgens
I en
lan,
i 11
erk,
nan
dag
itie.
dag
itje,
»nd.
aag
tev.
iran
AMSTERDAMSEVAART 20
HAARLEM - TEL. 322462
Illustratiemateriaal en literatuur in het
kader van het monumentenjaar.
het
van
za-
en
aat,
en
aat,
1.30
Dik
-ing
Tel. 023-310440*
Friese Varkenmarkt 4 - Haarlem
'rij-
nan
erk,
ijer
•ten
i u.
dag
K.
ind
18
u
j.
ilen
CH-
taal
au-
van
-an-
).30,
za-
na-
oep
tel-
oel-
rltie
E.
on-
van
ijkt
en
a.l.
et”,
nd.
lag.
.Zo
a.l.
De expositie in Beverwijk en Heems
kerk omvat in totaal honderdvijftig fo
to’s, een twintigtal tekeningen en enkele
kaartjes. Dit illustratiemateriaal wordt
ondersteund door een beknopte tekst en
een uitvoerige inleiding, waardoor het
geheel het karakter heeft van een groot
plaatjesboek.
VOORTS WERDEN door enkele Deen
se kotters nog mooie partijen kabeljauw
aangevoerd, waar voldoende afnemers
voor konden worden gevonden. Deze la
dingen betekenden een welkome aanvul
ling op de gebrekkige aanvoer van de
laatste weken.
VAN DE OVERIGE kotters is deze
immers niet opgevallen, of het moest
dan zijn in negatieve zin. Met als gevolg
dat de grofs-te scholsoorten tot ruim
100 per bak werden verkocht. De im
port uit Duitsland en Denemarken bleek
dan ook weer hoogst noodzakelijk om de
handel van het nodige te voorzien. Dit
vond uiteraard zijn weerslag in de prijs
vorming van de aangevoerde rondvis-
soorten. Zo heeft de kleine schelvis niet
meer kunnen opleveren dan rond 60
per bak, terwijl de grofste wijtingsoor-
ten van de hand gingen voor van 80
tot 60 per bak. Maar hiervan was de
aanvoer dan ook van bescheiden aard.
ONDANKS DEZE pech kon bij de
thuiskomst worden vastgesteld dat de
aangevoerde vis met bijzondere zorg was
behandeld, met als gevolg een uitsteken
de kwaliteit. Slechts een kleine partij
koolvis moest met B worden gemerkt,
waarbij de rest ruimschoots voor A in
aanmerking kwam. Voor de ruim vijf
honderd bakken vis kon ongeveer
f 18.000 worden besomd, een bedrag dat
voor een sluitende begroting ontoerei
kend is gebleken. Ondanks deze ervaring
wordt maandag toch weer met frisse
moed aan een nieuwe reis begonnen.
In de kleine zeevisserij zijn als gevolg
van de lagere besommingen en de geste
gen kosten de nettoresultaten sterk ver
slechterd en werd een nettotekort gele
den. Ook de inkomens van de opvaren
den kwamen onder druk te staan. In de
grote zeevisserij steeg de gemiddelde be
somming van de zijtrawlers zodanig, dat
het nettotekort, dat al werd geleden,
enigszins verminderde.
die
in het
In de volgorde ligt de verandering in
de wijze van denken over de betekenis
van het monument besloten.
De bibliotheekstaf heeft ter gelegen-
verkeer, molens, boerderijen, heid van deze tentoonstelling een keuze
lijst van boeken over monumentenzorg
samengesteld.
Dit onderzoek startte in 1970, in
een daartoe gesticht laboratorium
Cyt-U-Universitair te Utrecht, onder
leiding van de gynaecoloog drs. J.
Linthorst en prof. dr. F. de Waard
van het Instituut voor Sociale Ge
neeskunde te Urecht, met medewer
king van mevr. H. J. A. Collette, arts.
te verwachten. Voor de grote zeevisserij
moet op een slecnter nettoresultaat wor
den gerekend. Voor de kotters van de
kleine zeevisserij is echter de grootste
teruggang te verwachten. Het totale net
totekort zou hier ongeveer even groot
zijn als de totale loonpost van eigenaren
en niet-eigenaren. Voor loonbetaling en
het levensonderhoud van de eigenaren is
slechts geld beschikbaar als de bereken
de rente e n afschrijving de betaalde
rente en aflossing op leningen overtref
fen. De hoge, veelal met geleend geld
gefinancierde investeringen in de afgelo
pen jaren verschaffen hiervoor echter
weinig ruimte.
In mei 1974 werden de resultaten
aangeboden aan het ministerie van
volksgezondheid. De conclusie luidde:
„Kanker van de baarmoederhals kan
door vroege vaststelling effectief be
streden worden; voor een daadwerke
lijke bestrijding dienen, naast uitbrei
ding van de reeds bestaande voorzie
ningen, bevolkingsonderzoeken
door middel van systematische op-
roepen te worden georganiseerd”.
Mevrouw Lampe over het komende
bevolkingsonderzoek: „Het initiatief
ertoe is afkomstig van de SAMVRO.
Men had een bericht gelezen dat in
Beverwijk een bevolkingsonderzoek
naar baarmoederhalskanker werd ge
houden. Toen is aan ons verzocht of
De totale aanvoer liep vooral terug als
gevolg van een geringere mosselaanvoer.
Voor de zeevisserij als geheel bleef de
aan voer practisch gelijk, waarbij de
trawlersector minder aanvoerde en de
kottersector meer. De aanvoerverminde-
ring bij een toegenomen visserij capaci
teit duidt op een voortgaande overbevis
sing. De besomming van de grote zeevis
serij en de garnalenvisserij was enigszins
hoger dan in 1973, maar die van de
In verschillende gemeenten in ons
land is reeds eerder een dergelijk
onderzoek verricht. In 1969 namelijk
besloot de toenmalige staatssecretaris
van volksgezondheid, drs. Kruisinga,
op verzoek van het Nederlands Huis
artsen Instituut, overheidssubsidie
beschikbaar te stellen voor een uitge
breid proefproject, waarvoor drie jaar
werd uitgetrokken.
belangrijk is: de mogelijkheid van
een vroege opsporing bij een langza
me celgroei heeft tot resultaat, dat
deze kanker bijzonder goed bestreden
kan worden”.
Mevrouw Pierik: „Niemand hoeft
zich ook voor zo’n onderzoek enige
zorg te maken; er hoeft helemaal
geen terughoudendheid voor te be
staan. Trouwens, uit de elders gehou
den onderzoeken is al gebleken dat
de respons bijzonder goed is.”
Mevrouw Lampe: „Een ander voor
deel van zo’n bevolkingsonderzoek is,
Gas- en oliestook- Airconditioning
installaties Ombouw olie op
Onderhoud gas
De prognoses voor 1975 van het Land-
bouw-Economisch Instituut zijn bijzon
der pessimistisch. Alleen voor de garna
lenvisserij is een gelijkblijvend resultaat
De grotere vangstcapaciteit wordt ver
oorzaakt door omvangrijke nieuwbouw-
programma’s bij de kleine zeevisserij,
een toename van het aantal garnalen
schepen en de vervanging van een aan
tal zijtrawlers door grote diepvrieshek-
trawlers. De totale investeringen in de
Nederlandse visserij waren in 1974 nog
hoger dan het reeds hoge investeringsbe
drag in 1973. Werd er toen 135 miljoen
gulden geïnvesteerd, voor 1974 was dit
bedrag liefst 175 miljoen gulden.
wij eens naar mogelijkheden wilden
kijken voor een zelfde onderzoek in
Velsen Steeds meer vrouwen kwa
men trouwens ook zelf al bij hun
huisarts om zich hiervoor te laten
onderzoeken.
Ook bij controle op het gebruik
van „de pil” wordt een dergelijk
onderzoek wel gedaan. Er is de laat
ste tijd nogal wat publiciteit over
geweest, eerst in de medische pers en
later ook in de krant. In bepaalde
politieke kringen ging men er over
nadenken en men vond dat iedereen,
dus niet alleen degenen die het fi
nancieel konden bekostigen, voor een
dergelijk onderzoek in aanmerking
moest kunnen komen”.
Mevrouw Pierik: „Het elite-sausje
van: dit is alleen voor beter gesitu
eerden moest er vanaf
Mevrouw Lampe: „Zodra wordt
aangetoond dat zo’n onderzoek een
duidelijk gunstig resultaat oplevert,
moet elke bevolkingsgroep hiervan
kunnen profiteren. En het ligt voor
de hand dat vrouwenverenigingen
ook politieke vrouwenverenigingen,
zoals elders het geval is geweest
er dan inspringen en zeggen: dit
moet voor meer vrouwen toeganke
lijk zijn”.
De kosten van het onderzoek liggen
tussen de vijfendertig en de 'veertig
gulden. Degene die onderzocht wordt
betaalt in Velsen twintig gulden, het
resterend bedrag wordt als subsidie
door de gemeente betaald. Het Cen-
Dit besluit is genomen om te voorko
men dat de slooppanden voor de spe
lende jeugd gevaarlijk zullen worden.
De beide woningen, evenals de twee
daar tegenover met de nummers 2 en 4,
zijn eigendom van Van Gelder Papier.
Dit is ook het geval met een aantal oude
panden aan de Doodweg dat ook op de
slopers wacht.
Op deze wijze zijn van het vroegere
totale woningbezit van de woningstich
ting „Velsen” in het zogenoemde „Rode
Dorp” nog slechts zeventien huizen be
woond. Deze worden echter begrensd
door reeds leeggekomen panden, die ook
voor de sloop zijn aangewezen. Aan de
zuidzijde van de Corverslaan, onmiddel
lijk naast het terrein van Van Gelder,
zijn ook nog slechts twee huizen be
woond. Na het ontruimen daarvan kan
in één keer een hele rij van twintig
panden worden gesloopt. Op de foto de
door brand verwoeste slooppanden aan
de Eendrachtstraat.
in „Monumentaal Noord-Holland” wor
den behandeld zijn: monumentale ge
denktekens, kastelen en vestingen, ker
ken, overheidsgebouwen, handel en nij
verheid,
woonhuizen, hofjes en weeshuizen, bui
tenplaatsen, stads- en dorpsgezichten,
verval en restauratie.
WANT OMDAT de vis meestal in
grote groepen rondzwermt, waarbij dan
niet wordt gedacht aan scholen haring
en makreel, kunnen deze verzamelingen
gemakkelijk worden gelokaliseerd door
meerdere eenheden, dan door een enkele
solovisser. Nu de platvisserij aan alle
kanten beperkingen wordt opgelegd, is
hier wellicht een uitwijkmogelijkheid
aanwezig voor de schepen, die hier het
zwaarst door worden getroffen. De win
termaanden, wanneer zwaar stormweer
kaïn worden verwacht, zijn niet zo aan
trekkelijk voor deze kleine eenheden,
maar er zijn nu eenmaal kotters die
minstens als zo zeewaardig kunnen wor
den beschouwd als de grootste trawlers.
En aan zeemanschap heeft het onze
Nederlandse vissers nimmer ontbroken,
zodat ook deze „klus” wel door hen zal
worden geklaard.
Voor de kleinere vierhektrawlers was
de besommingsstijging echter belangrijk
geringer, zodat het nettotekort door ho
gere kosten sterk toenam. De grote diep-
vrieshektrawilers besomden practisch
evenveel als in 1973, maar door de
hogere kosten liep het netto-overschot,
dat hier nog bestond met 80 procent
terug. In de garnalensector waren de
gemiddelde resultaten per vaartuig in
het algemeen ongunstiger dan in 1973,
hoewel de achteruitgang niet die vormen
heeft aangenomen als in de kleine zee
visserij.
IN VERBAND met het experimente
ren door de grote kotters hebben wij
eens geïnformeerd bij vissers, die deze
visserij vroeger in de noord uitoefenden.
Van meerdere zijden vernamen zij dat
het voor de enkeling beslist niet meevalt
om hier een „visserijtje” aan te boren.
Wanneer meerdere schepen in deze con
treien zouden kunnen opereren, komt
een en ander waarschijnlijk beter tot
zijn recht, hoe onwaarschijnlijk dit ook
moge klinken.
kleine zeevisserij ondanks een sterke
toename van de vangstcapaciteit enigs
zins lager.
dat er een veel groter deel van de
bevolking mee wordt bereikt, dan
wanneer elke vrouw voox’ zichzelf het
initiatief moet nemen, om voor een
dergelijk onderzoek naar haar huis
arts te stappen”.
Mevrouw Pierik: „Kijk, door zo’n
onderzoek voorkom je natuurlijk
niets, maar je kunt het vroeg onder
kennen wanneer er iets niet in orde
is, zodat je dus in een vroeg stadium
kunt behandelen. En het is werkelijk
zo, dat als er iets gevonden wordt,
dan ben je er ruimschoots op tijd bij.
Bij herhaling van het onderzoek, als
je er dus zogenaamd „uitgepikt”
wordt, hoeft dan ook geen panieksi
tuatie op te treden. Er kunnen bo
vendien diverse andere redenen voor
een voortgezet onderzoek zijn. Het
glaasje met het uitstrijkje kan gebro
ken zijn: er kan een ontsteking ge
vonden zijn, het hoeft nog helemaal
geen celgroei te zijn. Ik moet wel
duidelijk stellen dat dit onderzoek
geen preventie is, maar vroeg-diag-
nostiek, een onderkennen in een zeer
vroeg stadium”.
Het Velsense bevolkingsonderzoek
zal onder leiding staan van dokter J.
L. Th. Oeberius Kapteyn, patholoog-
anatoom bij de G.G. en G.D. te Haar
lem. Op 19 januari 1976 begint het
onderzoek, dat driemaal een week zal
duren, met tussen elke week een
rustperiode van twee weken om de
onderzoeken té kunnen verwerken.
De uitslagen van de onderzoeken, die
alle aan de huisartsen gemeld zullen
worden, kunnen dan ook pas na en
kele weken verwacht worden. In Vel
sen zal ruimte in het gebouw van de
Geneeskundige dienst beschikbaar
zijn. Voor Velsen-Noord wordt naar
een ruimte ten noorden van het
Noordzeekanaal gezocht, terwijl ook
in Santpoort naar een dergelijke mo
gelijkheid wordt uitgekeken. Het
baarmoederhalskanker onderzoek zal
drie jaar achtereen worden gehouden,
in zo’n zelfde 3-wekenperiode.
De foto's voor deze tentoonstelling zijn
gemaakt door Wijndel Jongens. In totaal
zijn er dertien onderwerpen. Het eerste
vel bevat en inleiding van Ben Kroon,
waarin onder meer aan de hand van
Baudelaire’s „Invitation au voyage” een
bepaalde sfeer wordt opgeroepen,
kan worden aangetroffen
werk van beeldende kunstenaars.
BEVERWIJK/HEEMSKERK. Van
maandag 14 juli af is in de bibliotheken
te Beverwijk en Heemskerk de foto
tentoonstelling „Monumentaal Noord-
Holland” te bezichtigen, samengesteld
door de tentoonstellingsdienst van de
Culturele Raad Noord-Holland.
traal Bureau voor keuringen op me
disch hygiënisch gebied, dat al op
Santpoort hebben er in een van hun
nisch begeleidde, zal ook in Velsen de
technische kant voor haar rekening
nemen.
Huisartsen en gynaecologen in de
gemeente Velsen zijn reeds over het
onderzoek ingelicht. Mevrouw Lam
pe: „De huisartsen van IJmuiden en
Santpoort hebben er in een van hun
kringvergaderingen met mij over ge
sproken. De huisartsen staan er alle
maal zeer positief tegenover. Bij dit
gesprek bleek ook dat veel patiënten
zelf al zo’n onderzoek wilden”.
Waarom leent bij uitstek onderzoek
op baarmoederkanker zich voor een
bevolkingsonderzoek?
MeVrouw Lampe: „Daarvoor zijn
een aantal essentiële punten aan te
voeren. Baarmoederhalskanker is een
ziekelijke celgroei in het weefsel van
de baarmoeder-uitmonding naar de
schede. (Opm. een weefsel bestaat uit
ontelbaar veel microscopisch kleine
onderdeeltjes: de cellen). Deze cel
groei, in dit gedeelte van het lichaam,
is gemakkelijk vast te stellen met
een moeiteloos uit te voeren, pijnloze
onderzoek-methodiek. Bovendien heb
ben we hier te maken met een cel
groei, die zich maar langzaam ont
wikkelt. Door bevolkingsonderzoek
kan men deze aandoening zo in een
vroeg stadium opsporen. Wat dus heel
IN DE EERSTE plaats is hiervoor
immers sprake van een nieuw visbord,
oorspronkelijk een Frans attribuut. In
middels worden deze ook door andere
machinefabrieken vervaardigd, maar het
gebruik daarvan vereist toch meer
nauwkeurigheid dan op het eerste ge
zicht zou worden verondersteld. Dit is
ook tijdens de reis van de UK 36
duidelijk geworden, zodat nogal enige
vistijd verloren ging. Doch na enkele
provisorische wijzigingen werden de
vangsten geleidelijk beter.
DAARBIJ WERD een trek gemaakt
van ruim tweehonderd bakken vis, maar
toen de netten vol goede moed opnieuw
werden uitgezet had men de pech vast
te lopen op een obstakel dat minstens
vijftien vadem van de zeebodem was
verwijderd. Dit kostte de schipper het
gehele net, omdat nog slechts enkele
lijnen en flarden konden worden opge
haald. Met het aanslaan en stellen van
een nieuw net is daarop minstens twin
tig uur verloren gegaan.
IJMUIDEN-DEN HAAG. In
rapport „Visserij in Cijfers 1974”
het Landbouw-Economisch Instituut
blijkt, dat het aantal schepen van de
zeegaande vissersvloot in het afgelopen
jaar practisch gelijk is gebleven. De
vangstcapaciteit is echter zowel bij de
kleine zee- als bij de grote zee- en de
garnalenvisserij toegenomén, waartegen
over staat, dat de totale aanvoer in
1974 met vijf procent is teruggelopen.
