Studie van Bank Mees en Hope:
Nederland profiteert tot 2000 van
aardgas
Mercurius: geld veiligstellen voor ontslagen werknemers
Drs. D. J. Goossen, econoom van hoofdstedelijke havendienst:
Stroomauto’s
in opmars
In augustus
besluit over
prijsverhoging
sigaretten
EEG beschuldigt
Zwitsers bedrijf
J
fed
f.ti
FOTO-LAWINE
F
Bodega Restaurant
De Posthoeve Haarlem
jL]
MÉ? - J
14
V R IJ D A G
25
JULI
1975
ECONOMIE
Bezinning
meer dan Amsterdam kan opvangen.
OPEC-landen
Pijpleiding
NAVO
F3
j
ïlpt
3
Blpt
3
ook geopend voor uw
zakenlunches
•S
laarlem
Li
ja.. a
(Van onze Amsterdamse redactie)
AMSTERDAM De Franse havenstad Le Havre is bijna zover, dat zij
straks in haar vernieuwde haven gigantische olietankers van 500.000 ton
kan binnenloodsen, en dat is dan bepaald meer dan Rotterdam en erg veel
<1
MVW
Bk
'if
-1
Vakbondsbeslag NVSH-kapitaal
Le Havre zal Amsterdamse haven
nauwelijks kunnen bedreigen
(ADVERTENTIE)
reserve-
Is met ingang van maandag
28 juli a s.
UTRECHT (ANP) De NVV-bond Mercurius heeft besloten, beslag te
laten leggen op 1,6 miljoen van het kapitaal van de Nederlandse Stichting
Consultatiebureaus NSC en de Nederlandse Vereniging voor Sexuele Her
vorming. In een aantal arrondissementen is al beslag gelegd op kapitaal
van de NVSH, in enkele andere is de procedure nog aan de gang.
Mercurius heeft tot deze stap besloten omdat het bestuur van de NSC
en de NVSH voor ongeveer 50 medewerkers een ontslagvergunning heeft
aangevraagd.
De boeten die de EEG kan uitspreken
kunnen oplopen tot 10 percent van de
jaarlijke omzet van het Zwitserse be
drijf, die 2,2 miljard dollar bedraagt.
2.55
5.51
6.42
Sinds 1964 houdt Europa zich al bezig
met de ontwikkeling van het continentale
plat. Plannen te over, maar in werke
lijkheid gebeurde er weinig of eigenlijk
helemaal niets. Pas na de oliecrisis heb
ben die plannen handen en voeten ge
kregen.
ten, die worden geraamd op ƒ2,5 mil
jard in 1975, via 4,1 miljard en 4,8
miljard oplopend tot 5 miljard in
1978. Het aandeel van de aardgasba
ten in de totale inkomsten van het
Rijk bedraagt in 1975 ongeveer 10
pct. Tot en met 1978 zal dit aandeel
nog op een hoog peil blijven, maar
zal daarna op grond van de afzetda
ling teruglopen.
Het is duidelijk dat de Noordzee-olie
nu pas werkelijk belangrijk gaat wor
den. Het gevaar is overigens dat, juist
tegen 1980 weer negatief zal worden
aldus de bank.
Een verder streven naar beperking
van het energieverbruik, een tijdige
versterking van het industriële poten
tieel in Nederland, alsmede een even
wichtig uitgavenbeleid van de over
heid, kunnen voornoemde potentiële
druk op de gulden beperken, aldus de
bank.
DAR ES SALAAM (Reuter). Tan
zania zal de topconferentie van de Orga
nisatie van Afrikaanse Eenheid (OAE) in
overigens zes procent moet worden toe
geschreven aan de economische recessie
in zijn totaliteit en aan het milde kli
maat”.
De fotografische industrie in ons land be
leeft momenteel een recorddrukte in de
verwerking van vakantiefoto’s. Met bak
ken tegelijk komen de films binnengerold.
Bij Agfa-Gevaert in Arnhem verwerkt
men op deze hoogtijdagen zo’n 200.000
film- of fotorolletjes per week.
De maximum snelheid bedraagt 52 km
per uur en de actieradius is maximaal
80 km.
OP
Zilver
320431
35.25
8.00
2.47
43.25
14.47
4.41
7.80
„Maar de ervaring heeft geleerd dat
de OAE zich heeft stilgehouden als gru
weldaden werden begaan tegen Afrikanen
in onafhankelijke landen, onder het
voorwendsel dat dit interne zaKen waren
van een lidstaat”, aldus de minister. „In
Oeganda hebben verscheidene duizenden
mensen hun leven verloren. Als Afri
kaanse regeringsleiders daarheen gaan
voor een topconferentie dan staat dat
gelijk aan het verlenen van goedkeuring
aan deze moorden. Tanzania zal niet aan
zo’n goedkeuring meedoen”.
Het NVSH-bestuur stelt, dat er sprake
is van een financiële noodsituatie. Maar
Mercurius bestrijdt dat. Er zou een te
kort van 2 miljoen geraamd zijn, maar
volgens Mercurius zeggen „insiders” dat
men in 1975 financieel ongeveer quitte
denkt te spelen. Mercurius noemt de
aangevoerde financiële situatie dan ook
een „pseudo-argument”.
Tanzania boycot
OAE-top
Betekent Le Havre de doodklap voor
de Rotterdamse en Amsterdamse haven?
Begin juli schreef Mercurius al in zijn
bondsblad, dat de vermogenspositie van
de stichting directe hulpverlening en de
stichting voor consultatiebureaus van
dien aard is, dat daaruit nog aanvullen
de middelen kunen worden geput voor
de in de cao overeengekomen wachtgeld
regeling. Bovendien ziet Mercurius niet
in waarom er 200.000 achter de hand
moet worden gehouden om een nieuw
informatie- en adviesbureau op te rich
ten, tenzij daarmee nieuwe werkgelegen
heid wordt geschapen.
Kampala niet bijwonen, omdat dit zou
gelijkstaan aan het vergoelijken van de
moord op verscheidene duizenden men
sen door de Oegandese regering van
president Amin. Dit heeft de Tanzani-
aanse minister van Buitenlandse Zaken
John Malecela in Dar es Salaam gezegd.
„Het houden van de top in Kampala
heeft de OAE onteerd benevens Afrika
als geheel. Het is de grootste grap van
het jaar’’, aldus de bewindsman.
In Manchester is onlangs bij wijze
van proef een elektrische stadsbus in
dienst genomen. Er zullen gedurende
twee jaar uitvoerige proeven mee wor
den genomen.
BRUSSEL (AP). De EEG heeft de
Zwitserse farmaceutische onderneming
Hoffman-La Roche officieel beschuldigd
van het schenden van de anti-trust wet
ten der gemeenschap. Dit is gisteren
meegedeeld door het lid van de Europe
se commissie voor industriële zaken, Al
bert Borschette. Er zijn drie aanklachten
ingediend inzake het misbruik maken
van de maatschappij van haar overheer
sende positie bij de verkoop van vitami-
ne-produkten.
Ten aanzien van de positieve in
vloed van het aardgas op de lopende
rekening van de betalingsbalans valt
volgens de bank op te merken dat
deze tot en met 1978 zal toenemen als
gevolg van de nog oplopende expor
ten (inclusief prijsaanpassingen) en
de eveneens nog stijgende afzet in
het binnenland, waardoor minder
energie behoeft te worden ingevoerd.
Het algemeen bestuur van de NVSH
heeft met grote verbazing kennis geno
men van het besluit van Mercurius. In
een verklaring stelt het bestuur het
onbegrijpelijk te vinden dat de vereni
ging een dergelijke maatregel moet ver
nemen via de bank en de pers.
Tot de nieuwste bedrijfsvoertuigen be
hoort de Harbilt HSV Urban Delivery
Vehicle, een elektrische bestelwagen die
als krachtbron een 72 volt lood-zuur
batterij met elektrische traktiemotor
heeft. De auto heeft weinig onderhoud
nodig, de besturing is eenvoudig en vei
lig en de wendbaarheid is gemakkelijk.
„Het merendeel van de emiraten en de
grote olielanden kan zijn prijs niet eens
verder laten zakken. Men heeft zulke
ambitieuze projecten opgesteld op basis
van de prijzen van vorig jaar. dat die
met lagere prijzen voor de olie niet
meer te verwezenlijken zijn. Bovendien
is de dollar in waarde gedaald, en is de
consumptie van olie afgenomen Iran en
Algerije schatten dat hun betalingsba
lansoverschot binnen drie jaar verdwe
nen zal zijn. Het enige land dat werke
lijk gevaar oplevert voor die vastgestelde
minimumprijs is Saoedi-Arabië. Dat
kan eindeloos doorgaan, want daar heeft
men de grootste olievoorraad en de
kleinste bevolking; ongeveer vier mil
joen”.
Het nakomen van de cao-verplichtin-
gen ten aanzien van de medewerkers die
moeten worden ontslagen, zou volgens
NVSH-berekeningen 1,6 mln kosten.
Het bestuur zegt dat daar geen geld
genoeg voor is en daarom wil het maar
600.000 beschikbaar stellen. Dat het
bestuur van 1,6 mln het bedrag van 1
mln wil onttrekken voor verenigingsac-
tNiteiten beschouwt Mercurius als „een
groot onrecht”. De bond is tot de beslag
legging overgegaan nu het NSC-bestuur
heeft geweigerd, in te gaan op een
ultimatum. Mercurius had het NSC-be
stuur op 3 juli gevraagd, binnen zeven
dagen mee te delen dat het de cao-
verplichtingen zou nakomen.
„Tja, dat is een punt apart. Noorwe
gen wil niet of weinig exporteren. Men
is bang voor inflatie vandaar de re
strictieve politiek die Noorwegen voert.
Maar Engeland zal wel gedwongen zijn
een groot deel van zijn olie te exporte
ren. Gaan de Engelsen werkelijk moelijk
doen, dan zal de EEG moeten blijven
importeren. De laatste berekening heeft
uitgewezne dat de EEG vorig jaar negen
procent olie heeft bespaard, waarvan
AMSTERDAM (ANP) Tot
het jaar 2000 zal Nederland van
de aanwezigheid van het aardgas
profiteren, zij het dat dit in de
jaren na 1978 gebaseerd op de
thans bekende reserves in af
nemende mate het geval zal zijn.
Dit is de conclusie van een studie
van Bank Mees en Hope over het
Nederlandse aardgas. Volgens de
bank een van de oorzaken waar
aan’ de Nederlandse gulden ge
durende de laatste jaren zijn
sterke positie op de internatio
nale valutamarkt te danken had,
omdat dankzij de gasbel van
Slochteren Nederland relatief
weinig energie behoefde in te
voeren.
Volgens de NVSH is Mercurius nauw
betrokken geweest bij de hele reorgani
satie. De leden van Mercurius zouden
zich in een vakbondsvergadering in gro
te meerderheid uitgesproken hebben
voor een zo gunstig mogelijke afvloei
ingsregeling, die echter in geen geval de
continuïteit van de NVSH in gevaar
mocht brengen. De afvloeiing is begon
nen vanwege de grote tekorten en de
daling van het inkomen. Bij de bereke
ning van het minimumbedrag voor de
afvloeiingsregeling zou de NVSH zijn
uitgegaan van een zo evenwichtig fnoge-
lijke verdeling van het benodigde geld
tussen de vereniging zelf en het vertrek
kende personeel.
Een minimum aan vermogen is nodig
voor ons voortbestaan, aldus de NVSH,
daartoe behoort ook een reserve voor
een nog te starten informatie-adviescen-
trum dat werkgelegenheid kan bieden
aan circa tien personeelsleden.
In de verklaring wordt verder gezegd
dat veel van de personeelsleden van de
NVSH bezwaar maken tegen dit eigen
machtig optreden van de vakbond en
dat zij als leden van Mercurius dit
bezwaar kenbaar zullen maken aan het
hoofdbestuur en aan de gerechtelijke
instanties. Ook zijn zij verbaasd dat de
leden van Mercurius niet op de hoogte
zijn gesteld van de actie van de vak
bond.
Wat gaan de Europese landen die
geïnteresseerd zijn in het continentale
plat met hun olie doen?
„De mogelijkheden om te besparen
z(jn gering; een zekere groep in de ener-
gieconsumptie blijft bestaan, al neemt de
bevolkingsgroei in heel Eurooa af. Tech
nisch heeft Odeli dan wel gelijk, maar
praktisch gezien hangt de EEG-situatie
af van de Arabieren, de ontwikkeling
van de politiek in het Midden-Oosten,
van wat Noorwegen en Engeland gaan
doen en van eventuele vervanging door
kernenergie”.
Wat betekent de ontwikkeling van het
continentale plat voor Rotterdam en
Amsterdam?
Na ongeveer 1985 moet met een
sterke afname worden gerekend, aldus
de bank. Ten aanzien van de invloed
van het aardgas op de overheidsin
komsten kan tot eenzelfde conclusie
worden gekomen, zo voegt de bank
hieraan toe.
Uit voorgaande blijkt, aldus de
bank, dat in de eerstkomende jaren
een belangrijke basis van de sterkte
van de gulden aanwezig blijft, van de
geleidelijke verslechtering van de
energiebalans nadien kan te zijner
tijd enige druk op de Nederlandse
gulden uitgaan.
De totale bijdrage van het aardgas
aan de Nederlandse betalingsbalans is
naar schatting toegenomen van 4
miljard in 1973 tot 10 miljard in
1974 en kan dit jaar verder oplopen
tot circa 12,5 miljard, aldus de
bank.
Als baten voor de rijksoverheid uit
het aardgas worden in het Centraal
Economisch Plan genoemd 0,8 mil
jard in 1973, 2,8 miljard in 1974 en
voor dit jaar wordt een niveau van
rond 5,6 miljard getaxeerd (op trans
actiebasis).
Recente prijsverhogingen geven een
extra grote stijging aan overheidsba-
Na 1978 zal de produktie van aard
gas teruglopen, waarbij rond 1982
weer het produktieniveau van 1975
zal zijn bereikt en er dus meer ener
gie moet worden geïmporteerd. Hier
door zal het aardgas de lopende reke
ning van de betalingsbalans in de
jaren na 1978 - aanvankelijk nog
geleidelijk aan - in afnemende mate
gunstig beïnvloeden.
„Dat is eigenlijk voornamelijk gebeurd
onder druk van de NAVO”, zegt drs.
Goossen. „Want men realiseerde zich
ineens dat de NAVO voor haar verdedi
ging volstrekt afhankelijk is van de
kraan van het Midden-Oosten, en dus
van de politieke willekeur van enkelin
gen”.
„De grote oliemaatschappijen hebben
een contract met deg OPEC-landen dat
loopt tot ongeveer 1980 onderling
verschillen die contracten iets in afloop-
tijd. De kostprijs van ruwe olie in het
Midden-Oosten is gering: tier, tot 25
dollarcent per barrel. De kostprijs van
Noordzee-olie ligt een stuk hoger: vijf,
zes, misschien wel zeven dollar per bar
rel. De Arabieren hebben een geweldige
marge; momenteel rekenen zij al 10 tot
11 dollar vanaf de haven. Daar komt
dan voor ons als verbruikers dan ook
nog eens het transport bij.
DEN HAAG (ANP). De elektrische
auto is in opmars. In Groot-Brittannië
rijden op het ogenblik al ruim 50.000
bedrijfsvoertuigen, die als krachtbron
batterijen hebben. Bovendien zijn er
75.000 op accu’s lopende trucks in be
drijf bij de Britse industrie. Ook op het
gebied van de personenauto staat de
ontwikkeling niet stil. Hoewel nog geen
cijfers beschikbaar zijn, wint dit voer
tuig eveneens snel terrein, blijkens een
publikatie in het bulletin van de Britse
ambassade.
Melecela zei in een toespraak tot
studenten dat Tanzania heeft besloten de
top niet bij te wonen uit respect voor de
doelstellingen van de OAE. De organisa
tie werd 12 jaar geleden opgericht om
achting te verlenen aan de Afrikanen
onder koloniaal bewind en m landen die
werden geleid door onafhankelijke Afri
kaanse regeringen.
Amerikaanse dollar
Engelse pond
Belgische frank (100)
Duitse mark (100)
Italiaanse lire (10.000)
Portugese escudo (100)
Canadese dollar
Franse frank (100)
Zwitserse frank (100)
Zweedse kroon (100)
Noorse kroon (100)
Deense kroon (100)
Oostenrijkse schilling (100)
Spaanse peseta (100)
Griekse drachme (100)
Finse mark (100)
Volgens de bank is reeds nu bezin
ning nodig op de gevolgen van de
(relatief en later ook obsoluut) da
lende aardgasopbrengsten. Ook ten
aanzien van de lopende rekening van
de betalingsbalans zijn de perspectie
ven op iets langere termijn minder
gunstig. Het afschakelen van de in
dustrie zal leiden tot een compense
rende importbehoefte, waardoor de
betalingsbalans voor energiedragers
„Voor het vervoer van die Noordzee-
olie komen er tankers van 100.000 tot
150.000 ton. Met grotere tankers kun je
daar namelijk niet uit de voeten. En die
tankers kunnen in ieder geval in Rotter
dam terecht. Rotterdam heeft bovendien
de grootste raffinagecapacite.t van heel
Europa. Noord-Engeland en Schotland
zullen vermoedelijk ook wel een graan
tje van de raffinaderij gaan meepikken.
Le Havre heeft voorlopig voldoende aan
zijn OPEC-olie, waarbij het maar hele
maal de vraag is of de grote internatio
nals in de eerstkomende tijd wel zo’n
behoefte hebben aan het opzetten van
grote raffinagecopaciteiten in Le Havre.
Er is namelijk al zo’n groot overschot in
de raffinagecapaciteit.
DEN HAAG (ANP). De beslissing
over de verhoging van de prijs van een
pakje sigaretten wordt in dc tweede
helft van augustus genomen. ,,er wordt
inderdaad een prijsverhoging overwo
gen”, aldus minister De Gaay Fortman
gisteren op een te Den Haag gehouden
persconferentie na afloop van de weke-
lijkse vergadering van de ministerraad.
De bewindsman deed de uitspraak
naar aanleiding van een vraag over de
berichten van deze week inzake de ver
hoging van de prijs van een pakje
sigaretten met gemiddeld vijftien cent.
Dit nam een potentiële druk op de
betalingsbalans weg, terwjjl de over
heid haar financieringspositie ver
sterkt zag door belastingen en royal
ties, en door de resultaten van haar
rechtstreekse deelneming in de gasex
ploitatie.
door die enorme marge, de OPEC-lan
den straks ineens de prijs laten zakken,
en dat is nu een zaak waar Kissinger
naar streeft: het vaststellen van een
minimumprijs, tussen de zes en acht
dollar per barrel. Slechts met die vaste
OPEC-prijs is het mogelijk om met een
geringe winst de olie in de Noordzee en
de Verenigde Staton te gaan winnen”.
Het onderzoek tegen Hoffman-La Ro
che dat een maand geleden was begon
nen duurt nog voort. Men gaat ook na
in hoeverre de prijsregeling inzake kal
merende middelen zijn overtreden.
De aanklacht is gebaseerd op een
eigen onderzoek en op inlichtingen ver
strekt door een vroegere hogere functio
naris van het bedrijf die, aldus Borschet
te. „naar eigen geweten had gehandeld.”
Die man, een Maltees, die de Britse
nationaliteit heeft en James Adams heet,
was indertijd in Zwitserland gearres
teerd omdat men hem ervan verdacht
bijzonderheden over de verkoopmetho
den van zijn bedrijf aan de EEG te
hebben verstrekt. De Europese commis
sie betaalde borgtocht, 30.000 Zwitserse
franken, voor Adams die niet langer
meer in Zwitserland woont.
De onderneming wordt beschuldigd
van koppelverkoop en het geven van
bepaalde kortingen aan firma’s die zij
tot klant wil maken of houden. Onder
meer als gevolg hiervan kon Hoffman-
La Roche haar positie bij de verkoop
van vitamine-produkten ook versterken
„Nee”, zegt drs. D. J. Goossen, eco
noom bij de gemeentelijke havendienst
van Amsterdam. „Het is een boemerang
die op Le Havre’s eigen hoofd terecht
komt. Door verschillende omstandighe
den is de behoefte aan grote olietankers
minder en de luchtspiegelingen die Le
Havre zich vijf jaar geleden nog maakte,
kan men gevoeglijk vergeten. Hoewel
Shell nog enkele supertankers van
550.000 ton in bestelling heeft, is er toch
duidelijk merkbaar een tendens in de
richting van kleinere tankers tussen de
100.000 en de 200.000 ton”.
„De Arabische landen overwegen bo
vendien meer en meer zelf de produktie
van ruwe olie ter hand te nemen en de
geraffineerde produkten zelf te gaan ex
porteren. Voor die produkten is de
maximale limiet 200.000 ton en dat
worden volgens mij de schepen van de
toekomst. Trouwens, er zijn meer zaken
die de grootte van de tankers bepalen:
de ontwikkeling van het continentale
plat is er een van, en ook liet openstel
len van het Suezkanaal”.
Prof. Odell, de ex-Shell-man die van
wege zijn onorthodoxe opvattingen bij
de Shell wegging en terecht is gekomen
bij de economische hogeschool in Rot
terdam, heeft een simulatiemodel ge
maakt waarop hij alle in het verleden
ontdekte olie en gas heeft afgezet tegen
de uiteindelijke produktie, en dit model
heeft hij nu toegepast op de Noordzee-
bodem. Hij schat dat die bodem 3,4
miljard ton olie bevat, waarvan 2,6 mil
jard bruikbaar.
„Zijn voorspellingen zijn vaak juist”,
zegt drs. Goossen. „De oliemaatschappij
en zeggen weliswaar dat er minder is,
maar dat is volgens mij een economisch
grapje, waardoor druk op do prijzen
uitgeoefend kan worden. In ieder geval
is het zo dat Engeland tussen 1980 en
1985 per jaar 300 miljoen ton olie naar
boven hoopt te brengen de helft van
de totale Europese consumptie En dat
betekent in ieder geval dat Europa daar
door een stuk onafhankelijker komt te
staan ten opzichte van de OPEC-lan
den”.
Le Havre heeft dat al zo’n beetje zien
aankomen, en heeft er trouwens al over
gesproken om een pijpleiding van Le
Havre naar Rotterdam aan te leggen. Ik
persoonlijk denk dat de toekomst van
Rotterdam en Amsterdam veel meer
gaat liggen in het vervoer van oliepro-
dukten en automatisch betekent dat
een vermindering in de behoefte aan
grote schepen”.
2.65
5.81
6.72
101.25 104.25
38.75
9.50
2.57
53.75 61.75
96.25 99.25
59.75 62.75
47.25 50.25
46.25
14.79
4.71
9.30
68.25 71.25
In 10 minuten bereikbaar van
af de IJmond; in 20 minuten
bereikbaar vanaf de Zaan
streek en Amsterdam.
Volg de bordjes Haarlem Sta
dion tot Rijksstraatweg/Plane-
tenlaan. Tegenover ingang
Haarlem voetbalstadion.
Eigen parkeerterrein.
Voor inlichtingen en
ringen 023-265110.
Hebben de OPEC-landen daar oren
naar?
in gebieden waar zij nog niet sterk
stond.
Door vier landen afzonderlijk
West-Duitsland, Frankrijk, Groot-Brit
tannië en Nederland wordt thans ook
een onderzoek ingesteld naar de manie
ren waarop de Zwitserse onderneming
F
