Cipier vermoord: zelfverdediging of agressie?
Ook Maleisië wil
nationaliseren
Spoedig scheiding staat en
kerk in Noorwegen verwacht
Voor de Comoren-eilanden vormt
onafhankelijkheid nog probleem
SER-advies
over veiligheid
bij bedrijven
Nog maar vijf percent van Noren regelmatig naar kerk
8
WOENSDAG
3 0
JULI
1975
9
er
(Van onze speciale verslaggever)
Probleem
Vastbesloten
PARIJS. Toen onlangs de Comoren-eilandengroep in de Indische
Oceaan eenzijdig de onafhankelijkheid afkondigde en daarmee een einde
maakte aan 130 jaar kolonialisme, stuurden de Fransen er hun oproer
politie op af, die per vliegtuig werd aangevoerd.
Half uitgekleed
Kijkgat
Referendum
Zeven advocaten
Affaire-Joann Little trekt in
Verenigde Staten aandacht
beroep dat zij had aangetekend.
olie-
HET
JOANN LITTLE
Hiertoe behoort de Beweging voor de
olie-
een
de bedrijfssituatie en als gevolg daarvan
meer mogelijkheden voor het toezicht.
betreft, staan tegenover een toekomst
vol problemen.
(Van onze redacteur in Hongkong,
Christian Roll)
Daarnaast geeft het rapport, dat ter
kennis zou moeten worden gebracht aan
de arbeidsinspectie, een beter inzicht in
onafhankelijke nieuwe Lutherse kerk.
De rest had geen mening.
steem van godsdienstonderwijs speciaal
in scholen, het leger en kerkelijke orga
nisaties; binnen enkele jaren betekent
dat het werkelijke einde van de staats
kerk in Noorwegen.
DE CRISIS, welke de uitroeping van
de eenzijdige onafhankelijkheid tenge-
Maar in hun ogen is zij in ieder geval
qua aanleg misdadig georiënteerd en zij
zullen proberen de jury dat voor ogen te
suele potentie, bedreven met de vrouwe
lijke gevangenen.
De Comoren, als een van de kleinste
Afrikaanse staten wat bevalkingsaantal
m
31
Een 20-jarenplan dat in 1970 van start
ging, voorziet erin het aandeel van de
Maleisiërs in de Maleisische economie
van de huidige drie tot 30 percent te
verhogen. Tot dusver zijn de plannen
echter weinig succesvol gebleken. Daar
om wordt op buitenlandse firma’s druk
uitgeoefend om Maleisiërs in hun bedrijf
op te nemen.
vier van de 18 gezworenen zwart waren.
In de staat North Carolina staat op
moord automatisch de doodstraf.
Na deze eerste gerechtelijke uitspraak
ging Joann Little in hoger beroep en de
rechtbank besliste dat het proces niet in
het plaatsje Washington (9.000 inwoners)
gehouden mocht worden maar in de
135 kilometer verderop gelegen grotere
stad Raleigh omdat de atmosfeer te
geladen was om een onbevooroordeelde
beslissing mogelijk te maken.
verkrachten. De combinatie van sex en
ras leidde in een emotionele rechtszitting
op 18 december tot haar veroordeling
wegens moord door een jury waarvan
(Van onze redacteur in Oslo)
OSLO. Voor de Lutherse Kerk in
Noorwegen is het einde als staatskerk
nu in zicht. Een parlementaire commis
sie heeft een voorstel op de regeringsta
fel gelegd waarin op een snelle schei
ding van staat en kerk wordt aange
drongen.
Aanhangers van Joann Little houden met
kaarsen een betoging om de aandacht op
haar zaak te richten. Deze foto werd ge
maakt in de Amerikaanse stad Raleigh-
De eenzijdige uitroeping van de onaf
hankelijkheid van de Comoren wordt
door waarnemers in Parijs beschouwd
als een poging om Mayotte koste wat
het kost binnen de Comoren-staat te
houden.
Hoewel de ongevaleijfers in deze be
drijven vooralsnog niet verontrustend
zijn, dwingt deze ontwikkeling wel tot
nadere bezinning.
Afgescheiden van de Mahoraispartij.
zijn de andere belangrijke politieke be
wegingen van de Comoren vastbesloten
om de onafhankelijkheid te verwerven.
Volgens het 20-jarenplan voor de nati
onalisatie en vermaleisiëring van de eco
nomie moet de buitenlandse controle op
de Maleisische handel teruggebracht
worden van 60 tot 30 percent. Het aan
deel van de Chinezen in het economi
sche leven van Maleisië zal op de huidi
ge 40 percent gehandhaafd moeten blij
ven.
Nationale Bevrijding van de Comoren
(Molinaco), erkend door de Organisatie
voor Afrikaanse Eenheid die haar
hoofdkwartier in Dar es Salaam heeft.
Maar waarnemers in Parijs beschouw
den deze maatregel meer als een poging
om gewelddadige uitbarstingen tussen
politieke rivalen <e verhinderen dan om
eventueel in te grijpen om het Franse
gezag over een verarmde nieuwe natie
te steunen.
Bevreesd voor nationalisatie zijn voor
al de zo belangrijke hand elssectoren als
tin, rubber en palmolie, sectoren waarin
de buitenlanders nog een dominerende
rol spelen.
De Comoren hebben al sinds 1961
zelfbestuur. De 56-jarige premier Abdal
la, die 13 jaar de archipel in de Franse
senaat vertegenwoordigde, was onlangs
in Parijs om samen met de Franse
regering gedetailleerde voorbereidingen
voor de onafhankelijkheid te treffen.
Een van de basisargumenten van de
voorstanders voor de splitsing is het feit
dat vrijheid van godsdienst gegarandeerd
moet worden en dat andere religies
dezelfde rechten moeten krijgen als de
lutheranen. Deze verzetten zich met
hand en tand tegen het voorstel en
hebben verklaard misschien enkele klei
ne veranderingen te kunnen aanvaarden.
Zorgen maakt men zich voornamelijk
over de financiële kant van de zaak
maar een regeringsvoorstel over het fi
nancieren van een vrijstaande kerk is in
voorbereiding.
houden. Een van de punten die het
openbaar ministerie tegen zich heeft, is
dat er geen ooggetuigen van de moord
op de bijna honderd kilo wegende cipier
zijn. Verder blijkt de aanwezigheid van
sperma op zijn benen en het feit dat hij
half uitgekleed werd aangetroffen, niet
in zijn voordeel te zijn.
Joann Littles advocaten hopen, behal
ve van het feit dat zij zich acht dagen
na haar ontsnapping vrijwillig meldde,
gebruik te maken van de verklaringen
van een andere gevangene in dezelfde
gevangenis, Terry Bell, die wegens zijn
goed gedrag vrijheid van beweging had.
Rechter Hapgood wees ook moties af
om de doodstraf ongrondwettig te ver
klaren omdat deze in de praktijk voor
namelijk zwarte Amerikanen blijkt te
treffen, en om de samenstelling van de
de bijbel straf op begane misdaden,
maar hij eist het, en een van deze
straffen is de doodstraf”. Een tweede
officier van justitie (er zijn er drie bij
deze zaak), Lester Chalmers, vertegen
woordigde destijds de rascistische Ku-
Klux-Klan tijdens hoorzittingen van het
Congres, maar een motie van de advoca
ten van Joann Little om hem op die
grond onbevoegd te verklaren om in de
rechtszaak op te treden, werd door rech
ter Hamilton Hapgood afgewezen.
(Van onze redacteur in Washington, mr. H. L. Leffelaar)
WASHINGTON Op 27 augustus verleden jaar werd om vier uur des
morgens in een kleine en bedompte gevangeniscel in de buurt van het
kleine plaatsje Washington in North Carolina het levenloze lichaam van
de 62-jarige cipier Clarence Allgood gevonden. Hij was, volgens sommige
verklaringen, elf keer gestoken met een priem. De gevangene was gevlucht.
Het was de toen 20-jarige Joann Little, een zwart meisje met een bril en
een onlangs gekortwiekte afro-haardos, die gearresteerd was wegens in
braak. Ze had al 81 dagen in haar cel gewacht op de uitslag van het hoger
Het plan was _>m later in dit jaar de
eilanden onafhankelijk te maken. Maar
eind juni besloot de Franse Nationale
Vergadering om elk van de eilanden
afzonderlijk over de voorgestelde grond
wet te laten stemmen Dit besluit bete
kent de mogelijke afscheiding van May
otte van de nieuwe staat.
In Noorwegen, met een socialistische
regering die daar volledig achter staat,
ziet het er dan ook naar uit dat deze
scheiding binnenkort een feit zal zijn.
De Lutherse staatskerk bestaat in haar
huidige vorm in Noorwegen sedert het
begin van de 16e eeuw en v olgens de
officiële cijfers is 94 percent van de
Noorse bevolking lid van deze kerk.
Maar slechts vijf percent gaat regelma
tig naar de kerk.
Het districtshoofd van de arbeidsin
spectie zou bovendien een intern plan
voor noodsituaties kunnen eisen voor
inrichtingen, waarin de kans op het
ontstaan van een bedrijfsramp niet uit
gesloten is. De achtergrond van het
voorstel van de minister is de zeer snelle
ontwikkeling die zich in de afgelopen
periode heeft voorgedaan in de chemi
sche en proces-industrie. Daarbij is in
een aantal bedrijven de produktie-,
opslag- en vervoerscapaciteit zeer snel
gegroeid. Voor sommige gevaarlijke pro-
dukten zijn de rond 1970 gebouwde pro-
duktie-eenheden zelfs tienmaal zo groot
als die welke omstreeks 1960 tot stand
kwamen. Door deze schaalvergroting
kunnen ook de gevolgen van een onge
val grotere vormen aannemen.
Wat een eenvoudige en bijna anonie
me rechtszaak had kunnen worden, zo
als er duizenden dagelijks in steden en
stadjes door heel Amerika worden ge
voerd, werd het geval van Joann Little
een affaire die nationaal de aandacht
trok. De ingrediënten daarvoor waren
dan ook volop aanwezig.
NIET ALLEEN is Joann Little zwart,
maar de cipier was een blanke. Dat is in
het Amerikaanse zuiden nog altijd een
explosief thema. Op de dijbenen van de
dode cipier werd bij de autopsie sperma
aangetroffen, en Joann Little heeft
verklaard dat de man probeerde haar te
Franse Hoge
de hoofdstad
In het veiligheidsrapport moeten
maatregelen worden aangegeven, die zijn
genomen om de kans op een ongeval zo
klein mogelijk te maken en om de
gevolgen van ongevallen zoveel moge-
lijkt te beperken.
De gevolgen van de splitsing zijn nog
al vrij omvattend aangezien de status
van de staatskerk grondwettelijk wordt
gegarandeerd. En nie*t alleen de grond
wet, maar ook een derde deel van de
Noorse wetgeving zal ingrijpende veran
deringen moeten ondergaan wanneer de
staat de burgerlijke stand gaat overne
men. Het gaat geen scheiding worden
van vandaag of morgen, zo verklaarde
een woordvoerder in Oslo, we doen het
stap voor stap.
DEN HAAG. Minister Boersma van
Sociale Zaken, heeft de Sociaal Econo
mische Raad (SER) over een wettelijk
verplicht te stellen veiligheidsrapport bij
nog aan te wijzen ondernemingen advies
gevraagd. Spoedshalve heeft de minister
deze plannen al de vorm van een ont
werp tot wijziging van de veiligheidswet
gegeven. De verplichting om een veilig
heidsrapport op te stellen heeft, aldus de
toelichting, in de eerste plaats tot doel
de leiding van een inrichting zich meer
bewust te laten zijn van de gevaren, die
er zich voor de werknemers kunnen
voordoen.
Bond werd ooit eens kandidaat gesteld
voor het vice-presidentschap van de
Verenigde Staten in 1968. Geïnteresseer
de burgers, onder wie Angela Davis,
stichtten het Joan Little-verdedigings-
fonds. De kosten van haar zeven advo
caten worden geschat op driekwart mil
joen gulden, en het proces in hoger
beroep kan twee tot zes weken duren.
Wat deze rechtszaak in de nationale
belangstelling plaatst, zijn ook de tegen
strijdige verklaringen die in de loop van
dc eerste zitting werden afgelegd. Joann
Little, die al twee keer eerder werd
gearresteerd wegens winkeldiefstallen en
beide keren werd vrijgesproken, zei dat
ze de cipier doodde uit zelfverdediging.
Maar de officier van jusititie was van
mening dat zij de cipier naar haar cel
had gelokt en hem doodde om te kunnen
ontsnappen.
De ploeg van aanklagers in hoger
beroep wordt geleid door de 32-jarige
William Griffin, die in een plaatselijke
krant eens verklaarde: „Niet alleen stelt
jury aan te vechten die volgens de
advocaten van Joann Little onvoldoende
bestaat uit zwarte, vrouwelijke, jongere,
en arme Amerikanen. (Na drie dagen
van de zitting in hoger beroep werden
ten slotte vier juryleden gekozen, waar
van één zwart).
Maar het is moeilijk geschoolde Ma
leisiërs te vinden, en nog moeilijker is
het Maleisisch kapitaal te verkrijgen.
Aandelen ter waarde van omgerekend
ruim 290 miljoen gulden, die vorig jaar
speciaal aan Maleisiërs voorbehouden
waren, hebben nog geen belangstelling
getrokken.
De belangrijkste functie vervult de
staatskerk, evenals in Zweden, als bur
gerlijke stand, hetgeen tevens voor een
groot deel voor de inkomsten zorgt.
Door geboorte is iedereen automatisch
ingeschreven in de staatskerk; slechts
een paar percent neemt daarna de moei
te uit te treden. Weinig hoopvol zijn nu
ook de cijfers van de laatste opiniepei
lingen betreffende staat en kerk: 57
percent van de Noren liet weten mis
schien toe te zullen treden tot een
Ze zijn bergachtig, met als hoogste
punt de actieve vulkaan Kartala (ruim
2500 m) en ze bezitten slechts weinig
vruchtbaar land of weiland. Nadat de
Fransen er vaste voet op kregen, eerst
op Mayotte in 1841. en geruime tijd
later op de andere eilanden, werden
suikerplantages ontwikkeld, zoals op
Reunion en Mauritius.
Suiker werd later onder andere ver
vangen door cacao, koffie, sisal, hout,
kruidnagelen en vanille. Plantages be
dekken een derde van de totale opper
vlakte van de eilanden en de onderne
mingen die ze bezitten, zijn machtig.
Maar ondanks de export van copra,
sisal, vanille en andere produkten, heb
ben de Comoren nog steeds een enorm
handelstekort en zijn ze in grote mate
van Frankrijk afhankelijk. De Fransen
pompten onlangs ongeveer 50 miljoen
gulden aan hulp in de eilanden die
getroffen werden door een gebrek aan
rijst en te lijden hebben van droogte.
Door deze factoren en het afwijzen
van de suggestie om met omringen
de landen samen te gaan, wordt de
onafhankelijkheid er niet gemakkelijker
op.
Van 1914 (twee jaar nadat Grande
Comore, Anjouan en Mohe.ll koloniën
werden) tot 1946, werden de Comoren
door Madagascar geadministreerd. Maar
hernieuwde banden tussen de twee zijn
onwaarschijnlijk. De meerderheid van
de Comorianen is ertegen dat hun be
langen mogelijk door deze grote nabuur
zullen worden opgeslokt.
Hoewel het Swahili-deel van de cul
tuur van de Comoren met Oost-Afrika
is verbonden, is dat met het Franse deel
niet het geval. Wel is er politiek enig
uitzicht op banden met Tanzania. Voor
lopig althans, schijnt de toekomst van
de Comoren voor een groot deel af te
hangen van een gezond contact met
Frankrijk.
KOEALA LOEMPOER. Buitenlandse
firma’s in de hoofdstad van Maleisië zijn
verontrust over het streven van de Ma
leisische regering naar een grotere in
vloed in hun ondernemingen. Het staats
bedrijf Pernas, dat de Maleisiërs een
groter aandeel wil verschaffen in de tot
nu toe door hun Chinese landgenoten
beheerste economie, is begonnen met de
aankoop van aandelen in buitenlandse
ondernemingen, die soms zelfs geheel
worden opgekocht.
Talrijke ondernemingen in Maleisië
bevinden zich nog voor honderd percent
in buitenlands bezit. En vooral de groei
ende onzekerheid in de internationale
handel heeft de vorig jaar opgerichte
staatsoliemaatschappij Petronas ertoe
gebracht de hele Maleisische olie-indus-
trie te nationaliseren. Zo wil Petronas in
de toekomst ook de verkoop en distribu
tie overnemen, die nu nog in handen
zijn van de grote internationale
maatschappij en.
ALDUS HET ontplofbare mengsel
voor een cause célèbre. De aanklagers
richtten hun betoog voornamelijk op het
feit dat Joann Little al eerder werd
gearresteerd, ook al werd zij toen vrij
gesproken.
Bell heeft echter tegenstrijdige gege
vens opgedist. Hij vertelde dat hij Joann
Little bij het bureau van de cipier heeft
gezien waar de priem in een lade werd
bewaard, maar ook dat de cipier vaak
tegenover hem opschepte over zijn sek-
volge heeft gehad, begon met het refe
rendum van 22 december vorig jaar,
toen 95 percent van de bevoming van de
eilanden zich uitsprak voor onafhanke
lijkheid.
Mayotte was de enige uitzondering,
waar 64 percent van de mensen „neen”
stemde.
De Mahorais partij, welke de meer
derheid in Mayotte vormt, wenst dat het
eiland een deel van Frankrijk blijft met
de status van een overzees departement.
Geleid door Marcel Henry, de afgevaar
digde van het eiland in de Franse Natio
nale Vergadering voerde de partij etni
sche redenen aan om Frans te blijven.
De Franse regering heeft al bekendge
maakt dat de uit 200 man bestaande
afdeling van het vreemdelingenlegioen
op het eiland zal blijven. Uit de hoofd
stad Moroni zullen de Fransen echter
hun laatste militaire eenheid van 26
man terugtrekken.
Zij gaat ervan uit dat de bevolking
van Mayotte Malagosies van Salakave-
oorsprong zijn, wier taal zij spreken. De
bevolkingen van de drie andere eilanden
van Afrikaanse of Arabische origine,
spreken Swahili, de belangrijkste taal
van de Oostafrikaanse kust.
De Majorais zeggen ook dat Mayotte
dichter bij Madagascar ligt dan Grande
Comore bij het vasteland van Afrika.
De eerste merkbare veranderingen
zullen nu gaan plaatsvinden in het sy-
DE ADVOCATEN van Joann Little
hebben vastgesteld dat Bell in staat was
om de verkrachting vanuit een kijkgat,
dat hij klimmend kon bereiken, te zien.
Ook zou de cipier hem weleens heb
ben uitgenodigd om op deze manier zijn
seksuele bekwaamheden in de vrouwe
lijke afdeling van de gevangenis te ob
serveren.
Verder zijn er verklaringen dat de
cipier niet dood was op het ogenblik dat
Joann Little uit de gevangenis vluchtte.
Hij zou nog door haar cel hebben gelo
pen, proberend om het bloed van een
hoofdwond te stelpen.
Het is aan de jury om uit te maken
welke verklaringen geloofd moeten wor
den. Intussen werd iedere dag van de
zitting voor het hooggerechtshof in Ra
leigh door twee- of driehonderd aanhan
gers van Joann Little gedemonstreerd,
en heeft de rechter één van haar advo
caten al een berisping gegeven voor
„ontoelaatbare uitspraken” tijdens de
zitting.
Eén van deze uitspraken was dat
rechter Hapgood er blijkbaar op uit was
om de veroordeling van Joann Little te
verzekeren. Overigens zijn twee van de
vier tot nog toe gekozen juryleden tégen
de doodstraf.
HENRI BEAUX, de
Commissaris in Moroni,
van de Comoren, kondigde onmiddellijk
na de onafhankelijkheidsverklaring de
noodtoestand af, maar trok deze drie
uur later weer in, kennelijk volgens
instructies van Parijs.
De Comoren, een keten vulkanische
eilanden, zich over bijna 200 mijl oceaan
tussen Madagascar en het Oostafrikaan
se vasteland uitstrekkend, bestaan uit
vier hoofdeilanden met een tctale bevol
king van 290.000, waarvan de meesten
Mohammedanen zijn.
Mayotte, het zuidelijkste van de eilan
den, waar Franse troepen volgens een
mededeling op de conferentie van de
organisatie voor Afrikaanse Eenheid aan
land zouden zijn gegaan, zoals tenminste
in Kampala tijdens de vergadering van
de Organisatie van Afrikaanse Eenheid
werd gezegd, heeft 37.000 inwoners, in
overgrote meerderheid Christenen. Het
grootste eiland is Grande Comore dat
meer dan de helft van de archipel
omvat, en dat een oppervlakte heeft van
838 vierkante mijl en de oeide anderen
zijn Ajouan en Moheli.
INMIDDELS trok de Joann Little
affaire de nationale aandacht. De zwarte
staatssenator Julian Bond stelde fondsen
in Atlanta beschikbaar voor de door hem
opgerichte vereniging voor rechtsbij
stand aan armen.
Petronas heeft de buitenlandse
maatschappijen aangeboden hun
aandeel in de winst op de olieverkoop
van 7,5 percent te garanderen, wat ech
ter nauwelijks aanvaardbaar is Het re
sultaat was dat de buitenlandse oliefir-
ma’s hun proefboringen in de Maleisi
sche kustwateren gestaakt hebben.
F
I 4 ii
Eëj
AFRIKA
-AA/JOUAW—J
-PAMANZI
tAYO]
fzooudzi:
[GRANDE^ZA^
tCOMOREZZZZZZZZI
