de toekomst CDA:
AR-Kamerlid Hans de Boer verontrust
over
2
I
a
H
i-i
Motieven
1
door Ton Kors
Machtsdenken
Voorbarig
Waterig
Winst
f'Hl
f ss
gp
I
I
17
1975
ZATERDAG
9
AUGUSTUS
1
I
J
K
11
Upll!
I i
B-.l
1
jilIM
sHS i
l»
f 11
Machtsdenken
van KVP
offert de
principes op
n
Christelijke levensvisie
*3
Bezinningsgroep
Positief begeleiden
politici in deze wereld hebben. Een
christelijke basis dus, waarop mensen
elkaar kunnen vinden binnen het
Christen Democratisch Appèl”, zegt De
Boer.
Wat zijn volgens De Boer de motieven
van Andriessen om na het debacle van
Verder is het zo dat de katholieke kerk
erg op drift is. En ik kan me voorstellen
dat de katholieken de knellende band
van de kerk, de hiërarchie kwijt willen.
Bij protestants-christelijken is dat altijd
anders geweest. We hebben dat nooit los
uaa pnuBA ijaai op ‘uarzaS uba
christelijke visie, die je ook in je
gewone werk, de wereld om je heen,
probeert te verwezenlijken. Weliswaar
met fouten, maar je probeert het. Op dit
punt denken de katholieken toch wel
wat gespleten.
De Zeeuw toch weer het „open
karakter” van het CDA aan de orde te
stellen. „Ja, dan moet ik iets gaan
zeggen over de verschillen tussen
katholieken en protestants-christelijken.
Het is zo dat katholieken wat
gemakkelijker kunnen denken van wat
aan de ene kant het geloof is, het
christelijke beginsel en wat aan de
andere kant de wereld is, het
zogenaamde natuur- ;n genade-schema.
Misschien waren het wel De Zeeuws
politieke ideeën die de broeders niet zo
mooi vinden of misschien was hij
Akkoord, Andriessen zegt het wat
voorzichtiger, maar ik begrijp niet
waarom De Zeeuw hiervoor wel moet
verdwijnen en Andriessen rustig kan
doorgaan.
Die hebben we nooit zo gehad. Maar dat
wil nog niet zeggen dat je je
uitgangspunt moet vergeten: hoe kijk je
tegen de mens aan, wat is zijn
bestemming, welke rol moet de overheid
vervullen, van wie ontleent de oyerheid
het gezag, hoe sta je tegenover systemen
als socialisme, communisme en fascisme.
Dat zijn vragen die direct te herleiden
zijn tot het christelijk uitgangspunt.
De groep moet volgens De Boer niet
gezien worden als een verzameling
dwarsliggers of als een pressiegroep.
Wil De Boer dan voor nieuwe leden een
doorlichtingsmachine? „Natuurlijk niet.
De Boer wacht ook met het nemen van
een beslissing zich kandidaat te stellen
voor het voorzitterschap van de ARP.
Hij is gevraagd dit te doen. ARP-
voorzitter De Koning is-door ziekte
Daarom wil ik wel wachten met mijn
kandidaatstelling totdat duidelijk is
welke weg het CDA gaat inslaan”.
en
an
lat
len
ng
ee:
de
als
;en
vel
o’n
>ch
ol-
tie-
600
;ste
eds
zan
er-
bo-
oet
ro-
ijs-
gte,
oot
ing
ok-
:se-
er-
[ier
ex-
;ste
ke-
het
2)
ror-
nen
ïes-
de
irop
fge-
die
ïind
)erg
iver
een
;on-
bo-
ror-
ijke
kto-
rere
i de
rein
ipe-
i de
een
r de
uit-
de
*i-
tw
nd
,v-
e-
is
nd
le-
12.
?d.
6,
et
- i;
Hij vindt het vreemd dat vooral de KVP
hiervan wil afwijken en dit
uitgangspunt in de praktijk nauwelijks
serieus wil nemen. Vooral omdat de
KVP, evenals de CHU en de ARP, zich
voor het akkoord van Woudschoten
heeft uitgesproken.
I
„We hebben over de inhoud, het beginsel
en de doelstellingen van het Christen
Democratisch Appèl jarenlang discussies
gehad. En ik dacht dat we er waren
toen we in Woudschoten tot een
akkoord waren gekomen. Daar is heel
duidelijk vastgelegd dat een christelijke
levensvisie het CDA als basis zou
dienen, vanuit de idee hoe ons
mensbeeld is, de boodschap van Christus,
de taak die wij als mensen ook als
Terugkomend op de uitlatingen van
Andriessen in Hervormd Nederland
vindt De Boer de nieuwe ontwikkeling
in de KVP vreemd. „De Zeeuw heeft al
het veld moeten ruimen om zijn „open
karakter”-ideeën en het zou logisch zijn
als Andriessen met precies dezelfde
ideeën dan ook maar verdwijnt.
Wat verwacht De Boer van het eerste
CDA-congres? „Ik denk dat eerst de
besturen van KVP, CHU en ARP bijeen
zullen komen om deze brief te
bespreken. Wat het congres zelf betreft
hoop ik dat de gemaakte afspraken over
onze uitgangspunten gehandhaafd zullen
worden. Anders blijft er van heel deze
nieuwe beweging niets over.
Dan moet de ARP maar zelfstandig met
zijn eigen kléine achterban doorgaan,
ook al is daar misschien het gevolg van
dat we steeds kleiner worden. Ik vind
dat je om je christelijke beginselen te
verwezenlijken geen water in de wijn
moet doen om alleen maar kiezers aan
te trekken of te behouden. Blijkt er
voor christelijke politiek in Nederland
geen plaats te zijn dan merken we dat
vanzelf en verdwijnen we wel. Dat zou
ik wel erg vinden, maar ik vind dat je
béter zo kan verdwijnen dan kleurloos
en zonder principes ten onder gaan. Ik
hoop dat het CDA-congres deze
onduidelijkheid oplost en zich uitspreekt.
Daar wacht ik op”.
moest openstaan en brak nog niet
zo lang geleden op dit punt zijn
politieke nek. Nu heeft KVP-frac-
tievoorzitter Andriessen deze pro
blematiek opnieuw aan de orde
gesteld door zich voor dit „open
karakter” uit te spreken in een
vraaggesprek met het blad „Her
vormd Nederland”. Binnen de
Anti Revolutionaire Partij brach
ten zijn uitlatingen grote ontstel
tenis teweeg. Het Santpoortse
Tweede Kamerlid voor de A.R.P.,
Hans de Boer, schreef namens 32
verontrusten een boze brief om
zich van de „vrijblijvendheid” van
Andriessen te distanciëren. Als
het C.D.A.-congres op 23 augus
tus over dit punt onduidelijk blijft
kan het volgens hem wel eens tot
een breekpunt komen.
De Boer zegt dat de AR-fractie in de
Tweede Kamer het hierover unaniem
eens is. Zes leden van zijn fractie
hebben zich gevonden in een
bezinningsgroep, die enkele keren bijeen
is gekomen om over de ontwikkeling
naar het CDA te praten. Hierin zaten
fractieleden als De Kwaadsteniet, Van
Houwelingens, Vermaat, Beinema en
Schouten (die inmiddels bedankt heeft).
Ik wil niet staan te controleren met een
soort meetlint of iedereen die zich
aansluit wel christelijk genoeg is. Dat is
onzin. Maar ik vind dat ons
uitgangspunt zo ingebakken moet zitten
dat iedereen die zich aansluit daarop
aanspreekbaar is. En dan kan je ook
voorkomen dat kaderleden later zeggen:
akkoord, dit programma wil ik wel
verwezenlijken, maar voor de rest wil ik
aan het CDA geen boodschap hebben.
Dat zou ik huichelen vinden.”
Natuurlijk kan ik niet ontkennen dat
we een bepaalde invloed hebben gehad.
Zes Kamerleden binnen zo’n groep is
natuurlijk niet niets. Er zijn de laatste
tijd heel wat discussies op gang gebracht
binnen de partij en speciale congressen
gewijd aan overheid, welzijn en gezag
zijn daar het gevolg van geweest. We
hebben nooit zo naar buiten willen
treden, maar alleen de bedoeling gehad
binnen de ARP een discussie op gang
gebracht, een nieuw soort reveille.”
Het politieke heengaan van Kamerlid
Ad Schouten enige tijd geleden betreurt
De Boer. „Ik kan het wel begrijpen.
Ondanks dat de fractie unaniem achter
het akkoord van Woudschoten stond
heeft hij geen vertrouwen gehad in de
KVP met haar „open partij’’-idee. Daar
heeft hij voor zichzelf de conclusie
uitgetrokken omdat hij een opbouw van
het CDA op een principieel-christelijke
basis niet gerealiseerd zag. Ik begrijp het
wel, maar aan de andere kant vind ik
zijn besluit ook voorbarig. Tenslotte
hadden we het fractie-standpunt, het
ARP-bestuur had zich uitgesproken en
de partij had gestemd. Maar hij vond
het een papieren standpunt, waarvan de
realisering nooit zou lukken.”
afgetreden. „Ik geloof wel dat je van
een nieuwe voorzitter, elke voorzitter,
mag verwachten dat hij de weg die zijn
partij inslaat positief zal begeleiden.
Volgens De Boer is een ander motief om
tot een meer „open karakter” te komen
het machtsdenken van de KVP. „De
partij heeft een periode achter de rug
met een groot machtsbesef. In
gesprekken met KVP-ers ervaar ik dat
velen de vorming van het CDA zien als
de terugkeer naar een groot blok als
machtsinstelling. Het principe of het
uitgangspunt verdwijnt. Ik proef dat ook
in de Kamer. Neem als voorbeeld het
Israel/Arabië-vraagstuk. Dan merk ik
dat het alleen maar gaat om de toevoer
van olie te behouden en niet om een
standpunt over de enorme menselijke
problematiek daar. Dat wordt natuurlijk
niet gezegd op het preekgestoelte, maar
uit gesprekken achter de coulissen wordt
dat wel duidelijk.”
Volgens De Boer zijn er geen verschillen
tussen zijn landelijke opvattingen over
het CDA en zijn politieke praktijk in de
gemeente Velsen. Daar is hij
fractievoorzitter van het CDA in de
gemeenteraad. „In Velsen is de
totstandkoming van het CDA precies
gegaan zoals het moest. Akkoorden over
de beginselen, het programma, lange
gesprekken met de kandidaten. Ik kan
alleen maar zeggen dat de praktijk
binnen het Velsense CDA uiterst
plezierig verloopt.”
binnen de partij wel een lastige vent. Ik
begrijp ook niet dat de nieuwe KVP-
voorzitter Vergeer hetzelfde kan zeggen,
iets waarvoor zijn voorganger het veld
moest ruimen. Óf het moet zijn dat de
KVP CDA-winst ziet bij kiezers van
DS’70 en D’66, kiezers die het
programma dan wel aardig vinden, maar
zich niet zo tot de beginselen voelen
aangetrokken”.
„Ik snap niet waarom oud-voorzitter De
Zeeuw voor hij ging, ook al eens met z’n
vrijblijvende ideeën kon komen. Dat kan
gewoon niet, want daarmee schop je alle
poten die er onder je stoel te vinden
zijn, weg. Ik vind dat je niet kan
zeggen: kom maar binnen, word maar
lid van de club als je ’t met het
programma eens bent en de
uitgangspunten, och, die vergeten we
wel een beetje. Op zo’n manier krijgt
het CDA iets waterigs, heeft het geen
enkele kleur, is er geen toekomst en kan
je het wel vergeten. Het is even idioot
als je bij de PvdA gaat zeggen: het
programma is wel aardig, maar de
Socialistische achtergrond houden we
wel een beetje onder de dekens”.
Het eerste congres dat het
Christen Democratis Appel
(C.D.A.) eind augustus gaat hou
den kan wel eens het laatste
worden. In het nog jonge bestaan
van deze nieuwe beweging, die
de christelijke politiek in Neder
land moet gaan bundelen, be
staan nu al grote meningsver
schillen over het beginsel en de
doelstellingen. Het gaat daarbij
vooral om de vraag of deze partij
een „open karakter” moet krijgen,
dat wil zeggen: toegankelijk moet
zijn voor mensen die het wel eens
zijn met het programma van het
C.D.A.maar zich nauwelijks aan
getrokken voelen tot de christe
lijke uitgangspunten. Oud-KVP-
voorzitter De Zeeuw vond dat het
C.D A. wel voor dergelijke leden
„Ik geloof dat het dan veel eerlij ker is
als je voor de letters CDA invult:
Centrum Democratisch Appèl. Daar zal
ik me dan niet bij aansluiten. Je krijgt
dan ongeveer hetzelfde wat in Duitsland
de CDU is. Als ik in Duitsland woonde,
zou ik daarvan geen lid zijn. Een CDA
op die basis hoeft voor mij niet en wie
een beetje de discussies en gesprekken
binnen de ARP heeft gevolgd, weet ook
dat de partij dat niet zo wil. Tenslotte
heeft 92 percent en dat is een heel
hoog percentage van onze kieskringen
zich voor de afspraken van Woudschoten
uitgesproken en dat zegt toch ook wel
wat”.
„Een aantal mensen had en heeft de
behoefte voor dit soort zaken regelmatig
bijeen te komen en zich te bezinnen.
Een zaak die bij heel deze CDA-
problematiek speelt is volgens De Boer
ook de links-rechtsindeling van en door
politiek Nederland. „De christelijke
partijen worden op dit punt altijd in het
midden ingedeeld. Maar dat gebeurt
altijd door laat ik nou maar twee
richtingen noemen, liberalen en
socialisten. Vanuit onze visie stoppen we
socialisten en liberalen toch ook niet in
de vakjes links, rechts of midden. Aan
een indeling hebben we überhaupt niet
zo’n behoefte. Wat ik wil duidelijk
maken is dat je niet tot een CDA moet
komen om drie grote blokken te krijgen,
wat men dan noemt: links, rechts en het
midden.”
’J
t
Geen water in de wijn
i
i®
4
aÈ
4
u,
