Dagen van Gongalves als premier zouden geteld zijn
CARVALHO VERWERPT GEMATIGD MANIFEST
overleden
Gevangen door guerrilla's
Separatisten in
Cabinda vormen
een regering
Bastogne”
China niet beloofde
'W >1.
land voor de EEG”
„Held van
B
Sm
i
I
A
Indonesië bang voor
onrust op Timor
Mr. Berkhouwer:
EEG-ambassadeur in
Argentijns kabinet
GEVAARLIJKE ERFENIS VAN GEWELD
Japanse terroristen
zouden in Spanje zijn
door nico
scheepmaker
0^.3 JI
I
DONDERDAG
14
AUGUSTUS
1975
BINNEN- EN BUITENLAND
isiisaws»
1
t
s
e
d
<t
Karkas
er
Terrorisme
-
r
-
«5 m
w
FF”
REPARATIES
-
-
SJOSTAKOVITSJ
- C -1 JL
r - A
O' .F?
FF .- - V. 7 •-
r.
F
3 F-
t
33
l-^x- ,Jg
33^'-
I
I
e
r
het mes
Spanje op de snede van
I.
(Van onze redacteur in Barcelona,
Robert Bosschart)
De enclave Cabinda, waar ongeveer
80.000 mensen wonen, staat vrijwel ge
heel onder controle van de Angolese
bevrijdingsbeweging MPLA-
Natuurlijk zou het van een dom sim
plisme getuigen beide volken over één
Volgens militaire kringen in Lissabon
is Carvalho, hoofd van de militaire vei
ligheidsdienst Copcon, het op één punt
met het manifest van de gematigden
eens: dat de dagen van generaal Goncal
ves als premier zijn geteld.
JAKARTA (Reuter). Een torpedo-
bootjager van de Indonesische marine
heeft koers gezet in de richting van
Portugees Timor, zo is gisteren in Jakar
ta gezegd- Op een vraag of de opdracht
van het schip verband houdt met de
onrust in de Portugese kolonie, zei men:
,>Laat men zelf maar oordelen”.
Het geeft de reactionairen de tijd om
hun klap op de vuurpijl voor te berei
den: een poging om Arias Navarro, die
in hun ogen te ketters of ten minste te
vriendelijk is voor de gematigden, te
vervangen door een van hun trawanten.
Bijvoorbeeld de huidige minister van de
Het manifest van de gematigde offi
cieren, ook wel het „document Melo
Antunes” genoemd, heeft volgens Car
valho de verwarring en de dubbelzinnig
heid doen toenemen en heeft een oplos
sing aan de hand gedaan die het rechtse
deel van Portugal in staat zou stellen de
posities te herwinnen die bij de staats
greep van vorig jaar april verloren gin
gen. Het manifest zou Portugal onder
werpen aan een „schadelijke economi
sche, financiële en politieke afhankelijk
heid” door het verstevigen van de ban
den met de EEG en de EFTA.
De lijst van ondertekenaars zal naar
verluidt binnen enkele dagen worden
overhandigd aan president Da Costa Go
mes. Deze generaal, de derde van het
leidende driemanschap, staat sympathiek
tegenover de inhoud van het manifest
maar zou niet tevreden zijn geweest met
het tijdstip van publikatie.
In het licht van de groeiende ver
deeldheid binnen de Beweging van de
Strijdkrachten heeft het driemanschap
gisteren een order uitgevaardigd waarin
het alle officieren van het Portugese
leger, met uitzondering van henzelf en
de drie chefs van staven, wordt verbo
den interviews aan de pers te geven.
r
r
t
t
i
i
r
s
iy
3e
al
ie
se
is
ie
ia
t>-
at
e
1,
e
g
it
te
ld
de
el,
en
f-
dt
>1-
I.
X
n
n
k
;n
in
i.
!Ï1
m
LISSABON (Reuter, AFP) Ge>-
neraal Otelo Saraiva de Carvalho,
lid van het leidende driemanschap
in Portugal, heeft opnieuw een po
ging gedaan de politieke suprematie
in Portugal te verkrijgen. Tijdens
een bijeenkomst met 100 vooraan
staande officieren van het Portuge
se leger heeft de generaal een radi-
kaal politiek actieplan uiteengezet
dat kan dienen als een nieuwe re
volutionaire blauwdruk voor de toe
komst van het land.
Dit is, in grote lijnen, de toestand in
Spanje. De „bunker”, zoals men hier nu
zeer treffend de reactionaire rechter
vleugel van het bewind beschrijft, heeft
de bijna 83-jarige generaal Franco zo
ver gekregen dat hij de „verkiezingen
voor het parlement” heeft uitgesteld tot
maart 1976. Dit is een klap in het
gezicht voor premier Arias Navarro (die
dan ook duidelijk heeft laten weten, dat
hij tegen dit uitstel was) en een aanspo
ring voor de „bunker”, die het huidige
„parlement” in zijn macht heeft.
De leider van de Copcon beschuldigt
de politieke partijen „en in het bijzonder
de communisten” van pogingen het
staatsapparaat te domineren. De commu
nisten en hun zusterorganisatie, de Por
tugese democratische beweging MDP,
hadden zichzelf onbekwaam getoond in
het oplossen van problemen op het ni
veau van gemeenteraden. Verder zou de
communistische partij de nieuwsmedia
willen infiltreren.
WASHINGTON. (UPI) Generaal
Anthony C. McAuliffe (foto) de
„held van Bastogne”, is op 77-jarige
leeftijd in het Walter Reed hospitaal
in Washington overleden.
arm niet verminderd (eerder integen
deel), maar de onderste lagen van de
bevolking wel iets verder van de misère
(en dus van een wanhopige vastberaden
heid) weggetild.
Tenslotte bestaat er het verschil, dat
de ontwikkelingen in Spanje geen enkele
invloed hebben op Portugal, maar in
omgekeerde zin daarentegen des te meer.
Een van de redenen waarom de reactio
nairen in Spanje weer een gooi naar de
nacht doen, is dat niet alleen zij, maar
ook veel besluitelozen, angstig over de
schouder kijken naar de radicalisering
in Portugal.
Zo’n Sjosakovitsj is dan ook niet „ge
woon dood”, hij is als belangrijk man
natuurlijk „op een bepaalde manier
dood”, en eerst moet even bekeken wor
den wat de betekenis is van zijn dood,
voordat zo’n bericht op het Russische
volk kan worden losgelaten. Je zal er
maar moeten leven! Of dood moeten
gaan.
machtsstrijd heeft Portugal ernstig ver
deeld en heeft, met name in het noorden
van het land, geleid tot heftige anti
communistische demonstraties. Tot de
aanwezige officieren behoorden minstens
drie gematigde dissidenten t.w. kapitein
Vasco Lourengo, brigade-generaal Fran
cisco Charias en brigade-generaal Pedro
Correira.
McAuliffe raakte met zijn troepen
ingesloten in Bastogne. De Duitse
commandant stuurde een parlemen
tair naar McAuliffe en stelde hem voor
zich over te geven om de stad en de
burgerij te sparen. McAuliffe pakte
een stuk papier en antwoordde:
„Nuts”. „Wat betekent dat?”, vroeg de
Duitser. „Loop naar de hel”, was het
antwoord. Bastogne hield stand en
het tij keerde.
McAuliffe was bevelhebber van de
Amerikaanse 101ste luchtlandingsdi
visie in de Ardennen toen Hitlers
troepen op 16 december 1944 hun
laatste wanhopige poging begonnen
om de Westelijke geallieerden in zee
te drijven. In één enorme slag, waar
in Hitler alles gooide wat hij aan
mensen en materieel nog over had en
waarbij hij zelfs troepen aan het
Oostfront had onttrokken, wilden de
Duitsers doorbreken naar de gealli
eerde aanvoerhaven Antwerpen om zo
de Westelijke troepen in tweeën te
delen en daarna te vernietigen. De
Duitse sterkte in de Ardennen was
vier maal zo groot als de geallieerde
op dat ogenblik en de Duitsers boek
ten aanvankelijk snel winsten.
De 100 vooraanstaande officieren kwa
men gisteren in Lissabon bijeen om
oplossingen te zoeken voor de intensieve
machtsstrijd die de laatste week is ont
staan tussen de gematigde en de com-
munistisch-gezinde krachten binnen de
Beweging van de Strijdkrachten. Deze
MADRID De vele tientallen
jaren van dictatuur op het Iberisch
schiereiland wreken zich nu met
een gevaarlijke erfenis van geweld.
Toen de ommekeer zich tenslotte
aandiende, in de vorm van de
staatsgreep in Portugal en van de-
mocratiseringsbeloften in Spanje,
bleek er te weinig geduld over te
zijn. Logisch, want revoluties kun
nen in dergelijke omstandigheden
eigenlijk dan pas doorbreken wan
neer het geduld praktisch op is.
Carvalho roept in zijn document o p
tot het overdragen van de politieke
macht, gedurende een overgangsperiode,
aan „de Beweging van de Strijdkrachten
en alle werkelijk-revolutionaire politieke
organisaties die de macht aan de arbei
ders willen geven en verdedigen”. Uit
eindelijk zal een „nationale volksraad”,
opgebouwd uit vertegenwoordigers van
de wijkraden die geen binding met par
tijen hebben, de volledige macht moeten
krijgen.
In een twee pagina's bestrijkend ver
haal berichtte de politieverslaggever van
de krant dat niet genoemde Franse con
tactpersonen gezegd hadden dat negen
mannen en vier vrouwen van de Japan
se guerrillabeweging vanuit Frankrijk
Spanje binnengegaan waren. Hun doel
zou zijn gevangen leden van de Baski-
sche afscheidingsbeweging ETA en het
FRAP, het maoïstische revolutionair, an
tifascistisch en patriotisch front, te be
vrijden.
MADRID. (UPI) Leden van het Ja
panse Rode Leger zijn in Spanje om
Spaanse terroristen uit de gevangenis te
bevrijden, zo heeft „Arriba”, de Spaanse
regeringskrant, gisteren gemeld. Een re
geringswoordvoerder heeft gezegd dat
Arriba’s verhaal de Spaanse politie ver
rast had, maar hij weigerde het bericht
tegen te spreken of te bevestigen.
BRUSSEL. (ANP) De Argentijnse
ambassadeur bij de Europese Gemeen
schap, Antonio Cafiero, heeft de post
van minister van Economische Zaken in
het nieuwe Argentijnse kabinet aan
vaard. Dit heeft de ambassade van Ar
gentinië in Brussel bekendgemaakt. Hij
zou gistermiddag via Parijs naar Buenos
Aires reizen.
Ik heb toen nog even overwogen een
tegenrekening in te dienen van 25 gul
den voor levering van „een stuk kost
baar, zeldzaam karton”, maar u weet
hoc die dingen gaan: je betaalt en toont
je een sportief verliezer. Dat heb ik ook
in dit geval gedaan, want de dag nadat
de vaatwasmachine gerepareerd was
kreeg ik met enige vertraging de reke
ning van de eerste man die geen manke
ment kon vinden en er alleen maar
eentje had bijgemaakt, waardoor mijn
schade ruim 40 gulden hoger was ge
worden. Hij bracht 30 gulden in reke
ning, voor wat hij noemde „reparatie
vaatwasmachine”.
Volgens de heer Berkhouwer is China,
na wat hij noemde „de historische blun
der” van de vroegere Russische leider
Kroesjtsjev die alle betrekkingen tussen
de Sovjet-Unie en China heeft verbro
ken, helemaal gericht op zelfverzorging.
„Men zal mogelijk een complete fabriek
in het Westen bestellen om daar dan
zelf mee te gaan werken. Alles in het
land is gericht op het zelf tot ontwikke
ling brengen van de industrie”, aldus de
heer Berkhouwer op een persconferentie
na zijn aankomst op de luchthaven.
Hij noemde de Chinese oriëntatie ten
opzichte van de Europese Gemeenschap
„allereerst politiek gericht”. De Chinese
autoriteiten met wie hij besprekingen
heeft gevoerd, en op wier uitnodiging hij
de reis naar China maakté, hebben de
nadruk gelegd op de noodzakelijkheid
voor Europa zich tegen de penetratie
van de Sovjet-Unie te beveiligen.
„Zij noemden de conferentie van Hel
sinki een bezegeling van de status quo.
Voor hen is de Sovjet-Unie een imperia
listisch rijk dat via Europa overal wil
penetreren. Zij noemden Helsinki een
camouflage voor de bedoelingen van de
Sovjet-Unie. China is zeer bezorgd dat
Europa zorgeloos gaat slapen na de on
dertekening van de verklaring van Hel
sinki”, zo verklaarde de heer Berkhou
wer.
Carvalho roept op tot een echt beleid
van nationale onafhankelijkheid, met
speciale nadruk op het openen van be
trekkingen met de Derde Wereld „Voor
de volken van de Derde Wereld vormt
SCHIPHOL (ANP). Wanneer de
Volksrepubliek China haar grenzen
openstelt voor de Europese handel moet
men in Europa niet denken dat daarmee
het beloofde land zal kunnen worden
betreden. Met deze conclusie is de vice-
voorzltter van het Europese parlement,
mr. C. Berkhouwer, gistermiddag van
een bezoek van één week aan China op
Schiphol teruggekeerd.
CABINDA. (AFP) Luis Ranque
Franque, de leider van een afscheidings
beweging in de olierijke Angolese encla
ve Cabinda, heeft gisteren de vorming
van een regering voor een „onafhanke
lijk Cabinda” bekendgemaakt. Zelf is hij
president van „Republiek Cabinda”. Tot
premier is benoemd Francisco Xavier
Lubota, een voormalige secretaris-gene-
raal van de FNLA, één van de drie
Angolese bevrijdingsbewegingen. Minis
ter van Buitenlandse Zaken is Charles
Sumbu Pena. De regering telt 12 minis
ters en vijf staatssecretarissen.
Het gevolg was da' in Portugal - waar
de harde kern gevormd werd door revo
lutionairen - deze te hard van stapel
liepen; en dat in Spanje - waar de
harde kern (nog) gevormd wordt door
reactionairen - de ontwikkeling te snel
in de achteruit werd gezet. In beide
gevallen kreeg de - noodgedwongen
zwijgende - meerderheid onvoldoende
tijd om een democratie naar Westeuro-
pees voorbeeld op de zetten of tenminste
in het vooruitzicht te stellen. Het resul
taat is nu, dat in beide landen de reactie
op de machtsuitoefening teruggrijpt naar
het geweld: anti-communistisch in Por
tugal, anti-fascistisch in Spanje.
onze revolutionaire ontwikkeling een
factor van grote hoop, van eenheid en
strijd”, aldus het document.
Intussen ontvangt het manifest van de
gematigden steeds meer handtekeningen
van militaire eenheden over geheel Por
tugal. De meeste berichten duiden erop
dat het in meerderheid de steun van de
Portugese officieren krijgt. In tegenstel
ling tot het stuk van Carvalho dringt
het manifest aan op een wat langzamer
proces naar het socialisme in Portugal.
De negen opstellers blijven vertrouwen
dat hun poging zal slagen om de politie
ke koers van het land naar hun inzich
ten te wijzigen.
Het document wordt gezien als een
tegenzet van het manifest dat vorige
week door negen prominente gematigde
officieren werd uitgevaardigd en waarin
de linkse regering van de communistisch
gezinde premier, generaal Vasco Goncal
ves, werd veroordeeld. Het plan van
Carvalho bevat overigens veel elementen
uit het communiqué dat de Beweging
van de Strijdkrachten vorige maand uit
gaf over het vestigen van een revolutio
naire staat van arbeiders en militairen,
waarin geen plaats is voor politieke
partijen.
Zo komt hij opnieuw met het idee van
revolutionaire wijkraden die de kracht
moeten breken van alle conventionele
politieke partijen, inclusief de commu
nisten.
staatspartij, José Solis, of de voorzitter
van het „parlement”, Alejandro Rodri-
guez, die met het uitstel ook voorlopig
zijn sleutelpositie heeft gered aan het
hoofd van de troonraad, die Franco de
kandidaten zou moeten voorstellen bij
eventuele vervanging van Arias Navarro.
Tegen deze achtergrond van uitzicht
loze touwtrekkerij aan de top en steriele
politieke ontwikkelingen aan de basis
(die pas met Franco’s heengaan beteke
nis zouden krijgen) komt het onder
grondse geweld pas goed aan zijn trek
ken. Dat is de reden van het terrorisme,
dat sinds dit voorjaar de hoofdrol pro
beert te spelen in Spanje. Terrorisme
aan de rand: in geografisch opzicht ver
tegenwoordigd door de Baskische ETA,
in ideologisch opzicht door de maoïsti
sche FRAP (Front van Antifascistische,
Patriottische Revolutionairen).
F:-
<3
In Spanje komt daar nog bij, dat de
onduidelijkheid en de onzekerheid groter
is, omdat het uitgeholde karkas van het
oude bewind nog overeind staat. Aan de
ene kant verhindert dit een duidelijke
uitspraak van het volk (zoals in de
Portugese verkiezingen, hoewel die ook
niet alleenzaligmakend bleken te zijn)
en aan de andere kant vergroot het de
frustraties en de angst. Frustratie we
gens het uitblijven van de beloofde ont
wikkelingen, angst omdat het ogenblik
van de onvoldoend voorbereide omwen
teling steeds nader komt.
Zowel Portugal als de drie Angolese
bevrijdingsbewegingen beschouwen Ca
binda als integraal deel van Angola en
hebben zich steeds verzet tegen afschei
dingsbewegingen voor Cabinda. Zaïre,
dat evenals Kongo-Brazzaville, aan Ca
binda grenst, eist de laatste tijd „zelfbe
schikking voor Cabinda”. Ranque Fran
que had evenals het FNLA zijn hoofd
kwartier in de Zaïrese hoofdstad Kinsja-
sa. Ranque Franque proclameerde de
onafhankelijkheid van Cabinda op 1
augustus, na de topconferentie van de
organisatie van Afrikaanse eenheid in
Kampala.
Beide organisaties hebben sinds dit
voorjaar besloten hun toch al zo geringe
geduld opzij te zetten en tot directe
moord over te gaan. De lijst van aansla
gen tegen agenten, waarvan het dodental
gestaag oploopt, en overeenkomstige
wraakacties van rechtse extremisten -
tot in Frankrijk toe - plus „onvermijde
lijke” doodslag bij aanhoudingen door de
politie, loopt al in de tientallen. Het is
geen „randverschijnsel” meer, zowel ge
zien de vuurgevechten buiten het Bas
kenland als in politiek opzicht. En met
iedere nieuwe geweldpleging van de ex
tremisten verminderen de toekomstmo
gelijkheden van de gematigden - hoe
zeker zij ook zijn van hun (noodge
dwongen zwijgende) meerderheid.
Dinsdag zei president Soeharto dat de
Indonesische veiligheid niet ^verstoord
zou mogen worden door de toestand op
het eiland dat voor de helft Indonesisch
is.
Bovendien heeft Spanje meer te ver
liezen dan Portugal: de economische
groei van de laatste tientallen jaren
heeft de tegenstellingen tussen rijk en
In McMillan en vrouw” klaagde Sal
ly, de vrouw van de commissaris, over
haar vaatwasmachine die kapot was, on
danks een vergeefse reparatie die liefst
16 dollar had gekost! Dat vond ze blijk
baar veel. Tegen de huidige koers is dat
ongeveer 42 gulden. Onze vaatwasmachi
ne had een maandje geleden ook opeens
de geest gegeven. De plaatselijke repara
teur maakte een langdurige studie van
het apparaat, maar kon absoluut niets
vinden, zodat we genoodzaakt waren de
reparatiedienst op te bellen van het
grootwinkelbedrijf dat jaren geleden on
ze spaarzin met deze vaatwasmachine
had beloond toen we er ook nog een
som geld aan toevoegden.
Het duurde een paar weken voordat
de desbetreffende expert zich aanmeld
de, hij had binnen de minuut het man
kement gevonden en was daarna nog een
klein uur bezig om de schade te repare
ren die de eerste deskundige had aange
richt door onoordeelkundig een slang
kapot te trekken. In plaats van 40 gul
den, werd de rekening daardoor ruim 80
gulden. Maar goed, hij deed het weer, je
wéét dan tenminste waarvoor je betaalt,
want een jaartje geleden kwam een
koelkastdeskundige van hetzelfde repa
ratiebedrijf de slechtsluitende deur van
de koelkast repareren, zei na een korte
studie dat de kast door de verhuizing
lichtelijk uit zijn verband was geraakt,
leende van mij een stukje karton, legde
dit onder de linkervoorpoot van de
koelkast, zei dat het verder een kwestie
van afwachten was of de patiënt op den
duur zou herstellen, en schreef een reke
ning uit voor 40 gulden.
7
kam te scheren. De vergelijking gaat
alleen in zoverre op, dat er geen traditie
van gematigd pragmatisme meer bestond
in Spanje en Portugal. En dat vanwege
het gebrek aan politieke vorming in de
officierskorpsen, die per slot van reke
ning een weerspiegeling van het volk
zijn, de gematigden op sleeptouw geno
men werden door de gebeurtenissen. Nu
zij eindelijk reageren, zijn de extremis
ten al zo ver opgerukt en hebben zij al
zoveel en zo bittere tegenstand uitgelokt,
dat het ingrijpen van de gematigden
juist datgene vereist wat hun het
slechtst afgaat: actie, geen argument,
een hard gebruik van de macht, geen
compromissen.
In Lissabon wordt officieel meege
deeld dat er bij recente onlusten op
Timor verscheidene doden en gewonden
zijn gevallen. Een regeringswoordvoer
der zei dat de toestand in het Portugese
deel van het eiland gespannen is. Onder
de slachtoffers van de ongeregeldheden
waren geen Portugezen of buitenlanders.
- w-
W
Mijn eerste aanvechting was om een
ironisch bief je te suren inclusief een
rekening van 40 gulden voor schade
toegebracht aan vaatwasmachine, maar
hij had er echt lang aan gewerkt zei
mijn vrouw en bovendien herinnerde ik
mij dat ik wel eens de opdracht had
gehad iets te schrijven, wat vervolgens
van hogerhand was afgekeurd, waarna
ik wegens die verrichte, onvoldoende
arbeid toch nog een deel van het oor
spronkelijk toegedachte honorarium
kreeg overgemaakt. Ik heb die 30 gulden
dus onmiddellijk gegireerd, want zoals
mijn opdrachtgever indertijd kennelijk
de verkeerde man had uitgezocht voor
hun werkje, zo had ik kennelijk de
verkeerde reparateur in de arm geno
men. En daar moet je nu eenmaal voor
boeten! (zie ook onder Kraay H. en Jax
A.).
Zouden ze de dood van componist
Sjostakovitsj inmiddels al bekend heb
ben gemaakt in de Sovjet-Unie? Hij
stierf op zaterdagmiddag, dank zij een
telefoontje „van man tot man” was dat
zaterdagavond al in Amerika bekend,
maar in Rusland zelf is het droeve
nieuws dagenlang onder de toonbank
gehouden. Zoals ook de slotverklaring
van Helsinki, waarover Breznjev nog
zoveel tranen van ontroering heeft ge
plengd, maar voor een deel in de USSR
gepubliceerd is en daardoor al tot „een
vodje papier” gedegradeerd werd nog
voordat ze wereldkundig werd. Zo wor
den in Rusland ook altijd grote vlieg
rampen en graanaankopen in Amerika
buiten de publiciteit gehouden, en nu
dus weer de dood van Sjostakovitsj. Dat
is een typische communistische gewoon
te. In communistisch China is indertijd
de moord op Kennedy ook vier dagen
lang uit de publiciteit gehouden, omdat
dit feit eerst nog geprogrammeerd moest
worden voordat het door de partijcom-
puter op de gewenste wijze kon worden
verwerkt.
- j,
F
V
s'
v „5
•A w.
Twee Amerikaanse burger technici van de militaire' communicatiepost van de Verenigde Staten bij de Ethiopische stad Asmara
worden al dertig dagen gevangengehouden door guerrilla’s van het Eritrese Bevrijdingsfront (ELF). Deze foto werd gisteren vrij
gegeven en toont de Amerikanen Steve Campbell (voorgrond, links) en Jim Harrel (voorgrond, midden), omsingeld door vier
gewapende guerrilla’s vlak nadat zij gevangen genomen werden.
“-AU j
I z
S*. Sx
tl:,
