Israëlische vergeldingsactie in Libanon
Syrië en Jordanië
GESPREK
op weg naar unie
OVER
SINAI
Extra troepen van VS
naar Bondsrepubliek
Burgeroorlog
op Timor
Politiemannen
in Argentinië
Communisten laten Goncalves vallen
doodgeschoten
ill
tl
3
OVERLEG IN BEIROET
KUKLA
Wegens afbrokkelingsverschijnselen”
MEER KANS OP COMPROMIS MET SOCIALISTEN EN VOLKSDEMOCRATEN
door nico
scheepmaker
LEVENDIG
Viking-1 vertrokken
MM
DONDERDAG
2 1
AUGUSTUS
1975
BINNEN» EN BUITENLAND
Siilasvuo
sr
er
In Damascus
en
65
Aanwijzing
len
;nd
jen
end
Betogers
BEIROET (UPI, Reuter, DPA). Het volksfront voor de bevrijding
van Palestina (PFLP) heeft gisteren bekendgemaakt dat het een driemans
zelfmoordeenheid naar de Noordisraelische nederzetting Hanita heeft ge
stuurd om een nieuw Egyptisch-Israelisch troepenscheidingsakkoord te
verijdelen.
Volgens de verklaring van de PFLP, een marxistische beweging onder
leiding van George Habasj, zijn de drie guerrillastrijders omgekomen na
een „groot aantal Israëliërs” in de nederzetting gedood of gewond te heb
ben. Militaire woordvoerders in Tel Aviv hebben echter gemeld dat een
Israëlische patrouille de Palestijnen al bij de grens heeft onderschept
en dat bij de daarop volgende schotenwisseling de drie Palestijnen en een
Israëlische soldaat zijn gedood.
BS
Aanslag „Volksfront” op Hanita
(Van onze redacteur in Beiroet)
(Van onze redacteur in Bonn)
t
Het is dan ook niet zonder betekenis
4
Politiemannen dragen het lichaam van
een van de drie Palestijnse commando’s,
die gisteren een overval pleegden op
Hanita, van het strijdtoneel. De overval
en de daarop volgende Israëlische ver
geldingsactie kwamen aan de vooravond
van Kissingers bezoek aan Israel.
De afkeer van communistische over
heersing zal tot voortdurende geweldda
den blijven leiden, zolang de regering
wordt samengesteld uit militairen, die
uit het volk geen steun kunnen krijgen
omdat zij als handlangers van de com
munisten kunnen worden ontmaskerd.
zeel
het
er
dat
den
de
iele
zeer
dat
den
nen
sren
naai
a de
toe-
De PFLP zegt dat de drie commando’s
het klaarspeelden Hanita woensdagmor
gen vroeg binnen te komen ondanks de
verhoogde waakzaamheid van de Israëli
sche troepen met het oog op de komst
van minister Kissinger. „Na een groot
aantal Israëlische burgers en militairen
gedood te hebben, vonden de Palestij nen
in een zes uur durend gevecht de marte
laarsdood”.
CORDOBA. (AFP, Reuter en AP)
Politiemannen die in het centrum van
de Argentijnse stad Cordoba dienst de
den, zijn gisteren door linkse guerrilla
strijders doodgeschoten.
:r-
en
en
an
die
echt
rge-
van
is
jen
de
19-
volg
Ze
irni
wer-
n tot
st.
et
is
n
ik
en
iet
ie
or
et
tig
ja-
het
nd,
in
reft
be
ien
i de
:we-
h te
ndat
nee-
had
be-
van-
een
eren,
rake
irge-
leerd
tni-
Va-
De
■m-
Het
De
Pas
rlei
’se
m-
d-
11-
de
ig-
le-
en.
te
op
ren
de
BONN. De Verenigde Staten zullen
twee extra brigades beide ongeveer
3000 man sterk in de Bondsrepubliek
stationeren. Een van deze legereenheden,
een tankbrigade, zal in Nedcrsaksen
waarschijnlijk in een van de grote
oefencentra Bergen-Höhne of Miinster-
lager worden gelegerd. Voor het eerst
zullen dan Amerikaanse troepen prak
tisch oog in oog staan met Russische
legereenheden die in de DDR zijn gesta
tioneerd. De andere brigade wordt in
Wiesbaden ondergebracht.
dat president Da Costa Gomes met een
aantal kernofficieren gisteren in de zeer
vroege ochtend heeft vergaderd over het
plan-Antunes, terwijl Otello de Carval
ho arbeidde aan een compromis tussen
zijn mensen en die van de voormalige
minister.
Melo Antunes wordt ook in diploma
tieke kringen beschouwd als de man die
Portugal wellicht kan verheffen uit het
politieke moeras waarin het land is
weggezakt. Hij heeft zoveel steun onder
de militairen, dat hij zonder veel risico
het gezagsvacüum kan opvullen, waaruit
de gewelddadigheid tegen het commu
nistische en syndicalistische hoofd kwar
tieren voortvloeit. Voor communistenlei
der Alvaro Cunhal zijn dit echter bittere
tijden.
Minister Kissinger zal zaterdag of zon
dag in Damascus met het Syrische
staatshoofd Assad een voorbereidend ge
sprek hebben, aldus genoemde kringen.
Dit betekent met andere woorden, dat
de communisten premier Gon?alves niet
langer als een waardevolle steunpilaar
beschouwen. Met het verdwijnen van
Gon?alves zou de weg worden vrijge
maakt voor een compromis met de soci
alisten en de volksdemocraten (PPD)
voor een regering van nationale eenheid.
Daarin zouden de communisten ook
plaats krijgen, maar dan meer in ver-
Politie en militairen hebben daarna de
indringers uit de woning, gelegen in de
joodse wijk van het Arabische Oost-
Jeruzalem, verwijderd. Zeven betogers
werden gearresteerd. Allon was tijdens
het incident niet thuis.
De communisten hadden hun partij-
vlaggen opzettelijk thuis gelaten, tenein
de de beschuldiging te vermijden dat zij
thans pogen Otello de Carvalho voor
hun karretje te spannen. Carvalho zelf
heeft moeten ervaren dat zijn plan in
militaire kringen vrijwel geen steun
heeft gekregen, omdat zijn wapenbroe
ders in overgrote meerderheid de veel
gematigder lijn prefereren van majoor
Melo Antunes, die uitkomt bij een plu
ralistisch socialisme, dat noch Oosteuro-
pees noch Westeuropees van aard is,
maar probeert een Portugese synthese te
vinden.
Zes politiemannen liepen verwondin
gen op door het ontploffen van een bom,
die door onbekenden door het raam van
het hoofdbureau van politie in Cordoba
naar binnen was gegooid. In verschillen
de delen van de stad ontploften gisteren
bommen en werden schoten gelost Vele
winkeliers sloten hun winkels uit vrees
voor nieuwe gewelduitbarstingen.
Volgens nadere berichten zijn bij de
gewelddadigheden 26 mensen gewond.
Verscheidene gewonden, onder wie poli
tiemannen, zijn er ernstig aan toe.
Wat het aantal slachtoffers onder de
guerrillastrijders betreft, werd alleen ge
zegd dat er aan die kant zeker een dode
is gevallen.
De Radicale Partij voor de Burgeru-
nie, de grootste parlementaire oppositie
groep in Argentinië, heeft gisteren voor
gesteld een vermeènd financieel schan
daal rond president mevrouw Isabel Pe-
ron te laten onderzoeken door een enquê
tecommissie van Hoger- en Lagerhuis.
Het boek beantwoordt volledig aan
mijn verwachtingen. Ik heb Pachman
bij Dick Verkijk ontmoet, kort nadat hij
vrijgelaten was, en hij maakte toen een
heel levendige en strijdlustige indruk op
me. Bovendien kon hij mooie verhalen
mooi vertellen, en dat doet hij dan ook
aan de lopende band in dit boek, met
een uitstekend oog voor details en de
„petite histoire”. Er komen nogal wat
Nederlandse namen in voor (o.a. Ver
kijk, Donner en Euwe), zodat je even de
indruk krijgt dat het speciaal voor Ne
derland geschreven werd, maar het is
gewoon de met slechts enkele alinea’s
aangevulde vertaling van de Duitse uit
gave, die anderhalf jaar geleden ver
scheen (de Engelse is ook zojuist uitge
komen). Het is wel jammer, om niet te
zeggen jammerlijk, dat de namenindex
niet uit de Duitse uitgave is overgeno
men, omdat een dergelijk boek, waarin
voortdurend gesproken wordt over be
kende figuren als Vaculik, Kohout, Hoch-
man (schrijver), Zatopek (atleet) en
Smirkovsky (politicus), om er maar en
kele te noemen, ook als naslagwerk
dienst moet kunnen doen.
en België te constateren zijn ten aanzien
van de defensie-inspanningen, nieuwe
maatregelen noodzakelijk maken.
Nederland heeft onlangs om financiële
redenen 1000 luchtmachtmilitairen die in
Nedersaksen waren gestationeerd, terug
geroepen, terwijl ook Nederlandse lucht-
afweerrakettenbases zjjn gereduceerd.
België streeft eveneens een vermindering
van haar troepensterkte na, terwijl de
Britten, als gevolg van de gebeurtenissen
in Noord-Ierland, moeite hebben met
het op peil houden van hun legereenhe
den.
Gisteravond om 21.30 uur was het
precies zeven jaar geleden dat de mili
taire interventie van de Russen in Tsje-
cho-Slowakije begon. Vanaf vandaag ligt
het boek „Nu kan ik spreken.van
Ludek Pachman (Wereldvenster, verta
ling J. Ten Have, 397 blz., 27,50) in de
boekhandels. Het gaat over schakers en
communisten, want zoals u weet is
Pachman grootmeester ,in beide catego
rieën, al verdiende hij zijn grootmeesters-
titel in de politiek wat aan de late
kant, toen hij zich tijdens de Praagse
Lente in 1968 onvoorwaardelijk aan de
kant van Dubcek c.s. plaatste, en daar
ondanks gevangenis en koeionering niet
meer van afweek.
Ditzelfde thema kwam naar voren bij
de uitwisseling van toespraken en tij
dens het traditionele bezoek aan de ruï
nes van de stad Koeneitra in de Golan-
vlakte. Ook uit minder officiële bronnen
zijn er aanwijzingen dat Syrië en Jorda
nië op weg zijn naar een of andere
vorm van unie tussen de beide landen.
Het officiële Syrische blad El-Baath
beschreef Hoesseins bezoek als de belang
rijkste gebeurtenis voor Syrië sinds de
oktoberoorlog van 1973 en wees erop dat
de bestaande samenwerking zal uitmon
den in eenheid en een officiële unie. De
culturele en economische samenwerking
tussen Syrië en Jordanië is in volle
gang.
Het is min of meer de vraag, in
hoeverre de buurtbewoners, die de kern
voor deze actie zouden vormen, werke
lijk mee zijn opgetrokken met deze van
verre opgetrommelde jongeren. Zoals ge
woonlijk bij deze manifestaties, waren
zij in de minderheid, en dienden voorna
melijk om de spandoeken te torsen.
Toch: waarnemers schatten het aantal
deelnemers op zo’n 10.000 man; duidelij
ke militanten ook uit de fabrieken
Verder zal er een gemengde Israe-
lisch-Egyptische wapenstilstandscommis-
sie komen, onder voorzitterschap van de
Verenigde Naties. Er moeten ten aanzien
van de radarstations alle mogelijke
technische zaken besproken worden, zo
als de vraag aan wie de Amerikanen
hun informatie doorgeven.
Al dit soort zaken zullen na het afslui
ten van de huidige ronde van onderhan-
delingen in rechtstreekse militaire be
sprekingen tussen Israëlische en Egypti
sche militairen besproken worden in een
tent in de Sinaï (zoals al eerder gebeur
de), in Genève of nog ergens anders.
Israëlische straaljagers hebben ver
scheidene Palestijnse guerrillabases in de
buurt van de Romeinse ruïnes van Baal
bek in Oost-Libanon gebombardeerd,
waarschijnlijk ter vergelding van de
aanslag op Hanita eerder op de dag.
Volgens Palestijnse zegslieden zijn
tenminste drie personen omgekomen en
37 gewond. Onder hen zouden dertig
burgers zijn.
Woordvoerders van de PFLP en van de
Al Fatah-beweging van Jasser Arafat
hebben gezegd dat kampen van beide
bewegingen tien minuten lang aangeval
len waren door drie golven van Israëli
sche straaljagers.
Egypte heeft Israel gisteren gekriti
seerd wegens het voortijdig onthullen
van essentiële onderdelen van een nieuw
troepenscheidingsakkoord voor de Sinaï.
De onthullingen waren „onvolledig en
verdraaid”, aldus de Egyptische presi
dentiële woordvoerder.
De voorzitter van de Israëlische parle
mentaire commissie voor Buitenlandse
Zaken en Defensie, Jitzak Navon, maak
te dinsdag in een vraaggesprek op de
televisie enige essentiële elementen van
een nieuwe overeenkomst openbaar,
waaronder een niet-aanvalsclausule en
het hervatten van voor Israel bestemde
vrachtverschepingen door het Suezka-
naal.
Het platteland van Nedersaksen wordt
bij een eventueel conflict met de landen
van het Warschaupact als het hoofdslag
veld beschouwd. Het stationeren van
Amerikaanse troepen zal waarschijnlijk
een enorm bedrag gaan kosten, omdat
enkele nieuwe onderkomens moeten
worden gebouwd. Bovendien moeten de
Amerikanen een nieuwe logistiek opbou
wen, omdat het grootste gedeelte van
het Amerikaanse leger in Zuid-Duitsland
is gestationeerd. Bremen zal als aan-
voerhaven voor Amerikaans materieel
worden uitgebouwd.
Nadat de Russen vrijwel gelijktij
dig met de besprekingen over een redu-
cering van troepen in Wenen hun
gevechtssterkte in de DDR verhoogden,
hebben de Amerikanen thans gemeend
duidelijk te moeten maken dat zij in
Europa zijn geëngageerd.
Momenteel zijn reeds 200.000 Ameri
kaanse militairen in de Bondsrepubliek
gestationeerd (het 7de Amerikaanse le
ger), maar hoge Amerikaanse officieren
hebben duidelijk laten weten dat de
afbrokkelingsverschij nselen die in de
NAVO-Ianden Nederland, Denemarken
(Vervolg van pagina 1)
Wat betreft de demilitarisering, spre
ken Israëlische functionarissen in min
der ultimatieve termen dan inzake de
radarstations. Volgens het Israëlische
voorstel zal Egypte een strook van 18
km van het Suezkanaal mogen bezetten.
Dan volgt een bufferzone van 20 tot 50
km breedte (waarin de passen liggen), en
daarna volgt de nieuwe Israëlische lijn.
Dat Israel inzake de demilitarisering
door velen als een van de belangrijk
ste principiële zaken beschouwd niet
in ultimatieve bewoordingen spreekt, is
waarschijnlijk een technische fout die
premier Rabin tijdens het onderhande
lingsproces heeft gqmaakt.
Rabin heeft op een gegeven moment
voorgesteld dat Israëlische troepen aan
de ene kant van de pashoogten zouden
blijven, en dat Egyptische troepen zich
aan de andere kant mochten ingraven.
Dat voorstel werd door Egypte verwor
pen, maar daarmee had Israel het prin
cipe van demilitarisering opgegeven.
Er is nog een groot aantal technische
zaken te regelen. Daaronder de omvang
van de vredesmacht van de Verenigde
Naties, nu de nieuwe bufferzone veel
groter zal zijn dan de huidige. Op het
moment zijn er 4000 UNO-soIdaten in de
bufferzone.
houding tot de aanhang die zij werkelijk
genieten. En die is zeer veel kleiner dan
de invloed die zij via zorgvuldige infil
tratie tot stand hebben gebracht.
De stafchef van het leger, generaal
Carlos Fabiao, heeft intussen ook gezegd
niet in de tegenwoordige regering te
geloven, omdat die geen oplossing voor
Portugals problemen heeft te bieden. Hij
beschouwt de politieke partijen als on
misbare elementen in de verdere politie
ke ontwikkeling van het volk. Aan deze
partijen is de taak voorbehouden cm het
politieke bewustzijn, waarmede de par
tijen zich hebben geworpen op het ver
werven van sleutelposities in de macht
structuur en de verkiezingen, te verster
ken.
In Lissabon is gisteravond de hele
linkse jeugd de straat op geweest voor
de demonstratie ten gunste van Carval
ho, een van de machtigste, zo niet de
machtigste man van het leidende drie
manschap en de enige concurrent van de
gematigde president Da Costa Gomes. In
de stoet liepen delegaties mee van Duit
se en Franse communistische partijen,
maar ook Chilenen en Spanjaarden.
Het bezoek van de Syrjsche premier
Machmoed Ayyoebi aan Amman enkele
dagen geleden resulteerde in een belang
rijke handelsovereenkomst. Het gaat
om de oprichting van een gezamenlijk
industrieproject ter waarde van 140 mil
joen gulden en een gemeenschappelijke
vrijhandelszone aan de Syrisch-Jordaan-
se grens. Eerder al waren alle beperkin
gen en belastingen op het personenver
keer en het goederenvervoer over de
grens opgeheven.
Volgens een Syrische regeringsfunctio
naris bestaat er ook metterdaad militaire
eenheid tussen de beide landen, ook al is
dat niet officieel uitgesproken. Een aan
wijzing in deze zou kunnen zijn de
terugtrekking van de Jordaanse troepen
aan de Syrisch-Jordaanse grens en hun
hergroepering langs de Jordaans-Israeli-
sche grens.
(Van onze redacteur in Lissabon)
LISSABON. De machtsgreep van de
Portugese communistische partij is mis
lukt. Nadat partijleider Alvaro Cunhal
dinsdagmiddag ternauwernood in Oporto,
de tweede stad van I 4 land, aan een
tierende menigte per politieauto zou zijn
ontsnapt, hebben de communisten zich
gisteravond „incognito” geschaard achter
een door uiterst linker groeperingen ge
organiseerde betoging, die bedoeld was
om steun te verlenen aan de plannen
van Copcon-generaal De Carvalho om
de bestuursmacht meer in handen te
geven van buurtraden en arbeiderscomi-
té’s, hoewel hij de politieke partijen niet
van zijn plannen uitsluit.
MACAO (Reuter-AFP). De Portuge
se autoriteiten hebben de controle over
de situatie op Portugees-Timor verloren.
Het eiland kan nu worden beschouwd
als zijnde in staat van burgeroorlog. Dit
is meegedeeld in een officieel communi
qué van het Portugese marinestation in
Dili, de hoofdstad van Portugees Timor,
dat werd uitgezonden naar de Portugese
enclave Macao aan de zuidkust van
China.
Rivaliserende politieke groeperingen
hebben sedert een poging tot een coup
vorige week strijd geleverd op het ooste
lijk deel van het eiland waarvan het
westelijk deel Indonesisch is.
De Portugese militairen hebben nu
alleen nog maar het marinestation, mili
taire kampementen en een deel van de
haven van Dili onder controle. De haven
wordt gebruikt als vluchtelingencen
trum. De autoriteiten hebben om het
onmiddellijk zenden van een schip ge
vraagd om 1.400 vluchtelingen van alle
nationaliteiten te evacueren.
Hier volgt een fragment uit het boek,
dat de onzekere sfeer van verzet in de
eerste dagen dat de Russen Tsjecho-
Slowakije waren binnengevallen, aardig
weergeeft. Pachman begaf zich elke och
tend naar een huis in de Praagse bin
nenstad, waar de redactie van de „Rude
Pravo” haar vergaderplaats had. Ik ci
teer nu:
„De volgende gebeurtenis is typerend
voor de stemming in die dagen. Op de
derde dag was ik 20 minuten te vroeg.
Tegen twee uur ’s middags was er een
staking van een uur aangekondigd, en er
waren onlusten te verwachten, zodat ik
er liever wat vroeger heen ging, maar
de deur was op slot. Er was een stukje
papier op vastgeprikt met de merwaar-
dige tekst: „Kameraad KUKLA, bel op
Quai nummer”.
Ik heek om me heen en meende bij de
ingang verdachte figuren te ontdekken.
Zou het dan nu al gevaarlijk zijn? De
boodschap op de deur ontcijferde ik al»
volgt: ik moest het nummer opbellen,
me met het wachtwoord Kukla melden,
zeggen dat ik Quai moest hebben, en
dan zou me wel gezegd worden waar we
bij elkaar kwamen. Dat was slim bedacht.
De collega’s kenden de illegale gebrui
ken blijkbaar al goed. De eerste tele
fooncel functioneerde niet, en in de
tweede stond een teenager eindeloos
lang te babbelen. Op van de zenuwen
rende ik toen bij een schoenmaker naar
binnen, en vroeg te mogen telefoneren.
Hij keek me eerst een beetje wantrou
wend en angstig aan, maar na een blik
op mijn perskaart werd hij vriendelij
ker. Hij verliet zelfs het vertrek, zodat
ik vrij kon praten.
Op het betreffende nummer kreeg ik
een vrouwenstem te horen, waarop ik
meteen reageerde met: „Hier Kukla, mag
ik Quai van u?”.
„Wie is daar? Wat wilt u?”
„Kukla belt Quai op, spreekt u maar”.
„Een ogenblikje”.
Ik ergerde me een beetje, want dat
hadden ze beter moeten organiseren.
Toen kwam er een zekere ingenieur
Tomasek aan de telefoon. Ik herhaalde
mijn wonderspreuk, maar begon hem
intussen toch af te keuren, omdat door
het noemen van een naam de grondprin
cipes van samenzwering overboord wer
den gegooid.
„Hier Kukla, ik bel Quai op. Hebt u
een boodschap voor me?”.
De ingenieur was kennelijk zeer ver
rast. Ik vroeg hem of ik nu met Quai
sprak.
„Hallo, hier is de technische dienst
voor Quai”, hoorde ik de ingenieur zeg
gen. Eindelijk ging me een lichtje op. Er
stond dus geen illegaal bericht op het
briefje! Ik weer terug naar de deur, die
nu wijd open stond, want de secretares
se was intussen teruggekomen. Ze had
alleen iets moeten halen, en zekerheids
halve de ingang maar van een merk
waardig briefje voorzien”.
Het Westduitse persbureau DPA
meldt, dat de Amerikaanse president
Ford zijn Egyptische collega Sadat de
verzekering heeft gegeven, dat de VS na
de afsluiting van een nieuw tussentijds
akkoord tussen Israel en Egypte nog
voor het eind van dit jaar zullen bemid
delen bij de totstandkoming van een
tweede tussentijdse overeenkomst tussen
Israel en Syrië. Dit is gisteren in rege
ringskringen in Cairo vernomen.
BEIROET. Koning Hoessein van
Jordanië en president Hafez El-Assad
van Syrië begonnen gisteren aan het
meer serieuze gedeelte van het Syrisch-
Jordaanse overleg. Eerst kreeg een en
thousiaste menigte de kans om de Jor
daanse vorst een hartelijk welkom toe
te roepen waarin de slogan „één land,
één volk, één leger” overheerste.
CAPE CANAVERAL. (DPA) Met
behulp van een Titan-Centaurraket is
gisteren van de Amerikaanse basis Cape
Canaveral de Amerikaanse ruimtesonde
Viking-1 gelanceerd, die op 4 juli van
het volgend jaar een zachte landing op
Mars moet maken.
Secretaris-generaal Kurt Waldheim
van de Verenigde Naties heeft gisteren
de benoeming bekendgemaakt van de
Finse luitenant-generaal Ensio Siilasvuo,
tot dusver bevelhebber van de vredes
macht der VN in het Sinaï-gebied, tot
hoofdcoördinator van alle drie de VN-
vredeskorpsen in het Midden-Oosten.
De nieuwe bevelhebber van de 3900
man VN-troepen in Sinaï wordt de
Zweedse generaal-majoor Bengt Lilje-
strand.
Een groep betogers, die protesteren
tegen een nieuwe terugtrekking van de
Israëlische troepen in het kader van de
nieuwe overeenkomst met Egypte, heeft
gisteren de woning van de Israëli
sche minister van Buitenlandse Zaken
Allon bestormd en drong naar binnen.
Eerder op de dag hadden ongeveer
duizend mensen een mars ondernomen
naar de woning van premier Rabin. Zij
droegen borden met opschriften als:
„Kissinger ga naar huis” en „Rabin ga
heen”. Ook toen verrichtte de politie
arrestaties.
Aanvankelijk zou de vlucht op 11
augustus zijn begonnen, maar de lance
ring moest als gevolg van technische
defecten twee maal worden uitgesteld.
'i'n,1
