J
a
4
Calvé
borrelnootjes
PINDA'S MET EEN JASJE
HLMS
I
Shampoo: satirische seks met boeiend
toegepaste politieke verwikkelingen
Gruwelfilm „Jaws'9 wekt heftig debat
over filmkeuring in Verenigde Staten
c
I
Ss
El
k
I
NIXON-TIJDPERK IN VERENIGDE STATEN OP DE HAK GENOMEN
MONSTERLIJKE HAAI TERRORISEERT BADPLAATS
k o
SSBSShI
VRIJDAG
2 2
AUGUSTUS
197 5
KUNST
0
Bond en bloot
„The drowning Pool”
N achtvoorstell ingen
Ook in ons land
■3
Jeugdfilms
I
i
Aardbeving
„SHAMPOO” IS DE INTRIGERENDE TITEL van een film die
de liefdesavonturen van een dameskapper combineert met het por
tret van een superrijke samenleving in Beverly Hills (bij Los An
geles) tijdens de verkiezingen die leiden tot het presidentschap van
Nixon.
De tijd van handeling is dus 1968, een dag voor de definitieve
verkiezingsuitslag. Nixo in een nek-aan-nek race met Humphrey is
niet van het TV-scherm te denken. Evenmin als Agnew die vice-
president hoopt te worden. Maar de mensen die de handeling van
„Shampoo” bepalen, trekken zich weinig aan van wat het tweetal
aan schone beloftes te zeggen heeft, nog minder van wat ze vertellen
over de pioniersgeest, de gezonde moraal en de voorbeeldige eens
gezindheid van de natie. De betrokken mensen hebben wel wat
anders te doen dan naar al die cliché’s te luisteren ook al schijnen
Nixon en Agnew vanaf het permanent ingeschakelde TV-toestel te
blijven toekijken naar wat ze uitvoeren.
Inpikken en wegwezen
N achtvoorstellingen
-l
1
c
Bk
F
-4K
San Francisco na de aardbeving.
den
(ADVERTENTIE)
)0 u.
o
HUI» -
is
sr
Ik
c;l
iBORREt^OOJJËS]
een
aan
zich te buiten gaan aan de meest dwaze
avonturen die men in het leger, als er
tenminste gean echte oorlog is, beleven
kan. Claude Zidi is weer de regisseur van
de vier clowns die vooral in Frankrijk
buiten proportie populair zijn.
Op woensdag- en zaterdagmiddag om
2.15 uur en op zondagmiddag om 2 uur
laat Studio de jeugd genieten van de Ne
derlandse film „Dik Trom en zijn Dorps
genoten”.
Weet u zelf een leuke borrel
nootjes babbel Stuur in naar
Calvé, postbus 1000, Delft.
CBS11Z1k90
Wat de hoofdpersoon George betreft,
die heeft heel wat te doen. Hij is de
nacht voor de einduitslag op bezoek bij
een van zijn klanten, mrs Felicia Karpf
(Lee Grant) en terwijl de titel en de
lijst van medewerkers afdraaien tegen
een donkere achtegrond, is het doek ge
vuld met niet mis te duiden slaapkamer-
geluiden. Een telefoon onderbreekt het
liefdesspel. George wordt opgebeld door
zijn „vaste” vriendin, Jill Haynes (Goldie
Hawn) die hem naar huis lokt met een
bedacht verhaal over geluiden in huis die
op indringers zouden kunnen wijzen.
n
lenen. Die vindt hij tenslotte in de joviale
Lester Karpf wiens vrouw hij maar al
te goed kent en wiens vriendin (Julie
Christie) ook eens zijn vriendin is ge
weest. De argeloze Karpf is daar niet van
op de hoogte en nodigt George voor wie
hij een vaderlijke vriendschap is gaan
voelen, uit op een feest in het exclusieve
„Le Bistro” waar de overwinning van
Nixon zal worden gevierd door de ban
kiers van Los Angeles die het verkie-
Met deze populariteit komt bij George
vanzelfsprekend het verlangen op zélf
een zaak te beginnen en hij zoekt een fi
nancier die hem het benodigde geld kan
Veel autowrakken ’n stuk of negen
tig krijgt men te zien in Rembrandt,
waar de door schroothandelaar Toby
Halicki gemaakte „Gone in 60 Seconds3’
(Inpikken en Wegwezen) draait. Na een
korte cursus in hoe men auto’s moet
stelen (het kon in 60 seconden!) volgt de
achtervolging van de dieven, een stunt-
numrner dat bijna drie kwartier duurt.
„De Peetvader, deel 2”, waarin Al Pa
cino de rol van Marlon Brando als hoofd
van de mafia-familie heeft ovengenomen,
maar waarvan auteur en scenarioschrij
ver dezelfden zijn gebleven, nl. Mario
Puzo en Francis Ford Coppola (tevens re
gisseur), draait nog in Palace. En Roxy
(Nieuwe Stijl) sluit de rij op een geluk
kige manier met Lngrnar Bergmans
„Scènes uit een Huwelijk”, waarin Liv
Ullmann en Erland Josephson op onna
volgbare wijze het gelukkige echtpaar
spelen, dat door tussenkomst van Bibi
Anderson uit elkaar gedreven wordt,
maar elkaar toch niet helemaal los kan
laten. Een zeer menselijk en aangrijpend
drama, dat door de regie van Bergman
(die er eerst een TV-serie van gemaakt
had) en het camerawerk van topman
Sven Nykvlst tot een van de beste films
van het seizoen gerekend kan worden.
Vrijdag- en zaterdagnacht (23.30) in
Frans Hals een karatefilm „Oog om Oog”,
in Lido (om 23.45) uit dezelfde categorie
„Het Zwaard van de gele Tijger” en in
Luxor het mysterieuze avontuur dat Julie
Christie en Donald Sutherland in Venetië
beleven onder de titel „Don ’t took now”.
Om 24.00 uur in Roxy „Performance” met
Mick Jagger, James Fox en Anita Pel
lenberg.
George is dameskapper in een van de
duurste kapsalons van Beverly Hills, hij
heeft magische handen die de mooiste
kapsels op de hoofden van zijn chique
clientèle weet te toveren, en hij is daar
naast of misschien wel daardoor de lie
veling van de bezoeksters die hem met
grote schaamteloosheid en, wat hem be
treft zonder veel moeite het bed inlokken.
Natuurlijk is de film geïnspireerd op de
aardbevingskansen die in Califomië en
DE PREMIÈRE VAN ENIGE beteke
nis is deze week „The drowning Pool”
van Stuart Rosenberg met Paul Newman
in de hoofdrol als „private-eye” Har
per. De „private eye”, de particuliere
detective is een typisch Amerikaans in
stituut, populair gemaakt door de ro
mans van Raymond Chandler en door de
vertolkingen van Humphrey Bogart
(„The big Sleep”). De private eye is een
eenzame werker, die dubieuze particu
liere zaakjes op te knappen krijgt, alleen
moet werken en niet hoeft te rekenen op
steun van de politie die óf aan de kant
van de misdaad staat, óf geen vreemde
indringers op haar terrein wenst en zich
bovendien gepasseerd voelt. Hij moet
dus bedacht zijn op minstens twee ge
vaarlijke tegenstanders: de misdadiger
die hij zoekt èn de politie die hem voor
de geringste overtreding oppakt.
Voor de minder sensationeel aange
legde toeschouwer is er overigens nog
een ruime keuze uit de meest uiteenlo
pende filmgenres. Wie van bloot houdt
kan het vinden in Frans Hals waar
„Blond en Bloot in Beieren” draait in
natuurlijke kleuren en met de „Leder
hose” als onmisbaar ingrediënt. Lief
hebbers van groots geënsceneerde histo-
riedrama’s daarentegen gaan naar Lido
om Elizabeth Taylor, Richard Burton en
Rex Harrison in Joseph L. Mankiewicz’
onsterfelijk spektakelstuk „Cleopatra”
te zien. De soldatenklucht vindt men in
„Maak ’m Soldaat” waarin de vier be
kende Franse komieken „Les Chariots”
I
zingsfonds van de nieuwe president des
tijds gespekt hebben.
Ook op dit feest dat helemaal uit de
hand loopt en door een bomalarm vroeg
tijdig naar een andere gelegenheid ver
plaatst moet worden, zijn Nixon en Ag
new, zij het op het beeldscherm aanwe
zig. Gelukkig horen ze zodoende niet wat
voor taal er gebruikt wordt in het ge
zelschap dat hem financieel zo doeltref
fend heeft gesteund. Het is waarschijn
lijk dezelfde schuttingtaal die jaren later
Nixon en zijn naaste medewerkers ge
bruikten toen ze zich onder elkaar en
niet afgeluisterd waanden. Want het aar
dige en intrigerende van „Shampoo” is
dat het niet uitsluitend een film is over
een knappe dameskapper die vermoeiend
succes bij de vrouwen heeft, maar dat de
politieke context waarin het geheel ge
plaatst is, zeker zo belangrijk is en in
ieder geval zorgt voor een dubbele bo
dem die uiterst effectief werkt.
Het gezelschap waarin George via zijn
dure klanten geraakt, is wat levenswijze
en woordkeuze betreft, weinig verschil
lend van de figuren die het Nixon-tfid-
perk hebben bepaald: gewetenloos, hypo
criet en onbeschaafd. In dat opzicht heeft
de film een bijna profetisch karakter.
Warren Beatty heeft als acteur, produ
cent en mede-scenarist een belangrijk
aandeel in „Shampoo”, maar de inbreng
van regisseur Hal Ashby mag zeker niet
gering aangeslagen worden.
Ashby is hier min of meer bekend door
zijn films „The Landlord” uit ’70, „Ha
rold and Maud’ (’72) en vooral door zijn
meer recente „The last Detail”. Van die
laatste film zal men zich waarschijnlijk
de intrige nog herinneren die handelde
over twee mariniers van het Amerikaan
se leger die een collega naar een mili
taire gevangenis moeten brengen en er
voor het slachtoffer een gezellig reisje
van proberen te maken. Het is vooral in
die film dat Ashby zijn ironisch talent
en zijn scherpe observatie van mensen
ten volle kon ontplooien, kwaliteiten die
nu ook in „Shampoo” te vinden zijn.
Daarbij heeft hij, behalve over Warren
Beatty de beschikking gehad over de
reeds genoemde actrices Goldie Hawn,
Lee Grant en Julie Christie en over een
van die bescheiden krachten in de Ame
rikaanse film d;e niettemin, mits goed
„gecast”, bepalend kunnen werken. Zo
iemand is nu Jack Warden die van de
bedrogen, maar uiteindelijk zegevierende
financier Lester Karpf de film bij vla
gen domineert en krachtig meewerkt van
het geheel een satirische seksfilm met
politieke implicaties te maken die men
zicht krijgt in de loop der gebeurtenissen
en hoever de „private eye”, in dit geval
Harper-Paul Newman met zijn onderzoek
gevorderd is.
Cinerama en Rembrandtplein Théater
brengen een groots opgezette rassenfilm
van Richard Flëischer, waarin het ero
tisch verkeer tussen blank en bruin te
gengesteld verloopt als men gewend is.
James Mason, Susan George, Brenda
Sykes en Perry King zorgen voor de te
genstellingen die in de meeste films van
dit soort allang niet meer bestaan.
Verder de nodige reprises en prolon
gaties: Bergmans „Scènes uit een Huwe
lijk” voor de 22ste week in Tuschinski 2,
„El Topo” voor de 6e week in Tuschinskii
3, „Alice doesn’t live here anymore” in
Leidseplein Theater, Luis Bunuel’s ,,Le
Charme discret de la Bourgeoisie” in
Studio K, „La Femme aux Bottes rou
ges” van Bunuel’s zoon Juan Luis voor de
llde week in Cinétol, Fellini’s ,.De
Clowns” in The Movies, evenals Marco
Ferrari’s „Touche pas la Femme blanche”
en Billy Wilder’s „The Front Page” in
De Uitkijk. „Last Tango in Paris” in City
2 en „Kind van de Zon” in City 4, „Death
in Venice” in Cine D. Keuze genoeg dus.
al blijft het uitkijken naar grote nieuwe
premières.
Dat is dan ook de situatie waarin Paul
Newman zich bevindt als hij van de rijke
en alcoholische Joanne Woodward (in het
werkelijke leven zijn vrouw) de opdracht
krijgt haar verdwenen minderjarige
dochter op te speuren. Het uitvoeren van
die vage opdracht brengt hem van de
ene moeilijke situatie in de andere, waar
na hij tenslotte belandt in een hydro-
therapeutische badcel, waaruit hij alleen
kan ontsnappen als hij de water-afvoer
verstopt en de cel vol water laat lopen
waardoor hij, rijzend met het water, een
ontsnappingsluik in het plafond kan be
reiken. Deze climax geeft nog enige span
ning, maar overigens is er weinig opwin
ding te beleven, omdat de gecompliceer
de intrige onduidelijk verteld wordt en
Newman onveranderlijk glimlachend en
kauwgum kauwend rondloopt, zodat het
nooit helemaal duidelijk is of hij zich in
een moeilijke positie bevindt dan wel dat
hij de toestand meester is.
In een dergelijke film lijkt de scena
rioschrijver toch wel ongeveer de be
langrijkste medewerker, immers van zijn
inventiviteit hangt het af of men enig in
de allerjongsten, bekeken worden,
begrijp er niets van”, aldus Heller.
De producers van „Rollerball” hebben
zonder succes hun beklag bij de com
missie gedaan dat hun film met „boven
de 18” werd gekwalificeerd. Het geweld
dat in deze film voorkomt is huns in
ziens veel minder bezwaarlijk. Maar de
p o ,c;i hebben toi op heden weinig
effect gesorteerd.
Een woordvoerder van Cinema Inter
national Corporation in Amsterdam, de
maatschappij die „Jaws” vanaf 18 de-
(Van onze kunstredactie)
DEN HAAG In de Verenigde
Staten is een rumoerige discussie
gaande over de film „Jaws”, wat
„Kaken” betekent. Het zijn de ka
ken van een haai van monsterlijke
afmetingen, die het in de baai van
vredig toeristisch Rustplaatsje
de Amerikaanse westkust ge
munt heeft op niets vermoedende
baders.
De climax van de film is een
reeks gedetailleerde scènes van een
bloedspuwende man, die door de
reüzenhaai verslonden wordt.
Tot grote verwondering van film
maatschappijen en filmkritici heeft
„Jaws”, die na een maand te heb
ben gerouleerd al meer dan 150 mil
joen gulden in het laatje bracht, de
keuringsbeoordeling ,.PG” ge
kregen, wat in theorie wil zeggen
dat kinderen alleen onder
van een oudere de filrn
maar wat in de nraktök
dat elke jongere, dm
aan de bioscoonkassa ko
welen van ..Jaws” over z’”''
mag laten gaan.
ec/isseur Steven Spielberg toont de hoofdrolspeler uit Jaws. De film is, naar door
Universal Pictures werd meegedeeld, al een groter kassucces dan The Exorcist en
The Sting.
met name in San Francisco voortdurend
aanwezig zijn en in 1906 aanleiding wer
den tot de verwoesting van de stad. In
„Earthquake” van Mark Robson wordt
San Francisco voor de tweede maal ver
nietigd.
Natuurlijk komt de ramp als climax na
een huis, tuin en keukenverhaaltje, dat
door Mario Puzo (auteur van „The God
father”) bedacht is rond het stuk gelopen
huwelijk tussen Charlton Heston en Ava
Gardner. Andere figuren worden geïntro
duceerd om de „human interest” niet te
verwaarlozen, want hun lot wordt ver
bonden met de aardbeving die als drei
ging al aanwezig is als er in het begin
van de film scheurtjes ontdekt worden in
de dam van een naburige rivier. Zo ont
staat er een langzame spanning, die zich
ontlaadt als de eerste schokken gehoord
en gevoeld worden.
Na „The towering Inferno”, waarbij
het tenslotte maar gaat om een enkele
wolkenkrabber, is „Aardbeving” een
technisch meesterstukje dat na alle ver
woesting door aardschokken nog een
tweede climax achter de hand heeft als
de dam het begeeft en grote watermas
sa’s het laatste leven uit San Francisco
schijnen weg te spoelen.
Een film die geen enkele consideratie
met de zenuwen van zijn toeschouwers
heeft en waarbij de directie van het thea
ter terecht aantekent zich niet aanspra
kelijk te voelen voor de fysieke en emo
tionele gevolgen voor de individuele toe
schouwer. Men is gewaarschuwd. Wie de
wereld wil zien vergaan, kan dat nu doen
en niets eens vanuit een luie bioscoop
stoel, want de stoel staat midden in het
geweld van aardschokken en aandonde
rende watermassa’s.
Het feestje voor Nixon’s overwinning
met achter de tafel Julie Christie en
Warren Beatty.
John Huston’s „Fat City” is de beste
aanvulling van het nachtelijk programma.
Hij is te zien in The Movies, waar ook
nog altijd „A Night at Casablanca” met
de Marx Brothers gaat. Een ander nieuw
gezicht op de bioscoopagenda van na
24.00 uur is McCabe Mrs Miller”, een
van de mooiste en minst gedraaide
westerns, gemaakt door Robert Altman
die hier nooit veel succes heeft gehad.
Maar de hoofdrollen zijn in handen van
Tulie Christie en Warren Beatty, hetzelf
de tweetal dat straks in meer gecivili
seerde toestand te zien zal zijn in
„Shampoo”.
Twee andere gerenommeerde wildwest-
films op het nachtprogramma zijn verder
nog Butch Cassidy and the Sundance
Kid” (met Paul Newman en Robert Red
ford) en Peckinpah’s „Pat Garret and
Billy the Kid”. Truffaut’s „Une belle
Fille comme moi” met Bernadette Lafont
in Ceintuur zorgt voor de lichte Franse
esprit, terwijl „Rosemary's Baby” van
Roman Polanski in Cinema International
de beste horrorfilm van de laatste jaren
vertegenwoordigt.
Er is al protest bij de keuringscom
missie van de Motion Picture Associati
on of America aangetekend tegen deze
„PG-beoordeling. Volgens Charles
Champlin, cirticus van de Los Angeles
Times wordt er onvoldoende rekening
mee gehouden dat kinderen tot de slacht
offers van de haai behoren en dat
kinderen in het algemeen biizonder s"~'
onder de indruk komen van gebeurtenis
sen op het bioscoop- en televisiescherm,
waarbij leeftijdgenoten zijn betrokken.
Ook filmmakers laten zich in de hoog
lopende debatten over „Jaws” horen,
naar mag worden aangenomen uit min
der edele en ethische motieven. Zij ach
ten zich onheus bejegend, omdat ver
scheidene van hun films, die aanzienlijk
minder gruwelijk zijn dan „Jaws”. door
de keuringscommissie met een „R”
wat zoveel betekent als „toelaatbaar
voor jongeren vanaf 18 jaar” zijn
beoordeeld.
Paul Heller, producer van „Enter the
dragon”, zegt dat met .Jaws” een reco’"’
is bereikt op het gebied van weerzin
wekkendheid en bloed. Afgerukte armer
en benen drijven in het water. Er komt
een zonnebadend meisje in voor dat
aangevallen wordt door een horde krab
ben. „En dat zijn nog maar enkele van
het grote aantal afzichtelijke scènes. En
toch kan „Jaws” door iedereen, inclusief
DE PREMIÈRE van deze week is in
Luxor te vinden, waar de groots opge
zette „disaster”-film (rampenfilm)
„Aardbeving” in de meest letterlijke zin
de bioscoop zal doen trillen. Want via
het listig uitgevonden „Sensurround”-
systeem ondergaan de toeschouwers de
schokken en aardtrillingen als bij een
echte aardbeving en wordt in combinatie
met het beeld en door geluidsgolven een
realiteit opgeroepen die angstwekkend
is.
en
Ingez.: H.J.deReus.Pieterzijl
sing om in advertenties ervoor te waar
schuwen dat de film misschien te veel
indruk zou maken op jongere kinderen.
Jongens en meisjes die in de buurt van
Los Angeles werden geïnterviewd en
„Jasw” hadden gezien, zeiden dat zij
voorlopig niet meer in zee durfden te
gaan zwemmen. Een 12-jarig meisje gaf
toe dat zij erg veel aan de film moest
denken. „Ik droom er over. Die haai
heeft me verschrikkelijk bang gemaakt”.
Volgens Roy Scheider, die in „Jaws”
de rol van sheriff speelt, zijn er echter
ook heel wat kinderen die de gruwelen
op het doek weten te verwerken. „Met
opzet hebben we niet te veel gruwelen
in de film gestopt”, aldus Scheider, die
vertelt dat de scène van het met krabben
overdekte meisje later aan de film is
toegevoegd en dat de finale waarin de
acteur Robert Shaw door de elektroni
sche reuze-haai, die vier miljoen gulden
heeft gekost, wordt opgeslokt achteraf
wat „verfraaid” is.
Ondanks alle verhitte discussies over
de beoordeling van „Jaws” door de keu
ringscommissie, blijft Jack Valenti,
voorzitter van de Motion Picture Associ
ation of Amerika (MPAA), ervan over
tuigd dat „Jaws” juist gekwalificeerd is.
„Naar de mening van de keuringscom
missie gaat het in „Jaws” om geweldda
digheid, zoals die in de natuur kan
voorkomen. Het is geen geweld van man
tegen man. Wat in deze film te zien is,
kun je vergelijken met wat in „Hans en
Grietje” gebeurt. Kinderen zouden som
mige gewelddadigheden kunnen imite
ren, maar niet het soort dat in „Jaws”
voorkomt”.
De controverse over de Amerikaanse
keuringsvormen heeft „Jaws” geen wind
eieren gelegd. Het ziet er volgens „insi
ders” naar uit dat „Jaws” het succes van
„The Godfather” zal overtreffen.
De dochter van hoofdrolvertolker
Scheider, 12 jaar oud, heeft „Jaws” in
middels twee keer gezien, maar wel pas
nadat Scheider en zijn vrouw haar had
den uitgelegd wat echt en wat niet echt
was. „Zij was vaak bang, maar ze wist
dat het een film was”, aldus Scheider,
die ouders aanraadt hun kinderen van
tevoren in te lichten over scènes „die
mogelijk kunnen schokken”.
Hij geeft toe dat sommige kinderen de
film kunnen verdragen en anderen niet.
In ieder geval zou Scheider zelf erg
voorzichtig zijn met kinderen beneden
de 10 jaar. „Als men kinderen heeft die
gevoelig zijn voor nachtmerries, snel
angstig zijn en makkelijk te beïnvloe
den, dan zou ik zeggen: ga niet. Zo’n
kind zou zonder begeleiding van een
oudere gemakkelijk voor zijn leven ge
traumatiseerd kunnen raken”.
Over het Amberikaanse keuringssy-
steem' merkt Scheider tenslotte cynisch
op: „Dat bestaat alleen omdat de meeste
ouders het geen donder interesseert wat
hun kinderen zien”.
cember in 20 tot 25 Nederlandse biosco
pen gaat uitbrengen, lijkt de opwinding
over „Jaws” lichtelijk overdreven. „Het
is geen echte sadistische film, er wordt
niet in gemarteld. Maar de levensecht
heid waarmee de scènes zijn gemaakt,
bezorgen je wel anderhalf uur koude
rillingen. Je ziet inderdaad wat afgeruk
te armen en benen en het hoofd van een
man dat in de bek van de haai ver
dwijnt. De haai zelf, waar het allemaal
om draait, komt pas na 84 minuten film
in beeld. Tot dat moment wordt er een
ontzettende spanning gekweekt”.
Universal Studios, die „Jaws” maakte,
nam overigens de ongebruikelijke beslis-
fJf!U
Z:-
- J
uil
r
-
,'<Di
'"i
V:
v/j, 'A'
