IS
Gevecht om behoud schippersbeurzen
vrachtverdeling
enige sociale goed
cm
Evenredige
Ül
„ons
w
lij
ZB
fr»
Hi
Barricades
door Hans Rombouts
Niet waterdicht
Verouderd
Autovervoer
I
ES
'W
w
11
4
In de Rotterdamse Maashaven ligt een groot deel van de Nederlandse binnenvaartvloot alsmaar te wachten op werk.
Binnenschippers klaar om het
j waterverkeer lam te leggen
redenen
jaar, ge-
Nederlandse wateren. De Belgen weten waarover zij het hebben, want nog
niet zo lang geleden verhinderden zij de vaart in en door hun eigen land,
ook in het kader van een protest-actie. Zij gaan nu ook weer de barricaden
op met eisen, die overeenkomen met die van het Nederlandse Aktiecomité.
Stichting
de beurs
ke kleur die van de VVD is. Jan de
Vries: „Het gaat onis met het Komité om
het belang van de particuliere schipper.
Politiek speelt bij ons geen rol.”
Toch blijven we het een merkwaardig
gezicht vinden, dat links en rechts broe
derlijk naast elkaar optrekken. En dat
een VVD-er als Van Laak op een gegeven
moment uitroept: „Als we met onze har
de acties beginnen - en die komen er -
doen alle schippers mee. Daar ben ik van
overtuigd. En we kunnen, neem ik aan
rekenen op de solidariteit van de haven
arbeiders”. Van Laak: „Niets merkwaar
dig. Ik ga er vanuit dat de particuliere
vaart gered moet worden”. Op dat punt
hebben ze elkaar daar in het hoofd
kwartier in Rotterdam gevonden.
Schippers wachtend op een vracht in de
Rotterdamse schippersbeurs.
Jan de Vries, schipper in nood.
De Vries en Van Laak: „Wat wij willen
is een beurs onder auspiciën van de
overheid. Zo’n beurs kan veel gezonder
fuctioneren. Als de gaten maar gedicht
worden, waardoor vracht verdwijnt bui
ten de EV om. We willen ook geen schap,
zoals het landbouwschap. Als het be
drijfsleven de leiding van zo’n beurs
krijgt, zoals de zes andere bonden wil
len, dan kun je er op rekenen, dat de
schippers altijd aan het kortste eind
trekken, omdat met name de verladers
dan een flinke hand in de zaak hebben”.
Jan de Vries is - zoals velen van zijn
collega’s - voor het behoud van de EV.
„We voelen die EV als een bodem voor
ons bestaan. Het is voor ons het weinigje
sociaal goed dat we hebben. Een schipper
heeft niets anders. Ik zit persoonlijk in
een moeilijke positie. Een progressieve
beleidsman als de PPR-man Van Hulten
haalt hier dat laatste stukje sociaal ge-
De situatie is zeer ontvlambaar. De verwijten vliegen over en weer, jj
Van de bonden naar de staatssecretaris, voor wie men geen goed woord
over heeft; van de bonden naar elkaar. Er worden en werden besprekin
gen belegd, waar slechts een klein deel van de uitgenodigde instanties I
verschijnt, omdat men elkaar halsstarrigheid verwijt of pogingen om een
greep naar de macht te doen. Daarbij komt dan ook nog de activiteit van
de Belgische schippersorganisatie Het Kartel Ons Recht, die de Neder
landse bonden bij elkaar wilde brengen, omdat eendracht nog altijd mach- f
tiger maakt, en nu tenslotte het Aktiecomité „Behoud EV” volop tips en
nuttige aanwijzingen verstrekt over een gigantische protestaktie op de I
voel bij ons weg. Na 28 augustus zal ik
zien welke partij ik kies”.
Is die onenigheid in de schippersgele
deren geen grote belemmering voor de
acties, die het Komité van plan is uit te
voeren? Van Laak en wat schippers, die
om ons heen drommen: „Nee, kijk, de
bonden zijn het niet met elkaar eens,
dat wil zeggen de besturen, maar de
schippers wel. Wij zijn er van overtuigd,
dat ze als één man achter onze oproep
zullen staan, als het er op aan komt. Het
gaat tenslotte om het bestaan. Van Laak:
„Er zullen zware acties komen, zoals er
nog niet zijn geweest. Men moet voor 28
augustus weten, wat er aan de hand is
met de binnenschippers. We praten
trouwens ook met onze collega’s in het
buitenland, de Fransen, de Belgen, de
Duitsers. De boel kan plat als het moet.
Ook het weg- en treinverkeer”.
Schipper Jan de Vries (34
trouwd, twee kinderen, eigenaar van een
Kempenaar, momenteel niet varend, om
dat hij in een zg. oplegregeling ligt) is
lid van het Aktiecomité. Hij denkt poli
tiek links van het midden, maar voelt
zich wel thuis in het Komité naast onbe
zoldigd actieleider Leo van Laak (21
jaar, aangetrokken door de schippers, uit
een schippersfamilie afkomstig), die er
geen doekjes om windt, dat zijn politie-
Van belang is natuurlijk ook de grote
concurrentie van het autovervoer, dat
veruit het grootste percentage van het
totale vervoer voor zijn rekening neemt.
De vraag is nu maar: is die slechte
situatie voor de binnenvaartschlpperij -
Waarom wil de staatssecretaris eigen
lijk het EV-systeem kwijt? Hij is van
mening, dat het systeem in de hand
gewerkt heeft dat de binnenvaartvloot
sterk verouderd is. Daar zijn Van Laak
en de Vries het niet mee eens. Integen
deel. Volgens hen zal het vrije systeem
van Van Hulten tot gevolg hebben, dat
schippers met kleine oude schepen het
langst overeind zullen blijven, omdat ze
weinig kosten hebben in vergelijking
met hun collega’s die nieuw materieel
hebben aangeschaft. Dat het dan een
koppen-afsnijderij wordt en uiteindelijk
de totale binnenvaart het kind van de
rekening gaat worden.
Het Komité, dat een grote activiteit aan
de dag legt - de leden vliegen van de ene
kant van Rotterdam naar de andere;
van de ene bijeenkomst naar de andere,
de telefoon voelt heet aan - heeft het
volgende eisenpakket opgesteld (dat het
aan iedereen, die er maar iets mee e
maken heeft, heeft overhandigd): 1- invoe
ring van een Europese classificatiebewijs
met daaraan verbonden een sloop- en
saneringsregeling van overheidswege
(ook Van Hulten heeft een saneringsre
geling op stapel staan maar een andere
dan het komité wil, HR) 2. Afstemming
wetsvoorstel tot afschaffing van de
Evenredige Vrachtverdeling en daarna
verbetering van de EV. 3. Invoering van
wettel-ijke internationale bodemtarieven.
4. Algemeen vaarverbod op zondag. 5.
Algemeen vaarverbod ’s nachts. 6. Ver
plichting tot lossing van Lashbakken in
de zeehavens. 7. Bekendmaking van de
vervoertarieven van goederen door de
Spoorwegen om daardoor eventuele on
eerlijke concurrentie uit te schakelen
(de NS worden gesubsidieerd als staats
bedrijf, HR). 8. Verregaande fiscale en
sociale maatregelen.
naast de factoren die men niet in de
hand heeft als de algemene recessie -
onder meer een gevolg van het gehan
teerde systeem van de Evenredige Vracht
verdeling? De Staatssecretaris is duide
lijk van mening, dat dat het geval is.
Hij wil het systeem van de bestaande
schippersbeurzen opheffen. De schippers
staan lijnrecht tegenover Van Hulten, wie
zij eigengereidheid verwijten. Van Hul
ten op zijn beurt vindt dat de schippers
niet naar zijn betoog en zijn cijfers
luisteren. Repliek (van o.a. stakingsleider
Leo van Laak van het Aktiecomité): „de
regering komt met ondeugdelijk cijfer
materiaal. De cijfers van 1973 kloppen
niet. Van Hulten verwijt ons dat wij niet
met plannen komen. Wij hebben niets
anders gedaan dan alternatieven aange
voerd. Wij hebben ons schor gepraat.
Met Kamerleden, op betogingen. Van
Hulten heeft zich niet echt ingeleefd in
de materie. Hij doet maar aan”.
Dit vurige Komité jaagt ook de andere
schippersbonden tot het werk op de bar
ricades, willen ze niet onder de voet
worden gelopen door en leden kwijt
raken aan de ONS, de razendsnel groei
ende onafhankelijke Nederlandse Schip
persvakbond, die samen met het AZGV
(Algemeen Zand- en Grint Verbond)
achter het streven van het Komité staat.
De besturen van de „zes” probeerden zo
dezer dagen de Rotterdamse schippers
beurs te bezetten, tot verrassing van de
eigen leden kennelijk en van de ONS, di
deze activiteit in het beursgebouw niet
zo geslaagd vond. Kortom: hier gingen
de schippersbonden figuurlijk elkaar te
lijf. Niet zo’n best uitgangspunt natuur
lijk voor een front-vorming tegen de
staatssecretaris, die ook niet stil zit en
een memorandum over de affaire aan de
Kamerleden liet uitgaan.
In schipperskringen gelooft men in
het voortbestaan van de Evenredige Be
vrachting. En als Van Hilten het nu wel
haalt in de Kamer en de schippersbeur
zen verdwijnen? De kalme en verre van
een als hitserige oproerkraaier ogende en
pratende Jan de Vries: „dan zullen we
wel merken wat er gebeurt. Die BV is
voor ons de bodem. Ik zei het al. En als
ze die bodem willen weghalen, vecht je
voor je bestaan, voor je gezin”.
Tot goed begrip: de Evenredige
Vrachtverdeling via de schippersbeurs
gaat als volgt in haar werk. De verlader,
die een vracht wil laten vervoeren, meldt
die vracht bij dé schippersbeurs,die in
handen is van rijksinspectie (er werken
een kleine vijftig ambtenaren aan die
beurzen - sinds 69 hebben zij een brief
op zak, waarin een wachtgeldregeling
wordt genoemd bij het verdwijnen van
de beurzen). Aan de andere kant hebben
schippers, die zonder lading zijn, zich
ook gemeld bij de schippersbeurs. Ze
krijgen een nummer. Op een gegeven
moment - en de wachttijden worden
steeds langer - komen ze aan de beurt
voor een vracht, waarvoor een vast
tarief bestaat. De rijksverkeersinspectie
ontvangt twee percent bemiddelingsgeld.
Deze regeling stamt uit de crisistijd van
de dertiger jaren.
door de spoeling (door de recessie, voor
al in de bouwnijverheid hard teruggelo
pen), nog dunner wordt. Schippers nemen
nu maar in plaats van bijv. 300 ton
lading 180 ton mee. Van winst is nauwe
lijks sprake meer. Terwijl veel schippers
met grote investeringen zitten. Ze hebben
vaak modern materieel gekocht om in de
strijd om het bestaan overeind te kun
nen blijven. Maar nu de markt is inge
zakt zitten ze omhoog met hun afbeta
lingen. Om cijfers te geven. Een flink
schip kost 3V2 miljoen. Dat levert een
6’/a ton vaste lasten op, zodat je aan
begrotingen van een miljoen komt
Wanlneer nu alle vracht via die beur
zen liep zou er niets aan de hand zijn
geweest, maar dat is bepaald niet het
geval. Er zijn ten eerste verladers die
eigen vervoer, eigen schepen hebben.
Tankschepen vallen buiten de beurs als
bijzonder vervoer. Dan is er een vorm
van zg. relatievervoer ontstaan, hetgeen
mogelijk was, omdat de EV-wet niet
waterdicht bleek. Schippers konden rela
ties opbouwen met verladers buiten de
beurs om. Het leverde in de praktijk
wel vaak de figuur op, dat de schippers,
om maar aan het varen te kunen blij-
ben, de voorwaarden van deverladers
accepteerden en daardoor enorm lange
dagen maaken. Dat is een zeer ongewen
ste toestand, waartegen met name het
Komité ten strijde trekt en waarvan het
vreest, dat - wanneer de EV wordt
afgeschaft - dat schering en inslag zal
worden. Dan is er nog de
Watertransport, die als groep
kan omzeilen.
Het gaat - om allerlei
slecht met de Nederlandse binnenvaart.
Terwijl sommige schippers en hun gezin
werkweken van 80 a 90 uur maken en
daarmee dan net uit de kosten springen,
liggen vele andere collega’s al weken
stil. Men behoeft maar even in de Rot
terdamse Maashaven te kijken om te
zien, dat dé schippers niet overdrijven.
Men mag blij zijn als men om de drie,
vier weken een vracht krijgt. Aangezien
het met de internationale vaart ook
bitter slecht gaat melden de schippers uit
deze categorie zich met hun grote sche
pen ook voor de nationale vaart, waar-
Voor de Nederlandse binnenvaartschippers is 28
augustus een belangrijke datum. Op die dag wil staats
secretaris Van Hulten in de Tweede Kamer een meer
derheid verwerven voor zijn wetsvoorstel om de Even
redige Vracht verdeling (EV), dus de schippersbeurzen,
af te schaffen. Op die dag willen de verladers, ver
enigd in de EVO, komen tot een vrijere band met de
schippers. Op die dag willen zes schippers- en reders-
bonden naar een systeem van schippersbeurzen, dat
in handen is van het bedrijfsleven met op de achter
grond de overheid. Op die dag willen de schippers
bonden ONS (drie maanden oud, maar snel uitwassend
tot één van de grootste organisaties) en AZGV samen
met het nu drieëneenhalf jaar bestaande Aktiecomité
„Behoud EV” gewoon het voortbestaan van de huidige
schippersbeurzen, zij het dat men na afwijzing van
het wetsontwerp Van Hulten wel wil gaan sleutelen aan
een betere opzet van die beurzen.
Maar in deze laatste zeer strijdvaardige rangen wil
men zoals het nu ook het geval is de overheid, in
casu de rijksverkeersinspectie, aan de top van het
bevrachtingssysteem handhaven. Men wil hier zeker
geen vrije vrachtverdeling, waarbij de particuliere
schipper het loodje gaat leggen, en evenmin een ,,bin-
nenvaartschap” in de trant van een PBO, zoals de
„zes” wensen.
Men ziet het: er is een explosieve toestand ontstaan.
Het Aktiecomité „Behoud EV”, indertijd al tot stand
gekomen uit grote ontevredenheid over de situatie in
de binnenvaartschipperij, wil niet met de handen over
elkaar toezien, hoe de bodem uit het bestaan van de
particuliere schipper wordt geslagen- Na wat prikacties
(zo werd er in Rotterdam en Maasbracht al een bezet
ting van enkele uren uitgevoerd) aarzelt men niet om
zware acties te ondernemen. Men wil zo nodig om
kracht aan de eisen bij te zetten het gehele natio
nale en internationale watervervoer lam leggen. Zelfs
piekert men over de afsluiting van de Nieuwe Water
weg, hoewel dat zo geven de schippers toe een
moeilijke klus zal zijn.
Actieleider Leo van Laak heeft het druk.
