Argentijns
VASCO GONCALVES ZAL MOGELIJK
vliegtuig
door bom
TOCH MOETEN AFTREDEN
verongelukt
Bemiddelingspogingen
op Timor voortgezet
DOODSTRAF VOOR
ETA-LEDEN
Vrouw bij ruzie
door man gedood
Gespannen toestand
op Corsica blijft
1
KB
■w»
1
I
.1
Marinebevelhebber Azevedo zou opvolger kunnen zijn
Getuige schat dodental op 2000
Proces in Spanje
Miljoenenschade bij
Vuurgevechten in Bastia
door nico
scheepmaker
brand in Zevenaar
TOP TIEN
BIJSTAND
HITLER
TIEN NEGERS
3
1975
29 AUGUSTUS
BINNEN- EN BUITENLAND
V R IJ D A G
Illustratie
uigen
uitjes
roïne
elicht
etten
chten
hand
I
I
(Van onze speciale verslaggever
in Lissabon, Henk Kolb)
LISSABON De Portugese mi
nister-president Vasco Goncalves
zal op korte termijn moeten aftre
den. Echter, hij zal zo verwach
ten politieke waarnemers in Lissa
bon een belangrijke rol blijven
spelen als lid van het driemanschap
dat de politieke macht draagt, èn
als opperbevelhebber van de strijd
krachten; een functie die hij als ver
goeding voor zijn aftreden toege
schoven zou krijgen.
(Van onze redacteur in Barcelona,
Robert Bosschart)
X
Verscherpt
uding
Omgekomen
4 ij
r
PINHEIRO DE AZEVEDO
aan-
Onafhankelijk Oost-
van
Een politieman schiet op demonstranten onder dekking van een militaire autobus
tijdens de manifestatie teleurgesteld op
de tram gestapt.
ekerke
Zeister
aatsen,
ran de
lebben
in on-
p van
rerval-
ist hij
reke-
Uit protest tegen het feit dat het
proces onder deze omstandigheden toch
plaatsvond, zijn tientallen politieke ge
vangenen gisteren in Spanje in honger
staking gegaan. Alleen al in de gevange-
De bom ontplofte 60 meter vóór de
grote Hercules C-130 van Amerikaan
se makelij, toen deze vaart zette om
op te stijgen. De piloot ging op zijn
remmen staan, maar de viermotorige
machine stond al in vlammen gehuld.
De bom was geplaatst in een afvoer
pijp van de landingsbaan.
Het vliegtuig vervoerde militairen
die gevochten hadden tegen marxisti
sche guerrillastrijders in de bergen
rond Tucuman, dat in het noordwes
ten van het land ligt.
weging pas van nationale betekenis zou
worden indien ze ook voor andere linkse
partijen zou openstaan. Ook zijn tradi
tioneel vermaan, dat er voor alles ge
werkt moet worden en er geen geweld
mag worden gebruikt, viel allerminst in
goede aarde bij de militanten, die door
hun eigen leiders, zoals Alvaro Cunhal,
juist in het openbaar op het gebruik van
geweld zijn voorbereid.
normale oppositie is gericht. Maar reeds
dezelfde dag werd die wet gebruikt om
de oplage in beslag te nemen van de
drie meest kritische opiniebladen in Ma
drid en Barcelona. Dat voorspelt natuur
lijk weinig goeds voor de verdere toe
passing ervan.
Een politieman schiet op demonstranten onder dekking van een militaire autobus in
Bastia op Corsica. Bij de schietpartijen kwamen twee politiemannen om het leven en
raakten zeker 12 gewond. 1
Hoe de situatie in Portugal werkelijk
ligt, vindt een treffende illustratie in het
volgende: omdat de president van de
republiek de voor communistische agita
tie verantwoordelijke vijf dé divisie op
non-actief heeft gesteld, ontvangt hij de
communistische partijleider Alvaro Cun
hal om daarvan uitleg te geven.
Het persbureau UPI meldt dat presi
dent Ford een formeel verzoek van Por
tugal heeft ontvangen voor Amerikaanse
bijstand bij het evacueren van ongeveer
300.000 vluchtelingen uit Angola. Woord
voerder Robert Funseth van het State
Department zei gisteren dat het verzoek
om bijstand aan Ford is gezonden door
de Portugese president Da Costa Gomes.
Volgens Funseth zal „onmiddellijk actie
worden ondernomen” om te voldoen aan
het verzoek. In principe is het verzoek
ingewilligd op een „humanitaire en niet-
politieke basis”.
De brand is vermoedelijk ontstaan bij
werkzaamheden aan de verwarming.
De schade loopt in de miljoenen gul
dens.
giste-
dt de
t bezit
vaarde
jn zin
;e ver-
(4 juli
ien el-
nanier
1 4867
incisco
ing in
tiefne-
men-
mogen
taaud»
in ge*
hitver-
dit nu
heeft
i deze
welijk.
eieren
it. Dit
erblijd
zeven
De brand nam kort na het begin zulke
vormen aan dat de brandweer van Ze-
venaar de assistentie van de korpsen uit
Arnhem en DÏdam moest inroepen.
President Da Costa Gomes is buiten
gewoon beledigd door de fluitconcerten
die hem om de oren bliezen toen hij de
30.000 aanhangers van het Eenheidsfront
tegen de Reactie bij hun demonstratie
van woensdagavond toeriep, dat hun be-
keizer
woes-
erleed,
;n, zo
maakt,
malige
e per-
onden,
oncur-
ie VS,
vering
il aan
tuigen
ruiden)
eesten
'iggen)
■n F16
.8 van
De-
oor de
wordt
itserse
.en 72
Tiger
er 1,2
kun-
:aat in
Socia-
i zich
viaag
ïn ook
lij een
n een
irbeeld
:n nog
waren
niet te
gebeu-
zeggen
jk in-
id van
De naar steeds nieuwe compromissen
tussen gematigden en pro-communisten
zoekende president Da Costa Gomes
schijnt, om de communisten te vriend te
houden, marinebevelhebber Pinheiro de
Azevedo als premier naar voren te wil
len schuiven een pro-communist van
meer opportunistische dan messiaanse
signatuur.
De gezagvoerder van. het Indonesische
schip had een bestand van drie dagen
bewerkstelligd tussen de strijdende par
tijen om voedsel en andere voorraden
waaraan grote behoefte bestaat, in de
hoofdplaats Dili aan land te brengen.
Portugese autoriteiten in Djakarta gaven
echter geen toestemming omdat zij
vreesden dat het lossen van rijst aanlei
ding zou geven tot nieuwe gevechten.
Toen het Indonesische vaartuig zich in
internationale wateren had teruggetrok
ken, barstte overigens de strijd weer
volop los.
De manifestatie heeft dan ook in ze
kere zin de verhoudingen tussen de wei
felende president en de communisten
verscherpt in plaats van verzoend.
va, de
Vladi-
unisti-
e leef-
ssische
?ndge-
irt en
•schei-
range-
oot zij
unisti-
el aan
haar
d van
grote mate van zelfbestuur in plaats van
de centralistische overheersing door de
Franse regering.
Sinds 1962 is verder de aanwezigheid
van de uit Algerije afkomstige Fransen,
die denigrerend „pieds noirs” (zwartvoe-
ten) worden genoemd, een probleem. De
laatste jaren is daar nog bij gekomen de
enorme toeristische exploitatie van het
eiland door buitenlandse hotelgiganten,
die bij de Corsicanen in elk geval scheve
ogen heeft gemaakt vanwege het ontbre
ken van een winstaandeel.
De ARC, die woensdag door de Franse
regering officieel verboden is verklaard,
is na jarenlang de Parijse drempels te
hebben versleten, overgegaan tot harde
acties. Daarbij zijn nu inmiddels in to
taal vier agenten om het leven gekomen
en is er grote schade aangericht door
diverse bomaanslagen.
Tijdens een bijeenkomst met een aan
tal Copcon-officieren (van de veiligheids
troepen), hun commandant Otelo de
Carvalho, de gematigde afgevaardigde
kapitein Vasco Lourengo en een aantal
vrienden van premier Vasco Gongalves
zou president Da Costa Gomes volgens
de goed geïnformeerde Jornal Novo bui
tengewoon kwaad zijn geworden. Met na
me vanwege de kritiek die de laatsten
op zijn rede zouden hebben uitgeoefend.
nissen van Madrid zijn dat ei 90, elders
zou de toestand navenant zijn Dit keer
is het echter hoogst onwaarschijnlijk dat
het Spaanse bewind gehoor zou geven
aan protesten in binnen- of buitenland.
Men vreest, dat de doodvonnissen dit
maal inderdaad voltrokken zullen wor
den. Niet alleen in het geval van Gar-
mendia en Otaegui, maar ook in een
komend proces tegen een vijftal leden
van de maoïstische FRAP, die beschul
digd worden van moord op een politie
agent te Madrid op 1 mei 1973.
Immers, de regering wil de terroristen
afschrikken die in de afgelopen maan
den een serie aanslagen pleegden op
agenten of andere personen in uniform
op verschillende plaatsen in Spanje, het
geen ten minste een dozijn dodelijke
slachtoffers eiste. Tot dan toe hadden
ETA-leden alleen tegenstanders gedood
in onverwachte vuurgevechten, of wan
neer er duidelijke persoonlijke motieven
jegens het optreden van het slachtoffer
bestonden.
Frankrijk is het meest gecentraliseer
de land van West-Europa. De Corsicanen
willen zelfbestuur. Dat zijn de ingre
diënten voor de moeilijkheden tussen
Corsica en Parijs. De Franse regering
heeft in juli een omvangrijk plan voor
de ontwikkeling van Corsica op econo
misch en cultureel gebied gelanceerd.
In de oude hoofdstad Corte zou zelfs in
1977 een eigen universiteit geopend wor
den. Maar een politieke autonomie ligt
niet in het verschiet.
politie
auwe-
erd op
orisme I
zonder I
unnen
ras het
iuidaf-
week
opgé-
reyten
Frans I
tomen,
apart-
Frank-
Afrika I
iwélfj-l
Viet- I
De maatregel is genomen wegens de
ernstige botsingen tussen politie en vrij
heidsstrijders. De Franse regering heeft
niet bekendgemaakt waar de prefect en
onderprefect van worden beschuldigd.
Intussen zijn er op Corsica zware
politieversterkingen aangekomen. Gister
middag kwam een eenheid parachutisten
op het eiland aan alsmede twee eenhe
den tanks en politiemannen van de spe
ciale anti-terroristenbrigade.
TUCUMAN. (Reuter en DPA)
Vóór een taxiënd vliegtuig van de
Argentijnse luchtmacht is gisteren
een bom ontploft, waardoor het in de
brand vloog met 114 manschappen
aan boord, zo is van militairen verno
men.
Hoe kritiek de situatie op Corsica
inmiddels geworden is, valt af te leiden
uit de mededeling van de Franse minis
ter van binnenlandse zaken, Michel Po-
niatowski, die gisteren aankondigde dat
het Franse leger ingezet zou worden als
dat nodig mocht zijn.
Het persbureau AFP meldt dat inter
nationale waarnemers, die het proces in
Burgos hadden willen bijwonen doch
niet werden toegelaten, in een gezamen
lijke verklaring uitdrukking aan hun
„verbazing en verontwaardiging” hebben
gegeven. De waarnemers vertegenwoor
digen het verbond van democratische
juristen, de internationale federatie voor
de rechten van de mens, Amnesty Inter
national en de internationale commissie
van juristen- De waarnemers zeggen in
hun verklaring niet veel waarde te
hechten aan het argument van de ge
rechtelijke autoriteiten dat er „geen
plaats” voor hen in de zaal meer was.
Volgens de waarnemers waren de auto
riteiten geruime tijd tevoren van hun
komst op de hoogte gesteld.
De prefect van Corsica, Gabriel Gilly,
en de onderprefect an Bastia, Jacques
Guerin, zijn gisteren uit hun functies
ontheven, zo is van het Franse ministe
rie van buitenlandse zaken vernomen.
ZEVENAAR (ANP). In drie kwar
tier tijd is gisteren in Zevenaar het
voormalige Juvenaatsgebouw volledig
afgebrand. Enkele honderden leerlingen
en onderwijzend personeel die op het
moment van het uitbreken van de brand
het gebouw - waarin nu een vormings
centrum is gevestigd - gebruikten, kon
den zich allen in veiligheid stellen.
mja is
■k een
onden.
wilde
it niet
ar de
e siga-
g wa-
zijn al
Met dit optreden brengen die extre
misten ook de voorzichtiger politieke
oppositie in Spanje in moeilijkheden.
Onder druk van de politie en de uiterst
rechtse vleugel van het regime stelde de
regering woensdag de nieuwe anti-terro-
rismewet in, die officieel niet tegen de
AMSTERDAM (ANP). Een 36-jari-
ge man uit Amsterdam wordt ervan
verdacht gisterochtend zijn 33-jarige
echtgenote bij een ruzie in hun woning
op de Bloemgracht te hebben gedood. De
vrouw is vermoedelijk gewurgd.
Gisterochtend vond in een kazerne
nabij Burgos (Noordwest-Spanje) in 5,5
uur de zitting plaats van de eerste
krijgsraad tegen terroristen sinds de
nieuwe strafwetgeving in werking trad-
Hoewel deze niet van toepassing is op
dit proces het gaat om een moord op
een sergeant van de Guardia Civil, Gre
gorio Posadas, die op 3 april 1974 ge
pleegd werd heeft zij de sfeer wel
verscherpt.
Stel dat de dringende noodzaak be
stond om ook de tien belangrijkste
blanken uit de Nederlandse geschiede
nis op een rijtje te zetten, wie zouden
dat dan zijn? Ik heb er lang over
nagedacht, en een lijst van tien Neder
landers samengesteld van hen die voor
mijn gevoel het gezicht van Nederland
ofwel naar binnen ofwel naar buiten
toe het meest hebben bepaald. Ik geef
toe, het is een strikt persoonlijke keu
ze, bovendien is tien wel erg weinig
(daardoor viel Johan Cruijff net af,
samen met koningin Wilhelmina, want
het kan raar lopen in de wereld van
de lijstjessamenstellers), maar ja, de
regels van het spel eisen nu eenmaal
tien mensen en niet meer. Hoe dan
ook, Nico*s Tiental ziet er als volgt uit.
Rembrandt, Willem van Oranje,
Hendrick de Keyser, Erasmus, Hugo de
Groot, Multatuli, ir. Lely, Spinoza, An
ne Frank en Piet Lieftinck.
Pas enkele uren na het gebeurde
werd officieus meegedeeld dat min
stens vijftien mensen waren omgeko
men. Nóg later werd gezegd dat dit
slechts vier of vijf inzittenden waren.
Er zouden minstens 96 gewonden
zijn.
Volgens de zegslieden is gebleken
dat de snelle reflex van de piloot
blijkbaar het leven van de meeste
Inzittenden heeft gered. Het vliegveld
Benjamin Matienzo, aan de rand van
de stad San Miguel de Tucuman,
werd onmiddellijk door militairen af
gezet. De provincie Tucuman ligt on
geveer 1300 km van Buenos Aires.
Eergisteren citeerde ik Lerone Ben
nett jr. in Ebony. Hij schreef ook iets
over de huichelachtigheid van die
Amerikanen, die zo van harte bereid
bleken de Vietnamese vluchtelingen in
hun gemeenschap op te nemen. Niet
iedereen was natuurlijk zo bereidwillig,
maar toen verklaarde president Ford
meteen ferm dat hij „verdomde
kwaad” (damned mad) daarover was.
Bennett schrijft blij te zijn dat Ford
eindelijk eens verdomde kwaad was
geworden nadat hij in zijn politieke
carrière van 27 jaar nooit iets van zijn
kwaadheid had laten blijken over de
behandeling van de negers in Amerika.
Bijvoorbeeld over de opvang van de
Amerikaanse negersoldaten die uit
Vietnam terugkwamen. Aldus Bennett.
Het is intussen wel curieus te lezen
(in The Guardian van deze week), dat
het percentage Vietnamese vluchtelin
gen in de Verenigde Staten dat bij de
overheid om bijstand heeft aangeklopt
(9 percent), kleiner was dan het per
centage (11 percent) van de gewone
Amerikanen dat in dezelfde tijd om
bijstand heeft gevraagd. Alleen, wat is
de betekenis van zoiets? Komen ze
makkelijker aan de kost? Zijn ze met
minder tevreden? Weten ze meer van
aanpakken? Of zijn ze te schuw om, te
vragen?
DARWIN- (AP en UPI) In het
Noordaustralische Darwin zijn gisteren
de Portugese vredesonderhandelaar ma
joor José de Oliveira en het hoofd van
het Zuidoostaziatische Rode Kruis André
Pasquier aangekomen na een bezoek aan
Portugees Timor.
De leider van de Corsicaanse ARC, de
„Actie voor de Wedergeboorte van Cor
sica”, Edmond Simeoni, is door de recht
bank voor staatsveiligheid in Parijs in
staat van beschuldiging gesteld. Simeoni
organiseerde de bezetting van een wijn
gaard van een Algerijnse Fransman vori
ge week vrijdag in de buurt van het
plaatsje Aleria. Bij de bezetting van de
boerderij op de wijngaard waar leden
van de ARC vier Noordafrikanen gijzel
den, werden twee politieagenten in een
vuurgevecht gedood.
Simeoni wordt ervan beschuldigd
„aanvoerder te zijn van een gewapende
bende die vecht tegen de Franse staat”.
Hij kan daarvoor ter dood veroordeeld
worden.
Ongeveer 50 demonstranten hebben
gisterochtend het consuiaat-generaal van
Spanje in Düsseldorf twee uur bezet
gehouden uit protest tegen de nieuwe
Spaanse wet tot bestrijding van het
terrorisme.
radio met Dili in contact te komen”,
.aldus Pasquier.
Een Australische technicus, die enkele
weken op Timor is geweest, schatte het
aantal doden tot dusver op 2000. Zeker
500 slachtoffers zouden bij straatgevech
ten in Dili zijn gevallen. Voor zover hij
de situatie kon overzien was 80 percent
van het eiland in handen van de Demo
cratische Unie van Timor (UDT). Dili
zou in handen zijn van het Revolutio
nair Front voor
Timor (Fretilin).
Hebt u woensdagavond Adolf Hitler
gezien in „Triumph des Willend’? En
beviel-ie? Hoe vond u hem als rede
naar? Een half jaar geleden was de
Israëlische schrijver Ephraim Kishon
in ons land, om een nieuw boek van
zichzelf te introduceren. („Moet alles
wat u schrijft tot de satire worden
gerekend?”, vroeg een der aanwezigen,
en hij antwoordde: „Ik hoop het wel”).
De politiek maakt intussen een inte
grerend bestanddeel uit van zijn satire;
zo had hij in een van zijn columns
voorgesteld om Palestijnse terroristen
bij gevangenneming wel ter dood te
veroordelen maar het vonnis niet uit te
voeren, totdat andere Palestijnen zich
aan een volgende gijzelingsactie van
dezelfde aard zouden wagen. Het dood
vonnis als tijdbom dus.
Maar daar wil ik het nu niet over
hebben, Kishon vertelde toen dat ver
moedelijk niemand ter Wereld een even
grote verzameling grammofoonplaten
met Hitlers redevoeringen had als hij.
Hij had ze nauwkeurig bestudeerd en
ontdekt dat ze tot aan 1941 nog samen
hangend en logisch in elkaar zaten,
maar dat het jaar 1941 kennelijk een
keerpunt was geweest in Hitlers psy
che, omdat zijn redevoeringen vanaf
die tijd trekken van waanzin vertoon
den. Ik meld het maar even. Woensdag
was Hitler nog in zijn beste doen, in
1934. We hadden dus niet te klagen.
Om het onderwerp Ebony nu maar
meteen af te handelen, vertel ik ook
maar even dat dit maandblad voor de
Amerikaanse neger in het speciale au
gustusnummer een lijst heeft opgesteld
van de tien belangrijkste negers in de
Amerikaanse geschiedenis. Het zijn Ri
chard Allen (1760-1831), die de Free
African Society stichtte; Harriet Tub
man (1826-1913), die veel voor de sla
ven deed; dr. Martin Luther King
(1929-1968), Nobel-prijswinnaar voor de
vrede in 1964; Frederick Douglas (1817-
1895), die voor de afschaffing van de
slavenhandel streed; Booker T. Was
hington (1856-1915), die veel voor de
opleiding van de negers deed; Marcus
Garvey (1887-1940), die het zelfbewust
zijn van de negers opvijzelde; dr. Mary
McLeod Bethune (1875-1955), onder
meer adviseuse van president Roose
velt; dr. William J. B. Dubois (1868-
1963), oprichter van de NAACP; Hon.
Elijah Muhammad (1897-1975), stichter
van de Nation of Islam; en Thurgood
Marshall (1908-.rechter bij het
Hooggerechtshof.
(Van onze redactie buitenland)
BASTIA De situatie op Corsica bleef gisteren gespannen nadat in de
ochtend bij vuurgevechten tussen demonstranten en politiemannen twee
agenten gedood werden en meer dan 12 gewond raakten. Een gedeelte van
de stad Bastia werd afgezet terwijl de politie een speuractie ondernam
naar de demonstranten die bij de vuurgevechten betrokken waren.
De politie trof het stoffelijk overschot
van de vrouw aan op een bed, nadat zij
door de advocaat van de echtgenoot was
gewaarschuwd. De man zat in de woon
kamer op een stoel.
Het echtpaar was in een echtschei
dingsprocedure gewikkeld. De woning
was volgens de politie aan de vrouw
toegewezen. De man had bevel gekregen
het huis te verlaten. Toen het drama
zich af speelde was het zoontje van het
echtpaar naar school.
BURGOS Het Spaanse bewind
heeft zijn nieuwe campagne tegen
het terrorisme hard ingezet met het
uitspreken van twee doodvonnis
sen. Aangezien dit samenvalt met
een verscherping van de houding
der machthebbers tegenover de
politieke oppositie en de kritiek op
hun beleid, vreest men, dat de
nieuwe strafwetgeving, die woens
dag van kracht werd en officieel
alleen tegen het terrorisme is ge
richt, haar doel voorbij zal schieten.
Het voornaamste punt waarvoor de
ARC sinds haar oprichting zestien jaar
geleden aan het strijden is met de rege
ring in Parijs, is het verkrijgen van een
Een Indonesische onderzeebootjager
die probeerde voedsel te brengen naar
Portugees Timor en daar vluchtelingen
op te halen, heeft zich op last van de
Portugese autoriteiten teruggetrokken,
zo is in diplomatieke kringen in Djakarta
vernomen.
De krijgsraad veroordeelde de jonge
Basken José Antonio Garmendia en An-
jel Otaegui tot de doodstraf, respectie
velijk als dader en medeplichtige in
de koelbloedige moord op sergeant
Posadas, die onverwacht in zijn auto
met een kogelregen om het leven was
gebracht (kort na die moord eiste de
Baskische onafhankelijkheidsorganisatie
ETA inderdaad de verantwoordelijkheid
op voor deze „wraakactie wegens het
optreden van de Guardia Civil”).
De verdediger vroeg vrijspraak omdat
hij de beschuldigingen niet bewezen
acht. Hij onderstreepte dat de aanklacht
vooral berust op een „bekentenis” van
Garmendia, die toen evenals nu
geestelijk geheel gestoord was. Bij het
vuurgevecht dat aan zijn arrestatie
voorafging, was Garmendia namelijk
door een kogel in het hoofd geraakt,
hetgeen zijn hersenen beschadigde. Na
dien werd hij vier maanden lang in
volstrekte afzondering gevangen gehou
den. Op grond van medisch onderzoek
zegt de advocaat dat Garmendia geeste
lijk gebroken en niet meer toerekenings
vatbaar is.
Inmiddels vervalt het Eenheidsfront al
weer. Niet alleen hebben belangrijke
radicaal-linkse partijen er vanaf het be
gin niet aan deelgenomen, gisteren zijn
de „Eerste-Meibeweging” en de in links
intellectuele kringen invloedrijke Portu
gese Revolutionaire Partij uitgetreden.
Reden: het Eenheidsfront dient slechts
de bourgeoisie. De militanten van de
PRP en de Eerste Mei zijn dan ook nog
Oliveira, die niets over de toestand op
Timor wilde loslaten, heeft twee onder
handelaars achtergelaten op het eiland
Atauro, waar de regering van Portugees
Timor zich heeft gevestigd. Deze twee
mensen zullen gaan proberen een be
stand te bewerkstelligen tussen de par
tijen op Oost-Timor.
André Pasquier verklaarde bij
komst in Darwin dat de Portugese gou
verneur Limos Peres momenteel niet
meer kan doen dan „gissen naar wat er
op Timor gebeurt”. „Hij probeert via.de
