Veel belangstelling voor NPO-repetitie Audrey filmt weer Rus winnaar vocalisten concours Ukko goed voorbeeld Beiaardconcours van textielkunst BESTE VAN DOOR FORSYTH BELOOFDE DRIE VERHALEN Arnhem Gestolen kunst opgespoord Hermus en Van Dijk maken er iets van Veel premières Filmweek g IN DEN BOSCH „Een vuile egoïst” Franse salonkomedie NEOPOSITIVISME van IN DE SOCIALE WETENSCHAPPEN IN ITALIË WIJ ONTVIBGEB Met de Spray de wereld rond „Mythisch theater” in Spaarnekerk „De honden de oorlog" MAANDAG 8 SEPTEMBER KUNST 1975 ■o i t w* Mln 8 t w PWp-fesé i O i J tilde men daar niet zo zwaar loes. JAC HEIJER P. ZWAANSWIJK. is door Cara Polet. W. Boekenboeken boekenboeken boekenboeken! boekenboekenbockenboel boeken boekenboekenboel boeken boekenboeken boel Seizoen in Concertgebouw kreeg joyeuze opening twintig voor Twee Zwarte Beertjes van Mary Stewart: „De Storm” en „Liefde komt terug”, twee onschuldige romannetjes. MEULENHO FF-NEDERLAND Hans Koning: „In liefde en dood”, een roman, die zich afspeelt tegen de achtergrond van de boerenopstand in het He de France in het midden van de veertiende eeuw: een liefde, tussen twee jonge mensen die opbloeit te midden van opstanden en intriges. AMSTERDAM (ANP). Zaterdag 20 september wordt in Amsterdam het bei aardconcours 1975 gehouden, waarbij de deelnemers het carullon van de Wester- toren bespelen. Het concours, dat wordt georganiseerd door de Nederlandse klok- kenspelvereniging, begint om 13.30 uur. De jury bestaat uit Bernard Winsemius, Ewald Kooiman (beiden uit Amsterdam) en Hein de Ligt (Velsen). De politie had de werken in Zwitser land opgespoord. Via tussenpersonen, die zich als eventuele kopers voordedeA, was men er in geslaagd de schilderijen naar Italië terug te krijgen. In een bar in Rome werd vrijdag de „koop” gesloten, hetgeen resulteerde in de arrestatie van vier mannen. (Van onze correspondent) DEN BOSCH. Een Russische zan ger, de bas-bariton Wladimir Pankratov, is de onbetwiste winnnaar geworden van het 22ste Internationaal Vocalisten Con cours, dat door de Stichting ’s-Hertogen- bosch Muziekstad werd georganiseerd. In een overvolle aula van het provinciehuis in Den Bosch kreeg hij niet alleen een daverend applaus toen hij zaterdag in de finale zong, maar mocht naderhand bo vendien horen, dat hij in zijn categorie de eerste prijs had gewonnen, maar ook als beste zanger van het concours de grote prijs van de stad ’s-Hertogenbosch naar zijn vaderland mocht meenemen. HAARLEM. Het Haarlemse Concertgebouw, de alom in den lande door diri genten, orkestmusici, zangsolisten en koorzangers geroemde muziektempel, hield zaterdag tot 5 uur voor de eerste keer in zijn geschiedenis open huis. juiste blijspeltoon te treffen, die de niet erg duidelijke intrige van het stuk meestal doet vergeten. Regisseur Coen Flink, decorontwerper Chiel de Meij en costumier Ber van Hirtum hebben tradi tioneel, maar degelijk vakwerk afgele verd. Toch vraag ik me af of er geen betere voertuigen te vinden zijn voor talenten als Hermus en Van Dijk. Het is gebruikelijk in de „vrije sector” zich af te zetten tegen het gesubsidieerd toneel, maar toch hebben beide spelers juist daar het toppunt van hun kunnen laten zien. „Een vuile egoïst” is daarmee ver geleken maar een flauwe afschaduwing. Ingmar Bergman schreef een to neelstuk voor de T.V., dat later ook als film in de roulatie werd gebracht: „Scènes uit een huwelijk” en vertaald Georges Simenon: „De weggelopen merrie”, een roman uit de Ameri kaanse periode van de schrijver, en die zich afspeelt op en om een ranch in Amerika. HAARLEM. Vanavond gaat in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag een nieuwe „vrije produktie” van Joop van den Ende in première: „Een vuile egoïst’’ van Frangoise Dorin met Guus Hermus in de hoofdrol. Zondagavond was het stuk al te zien in de Haarlemse stadsschouwburg bij wijze van generale repetitie, die goed overkwam bij het pu bliek. Daarvoor staat niet zo zeer het stuk borg als wel het ontspannen, men selijke spel van Guus Hermus en de komische noot die Ko van Dijk op zijn onnavolgbare manier er doorheengooit. Peter Benchley: „De zomer van de witte haai”, een roman over de aan wezigheid en de geheimzinnige drei ging van een witte haai in een bad plaats op Long Island. Na de eerste signalering zijn er al twee slachtof fers gevallen en dan is het hoog tijd de strijd aan te binden. H. NELLISSEN-BLOEMENDAAL Marjan van Beek: „Een kwestie van taktiek”, een leesboek over aktie en andere zaken. Een soort politieke roman, waarin min of meer de vraag ligt opgesloten of als schrijven aktie kan worden, het omgekeerde ook mo gelijk is, of wel: kan een boek men sen aktiveren?” mede door de affiches met informaties, ontworpen door de geestdriftig werkende informatrice Lany van Schaik, die ook een prijsvraag voor deze dag bedacht. Honderden muziekvrienden, van kleu ters in de eerste prille jeugdjaren tot hoogbejaarden, de meest vertrouwd met het Concertgebouw, maar ook „nieuwe lingen”, werden in de hal ontvangen. Hun aandacht richtte zich in de mor gen eerst op het Noordhollands Philhar- monisch Orkest, dat onder leiding van de dirigent André Vandernoot in de grote zaal een openbare repetitie hield. De balletmuziek voor het toversprookje „De Vuurvogel” van Stravinsky werd onder handen genomen, wat geen sine cure is. Er werd in spanning naar de verrichtingen van dirigent en orkest door zeer veel toehoorders gekeken en geluisterd. Zij weten nu, dat toveren met muziek óók geleerd moet worden. In de hal stond een vleugel en daarop speelde na de orkestrepetitie de bekende HET VERHAAL GAAT, dat Fre derick Forsyth ooit gezegd heeft slechts drie boeken te zullen schrij ven, maar dat die drie dan ook stuk voor stuk best-sellers zouden worden. De man heeft kennelijk een profeti sche blik. Na „De dag van de Jak hals’’ en „Geheim dossier: Odessa” lijkt zijn nieuwste boek, „De honden van de oorlog", hard op weg eveneens een groot succes te worden. De plot is vrij simpel. Een Londense magnaat ontdekt dat er platina te winnen is in een uit gemergeld W estaf rikaans dic- tatuurlandje. Hij houdt die ontdek king voor bijna iedereen geheim en neemt een huursoldaat in de arm om het vuile werk te doen: de dictator en de zijnen moeten uit de weg geruimd worden en vervangen door een stroman, die de magnaat in staat moet stellen als enige van de platina- vondst te profiteren. BERT BAKKER-DEN HAAG Ken Kesey: „En ééntje zag ze vlie gen”. De hoofdpersoon is een „zware” jongen, die in een verbeteringsge- sticht is opgesloten. Het leven daar beu, stimuleert hij krankzinnigheid om op die manier in een psychiatri sche inrichting geplaatst te worden, waar hij dacht een gemakkelijker en vrijer leventje te kunnen gaan leiden. Niets is minder waar. Hij zette de hele zaak op stelten om te vechten tegen de machtswellust van het hoofd van de afdeling, „Big Nurse”. Alan W. Watts: „een herdruk van „Zen-Boeddhisme”; oorsprong, en his torische achtergrond, grondbeginselen en beoefening. nier waarop Shannon zich beweegt en overal met hetzelfde gemak op de gebieden van de „haute finan ce", de sex, de spionage, de politiek enzovoorts, slaat mij met een rampza lig minderwaardigheidsgevoel. Toch blijft „de honden” een boek dat in zijn genre tot de beste gere kend moet worden. Forsyth maakt een voortdurend slim gebruik van feiten, die bij veel mensen ongetwij feld een „Aha-Erlebnis” zullen oproe pen: de manipulaties van het groot kapitaal via de politiek, de politieke strijd om de macht in een derde wereldland, de almacht van het Afri kaanse dictatortje, de genadeloosheid waarmee mensen gemanipuleerd wor den terwille van de poen en de gretigheid waarmee zij zich, terwille van hetzelfde doel, laten manipule ren. Mijn grootste bezwaar tegen For syth is eigenlijk, dat hij al deze feitelijkheden romantiseert op een manier, die in de richting gaat van eind goed al goed; de bedrieger be drogen en: ondanks alle hardheid in deze wereld is er nog hoop, vrienden. PETER WOLFSBERGEN VERHALEN van zeezeilers met hun romantiek en avonturen slaan altijd aan. Vooral de histories van mannen, die in hun eentje in een zeilboot rond de wereld voeren, appe- leren kennelijk aan de zwerversdrang van de ’’thuisblijvers”. Zo is het niet verwonderlijk, dat de geschiedenis van Joshua Slocum, die aan het eind van de vorige eeuw in drie jaar en twee maanden de wereld rondde, zijn vijfde druk beleeft. Nu onder de titel "Met de Spray de wereld rond”. Uit geverij De Boer-Maritiem. HAARLEM. De twee leden sterke toneelgroep Temps Fort Theatre pro beert met „Ukko", gebaseerd op een Finse mythe, het publiek tot de heront dekking van oergevoelens te brengen, tot het besef dat iets gemeenschappelijks in ons leeft dat terug gaat tot het begin van ons menselijk bestaan. Ook gods- BRUNA-UTRECHT Een heruitgave van de laatste, en naar veler mening, de beste roman van Frans Coenen: „Onpersoonlijke herinneringen”, De geschiedenis van het huis in Amsterdam aan de gracht, het museum Willet-Holthuy- sen, waar hij jarenlang conservator is geweest. Het is gebruikelijk dat vrije producen ten hun voorstellingen enige tijd uit proberen alvorens een echte première te geven. Bij de voorpremière heeft de schouwburg de producent geen uitkoop som te betalen, maar kan de opbrengst delen. Het publiek echter merkt er wei nig van. Als zo’n proefvoorstelling niet als zodanig wordt aangekondigd en het publiek toch de gebruikelijke toegangs prijs betaalt, is dat niet helemaal eer lijk. Ik schrijf er dus toch maar over. „Een vuile egoïst’’ is een typische conversatiecomedie van Fransen huize. Het gaat over een middelbare vrijgezel die het zich financieel kan veroorloven met huisknecht en keukenmeid een ge makkelijk ingericht bestaantje te leiden. Hij verzet zich met hand en tand tegen de intriges van zijn moeder en een vriendin, de ex-vrouw van zijn huisarts, om hem te laten trouwen met die vrien din. De koppelpogingen dreigen mis te lopen, als ook de aantrekkelijke stief dochter van zijn zuster het huis be treedt. Maar de vrijgezel wijst dok haar de deur, zelfs al is hij eventjes verrukt van het feit dat ze verliefd op hem is. De regelmatige maaltijden met de plaat selijke pastoor en de prettige „samen werking” met zijn huisknecht zijn deze „vuile egoïst”, die goed wil zijn zonder gestoord te worden, kennelijk voldoende. Hoewel het licht reactionaire stuk nog maar enkele jaren oud is, geeft het de indruk zeer belegen van inhoud en vorm te zijn. Gebabbel in een salon, dat het heel en al moet hebben van het toneel spel van de acteurs. Guus Hermus en Ko van Dijk is het zeker toevertrouwd daar iets van te maken. Hermus is zelfs in staat de onnozele slotmonoloog zo te brengen dat hij iets van ontroering kan overbrengen. Met de andere spelers weet hij de WAT ZINTUIGELIJK waargeno men en vastgesteld kan worden moe ten we slechts aanvaarden. Zo zou het positivisme, het wijsgerige stelsel waarvan Auguste Comte als de grondlegger wordt gezien, in het kort kunnen worden omschreven. Voor Rembrandt staan thans de vol gende films vast: Royal Flash van Ri chard Lester (Engeland), Jaws van Ste ven Spielberg (Verenigde Staten),, Cal- fornia Split van Robert Altman (VS), Love and Death van Woody Allen (VS), Zig Zig van Laszlo Szabo (Frankrijk), Pas de Probleme van Georges Lautner (Frankrijk), Dokter Pulder zaait papa vers van Bert Haanstra, het land van de grote belofte van Andzej Wajda en Heb Medelij Jet van Frans Weiz. In Luxe worden ongeveer films vertoond, die speciaal voor de filmweek naar Nederland worden ge bracht. De selectie is in handen van Hans Saaltink. Voor de volgende films staat inmiddels de vertoning vast: Hester Street van Joan Micklin (VS), Elegie voor een ruzie van Suzuki (Japan), Vase des Noces van Thierry Zeno (Belgie), LTpertant c’est d’aimer van A. Zulwaski (FrankrijkVue la Fete commence van B. Tavenier (Frankrijk), Mr. Brown van Roger Andrieux (Frankrijk). Bij uitgeverij Van Gennep in Am sterdam is een dikke bundel versche nen getiteld „Het neopositivisme in de sociale wetenschappen, analyse, kri tiek en alternatieven”. Centraal the ma is de kritiek op het neopositivisti- sche model, waarvoor samensteller L. W. Nauta gebruik heeft gemaakt van de teksten van een tiental weten schapsmensen uit West-Duitsland, Frankrijk, Amerika, Oostenrijk, Zwe den en Engeland. Door de rangschik king zijn de artikelen niet alleen thematisch met elkaar verbonden, maar gaan ze ook uitdrukkelijk op elkaar in. Uitgangspunt in het model zijn de teksten van Ernest Nagel en Rolf Klima. Alfred Schütz, Jürgen Haber mas, Gerard Radnitzky, Karl-Otto Apel, Peter Winch, Ernest Gellner, Pierre Bourdieu en Klaus Holzkamp stellen tegenover Nagels neopositivis me en Klima’s rationalisme hun ge zichtspunten. Een vertalerscollectief (vertaler èn supervisor) stelde, duide lijk nö lang wikken en wegen, de Nederlandse teksten samen. Een unieke bundel voor de sociale weten schappen in de wat dit opzicht stief moederlijk bedeelde Lage Landen aan de Zee. Het plan hiervoor was al een tijd geleden bij directeur Peter Lohr opgeko men. Al spoedig werd het een gespreks onderwerp voor alle medewerksters van het Concertgebouw, die ellen op hun beurt met voorstellen kwamen voor de programmering van een open-huisdag en vooral ook voor het karakter er van. Het werd gauw duidelijk, data ange- stuurd moest worden op een muziekdag, evenwel niet een dag van officiële con certen, maar van informeel musiceren, zowel door beroeps- als amateur-musici. „De medewerking, die wij van hen ondervonden’’, zo vertelde bedrijfsleider Karei Baart, „was geweldig. Wij konden volop aan de slag gaan, een programma opstellen en onze gedachten laten gaan over de aankleding van het ontvangst- centrum: de hal en de stalletjes, kraampjes en tafels en een compleet buffet”. Inderdaad is de hal tot een joyeus centrum gemaakt, kleurig en gezellig, ROME (REUTER-AFP). De Itali aanse politie heeft zeven schilderijen met een geschatte waarde van acht mil joen gulden achterhaald die vorig jaar juli in San Remo werden gestolen. Het zijn werken uit de 15e, 16e en 17e eeuw, waaronder „Dominicaan aan lessenaar” van de 17e eeuwse Spaanse schilder Francisco Zurbaran. AMSTERDAM (ANP). De tiende internationale filmweek Arnhem wordt gehouden van 25 september tot en met 1 oktober. Het programma wordt verdeeld over de zes Arnhemse bioscopen. In de theaters Rembrandt en Luxe zullen on geveer dertig films hun Nederlandse Premiere beleven. De Duitse bas-bariton Heiner Eckels kreeg een tweede prijs in deze categorie, terwijl een aanmoedigingsprijs werd uit gereikt aan de Bulgaarse bas Vassileff Assen. Bij de tenoren was helaas de kwaliteit niet zo geweldig. De jury be sloot daar geen eerste prijzen aan te wijzen, maar kende aan twee zangers een tweede prijs toe. Zo mocht de coun ter-tenor Andrew Dalton uit Australië een tweede prijs in ontvangst nemen en was er een tweede prijs voor de West- duitse zanger Frieder Lang. Bij de sopranen waren weer alle prij zen aanwezig. De eerste prijs ging naar de Amerikaanse Maria Venutti en een tweede prijs naar Alicja Swiateck uit Polen, terwijl ook Christiane Baumann uit West-Duitsland een tweede prijs kreeg. Bij de alten-mezzo-sopranen ging de eerste prijs naar de Engelse Patricia Price, terwijl Maria Laferrière uit Cana da een tweede prijs mocht ontvangen, evenals Nina Terentieve uit Rusland. Voor de Nederlandse zangeres Annetta Andriessen was een aanmoedigingsprijs door de jury vastgesteld, waarmee deze vocaliste de enige Nederlandse was die nog in de prijzen viel. Oorspronkelijk hadden zich voor dit 22e Internationaal Vocalisten Concours 80 kandidaten aangemeld. Van hen kwa men er 72 op, van wie er 41 reeds sneuvelden in de voorselecties. „Ik ben er bijzonder blij mee te kunnen filmen”, vertelde Audrey Hepburn die voor de eerste maal sedert acht jaar weer in een film te zien zal zijn. Samen met Sean Connery (James Bond) speelt ze onder regie van Richard Lester in „Robin and Marian”. Overigens blijkt de lege Spaarnekerk een ruimte die uitstekend geschikt is voor dergelijk theater. Zolang de kerk ongebruikt is en niet afgebroken wordt, zou de Toneelschuur er meer van derge lijke zaken kunnen brengen. Voor „Uk ko” bleek zaterdagavond een verrassend grote belangstelling; er waren zo’n twee honderd mensen gekomen. JAC HEIJER middags was er sprake van klank-sterkte-situatie toen Ook met dit boek toont Forsyth weer aan dat vakmanschap meester schap is. Alle elementen die zijn vorige romans kenmerkten zijn erin terug te vinden: een voortdurende spanning en het vermogen om reali teit en eigen inbreng dusdanig in elkaar te doen overgaan, zo gecompo neerd, dat je voortdurend de indruk krijgt een feitenrelaas te lezen in plaats van een roman. Toch is „De honden van de oorlog” verschenen bij Bruna) naar mijn smaak niet het beste van Forsyths drietal. Hoewel het tot in de kleinste details beschrijven van een „operatie” juist onderdeel uitmaakt van Forsyths succes, doordat het zijn verhalen zo veel echtheid meegeeft, vind ik het middendeel van dit boek verreweg het langste te zeer uitgesponnen. Soms krijg je de indruk dat For syth persoonlijk rekening en verant woording af moet leggen over elk uitgegeven dubbeltje tegenover zijn accountants, in dit geval de lezers. Het geeft weleens wat teveel van het goede. Een ander bezwaar vind ik dat de hoofdpersoon, de huurling Cat Shan non, er ondanks alle schijn van ma terialisme in feite toch wel een idea listische levensvisie op na houdt. Hij blijkt er in de loop van het verhaal zijn eigen plannetjes op na het hou den, wat voor een vrij verrassende ontknoping zorgt die echter nauwe lijks in overeenstemming te brengen is met de feiten zoals die zich keer op keer aan ons voordoen. Bovendien vind ik Shannons capa citeiten wel onwaarschijnlijk groot. Ik beweer niet ook maar iets te weten van de vaardigheden die „de” huursoldaat kenmerken, maar de ma- diensten zijn daarop gebaseerd en hante ren rituelen om hun aanhangers in het oerbesef te bevestigen. Sommig theater is aan rituelen ver want maar heeft een ernstige handicap in zoverre dat z’n publiek niet altijd (meestal niet) uit gelovige volgelingen bestaat. Ritueeltheater komt alleen goed over, wanneer regisseur, spelers en tech nici precies weten wat ze doen en hun middelen met evenwicht en overwicht toepassen. Ik betwijfel of Temps Fort Théatre al zover is. Nu was de aankleding van de uitvoering in de Spaarnekerk zaterdag avond perfect. De twee spelers dragen fantastische costuums van donkerbruine gewatteerde stof, waarvan de driehoeki ge vormen aan primitieve sculpturen doen denken. Op het speelvlak staan verder een godenbeeld, een rechthoekig schild met speer en een compleet schip, dat herinnert aan de vikingen, alledrie uitgevoerd in dezelfde bruine stof met rood afgezet. Het ensemble had zo op de tweejaarlijkse textielkunst-tentoonstel- ling in de Vlees- en Vishal van het Frans Halsmuseum geëxposeerd kunnen worden. Ook de klanken en zelfgevonden woorden die de spelers voortbrengen pasten goed bij de bedoelingen. Maar de mise-en-scene, de bewegingen en de sta tische belichting schieten toch wel te kort. Niet goed duidelijk wordt waartoe ze dienden. Dat het geheel bijzonder traag verloopt hoeft op zich geen be zwaar te zijn als de verrichtingen van de spelers ondanks alle duistere geheim zinnigheid een eigenzinnig leven gaan leiden. Bij mij althans is dat niet over gekomen; ik kreeg eerder de indruk dat de beide mythologische figuren alleen maar bezig zijn geweest uiteindelijk hun handschoenen uit te trekken, waarna de wederzijdse herkenning plaats vindt. Beide figuren beelden een godin uit en een tovenaar. Merkwaardig genoeg was het verschil van geslacht alleen uit de stemmen op te maken, niet uit de cos tuums en evenmin uit het gedrag. Waar uit de pogingen tot toenadering beston den en het waarom daarvan werd mij niet duidelijk. Het programmablaadje dat alles kon verklaren was al uitver kocht toen ik ruim tevoren de kerk in kwam. Haarlemse pianist Alwin Bar onder on vermijdelijk geroezemoes toch wel hoor baar als extra-intermezzo een Impromp tu en een Ballade van Chopin. Na hem werd de vleugel tot klinken gebracht door de vijf tien-jarige Bernd Brackman, die een voor zijn leeftijd verbluffende prestatie leverde met virtuoze vertolkin gen van pianowerken van Rachmaninof en Turina. De blokfluit van de vaardige René Strunk had het moelijker om zich zelfs met maximaal geluidsvolume te handha ven. Gezien het informele karakter van deze dag, aan. Ook ’s eenzelfde Max Koning op een spinet, Kees Huges op een clavichord en Jan-Pieter en Je roen van Eykelenborg op blokfluiten, knap hebben gemusiceerd. Vooral het clavichord had het niet gemakkelijk, ondanks de betrekkelijke s tilte, die op verzoek werd verkregen. Men hoorde voorts nog het piano-duo Dick Schenke en Wim van Ee en de elfjarige Dikkie Pieterman, ook aan de piano. Voor een ingelast optreden van de pianist Jaap Stork, die met grote techni sche beheersing en uitdrukkingskracht veeleisende werken van Schubert, Cho pin en Liszt speelde, moest men zich naar de Tuinzaal begeven door de gang, waar voortreffelijke schetsen van het NPO door de schilderes Annemarie Domhoff de wanden sierden. In de grote zaal is op deze dag nog meer gedaan dan de orkestrepetitie. De violist Daniël Otten en de pianist Johan Otten hebben daar veel muziekgenot ge schonken met prachtige uitvoeringen van een programma van aantrekkelijke werkjes. Voorts hebben zich daar op het podi um accordeon-leerlingen en klarinet- en saxofoonleerlingen van de Haarlemse Muziekschool kranig geweerd met ge slaagde voordrachten. Muzikaal harpspel van een leerlinge van dezelfde school hield stellig een grote belofte in. Het instrumentale ensemble „The Group” genoot de eer deze grandioze open-huisdag te besluiten met de vertol king van zogenaamde omnifonische mu ziek, een aardig gevonden verantwoorde mélange van pop-, jazz- en klassieke stijlelementen en van instrumentale timbres, die bijzonder in de smaak viel. WW et la f .59

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1975 | | pagina 9