Miljoenenfraude
Premier Palme doet aanval op
bestraft met
Zweedse communisten
2*/2 jaar
Roemenië wil
samenwerken
met
VFW-Fokker
Aardbevingen
„voorspelbaar"
iu
I
w
3
Franco keert terug van vakantie om politieke ontwikkelingen stop te zetten
HUMPS
LAATSTE TREIN
Overgave zonder verzet
NUTS
achtergrond
Van kort-gestraften
moet 10 tot 15 pct
straf nog uitzitten
door nico
scheepmaker
„Jullie volgen slaafs de voetsporen van Stalin”
DINSDAG
9
SEPTEMBER
1975
BINNEN» EN BUITENLAND
(Van onze redacteur in Stockholm)
Franco
Voorbereiden
(Van onze redacteur in Barcelona,
Robert Bosschart)
MADRID De advocaten van de
jonge Basken Garmendia en Otae-
gui, die op 29 augustus ter dood ver
oordeeld zijn als leden van de af
scheidingsbeweging ETA en respec
tievelijk dader en medeplichtige
van de moord op een sergeant van
(Van onze redacteur in Rome,
Gerard Verlinden)
PARIJS (AFP) Aardbevin
gen, zoals de rampzalige beving
die afgelopen vrijdag het oosten
van Turkije trof, zijn in principe
wetenschappelijk te voorspellen.
Een tijdige waarschuwing zou het
aantal slachtoffers van zo’n na
tuurramp belangrijk kunnen be
perken.
aorn
aren
jstikt
dor
issen
jding
de guardia civil, verwachten niet
dat het militaire hooggerechtshof
de zaak vóór het einde van deze
week zal opnemen.
dng
losie
STOCKHOLM In een gisteren
gepubliceerde, buitengewoon scher
pe aanval op de Zweedse commu
nistische partij heeft de Zweedse
premier Olaf Palme niet alleen ge
waarschuwd voor een communisti
sche dictatuur in Portugal wanneer
de huidige ontwikkeling zo door
gaat, maar hij beschuldigde boven
dien de Zweedse communistische
partij ervan in de voetsporen van
Stalin te treden.
i
t w
Zaak Basken niet vóór eind
deze week in behandeling
L
(Van onze correspondent)
Gijzeling Milaan
afgelopen
De twee gemaskerde overvallers worden de Milanese bank uitgeleid door recherche.
(Van onze parlementsredactie)
uit-
mi-
int-
Iden-
loorn
is in
hele
Corea
het
beest
roorn
’rond
digen
roed-
Kroes
ti het
luiten
Is uit
ongen
at het
Ier te
af of
3 had
ieids-
steren
in het
kking
n, dat
ooi in
zuur-
raakte
lacht-
enhuis
jgeko-
De dag bracht echter één troost op
crimineel terrein: het kostbare renpaard
Deze kwestie is juist vorige week
uitvoerig bestudeerd door enkele hon
derden geologen, die deelnamen aan
de 16de vergadering van de Internati
onale Unie voor Geodesie en Geofysi
ca, in het Franse Grenoble. Ze kwa
men tot de voorzichtig-optimistische
conclusie dat het binnen enkele jaren
mogelijk moet zijn aardbevingen met
een zekere nauwkeurigheid te voor
spellen.
de ontwikkeling van de situatie in Por
tugal”, vertelde Palme gisteren. „Zonder
enige reserve kan ik zeggen dat ze m’n
standpunt volledig delen. Wij hierin
Scandinavië zijn niet de enigen die er
volledig van overtuigd zijn, dat de com
munistische machtsovername in Portu
gal een groot gevaar vormt voor het
land”, aldus Palme.
Antich in maart 1974) verstreek er an
derhalve maand tussen het vonnis en de
voltrekking ervan.
Binnen een jaar of vijf verwacht
men voor de studie van de opbouw
van de aardlagen ook de hulp nodig
te hebben van radio-astronomen, die
tot dusver hun aandacht meer op de
sterrenhemel hebben gericht. Uit het
binnenste van de aarde stijgen heli-
umgassen op. Studie van die opborre
lende gasstromen zou mogelijk meer
aan het licht brengen over de vulka
nische plaatsen in de aardmassa, die
zelf de „motor” zijn van de bewegin
gen van de aardlagen.
Op de bijeenkomst in Grenoble is
niet alleen aandacht geschonken aan
de seismologische studie, maar voor
het eerst ook aan de sociologische
aspecten van een waarschuwingssys
teem. Hoe reageert de bevolking op
Indien Franco (foto) geen gratie ver
leent, worden de ter dood veroordeelden
overhandigd aan de burgerlijke justitie,
die vonnissen voltrekt aan de wurgpaal
een middeleeuwse methode, waarbij
de beul door middel van een paal en een
ijzeren band de veroordeelden gelijktij
dig wurgt en hen de nekwervel breekt.
de aankondiging van een op handen
zijnde aardbeving? Hoe moet paniek
worden voorkomen, en de schade zo
veel mogelijk beperkt? Voor de aard
beving van 1966 in Lima (Peru) was
gewaarschuwd, maar toch vielen er
duizenden doden.
op
de
ken,
llen
niet
Idus
igen
jaas,
oon-
zijn
n de
nbe-
mella
>kken
ir vis
sl
iepen
Toeg
aand,
zijn,
laten
Vorige week schreef ik over de proef
in Rotterdam met de „wegdekschotels”,
die moeten bevorderen dat het snelver
keer het wat kalmer aan doet. Het
schijnt echter dat menige automobilist
ontdekt heeft dat je de minste hinder
van het gehobbel ondervindt als je er
met een snelheid van 80 kilometer per
uur overheen schiet, wat natuurlijk niet
de bedoeling is. In Frankrijk noemt men
deze wegdekschotels „slapende agenten”,
in Engeland heten ze simpelweg
„humps” oftewel bulten. In Oxford zal
nu ook een straat van zulke bulten
worden voorzien, alleen heeft men daar
na de nodige experimenten besloten om
niet de gebruikelijke kleine wegdekscho
tels aan te brengen (die in Rotterdam
zijn 25 centimeter doorsnee en liggen 15
centimeter van elkaar), maar veel grote
re, die 3,65 meter in doorsnee en in het
midden 10 centimeter hoog zijn. Meer
heuveltjes dus dan bulten, die met tus
senafstanden van 70 tot 90 meter van
elkaar worden aangelegd- Wie daar te
hard overheen rijdt doet het geen twee
de keer, meldde de Sunday Times van
deze week, die als veilige snelheid voor
een bromfiets 30 kilometer, voor een
kleine auto acht tot 23 kilometer en voor
een geladen vrachtwagen acht kilometer
per uur aangeeft.
Letterlijk zei Palme in een commen
taar, dat het nodige opzien heeft ge
baard: „Wanneer Stalin nog in leven zou
zijn geweest, dan zou hij uiterst tevre
den zijn geweest met jullie slaafs volgen
van zijn dictatoriale ideologie. De com
munisten in Portugal en mensen zoals
jullie zijn er de oorzaak van dat de
huidige crisis bestaat, waarbij ik uit
drukkelijk wil waarschuwen voor een
Stalinistische dictatuur in Portugal. Om
dat jullie in Portugal geen traditionele
relaties hadden met de bevolking, wordt
nu geprobeerd met macht en kracht
invloed op regeringsniveau te krijgen.”
DEN HAAG. Tien tot vijftien per
cent van de mensen die een straf van 14
dagen of langer moeten uitzitten, hebben
nog één of meer straffen te ondergaan.
Dat heeft staatssecretaris Zeevalking
van Justitie de Tweede Kamer in een
brief laten weten. De genoemde cijfers
gelden voor de laatste paar jaren.
De bewindsman zegt in zijn brief dat
er nauwelijks mogelijkheden bestaan om
de capaciteit van de gevangenissen in
ons land uit te breiden. Van de elf
gevangenissen en huizen van bewaring
die sinds 1970 waren gesloten, zijn er
negen weer geheel of gedeeltelijk voor
de opvang van veroordeelden geopend.
Voor het merendeel geldt volgens hem
dat heropening of althans volledige her
opening niet mogelijk of gewenst is.
Voor het westen van het land komt daar
nog het probleem bij dat er nauwelijks
aan personeel te komen is.
Binnenkort zal een tijdelijke strafin
richting voor kort-gestraften worden ge
opend in een voormalige psychiatrische
inrichting voor vrouwen in het Noord-
brabantse Grave.
Was-
ran de
:n tot
e epi-
shing-
an de
iaat i»
Omdat er zondag toch niet op mijn
niveau werd gevoetbald, besloot ik mijn
achterstand in films in te halen door
twee vliegen in één klap te slaan. Eerst
„De laatste trein”, daarna „Alice doesn’t
live here anymore”. Opgejaagd door de
smalende kritieken die deden vrezen dat
als ik niet meteen de eerste week de
beste naar „De laatste trein” ging deze
film voor eeuwig voor me verborgen zou
blijven, net als „Moutarde in Sonn an
See” van Toon Hermans en „Spuit Elf”
van Paul Cammermans, besloot ik Erik
van Zuylens film het eerst te gaan zien,
zodat er tenminste een climax in mijn
bioscoopbezoek zou zitten. Van tevoren
had ik al een pleidooi bedacht om van
zulke films een „samenvatting van de
belangrijkste momenten” te maken en
die dan als voorfilm van bijvoorbeeld
„Alice etc.” te brengen, maar wilt u wel
geloven dat ik „De laatste trein” eigen
lijk best een, weliswaar curieuze maar
toch ook aardige film vond, waar ik in
ieder geval met meer plezier naar heb
zitten kijken dan naar „Flanagan”. Zo
werd er over het geheel genomen beter
in geacteerd (Herman Naber als zoon
Dries, prima type) en weliswaar was de
film wat merkwaardig door allerlei sur
realistische trekjes, maar die vond ik
beter te verteren dan de verfilmde loze
kreten in „Flanagan”.
De procedure in dit soort gevallen is
zeer ingewikkeld en wordt stipt opge
volgd, zonder dat binnen- of buitenland
se protesten hierop maar enige invloed
hebben. De laatste maal dat een dood
vonnis ten uitvoer werd gebracht (tegen
de Catalaanse extremist Salvador Puig
Nu al hebben de geleerden zich
dankzij gevoeliger meetapparatuur,
de studie van het verloop van schok-
BONN. Roemenië heeft belangstel
ling voor langdurige samenwerking met
het Nederlands-Duitse lucht- en ruimte-
vaartconcern VFW-Fokker. Deze voor
VFW-Fokker meer dan interessante me
dedeling bracht de voorzitter van de
raad van beheer van het bedrijf, de heer
G. Klapwijk, gisteren uit Boedapest mee,
waar hij gedurende het weekeinde had
gesproken met de Roemeense president
Ceausescu.
Generaal Franco keerde gisteren van
zijn lange vakantie in zijn geboorte
streek Galicië (Noordwest-Spanje) terug
naar Madrid, hetgeen betekent, dat het
Spaanse staatsapparaat weer op gang
komt. De 43 dagen die Franco nabij La
Coruna doorbracht, kan men echter eer
der als een „werkvakantie” omschrijven.
Men moet een flinke tijd teruggaan in
de historie van zijn regime om een
periode te vinden waarin Franco zo
direct en zo daadwerkelijk aan de poli
tieke touwtjes trok.
Al wordt hij komende december 83 en
heeft hij één jaar geleden een zo ernsti
ge inzinking gehad, dat hij de dood nabij
was, Franco ziet er momen.ee. bijzonder
kwiek uit- Zijn gezondheid blijft natuur
lijk broos, gezien zijn leeftijd.
De come-back van Franco betekent
dat de politieke ontwikkelingen binnen
het regime volkomen zijn stopgezet. Aan
de ene kant kan men verwachten dat
premier Arias Navarro, die naar verhou
ding iets democratischer denkt dan de
uiterste rechtervleugel van het regime,
hierdoor gevrijwaard is van de verbit
terde pogingen van die vleugel hem
ontslagen te krijgen; aan de andere kant
is het duidelijk dat Franco’s terugkeer
ook de bevriezing van Navarro’s beschei
den democratiseringspogingen betekent.
ners halen hun geld van de bank, de
banken verlenen geen kredieten
meer, bedrijven zullen sluiten.
Volgens hun schatting zal tien per
cent van de bevolking emigreren in
de twee jaar, voorafgaand aan de
aardbeving (als het mogelijk is de
beving zo lang tevoren te voorspel
len). Zestig percent van de bevolking
zou twee weken vóór de fatale datum
vertrekken. Op de bewuste dag zou
ervoor gezorgd moeten worden dat
niemand zich in of vlakbij gebouwen,
of in auto’s bevindt.
De drie sociologen willen hun stu
dies nog uitbreiden tot gebieden met
een andere maatschappelijke struc
tuur dan het verstedelijkte, geïndus
trialiseerde Califomië, zoals met na
me Japan en China.
Volgens officiële mededelingen uit
China is men er daar onlangs in
geslaagd de verliezen aan mensenle
vens en de materiële schade beperkt
te houden door een tijdige waarschu
wing voor een aardbeving in het
gebied van Han Tsjan.
Maar ja, „Alice” bleek natuurlijk toch
weer een stuk beter en leuker en aan
doenlijker, want die was gemaakt in een
land waar ze nog vaker films maken. Er
zit een leuk zoontje met een brilletje in,
dat zijn moeder met alle geweld een
onbegrijpelijke schuine mop duidelijk
wil maken, over een gorilla, een hond
en een boom. Om te lachen, dus erg
leuk. Het jongetje bezigt daarbij ook de
term „nuts” en vraagt aan zijn moeder
of die wel weet wat dat betekent?
„Ballen” of „testikels” zegt ze. Dat her
innerde mij er aan dat ik nog altijd
even moest terugkomen op wat generaal
McAuliffe in Bastogne zei, toen de Duit
sers de overgave eisten van de geallieer
de legers aldaar. „Nuts!” zei hij. Hoewel
volgens het documentaire boek „Bastog
ne” van Peter Elstob was het eerste wat
McAuliffe zei: „Oh, shit”. De Duitse
onderhandelaars namen daarna geen ge
noegen met een mondelinge afwijzing en
eisten een schriftelijk antwoord, McAu
liffe kon zo gauw niets bedenken. „Je
zou best die eerste opmerking van j«
kunnen gebruiken”, zei kolonel Kinn
ard, maar ten slotte werd het toch
„Nuts!” („Onzin”) en niet „Le mot du
Général Cambronne a Waterloo” (Merde!,
Frans voor „shit”, dus ongeveer „stront”
of „schijt”), dat in 1815 naar generaal
Von Lüttwitz werd teruggezonden.
Zolang alles goed blijft gaan, kan
Portugal erop rekenen dat de Scandina
vische landen zullen blijven werken
voor het behouden van een parlementai
re democratie in het land, vrijheid van
meningsuiting, het recht vrije vakbon
den op te richten, het bevorderen van de
socialistische ontwikkeling en het probe
ren te verhinderen dat het land econo
misch, politiek of op enige andere wijze
wordt geïsoleerd. De sociaal-democrati-
sche steun aan Portugal is dan ook
vrijwel volledig te noemen.
Volgens een studie van drie Ameri
kaanse sociologen is het absoluut
noodzakelijk de bedreigde bevolking
psychologisch voor te bereiden, ter
wijl tevens de degelijkheid van de
constructie van stuwdammen, water
reservoirs, en gebouwen moet worden
gecontroleerd, de verbindingen be
schermd en een algemeen plan voor
noodhulp opgesteld.
De drie sociologen hebben hun stu
die vooral gericht op Californië, ook
een gebied dat kwetsbaar is voor
aardbevingen. Ze wijzen er op dat de
aankondiging van een aardbeving een
ingrijpende weerslag op de economie
van de streek kan hebben. De inwo-
Volgens de voorlichtings-afdeling van
VFW-Fokker is Roemenië bereid in het
kader van de reeds bestaande samen
werking licentierechten te verwerven
om in Roemenië 100 machines van het
straalpassagiersvliegtuig VFW-614 te
gaan produceren. Het project, dat een
waarde heeft van ruim één miljard
gulden, zal door een Duits-Nederlands-
Roemeense maatschappij worden uitge
voerd.
Voor VFW-Fokker is dit een plezierige
ontwikkeling. Want nu de machine de
testserie met succes heeft doorstaan, zijn
er enkele honderden bestellingen nodig
om met winst te kunnen werken. Daar
om is de Roemeense bereidheid om de
VFW-614 in licentie te bouwen, goed
nieuws yoor de firma.
ken van het aardoppervlak en van
het binnenste van de aarde, van
aardverschuivingen en magnetische
en elektrische velden in de rotsen,
een beter inzicht verworven in het
verschijnsel aardbeving.
ROME Twee gemaskerde man
men hebben gisteren zeven en een
half uur lang acht cliënten en zeven
personeelsleden van een bank in
Milaan gevangen gehouden. De
overvallers stelden dadelijk na het
binnenkomen van het gebouw grote
eisen: 200 miljoen lire (800.000 gul
den) en een vrije aftocht. Zo niet,
dan zou ieder uur een bloedbad
worden aangericht.
De directie van de Credito Commerci-
ale wilde deze eisen onmiddellijk inwil
ligen, maar politie en justitie in Milaan
lieten het geld blokkeren. Aan het eind
van de middag bleek, dat de magistra
tuur gelijk had bij het nemen van deze
beslissing: de twee overvallers (tot dat
moment was aangenomen dat ze met z’n
drieën opereerden) gaven zich zonder
enig verzet over en lieten de nog aanwe
zige gijzelaars vrij. De daders waren een
27-jarige en een 34-jarige man die on
langs op borgtocht vrijgelaten waren na
een schietpartij.
Vier gegijzelden mochten al tegen elf
uur in de ochtend het gebouw verlaten.
Deze gebeurtenis in Milaan overscha
duwde een minder spectaculaire, maar
veel efficiënter roofoverval bij Rome.
Op weg van de luchthaven Fiumicino
naar Rome werd gisteravond de passa-
giersbus van de officiële dienst door
overvallers op een zijweg gedwongen.
Met vuurwapens bedreigd hadden de 30
inzittenden merendeels kersvers aan
gekomen toeristen geen andere keus
dan zich alle geld en waardevolle zaken
te laten afnemen.
Palme’s speech was gedeeltelijk geba
seerd op het overleg van verschillende
socialistische leiders, waaronder premier
Den Uyl, vorige week in Londen, waar
bij behalve door Palme van Scandinavi
sche zijde werd deelgenomen door de
Noorse premier Jörgensen. „Vier uur
lang heb ik met de andere Scandinavi
sche leiders en premiers gesproken over
gaan
uur I
Met
druk
een
be-
eids-
velhebber van het militaire district, de
kapitein-generaai. Op dat moment gin
gen de advocaten in hoger beroep en
begonnen zij hun argumenten op schrift
te stellen voor de zitting van het mili
taire hooggerechtshof. De termijn waar
binnen dit uitspraak moet doen, is tien
dagen. Die beginnen vanaf het ogenblik
waarop de beklaagden opnieuw officieel
hun advocaten hebben benoemd en deze
door de militaire rechters zijn aanvaard
als zodanig; iets wat tot heden nog niet
was gebeurd.
Dit alles betekent dat het vrijwel
ónmogelijk is dat de Spaanse minister
raad zich in de zitting van komende
vrijdag kan bezighouden met de beide
doodvonnissen. Wanneer het militaire
hooggerechtshof, zoals algemeen ver
wacht wordt, de beide doodvonnissen
bevestigt, moet het kabinet namelijk of
ficieel verklaren dat het „kennis geno
men heeft” van dit besluit. Pas 12 uur
daarna kan het vonnis worden voltrok
ken.
Waar het me nu om gaat is, dat
„nuts” natuurlijk helemaal niet „onzin’’
of „loop naar de hel” of zoiets betekent,
maar gewoon „kloten!” Verschillende le
zers hadden me daar al op gewezen,
Alice was de eerste niet. Toch een
merkwaardig idee, dat zo’n historische
uitspraak alleen door de Amerikanen op
zijn juiste effect getaxeerd kan worden,
terwijl alle andere volkeren het steeds
met een bijgeschaafde vertaling hebben
moeten doen-
AMSTERDAM. (ANP) Het ge
rechtshof in Amsterdam heeft gisteren
een 33-jarige ex-garagehouder uit Hil
versum, die zich twee jaar geleden in de
oliehandel onreehtmatig met ongeveer
6,5 miljoen verrijkte, wegens valsheid
in geschrifte en oplichting veroordeeld
tot een gevangenisstraf van twee jaar en
zes maanden.
Dit is drie maanden minder dan de
straf, die de rechtbank, hem in maart
oplegde. Zowel de officier van Justitie
als de procureur-generaal hadden de
man tot vier jaar veroordeeld willen
zien.
De ex-garagehouder maakte in 1973
gebruik van de omstandigheid, dat er bij
het verhandelen van olie een overgangs
regeling bestond, waarbij voor een en
dezelfde soort olie een hoog en een laag
accijnstarief gold Was de olie bestemd
voor het wegverkeer dan bedroeg de
accijns 16,87 per hectoliter, terwijl bij
gebruik voor andere doeleinden 3,26
per hectoliter moest worden betaald.
De Hilversummer kocht in vijf maan
den tijd ruim 54 miljoen liter belast met
het lage tarief en verkocht de olie door
met het hoge tarief. Hierbij werkte hij
met valselijk opgemaakte verkoopbevesti-
gingen en facturen de indruk, dat hij
voor de verrekening van de accijnsen
zou zorgen. In werkelijkheid stak hij het
accijnsverschil van f 6,5 miljoen in eigen
zak.
De verdachte heeft steeds volgehoyden(
dat hijzelf slechts 650.000 aan de trans
acties had „verdiend”. De rest zou hij
hebben afgegeven aan een „contactman”,
die hem tot de accijnszwendel zou heb
ben geïnspireerd. Diens identiteit heeft
hij nooit willen onthullen.
Wayne Eden, dat op 17 augustus was
geroofd, werd teruggevonden. Het was
blijkbaar niet ontvoerd om een losprijs
te bedingen, naaar uitsluitend om te
verhinderen dat de veelvoudig kampioen
in enkele belangrijke wedstrijden zou
uitkomen.
De commentaren op acties binnen
Spanje zijn dit keer minimaal, aangezien
het land zich in een beperkte noodtoe
stand bevindt sinds een speciale anti-
terroristenwet in werking trad op 25
augustus.
Nadat een krijgsraad in Burgos beide
doodvonnissen had geveld, werden deze
bevestigd door de hoogste militaire be-
s in
r. J.
be-
vrij-
reus-
ilaats
noot,
vordt
•and-
De Deense premier Jörgensen ging
zelfs kort geleden zo ver bij een bezoek
te weigeren premier Goncalves te ont
moeten en zijn bezoek werd dan ook in
de Portugese communistische pers volle
dig doodgezwegen De Noorse en Finse
premiers Bratteli en Sorsa laten vrijwel
dagelijks in commentaren weten het
kort geleden opgerichte comité voor
vriendschap en steun aan Portugal
uitermate nuttig te vinden. Alle Scandina
vische landen blijven erbij de toegezegde
miljoenenhulp te zullen blijven geven
zolang het maar niet op een militaire of
communistische dictatuur uitdraait.
