Met Heini
nieuwe ski
seizoen in
r
F
OW
llsö
rd
SEPTEMBER
TOE~KME
1975
Toeristische
notities
door
,.JS>
Wo J.
V'
'JT
«CM
■I
St ÏOlll
Vakantiegangers lieten
Portugal links liggen
het land woeden.
ONDERVINDT
Kauwgum als wisselgeld en stenen
voor de Gringo
Kinderen op het platteland Yucatan
I
Een terras op een pleintje in Portimao
tegen middernacht. Toeristen zijn tussen
de autochtonen dun gezaaid.
- de traditionele
de Portugezen -
citroen hoort te worden ingenomen. Ma
tigheid wordt sterk aanbevolen.
jaren maar nauwelijks van uiterlijk ver
anderd. Wel is hier en daar een nieuwer
wetse kijkkast te vinden, waarop elke dag
meneer de uil en consorten van de
fabeltjeskrant via nagesynchroniseerde
Spaanse stemmen het een en ander aan
gestroomlijnde rwintigste-eeuwse cultuur
weggeven.
DE NEDERLANDERS bleven dus bij
duizenden weg deze zomer, maar wij
niet alleen. Met dit feit voor ogen zakte
ik in augustus af naar Algarve, Portugals
meest bloemrijke provincie. Mijn ver
wachting: lege bedden, verlaten stranden
en terrassen en stranden waar ik me in
alle rust en eenzaamheid de eigenaar
van zou kunnen wanen. Niets van dat
al, het meest toeristische plaatsje van de
Algarvekust, Albufeira, was een heksen
ketel en voor een stoel in het populaire
visrestaurant Ruina aan de haven ston-
DE POLITIEKE ONRUST in Portugal
heeft een belangrijke domper gezet op
het enthousiasme van de vakantiegan
gers dat land te bezoeken. De buitenlan
ders bleven dan ook in groten getale
weg. Om ons eigen land maar bij de kop
te nemen: in de reisprogramma’s ver
melde charterdiensten werden even snel
uit de vaart genomen als ze aanvanke
lijk waren gereserveerd. Een aardig
voorbeeld daarvan is de reisgigant Hol
land International, die al dit voorjaar
alle chartervluchten van de Ijjst schrap
te. Liefhebbers die toch naar Portugal
wilden, werden op een lijndienst gezet.
WAT IS DAT NU eigenlijk voor een
land, dat Mexico? We weten wat af van
grote sombrero’s, van donkere kortge-
sneden mensjes met gitzwarte ogen. Tja
en dan is er nog wat blijven hangen van
de Olympische Spelen van een jaar of
wat geleden waarbij ons duidelijk werd
gemaakt, dat de divers gekleurde atleten
soms paars van ademnood in de buurt
van de finishlijn in elkaar zakten we
gens de ijle lucht. En dat zat hem dan
in de hoge ligging van de onhandig grote
hoofdstad. Daar houdt onze kennis mee
op. Maar de aandachtige lezer had al
opgemerkt, dat deze inleidende woordjes
samen zo zijn opgebouwd, dat het nu
tijd is voor de met harde slagen neer
getikte mededeling: „Er is echter meer
in Mexico. Heel veel meer zelfs”.
In de hoofdstad hokken een compacte
tien miljoen samen. Een eigenlijk on
leefbare grootheid met een luchtvervui
ling, die volgens officiële luchtjeskenners
erger is dan in welke grote Amerikaanse
industriestad. En dan het lawaai. Niet te
geloven. Knetterende busuitlaaten, auto-
claxons en ga zo nog maar even door.
Het is dat er zoveel te zien is in deze
str.cl anders was een bezoek zeker niet
aan te raden. Er zijn 125 bioscopen, 30
radiostations, 18.000 taxi’s en 400.000 an
dere voertuigen. De drie-ltfnen metro in
het hart van de stad heeft opluchting
geven maar de hoofdstedelingen zitten
wel zwaar tegen zijn geringe capaciteit
aan te hikken.
DIE REIS MAKEN ze niet vergeefs,
want de Algarve is de Algarve gebleven
en van de westkust tot de Spaanse grens
herinneren alleen royaal op de muren
gekalkte leuzen aan de stormen die jn
hof urnoidan
Reconstructie van een gave Maya-
tempel. Te vinden in het hof van het
beroemde hoofdstedelijke antropologische
museum.
Uit haar venster kijkt dit vrouwtje uit
op een typisch plaatselijk restaurant in
Portimao: Escondidmho. Normaal zijn -
ook al vanwege de prijzen - de tafels
bezet door toeristen. Nu zijn het haar
eigen landgenoten die ze nieuwsgierig
bespiedt.
ZOALS GEZEGD is Mexico een land
van grote tegenstellingen. Zo rijk als de
toeristencentra eruit zien, zo ellendig
kunnen de inlandse nederzettingen nog
zijn. Vooral het met lichte jungle bedek
te schiereiland Yucatan is hiervan een
schrijnend voorbeeld. De lemen huizen
in de dorpen zijn de laatste honderden
OOK BRIAN STEPHENS, op en top
Brit, en manager van het bungalowpro
ject Aldeia do Gof in het toeristische
plan Vilamoura heeft veel meer Portu
gezen te verwerken gehad dan in voor
gaande jaren. „Normaal zitten ze in
bepaalde plaatsen, zoals Praia da Rocha
en Armacao de Pera, maar nu zijn ze
uitgewaaierd langs de hele kust”. Ook
hij heeft met annuleringen te doen ge
had. Zijn vrouw Pam: „Gisteren kreeg
ik een telex uit Londen. Is het waar dat
er bij jullie geschoten wordt en dat er
demonstraties zijn? was de vraag. Ik heb
ze geantwoord dat de knallen die we
De grootste „exporteur” van Nederlan
ders naar de Portugese zuidkust is
Christoffel. De Rotterdamse touroperator
maakt gebruik van de dienst van Trans
avia Holland en vloog deze zomer wel
door. Maar ook directeur André Verlin-
den heeft wel degelijk gemerkt dat de
klad zit in Portugal. „Van de twee
toestellen waar we op gerekend hadden,
kunnen we er maar een laten vliegen”,
meldde hij me onlangs.
HET LAND LIGT er wat vreemdsoor
tig bij. Noordelijk grenst het aan de
machtige en van overvloed uitpuilende
Verenigde Staten en zuidelijk aan het
arme maar o zo mooie Guatemala. Mede
daardoor zijn de Mexicanen wat twee
slachtig. Ze verkeren in een bufferzone.
In de arme Centraalamerikaanse landen
wordt met een schittering in de ogen
over het buurland gesproken maar in de
Verenigde Staten is laatdunkendheid
troef. En dat heeft zo zjjn redenen. Een
daarvan is, dat ettelijke duizenden van
hen zo fors van hun vakantiebezittingen
zijn ontdaan, dat bij de ambassade
moest worden aangeklopt om geld voor
de terugreis bij elkaar te bedelen. In los
Estados Unidos Mexicanos wordt onfat
soenlijk veel gestolen. En vooral in de
hoofdstad. Doch zoang je zelf niet het
lijdend voorwerp van de activiteiten
bent is het een lust voor het oog deze
vingervlugge gladakkers door de metro
te zien schuiven.
DATZELFDE ONDERVINDT ook
George loannides, manager Benelux van
Algarve Agency. Hij zegt: „De publiciteit
rond Portugal heeft een enorme invloed.
Aan de televisie kan ik ’s avonds zien
hoeveel anuleringen ik de volgende dag
krijg en dat gaat ook op. Ik heb er deze
zomer vijftig percent minder mensen
naar toe gebracht dan vorig jaar. Het is
bar slecht en dat is vreselijk jammer,
want het is gewoon niet nodig. Want in
het zuiden is niets te merken van wat
dan ook, ze hebben daar maar één
interesse: de hotelkamers moeten gevuld
worden, dan hebben we werk en dus
brood”.
CEES DE BOER o
ren dat nodig is or
Jpen of waar dan
neeuwzeker te zijn:
vaalt' lessen neemt ka
1 heel redelijk een b<
llende van lopen lerei
an achter de rug.”
Voor mensen die he
litrusting ontbreekt k
kan elk een uur 16C
choenen zelf meeneer
!1 Primo is in Berge:
Juin we ff.
VERRE REIZEN GAAN steeds meer over de balie van de reisbureaus. Vooral
het Verre Oosten is een grote trekpleister en staat bovenaan de populariteits-
iadder. Met name is dan Bangkok, de hoofdstad van Thailand, de reisbestem-
ming. Tweede op de „verre ladder” is Oost-Afrika, waar in Kenia safaridromen
in vervulling gaan. „De belangstelling wordt duidelijk met sprongen groter”,
zei Bram Mulderij, verre-reizen-specialist van Neckermann Nederland. Die
reisorganisatie brengt in samenwerking met het Duitse moederbedrijf concur
rerende prijzen in de slag om de gunst van de consument. Dit jaar bracht ze
voor het eerst het Verre Reizenprogramma in het Nederlands op de markt,
ook een indicatie dat die geconstateerde groei geen fabeltje is. Nog even terug
naar de populariteitsladder, waarop Mexico als een goede derde prijkt (bij
voorbeeld in het Neckermann-programma vanaf 1467). Een medewerker reisde
I door deze bufferzone tussen twee culturen en maakte de volgende notities.
de grotere plaatsen langs de kust weet
als oorzaak: „De Portugezen zelf zoeken
het op het moment liever niet al te ver
van huis. Je kunt nooit weten wat er
gebeurt. Bovendien is er een beperking
op het uitvoeren van geld, wat remmend
werkt”. Maar ook kreeg hij vaak te
horen dat de mensen de onrustige
hoofdstad Lissabon graag ruilen voor het
rustige landleven van de meest zuidelij
ke provincie.
QUA BEVOLKING is Mexico het
tweede land in Latijns Amerika. Vijftig
miljoen stuks en daar komen er gemid
deld anderhalf miljoen per jaar bij.
Maar liefst de helft van de bevolking is
onder de twintig jaar. Een kwart kan
niet lezen en schrijven.
oktober. Gezegd wordt wel, dat de win
termaanden de beste tijd is voor een
vakantie in Mexico. Dat gaat in ieder
geval zeker op voor de laaggelegen kust
streken en voor het schiereiland Yuca
tan, waar het drukkend en erg heet kan
zijn. De hoger gelegen streken, dus ook
Mexico-stad, dat op 2240 meter ligt,
kennen dagelijks temperatuurverschillen v
van om en nabij twintig graden. Zeer
verraderlijk voor de argeloze. Het water
in de grote steden is tegenwoordig goed
drinkbaar. Daarbuiten is men op de fles
aangewezen. De volksdrank is de uit
cactus getrokken Tequila, vuurwater dat
met een snufje zout en met een schijfje
IN AUGUSTUS scoorde ook Da Balaia-
een hoger cijfer aan Portugese va
kantiegangers dan gebruikelijk. Frans
Rood een andere Nederlander, die Taver
ne drijft, een kroeg bij de visafslag in
Albufeira, noteerde hetzelfde symptoom.
„Vanavond zitten er toevallig wat bui
tenlanders in de hoek van de bar, maar
het zijn voornamelijk Portugezen die ik
dit jaar binnenkrijg”, zegt hij. Felix
koestert geen hoge verwachtingen voor
het naseizoen. „Als ze eind september
iets uithalen kan je het allemaal wel
weer vergeten. Dan zit' je weer tot
maart op toeristen te wachten”, is hij
somber.
hier horen te maken hebben met vuur
werk dat op feestdagen wordt afgescho
ten en dat er een massa mensen op de
been zijn maar dat die liggen te zonnen
op het strand”. En Brian: „Voor ons is
er niets veranderd en ook de toeristen
merken er niets van”.
leeft, krijgt dit seizoen
Lurt Moser. El Primo
a Bergen met 200 led'
lat aantal is inmiddels
leden ook om, aldu:
oorzitter Cees de Boet
aan te gaan bouwen,
emonstratieweekeinde
1 mee te beginnen. Bo
e twee bestaande ba
leter tot 16 meter verl
an de grote baan van
leter, de hoogte 18
ariëren van 11 tot 26
CULTUURZOEKERS kunnen hun
hart ophalen in het land van de Maya’s
en Azteken. Wat deze mensjes vele eeu
wen terug allemaal voor elkaar gebokst
hebben is schier ongelooflijk. Vooral de
trapsgewijs gebouwde pyramiden (jawel
ook daar!) van de Maya’s in plaatsen als
Chichen-Itza en het tussen het oerwoud
ingedrukte Palenque zijn indrukwek
kend. En dan uiteraard alle invloeden
van na de tijd, dat meneer Cortes het
nodig vond Mexico een deel van het
Spaanse rijk te maken. Het land zit
trouwens nog steeds met een stel erger
lijke gevolgen van die verovering, waar
bij vooral het lot van veel indianen
beschamend is.
het middelpunt van hun wufte bestaan
gekozen. Driftige tellers zijn kortelings
tot de slotsom gekomen, dat in de week
rond Pasen elke drie minuten een vlieg-
tuiglading zon- en zeeaanbidders vanuit
de hoofdstad richting Acapulco wordt
ge jet.
TOCH LATEN de Amerikanen het er
niet bij zitten. Ze blijven komen. Jaar
lijks gaan er nu al zo’n kleine twee
miljoen de zuidgrens over. De Mexica
nen halen daarmee een bedrag aan geld
binnen, dat oploopt tot dertig procent
van de totale export. Het land moet dus
wel wat charmes hebben. Zanger Elvis.
p. zong zo’n vijftien jaar geleden al uit
volle borst over een uit de kluiten
gegroeide uitspanning als Acapulco. En
sinds die tijd hebben hele hordes jetset
ters deze stad aar de blauwe oceaan tot
DE TOERISTENSTROOM heeft de
enkele jaren geleden nog lachwekkend
lage prijzen fors de lucht in gewerkt. Zo
hoog z elfs, dat Amerikaanse toeristen
wagens regelmatig met stenen worden
bekogeld en je zou bijna zeggen
ten overvloede de zinsnede „Gringo Go
Home” krijgen toegevoegd. Toch kan je
in Mexico nog aardig voordelig terecht.
Maar dan moeten de bordjes, waar het
woord turista op voorkomt, wel hard
voorbij gelopen worden. Zo zijn er in de
hoofdstad legio tentjes waar je voor drie
rijksdaalders een aardig op peil zijnde
vier gangen maaltijd kan krijgen. De
Mexicaanse keuken kent een aantal zeer
typische gerechten. Bijvoorbeeld de taco,
een klein rond van maïs gemaakt pan-
nekoekje gevuld met ei, vlees of geite-
kaas. De enchilada, opgerolde gevalletjes,
gevuld met kip en soms overgoten met
een maar moeilijk pruimbaar chocolade
sausje.
Bernhard Felix: „Een slecht bericht
en we zitten tot maart weer zonder
toeristen.
Tenslotte nog even dit: In Mexico
zitten ze zeer slecht in het koperen
wisselgeld. Daardoor gebeurt het veel,
dat met een pakje kauwgom wordt af
gepast. En dat is toch wel handig van
tevoren even te weten. Zeker als je geen
Spaans spreekt.
Het antropologisch museum in het
Chapultepec-park is volgens velen een
van de meest indrukwekkende musea in
de wereld. Gaat dat zien.
Het klimaat heeft in dit land alles te
maken met de hoogte waarop men zich
bevindt.
BIJ HET PORTUGESE VERKEERS
BUREAU aan de Amstel in Amsterdam
is het ook al geen komen cn gaan van
naar Portugese zon snakkende landgeno
ten. „Het is hier ronduit stil”, zegt
woordvoerster Marianne Smeenk, die
wat droevig voorspelt dat nu de Portu
gezen weer aan het werk zijn de grote
stilte voor de Algarve weer begint.
Maar nu augustus
vakantiemaand voor
voorbij is, keert de grote stilte terug.
Bernhard Felix, Haarlemmer en assis
tant-manager van het luxueuse Neder
landse hotel De Balaia nabij Albufeira
verwacht voor de maand september nog
een „redelijke bezetting”. Hij rekent
voor dat tachtig percent van de Algarve
van het toerisme afhankelijk is, waar
door het wegblijven van de buitenlan
ders wel erg pijn doet. „Buiten het
seizoen is het totaal niets geweest”, zegt
hij, „de negatieve publiciteit is duidelijk
merkbaar. De grote koppen in de kran
ten werken als een vogelverschrikker.
Maar de herrie was. in Lissabon en
omgeving, de Algarve ligt 300 kilometer
zuidelijker en er is hier niets van te
merken. De landsaard is hier niets ver
anderd en de mensen die zijn geweest
waren allemaal erg tevreden. Dat ligt
ook aan de instelling hier. Ze zijn alle-
kantiebestemming hebben opgegeven;
de daardoor vrij gebleven accommodatie
werd onmiddellijk ingenomen door de
Portugezen zelf.
HET WAS DÈ VERRASSING van het
seizoen. Een hoteleigenaar: „We wisten
niet wat ons overkwam, we hadden de
meest zwarte voorgevoelens. De Portu
gezen kwamen altijd wel al, maar dat
De stranden aan de Algarve waren
dit seizoen hoofdzakelijk voor „eigen
gebruik” van de Portugezen.
-t SKI-SCHOOL EL PF
M'laat Oostenrijks kampk
Her opdraven om het s
iveekeinde van 13 ei
rtficieel binnen te gl
VCzu ^tee dagen gepaard
’Vï»-' ^'"demonstraties, die
's middags beginnen.
DE OOSTENRIJKSE
fried (Sigi) Moser, die
DE KREEFTSKEERKRING deelt
Mexico in twee grote zones, een tropi
sche en een gematigde. De regentijd is
voor het hele land hetzelfde, van mei tot
.'’"O
-■
lijk volk is dat eigenlijk vreemd”.
drie
de rij. Want, enkele tienduizenden bui
tenlanders mogen Portugal dan als va
men hadden we zelfs niet durven ho
pen”. En de VVV-directeur van een van
de kersverse
aantal
in de
beetje
1 die
om half
k een l
„Iemand
'=3u. <^~iiig^
;Ss
