INTERVENTIE VAN EEG
GEEIST DOOR ITALIË
Zorgen EEG-landen over naleving
van Helsinki-akkoorden
Gemaskerde getuige
Edward Kennedy-
documenten
spoorloos
leider
I
Heftige ontkenning
van Ethiopië over
executie-geruch ten
Na Prinsjesdag
„Willem en
Piet”
Twee doden bij
botsing
Haig bezorgd over Nederlandse defensiebezuiniging
„Democratie zwaar
beproefd"
Grijnzende
f
Waarschuwing van NAVO-opperbevelhebber
Kathedraal bezet
DREES JR. IN NIEUW BOEK:
WELLICHT FUSIE
VAN OGEM EN
Groep ontwikkelingslanden drijft zaak op de spits
NEDERHORST
„Wijnoorlog”
41/
A.
2
ZATERDAG
1 3
SEPTEMBER
1975
3
BINNEN- EN BUITENBAND
(Van onze redacteur in Washington,
Henk Leffelaar)
J
9
ital
itie
(Van onze speciale verslaggever in
Venetië, Henk Kolb)
VENETIË. De EEG-landen
maken zich, min of meer in stilte,
zorgen over de naleving van de Hel
sinki-akkoorden met het Oostblok.
De‘negen ministers van buitenland
se zaken hebben dan ook afgespro
ken dat zij gezamenlijk zullen gade
slaan in hoeverre het de Sovjet
unie en haar vazalstaten ernst is bij
het vergemakkelijken van de be
trekkingen tussen Oost en West.
ide
y
list
t in
uit
old
len
óch
mst
ide-
>ne-
na-
irie
i er
oM-
tbr
NEW YORK. De aanvankelijk
veelbelovende onderhandelingssfeer
op de speciale zitting van de VN
over een nieuwe economische orde
die de Derde Wereld ten goede
moet komen, is omgeslagen. Minis
ter Pronk, die de werkgroepen als
voorzitter coördineert, zei dat er
niet meer dan 50 percent kans is
dat de gesprekken maandag afge
rond zouden kunnen worden.
(Van onze parlementsredactie)
Een handelaar in verdovende middelen uit New York
van
De „zeer ontspannen discussie” van de
negen ministers van buitenlandse zaken
tegen het aangrijpend decadente decor
van een in de nazomer smachtend Vene
tië, weerspiegelde ook bekommernis met
het Midden-Oosten.
nigen. Haig zei, dat de tendens tot
bezuinigingen voor dit doel in indivi
duele gevallen bestaat. Maar dit leidt
tot zelfvernietiging, aldus de NAVO-
commandant.
Hij nam toen een deel van het dossier
mee, maar hij gaf dit later terug, het
geen door zijn opvolger, Jesse Oliver,
werd bevestigd.
In hun wandeling langs de actuele
politieke problemen hebben de ministers
een hernieuwd gevoel van bezorgd
heid", die hij bij de Europese NAVO-
landen had geeontateerd.
Volgens Moynihan vergegenwoordigde
het document een „gebalanceerde oplos
sing” die, hoewel de Amerikaanse rege
ring verder is gegaan dan eigenlijk het
Echter: namens de EEG zal de Itali
aanse minister van buitenlandse zaken
in de VN-vergadering pleiten voor de
onafhankelijkheid van Namibië (Zuid-
west-Afrika).
(Van onze redacteur in Rome, Gerard
Verlinden)
van
wie
Het gebied rond Napels wordt extra
zwaar getroffen doordat nog maar enke
le weken geleden de tomatenoogst daar
grotendeels moedwillig is vernield door
boze boeren, die van regering en hande
laren te lage prijzen gegarandeerd kre
gen.
in
ren
Len.
en-
ve-
eg-
er-
sis)
ord
iele
in
de
jnd
Iers
alle
het
den
lête
Ge-
in
der
Ne
ers,
pet
te
iige
40
tere
een
rid-
zan
•uit
ien.
bij
;rse
ren
sten
izie-
met
:ten
i te
erd.
de
nu
de
likt
de
Irag
Iers
Ige-
in
van
nse
ge-
r i>
ge
en-
van
tien
iul-
van
rde
>to-
an-
be-
veg
ks-
iran
den
be
er
den
in
ien
•5
iht-
ggn
de-
re-
ve-
op
te
aak
ens
iem
een
die
zis-
ite-
jnd
de
■net
zol
een
■ote
.ten
iten
i in
elft
ler-
het
-ijd
be-
BRUSSEL. De opperbevelhebber
van de NAVO, generaal Alexander
Haig, hoopt dat de regering zich nog
eens zal bezinnen op de voorgenomen
bezuinigingen op de defensiebegro
ting. Over de Nederlandse plannen,
waarover binnen de NAVO bezorgd
heid is ontstaan, is nog de gebruike
lijke consultatie op het NAVO-hoofd-
kwartier gaande.
DEN HAAG. „Onze parlementaire
democratie wordt in deze tijd wel op
een bijzonder zware proef gesteld. Zij
loopt geen gevaar te worden vervangen
door een militaire dictatuur, maar zij
moet zich wel doen eerbiedigen en beter
beschermd worden tegen het optreden
van agressieve minderheden, die het bij
uitstek democratisch achten te pogen
hun wil aan anderen op te leggen, ook
door onwettige middelen”.
De EEG-bewindslieden vinden dat na
het succesvolle afsluiten van een interi-
makkoord tussen Israel en Egypte, nu
op korte termijn moet worden gestreefd
naar het tot stand komen van een troe-
penscheidingsovereenkomst tussen Israel
en Syrië. „De vaart moet erin blijven”,
zo omschreef minister van buitenlandse
zaken Van der fetoel het EEG-verlangen
dat in de officiële verklaring achteraf
niet verder reikte dan de vage formule
ringen waarmee in de internationale di
plomatie dieper liggende meningsver
schillen met een oppervlakkige overeen
stemming kunnen worden toegedekt.
Hij gelooft niet dat iemand de kiezer
het gevoel zal kunnen geven dat hij veel
invloed heeft. „Daarom zal men de kie
zer ook niet meer invloed kunnen toe
kennen. Hij is er maar één van de in
totaal acht miljoen. Wil de kièzer meer
invloed dan moet hij zich aansluiten bij
een partij en die partij moet dan via
compromissen met anderen zijn invloed
geldend maken”, aldus Drees.
streven was, de volledige steun had
Washington.
Deze, ietwat sombere woorden zijn
van de thans 89-jarige oud-premier dr.
W. Drees, in zijn deze week verschenen
boek „Het Nederlandse parlement, vroe
ger en nu”. Dr. Drees haalt in het boek
herinneringen op aan de zeer lange tijd
die hij in diverse functies in de Tweede
Kamer heeft doorgebracht.
stek democratisch achten, maar vastheid
van beleid ten opzichte van onwettig
optreden beschouwen als reactionair ge-
zagsgedrag”.
De kwestie van het lot van de prin
sessen werpt een schaduw op de viering
die dit weekeinde zal plaatsvinden in
verband met het feit dat het gisteren
een jaar geleden was dat de militairen
een einde maakten aan het bewind van
de keizer.
In Ethiopië en in het buitenland wa-
De bezuinigingen die minister Vre-
deling (Defensie) voorheeft, bestaan
uit het twee jaar eerder dan gepland
uit de vaart nemen van de kruiser De
Zeven Provinciën, het stilleggen per 1
januari aanstaande van het squadron
Neptune-vliegtuigen van de marine-
luchtvaartdienst, alsmede het naar
Nederland terugbrengen van de drie
Neptunes die in in de Nederlandse
Antillen zijn gestationeerd.
Het streven van minister Pronk en
zijn onderhandelaars is geweest een der
gelijke stemming te voorkomen omdat
deze, gezien de numerieke meerderheid
van de Derde Wereldlanden in de VN,
door hen altijd gewonnen kan worden.
Daarmee zou deze speciale zitting echter
in wezen zonder een overeenkomst ein
digen. Om een breuk te voorkomen deed
een gematigder groep ontwikkelingslan
den donderdagavond laat een beroep op
VN-secretaris-generaal Kurt Waldheim
om als bemiddelaar met de grotere lan
den op te treden. Waldheim stelde zich
Generaal Haig waarschuwde op een
persconferentie op het geallieerde
hoofdkwartier in het Belgische Cas-
teaux, dat geen enkele lidstaat van de
NAVO een oplossing van de economi
sche cirisis naderbij kan brengen
door op de defensieuitgaven te bezui-
Direct na afloop van Haigs uiteen
zetting werd officieel bekendgemaakt
dat 1500 Amerikaanse mariniers voor
het eerst sinds de Tweede Wereldoor
log zullen deelnemen aan een militai
re oefening in het noorden van West-
Duitsland. Aan deze oefeningen.die
elke herfst in West-Duitsland worden
gehouden, npmen ook 5000 man van
een Amerikaans cavalerie regiment
deel. De oefening is overeenkomstig
de afspraken die voorzien zijn bij de
Europese veiligheidsconferentie, door
de nationale staten gemeld bij het
Warschau Pact
Kort geleden deelde Oliver mee dat de
documenten in april terug waren, maar
hij is daarop uit zijn functie geschorst.
GENEVE (Reuter). Betogers hebben
gisteren uit protest tegen de Spaanse
doodvonnissen voor de Basken de kathe
draal van Genève bezet, zo heeft de
Zwitserse politie bekendgemaakt. In een
perscommuniqué noemden de demon
straten zich „het comité tegen doodvon
nissen in Spanje”. Onder de ongeveer
twintig leden van het comité bevinden
zich vier priesters.
Generaal Haig noemde de huidige
economische recessie een nieuwe uit
daging voor de NAVO naast de klas
sieke militaire bedreiging, die „vereist
dat een hoog peil van veiligheid ge
handhaafd dient te worden”. Haig
wees erop dat de militaire uitgaven
van de Warschau-Pactlanden sneller
stijgen dan die van de NAVO. Ander
zijds zei hij „buitengewoon onder de
indruk te zijn van de toewijding en
Overeenstemming met Syrië of zelfs
maar het begin van onderhandelingen
zal, zo zei Van der Stoel voorzichtig:
„Een uitermatie moeilijke zaak” zijn.
Ten aanzien van de verhouding die de
negen zullen innemen wanneer in de
Verenigde Naties de positie van Israe1
aan de orde komt, heeft minister Van
der Stoel vastgesteld dat Nederland zich
niet wil binden aan een meerderheids
standpunt van de negen „indien anderen
een standpunt hebben dat ons beter
past”. Met nog andere woorden: zelfs op
dat punt bestaan er meningsverschillen
van betekenis. De negen zullen zich wel
gezamenlijk verzetten tegen een uitsto
ting van de joodse staat.
sies waren gedaan en dat daar te weinig
tegenover stond aan de kant van de
geïndustrialiseerde landen. Deze groep,
de „hard-liners”, stelt zich op het stand
punt dat er op zeer korte termijn con
crete resultaten bereikt moeten worden,
wil een algemene stemming over het
werkdocument van de ontwikkelingslan
den vermeden worden.
ning en individuele bestrijding van
onderzeeboten. Minister Vredeling wil
ook de bestelling van drie Orion-
vliegtuigen, als begin van de volledige
vervanging van de Neptunes, een jaar
uitstellen. Daarmee wordt een bedrag
van 80 miljoen gulden bespaard.
De eerste tekenen van spanning deden
zich voor toen een groep ontwikkelings
landen. waaronder Algerije en enkele
olieproducenten, te kennen gaf dat er
door de Derde Wereld al te veel conces-
ren geruchten opgedoken dat de militai
re leiders van plan waren de prinsessen
gisteren ter dood te brengen. Enkele
dagen geleden waren ze van het hertog
Harrapaleis, waar ze opgesloten zaten,
overgebracht naar de Akakigevangenis.
Enige ministers hebben erop geatten
deerd dat het voor Italië erg moeilijk
zal zijn de invoerheffing door de Fran
sen van Italiaanse wijn (15 percent) met
juridische middelen te bestrijden. Zijn
wijzen erop dat de in- en exportafspra-
ken dienaangaande al in 1971 zijn verlo
pen, en dat de onderhandelingen zullen
moeten worden gevoerd op basis van
tevens aangelegd bij het Portugese
vraagstuk- Minister Van der Stoel signa
leerde weliswaar een „groeiende hoop op
een ontwikkeling in de richting van de
democratie” doch kennelijk is de tijd
nog niet rijp om verder te gaan dan de
uiterste voorzichtigheid.
van' de Nederlandse
een richting hebben
Drees beperkt zich
waarschuwing tegen
schijnselen: de buitenparlementaire ac
ties en de toevloed van gastarbeiders. In
beide gevallen is te merken dat Drees
een sympathisant van DS’70 is, na in
1971 zijn lidmaatschap van de PvdA te
hebben opgezegd. Zijn mening komt
vrijwel woordelijk overeen met het
standpunt dat zijn zoon regelmatig in de
Tweede Kamer naar voren brengt.
De verouderde Neptunes worden
voornamelijk gebruikt voor verken-
Beide belangrijke stukken van het
dossier werden opgesteld door het hoofd
van politie in Edgartown. Dominick
Arena. Deze werd in 1973 overgeplaatst.
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG. Het is niet uitgesloten
dat delen of het geheel van het in
moeilijkheden verkerende concern Ne-
derhorst worden samengevoegd met de
len van het Ogem-concern. Minister
Lubbers (Economische Zaken) heeft de
Ogem verzocht hem over de mogelijkhe
den op dit punt te willen informeren.
Binnen vier weken zal de Ogem daaro
ver rapport uitbrengen.
ROME. Italië eist van de EEG
interventie in de wijnoorlog met Frank
rijk- De Italiaanse ministeraad heeft dit
gisteren besloten in een bijeenkomst die
door de minister van landbouw, Giovan
ni Marcora, was bijeengeroepen. De twee
andere besluiten van deze vergadering
waren: de zaak wordt aanhangig ge
maakt bij het internationale hof van
justitie in Den Haag, en maandag al zal
de invoer van boter en vlees van Frank
rijk in Italië drastisch worden beperkt.
Deze eigentijdse kooplieden van Vene
tië hebben zich ook op het punt van de
Europees-Arabische dialoog omtrent
economische, technische en culturele sa
menwerking niet verder gewaagd dan de
bekende voorzichtige algemeenheden.
Francisco Do Amaral, leider van het
Fretilin (het revolutionaire front voor
een onafhankelijk Oost-Timor) grijnst
breed tegen rijn aanhangers in Dili, de
hoofdstad van de Portugese kolonie
Timor. De foto werd genomen door Ste
wart Richmond, correspondent van het
persbureau Associated Press, die een van
de eerste buitenlandse journalisten was
die Timor binnen mocht na de maand
lange burgeroorlog op het eiland.
DEN HAAG. (ANP)Na Prinsjesdag,
komende dinsdag, zal het in de Tweede
Kamer mr. Willem Aantjes en Piet H.
van Zeil zijn. Dit als gevolg van een
besluit van het Kamerpresidium om in
plaats van de beginletters de voornamen
van de Kamerleden voluit op de naam
lijst te vermelden.
„redelijkheid en wederzijds respect”.
De bescherming van het eigen wijn-
produkt in Frankrijk is daarom zo acuut
geworden, omdat het gaat om de goed
kope. zogenaamde laag-gradige wijnen,
die in Frankrijk behalve als tafelwijn
ook voor het versnijden worden ge
bruikt. Het verbruik van deze wijnen in
Frankrijk is gedaald en tegelijkertijd is
de produktie groter geworden. In Italië-
is de consumptie niet gedaald, maar de
produktie beweegt zich in een dermate
stijgende lijn, dat de extra belastinghef
fing van Frankrijk een zware slag zou
betekenen voor met name arme Itali
aanse gebieden. Daar is de wijnbouw de
belangrijkste bron van inkomsten.
Engeland en de Verenigde Staten de
den deze week beroepen op regering ih
Addis Abeba uit bezorgheid om het lot
van de prinsessen. Gisteren lieten de
machthebbers in Addis Abeba via de
radio weten dat alle bezorgdheid onge
grond was omdat de prinsessen in elk
geval een proces zullen krijgen.
Frappant is dat Drees zijn waarschu
wing op papier zette vlak voor de ern
stigste actie, die Nederland in lang ge
kend heeft: de schippersblokkade. Het
zal hem alleen maar in zijn mening
gesterkt hebben. En ook in zyn kritiek
op de zijns inziens slappe houding van
sommige bestuurders, „die zich bij uit-
MAASTRICHT (ANP). Bij een ver
keersongeluk in Meerssen (bij Maas
tricht) zijn gisteren twee mensen om het
leven gekomen. De slachtoffers zijn de
41-jarige heer W. Abma uit Géleen en
zijn 31-jarige echtgenote H. A Poppen.
De auto waarin zij zaten en die werd
bestuurd door de heer Abma botste
tegen een andere wagen-
Optimistische sfeer speciale
VN-zitting omgeslagen
Deze ontwikkeling vloeit voort uit het
interim-verslag dat de regeringswaarne-
mer bij Nederhorst, dr. G. van der Wal,
aan de minister heeft uitgebracht. Dr.
Van der Wal werd in mei benoemd aFs
onderdeel van de overeenkomst inzake
de verstrekking van garanties voor le
ningen voor de Verenigde Bedrijven Ne
derhorst.
In overeenstemming met het Neder-
horst-bestuur adviseert Van der Wal de
minster Ogem te verzoeken na te gaan
of nadere samenwerking mogelijk zou
zijn. Ogem en Nederhorst hebben reeds
bepaalde gemeenschappelijke betrekkin
gen. In de te onderzoeken samenwerking
zouden mogelijk ook andere bedrijven
kunnen worden betrokken.
NEW YORK (AFP) Een politie
officier in Edgartown, Massachusetts,
mevrouw Patricia McLeod, heeft tegen
journalisten gezegd dat documenten be
treffende het auto-ongeluk van senator
Kennedy in 1969 zijn verdwenen. Bij dat
ongeluk kwam een vriendin van de
senator, Mary-Joe Kopechne, om. On
danks intensieve naspeuringen zijn de
papieren niet teruggevonden.
De militaire regering liet vorig jaar
november 59 prominente leden van Se-
lassie’s regering terechtstellen. De ge
ruchten over de executie van de prinses
sen zijn vermoedelijk voortgekomen uit
het feit dat deze promimenten voor hun
executie naar deze gevangenis waren
gebracht.
daarop telefonisch in verbinding met een
aantal EEG-vertegenwoordigers. Ver
moedelijk in verband daarmee is de
groep van Westeuropese ministers die op
het ogenblik in Venetië vergadert, inge
schakeld om tot een soepeler beleid te
komen. Dit geldt vooral de politiek van
West-Duitsland, Engeland en Frankrijk.
De grootste moeilijkheden doen zich
in de VN-werkgroepen voor op het ge
bied van de handel om tot een geïnte
greerde benadering te komen. Op dit
punt neemt de Verenigde Staten een
starre houding in. De Amerikaanse am
bassadeur bij de Verenigde Naties, Pa
trick Moynihan, ontkende overigens dat
Washington terug was gekomen op de
voorstellen die het in een werkdocument
aan de speciale zitting had voorgelegd.
Drees waagt zich niet aan een oplos
sing voor het probleem. Dat is jammer
want juist nu de politieke vernieuwing
meer dan ooit in het slop zit en er geen
zicht is op nieuwe initiatieven, zou een
man als Drees met zijn enorme kennis
politiek misschien
kunnen aangeven,
tot een ernstige
een tweetal ver
droeg een masker om zijn
identiteit te verbergen tijdens een hoorzitting van een comité van het Amerikaanse
huis van afgevaardigden. Het comité, dat onderzoekt of hulpverlening aan Turkije
gestaakt moet worden vanwege gebrek aan controle op handel in narcotica aldaar,
riep de handelaar als getuige op. Het comité behoort tot de afdeling internationale
verhoudingen van het huis van afgevaardigden.
De documenten bevatten met name
het politierapport dat na het ongeluk
werd opgesteld en de eerste verklaring
die de senator de ochtend daarop had
afgelegd.
(Van onze redactie buitenland)
Naast herinneringen en anekdotes
geeft dr. Drees ook zijn visie op actuele
kwesties als: hoe kan de invloed van de
Tweede Kamer en de kiezer vergroot
worden en: zijn buitenparlementaire ac
ties schadelijk voor de democratie. Dr.
Drees is ten aanzien van beide punten
niet optimistisch. Hij signaleert een
steeds toenemend onbehagen bij de be
volking ondanks gestegen levenspeil,
veel grotere bestaanszekerheid en meer
Een van de concessies die de ontwik
kelingslanden hebben gedaan is om de
ingangsdatum voor de betaling va de
ontwikkelingshulp (0,7 percent van het
bruto nationale inkomen van de geïn
dustrialiseerde landen) op te schuiven
tot begin 1980 (de oorspronkelijke eis
was om deze hulp meteen te laten
ingaan, en anders uiterlijk 1978).
Minister Pronk voerde gisteren ook
nog gesprekken met afgevaardigden
het Amerikaanse Congres, onder
senator Jacob Javitts van New York.
Volgens politieke bronnen staat het
Congres welwillend tegenover een uit
breiding van de Amerikaanse ontwikke
lingshulp. Minister Kissinger had dan
ook in zijn document voor de speciale
zitting de voorzorg genomen er een aan
tal ideeën van het Congres in te verwer
ken.
Volgens Kamervoorzitter. Vondeling
was deze wijziging nodig, omdat de Ne
derlandse volksvertegenwoordiging op
dit punt in de parlemehtaire wereld een
uitzonderingspositie" innam. De PvdA-
Cractie in de Tweede Kamer gaat nog
een stapje verder en besloot unaniem tot
het niet meer vermelden van titels van
ir. dr. mr. en-of drs. voor de naam.
Vanuit de- Kamer kwamen tot nu toe
weinig reacties los op de voorgestelde
wijziging. Een klein aantal Kamerleden
blijft er evenwel de voorkeur aangeven
tot het gebruik van de voorletters, zoals
tot nu toe. Dit zijn de Kamerleden G. M.
V. van Aardenne en Th. Joekes (VVD),
H. M. Franssen (PvdA), A. J. Hermes
(KVP), J. Imkamp (D'66).
vrije tijd. Vooral de inflatie heeft naar
zijn mening grote onrust tot gevolg.
Pogingen om dal onbehagen op te
vangen via meer medezeggenschap en
inspraak ziet dr. Drees echter niet sla
gen. Letterlijk zegt hij: „Het is een
illusie dat men door wijziging van onze
staatsrechtelijke instellingen een reële
verruiming van de staatkundige demo
cratie zou kunnen verkrijgen”-
ADDIS ABEBA (UPI). De Ethiopi
sche regering heeft heftig ontkend dat
zij van plan zou zijn twaalf prinsessen
ter dood te brengen die momenteel ge
vangen worden gehouden. Zij deed een
indirecte aanval op de Verenigde Staten
en Groot-Brittannië die zij ervan be
schuldigde zich met de binnenlandse
aangelegenheden van Ethiopië te be
moeien.
