Nieuwste stuk van Lutgerink en Oosthoek bij Centrum
De container: absurdistische variant
r
F
Famous Artists van Hauser Orkater
WEGGEZAKT IN GOEDE BEDOELINGEN
Herfsttooi ’75
lékker eten
iTiFt/rnS okt.
vis eten
OPRECHTE
VEILING
Ravelprogramma werd
eervolle herdenking
vaRIJPMA
Middagconcert
op „Beeckestijn”
HET HOGE DUIN ~Wijk aan Zee
o
w
AUTOVERHUUR
immunacdD,
V
Amsterdams concertseizoen geopend
Noorder Compagnie
met „toegepast toneel
15
KUNST
DONDERDAG
1 8
SEPTEMBER
1975
"tys.
i
'i
Voor goede en
duurzame vloeren
EDELHOUT
SLOOTHAAK
SLOOTHAAK
SLOOTHAAK
SLOOTHAAK
vloeren
HAARLEM
SLOOTHAAK
UW MODE^ADVISEUR
SPECIALITEITEN
IN RESTAURANT
HAARLEM
In de late uurtjes
rond de open haard,
of aan onze gezellige
bar,
De Posthoeve
zijn.
Adviseurs in verzekeringen
en financieringen. Lid N. V.A.
HYPOTHEKEN tot 125%
executiewaarde
Neem eens kontakt met ons op.
Het maakt u altijd wijzer.
pompen EN
es$orïn
uirvoOWBAAt>
DE STOETERIJ
VAN DE UILENBOOM"
°n”
:?earriveerd
f'0juist c
698Z 'n r
Leh^9li°ke
^^assen
20%^-n
'ï'P
Of
12 7
(ADVERTENTIE)
r.‘
nu
■L.
(ADVERTENTIE)
ben.
JAC HEIJER
19
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)^
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
5
CEES STRAUS
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
-J-L...., ::a-
A
id«
ZWANENBURG
Wilgenlaan 68, Telefoon 02907-3541
ving, de middenklasse van een kleine
stad.
kengenre en
muziek.
KGUDENHORN 24 28
HAARLEM
TEL. 023 322057
VOOR
VRACHTWAGENS
tussen boksers op de kermis.
(foto Bob van Dantzig)
Zijlstraat 96
Telef. 31 05 80
VOOR VOLUME
WAGENS
(o.a 18 m3 klein rijb.)
VOOR LUXE
4-8 PERSONEN
VÓÓR HCHT
BEST^#*
kunnen om al dat geld dat ze bij zich
heeft. Kortom, je zit het hele stuk door
behoorlijk geïntrigeerd toe te kijken en
dan wil je aan het slot wel eens weten
waar het nu precies over gaat. Als dat
inzicht niet komt dan ga je met een
holle maag weer weg. Daar komt bij dat
Lutgerink zich meer dan voorheen te
buiten gaat aan een taalgebruik, waar
van de herhaling het voornaamste ken
merk is. Er is geen woord of zinnetje of
het wordt minstens twee keer herhaald.
Dat maakt Lutgerinks taal tot een soort
muziek, waarop regisseur Peter Oost
hoek zijn bewegingsregie prachtig kan
uitvoeren. Ik zie ook aan „De container”
hoeveel die twee aan elkaar hebben.
Maar soms werkt de absurdistische her-
halingstechniek verveling in de hand,
vooral in de eerste helft. Oosthoeks
geniale vindingrijkheid kan dat niet al
tijd verhelpen.
F. G. de Weerd
Bilderdijkstraat IA. Tel. 023-316486
Kjjkdagen: vrijdag, zaterdag, zon
dag en maandag van 10-16 uur.
Veilingdagen: 23 t.m. 26 sept. 1975
vanaf 10 uur.
Hauser Orkater zit met het gevoel dat
het niet aan de verwachtingen kan vol
doen. Het heeft ook de pretenties niet
om de drolligheid professioneel te ver
woorden. Het gezelschap mist duidelijk
AMSTERDAM. De drolligheid viert
nog immer hoogtij, vrienden en VPRO-
leden. De heren Haché, Servet en Van
Oekel, alsmede de dames RiMiCo zijn
weliswaar nog op zomerreces, maar hun
baanbrekende activiteiten worden elders,
in het theater, op niet mis te verstane
wijze voortgezet. In een afgeladen Shaf-
fy-theater brengt Hauser Orkater met
Famous Artistst zijn nieuwe programma
dat bol staat van hetgeen dat zo plas
tisch omschreven kan worden met lul
ligheid.
waar tot 1 uur de keuken ook
nog open is, dan moet u toch in
TELEFOON 26 51 10
Grote Houtstraat 59, Haarlem
Tel. 023-321965
ENSCHEDE (ANP). Van 3 tot 13
oktober wordt in het rijksmuseum
Twenthe in Enschede een festijn van
bloemen en kunst gehouden onder de
titel „herfsttooi 1975”. De kunstvoor
werpen komen uit Twentse kastelen zo
als Huis Almelo, ’t Weldam en Singra
ven. Daarnaast worden vele kerkschat
ten getoond. De organisatie herfsttooi
heeft ook een route door het Twentse
landschap uitgestippeld waarbij kennis
genomen kan worden van monumenten.
Oosthoeks voornaamste taak lijkt me
geweest de moord aan het slot goed voor
te bereiden. Dat is hem uitstekend ge
lukt. Voortdurend is er een dreiging van
geweld merkbaar. Soms zijn ze in de
tekst terug te vinden, soms heeft Oost
hoek het spel zo ingericht dat het
publiek kan begrijpen dat er erge dingen
te wachten staan. In één scène gebeurt
dat toch zonder voldoende motivering.
Dat is wanneer de scharrelaars een vier
de collega, Koos geheten, te lijf gaan.
In de tekst is nauwelijks een aanwijzing
te vinden voor dat agressieve gedrag; en
Lutgerink geeft zelf ook geen enkele
indicatie. Het blijft dus een kunstgreep
van Oosthoek zelf, om de lijn van het
geweld op te voeren, maar erg logisch is
het niet. Wat heeft die Koos in hemels
naam misdaan?
Een interessant aspect van het stuk
zijn de machtsverhoudingen tussen Al-
fons, Bobby en Sam. Behalve in „Avond
rood”, waar een invalide oude man zijn
kinderen tracht te terroriseren, heeft
Lutgerink dit thema niet eerder ge
bruikt. Wat dit betreft zit Lutgerink op
dezelfde lijn als Lodewijk de Boer en
Gerard Lemmens. De figuur van Sam
lijkt op Doe in „The Family” en Sjaak
Nieuwe Gracht 11 - Haarlem. Tel. 023
317609. Na 18.00 uur 023 - 262774.
„De container” speelt tussen een stel
sjofele scharrelaars, die leven van en
rond het afval in een vuilniscontainer
aan de rand van de stad. Lutgerink
probeert meer te doen dan een portret
te schilderen van dat leven. Hij probeert
het stuk het aanzien te geven van een
metafoor op het menselijk bestaan. Ik
geloof niet dat het hem erg goed gelukt
is.
„De container” zit stevig geworteld
veel meer dan de voorgaande stukken
van Lutgerink in het absurdistische
theater van de jaren ’50, begin ’60. Dat
is begrijpelijk voor iemand van een
generatie die het toneel leerde ontdek
ken op het moment dat Beckett en
Ionesco de grote vernieuwers waren en
Pinter in hun voetspoor opkwam. Ik
vraag me af wat het belang nog is van
een stroming, die het theater van nu
intussen wel verwerkt heeft. Het spitst
zich tegenwoordig meer toe op de speci
fieke sociale verhoudingen en minder op
de existentiële levensfilosofie van de to
neelschrijver.
Nu kun je in „De container” best
verwijzingen vinden naar kritiek op de
consumptiemaatschappij. Alfons, een van
de scharrelaars, kweekt toch maar weg
gegooide boompjes op het af val. Deze
AMSTERDAM. Voor een volle zaal
opende het Concertgebouworkest onder
leiding van Haitink de abonnementsserie
van het Concertgebouw in Amsterdam
met een uitgelezen Ravelprogramma. In
dit Ravel-herdenkingsjaar is deze com
ponist een gelukkige keuze voor allerlei
herdenkingen. Gelukkig, inderdaad, want
van Ravel krijg je, dacht, ik, nooit
genoeg. Hij is altijd weer boeiend en
blijft als bijzondere persoonlijkheid vol
ledig zichzelf.
De muziek is nu beter geïntegreerd,
vormt een wezenlijk onderdeel van de
sketches. De volgorde muziek-sketch-
muziek-sketch is daarmee doorbroken,
het geheel is consistenter geworden.
Boksers, gewichtheffers, grappenmakers
en verlopen musici komen in snel tempo
opdraven. Het is die pure vorm van
volkskunst die nog steeds op de kermis
of in het circus voor veel vermaak kan
zorgen en die bij de Hausers en Van
Warmerdams tot zo’n plezierig avondje
leidt.
Zijn muzikale fantasie is eindeloos,
zijn dito intelligentie weergaloos. Graag
leefde hij terug naar zijn kindertijd,
voelde zich betrokken tot het kind en
die subtiele ervaringswereld heeft hij op
onovertroffen rake wijze betrokken in
het perspectief van zijn muzikaal kun
stenaarschap. Daarom werd hij ook een
zulk boeiend sprookjesverteller in de
muziek en het daarvoor ontvankelijk
publiek hangt aan zijn lippen.
Het sprookjesboek van Grimm, Moe
der de Gans (La Mère l’Oye), ging op
deze eerste avond van het Amsterdams
Concertseizoen suggestiever dan ooit
open in een toverspel van muziek. Het
was een klankwereld die het Concertge
bouworkest op heel specifieke manier
eigen is geworden, en die het zo subliem
kon interpreteren in zijn selecte orkes
trale timbres.
in „Souvenirs”. Bobby heeft iets van Kil
in eerstgenoemd stuk en Alfons doet
denken aan de Rooie van Lemmens,
temeer omdat in dit geval Jacques Com
mandeur beide rollen speelt. Lutgerink
gaat echter verder dan De Boer of
Lemmens. Hij laat volvoeren, wat bij
Lemmens nog bij woorden blijft en bij
De Boer slechts katjesspel is. Er vallen
doden in „De container”.
Opvallend is het uitstekende, mgehou-
den spel van de spelers. Oosthoek heeft
hen behoed voor goedkoop effect-werk
of voor de hand liggende typeringen.
Frans Vorstman, weer terug bij Cen
trum, speelt een mopperende Bobby; de
eenzaamheid staat op z’n gezicht ge
schreven. Jacques Commandeur treft
door een jongensachtige onzekerheid, die
aan het slot tot vastberadenheid groeit.
Ben Hulsman als Sam is tot in het
kleinste gebaar een patserige gladjanus.
Ingeborg Elzevier kijkt ongekend dom
uit haar ogen en blijft toch iets liefs en
aantrekkelijks houden. Theo de Groot en
Elias van Zanden spelen de twee buiten
staanders in het drama ontwapenend, al
valt in het speelvlak van Bellevue zo
dicht bij het publiek wel op, dat ze hier
en1 daar in hun spel nog terugvallen op
beginnerstechniek. Het decor is van Els
van der Kooi; bruikbaar maar niet op
vallend.
Ven
Hauser Orkater met een van de leukste
scènes uit „Famous Artists”: gevecht
L’enfant et les sortilèges vormde na
de pauze het voor de hand liggend
vervolg en besluit van dit boeiend Ra
velprogramma. Uitgangspunt van dit
werk werd het gedicht (Ballet pour ma
fille) van de Franse schrijfster Colette,
die onder andere in haar boek Colette a
l’ecole zo’n verrassende blik geeft op de
gevoelswereld van het kind gezien van
uit haar eigen jeugdervaring. De titel
L’enfant et les sortilèges slaat op een -
klein maar wel kernachtig motief van
het verhaal: het kind dat zijn huiswerk
niet wil maken. Het groeit uit tot een
klein kinderdrama met veel facetten en
alles daaromheen komt in beweging: de
voorwerpen van de kamer, het decor
van de tuin, de bomen, de dieren.
De uitvoering ervan is altijd weer
nieuw en boeiend. Ze kreeg een verfris
send aspect door enkele nieuwe gezich
ten in de solistische bezetting. Vier van
de acht solisten traden voor het eerst op
bij het orkest. Onder andere de mezzo
sopraan Anne-marie Blanzat in de rol
van het kind, de mezzo-sopraan Jocelyne
Taillon in de rol van moeder en Chinees
theekopje Libel Adi le Gué, Utrechtse
sopraan die zich in de Franse interpreta-
tiekunst bekwaamt bij Noémi Perugia.
De totale bezetting, in alle hoofd- en
onderdelen voortreffelijk, werd gecom
pleteerd door de Franse sopraan Mady
Mesplé Sophia van Santé, Bernard Kruy-
sen, Tom Haenen, de tenor Michel Sene-
chal (niet te overtreffen in zijn uitbeel
ding van het oude mannetje en de
boomkikker), het jongenskoor van de
Koorschool Haarlem (dirigent Jan Val-
kestein) en het ook solistisch uitstekend
uitgeruste Nederlands Kamerkoor van
Hans van den Hombergh. Een sublieme
bezetting, doorkneed in de materie die
met het Concertgebouworkest de weg
effende voor een eclatant succes.
TOON VRANKEN
DRACHTEN (ANP). Noorder Com
pagnie zet zich het komende seizoen in
voor opheffing van „de onnatuurlijke
scheiding tussen repertoiretoneel en vor
mend toneel”. Het toneelgezelschap van
het noorden van het land wil „toegepast
toneel” maken, dat het „tweerichtingver-
keer en de zelfwerkzaamheid” stimu
leert. Het wil proberen wat gerichter
antwoord te geven op verzoeken om
inleiding, nabespreking en verwerking
van het gebodene.
Voor het juist begonnen seizoen heeft
Noorder Compagnie vier nieuwe produk-
ties voorgenomen. De eerste is vorige
week in première gebracht: het spel
over recht en onrecht „Hans Kohlhaas”,
geschreven door James Saunders naar
een verhaal van Heinrich von Kleist en
vertaald door Gerrit Kouwenaar, in de
regie van Zdenek Kraus.
Half november volgt het vrolijk fami
liedrama „Vadertje en moedertje” van
Clas Engstrom, bewerkt door Ernst
Kats, die het dok regisseert. Er worden
I van dit stuk twee versies gemaakt: als
vormend toeneel voor de lagere klassen
van het voortgezet onderwijs en als
voorstelling voor het hele gezin, geschikt
voor grote en kleine zalen.
Voor 8 januari is de première voorzien
van „Een vriend van de waarheid” in
opdracht van het gezelschap geschreven
door Pieter Terpstra, geregisseerd door
Jack Dixon. Het is een spel rond een
Fries historisch gegeven: een dominee in
Franeker voorspelde dat 8 mei 1774 de
dag des oordeels zou zijn.
Met de heer E. Munsterman als diri
gent, zal door „Soli” het volgende pro
gramma worden uitgevoerd: 1. Arro-
manches, mars- A. E. Kelly; 2. Ameri
can Patrol- F. W. Meacham 3. BB.
CF, mrs. J. Ordhune 4. Cent mille
chansons, arr. Ben Zaal, 5. American
folk, suite Harold L. Walters; 6. Paso
flamengo, Kees Vlak, 7. Longstreet dixie
Lex Abel.
Het laatste concert in deze serie zal
zondag 28 september worden verzorgd
door de IJmuider Harmonie, eveneens
van 13 tot 14 uur.
Scène uit Container: v.l.n.r. Ben Huls
man, Jacques Commandeur, Ingeborg
Elzevier en Ben Hulsman.
(Foto Lemaire)
AMSTERDAM. Herman Lutgerink,
van wie toneelgroep Centrum „Een zeer
bijzondere dag", „Avondrood’’ en „De
babyfoon’’ speelde, heeft met zijn
nieuwste stuk „De container’’ iets heel
anders willen doen. Tot dusver putte hij
zijn stof en figuren uit zijn eigen omge-
De naam Famous Artists is al een
dubbele bodem op zichzelf. Want „be
roemde artiesten” slaat niet alleen op de
publieksverwachting dat Hauser Orkater
na het succes van de eerste voorstelling
zich opnieuw als kleinkunstgezelschap
moet waarmaken, het verwijst ook naar
een cursus die alleen al door het betalen
van slechts enkele duizenden guldens de
poort naar het kunstenaarsschap open
zet.
Hoofdsiraat 238. Santpoort
Unieke jeiegenheid voor recepties,
diners, k de buffetten, fondue- en
barbecue-parties.
Uw gastheer Jan G. Westerhoven
Telefoon 0 23 - 37 67 41
VELSEN. In de serie populaire
concerten georganiseerd door de werk
groep „Muziek” van de Velser Gemeen
schap, is nu zondag 21 september de
muziekvereniging „Soli” uit Driehuis aan
de beurt. Deze concerten worden telkens
van 13 tot 14 uur gegeven in de speciaal
hiervoor op het gazon van museum Bee
ckestijn” in Velsen-Zuid geplaatste mu
ziektent. De toegang tot de concerten is
gratis.
worden vernield door zijn meer materia
listisch ingestelde collega Bobby. Bij de
komst van Sam (vroegere maat van
Bobby, dankzij een bankroof in goeden
doen) treedt de consumptiemaatschappij
in al zijn patserigheid ten tonele. In een
oogwenk dromen de scharrelaars van
het pretpark dat Sam zegt te willen
inrichten.
Het is de natuurliefhebber Alfons die
een einde maakt aan de materialisten.
Hij steekt Sam én Bobby dood. In een
toneelstuk met wijdere pretenties dan
het realisme, is dat een zaak waar méér
achter steekt. Nu is Alfons als voetveeg
gebruikt door Bobby en Sam, maar in
dit stuk kan dat de reden niet zijn. Is
die moord misschien de zuivering van de
materialistische wereld; terug naar de
kwekerij van weggegooide boompjes?
Nee. Alfons trekt zijn mes omdat hij de
vrouw Marie, op wie alle drie de man
nen gek zijn, voor zich alleen wil heb-
Hij is de enige die haar goed
begrijpt; dus verdiend heeft hij haar
wel. Maar hoe dat motief nu moet
passen in die kritiek op de consumptie
maatschappij is me een raadsel.
Is het dus de Liefde die het menselijk
bestaan op onze wegwerpsamenleving
moet redden? Ook dat valt binnen de
ontwikkeling van het stuk te betwijfe
len. Die vrouw Marie zien we eerst als
een amoreel, dommig persoontje, even
sjofel als Bobby en Alfons. Aan het slot
komt ze terug, als de sprookjesprinses
beladen met de rijkdom waarvan ze
allemaal gedroomd hebben. Alfons’
moord kan dan uit liefde voor Marie
voortkomen, maar evengoed zou dat
In het vorige programma, Met Hauser
Orkater op avontuur, ging het vooral om
persiflages op situaties in het popwe-
reldje. Ditmaal heeft het Velser orkest-
theater de wereld van de variété als
noderwerp van spot gekozen. Een heel
goedmoedige vorm van persiflering
overigens, met slechts enkele dubbele
bodems, veel ongein in het onderbroe
kengenre en opnieuw weer erg goede
^ht^e^eidSi
de straffe hand van een regisseur; bewe
gingen en handelingen worden zo on
handig mogelijk gemaakt. Voor de een
zal dat een voortdurende bron van ge
noegen zijn, een ander kan er snel op
uitgekeken raken en dan wordt het
irritant. Vooral omdat er voor de pauze
geen hoogtepunten zijn (het programma
sleept zich opvallend moeizaam voort)
en er pas daarna een zij het nog te
gering aantal leuke acts worden gege
ven. Het lijkt me echter dat de aandacht
van het publiek dan al voor een groot
gedeelte verflauwd is. Daarvoor zijn de
vondsten gewoon te gering, in aantal.
Hauser Orkater mist het vermogen om
zich boven het niveau te plaatsen dat
het wil persifleren. Nu lijkt de groep
zichzelf voortdurend te kijk te willen
stellen zonder dat dat in feite beoogd is
en leuk zou zijn. Het is een oud liedje,
zoals bij zoveel jonge theatergezelschap
pen: het idee is uitstekend, maar het
schort nog aan de goede uitwerking.
In Famous Artists wordt vooral Alex
van Warmerdam, die met het knapen
image van Lou Reed goed raad weet, op
de voorgrond geplaatst. Hij heeft een
beperkt stel talenten die echter wel vol
ledig worden aangewend. Veel sterker in
mimiek en toneelspel is Chris Bolczek
die misschien als geen der anderen kan
aangeven waai’ Hauser Orkater naar toe
moet. Namelijk een professionele aanpak
die de groep er toe kan brengen om
afstand te nemen van het inhoudelijke
om er zodoende met een ruime marge
boven te kunnen staan.
fTlet Suede en i
Sinds 1926
Lage Huur
Borg v/a f 50,
51
'O’wPl
Vu'' 1
u.
