Britse regering moddert voort op van-dag-tot-dag.basis
Prins Bernhard
Australië verkeerd
Jordanië toch akkoord
met voorwaarden VS
Franse gijzeling afgelopen
VROUW EN KIND MEER RECHTEN IN ITALIË
Washington gaat
Israel nu
overhandigt
Erasmusprijz en
Pat Hearst ziet
ouders weer
Frans vliegtuig
was in Tsjaad
wapens leveren
„Niet-inmenging
Engeland wil vooraanstaande
rol in energiebeleid EEG
V)
<#- ,'L ft
Conservatieven in
Ontario verliezen
Op grond van olievondsten in Noordzee
SENATOR OVER SITUATIE OP TIMOR:
SYRIË STUURT
BEMIDDELAARS
Na discussie van bijna tien jaar wordt dit weekeinde nieuwe wet van kracht
„Misverstanden” over levering Hawks
NAAR LIBANON
Ï.V
i-
ZATERDAG
20
SEPTEMBER
19 7 5
BINNEN- EN BUITENLAND
3
1
n
r
r
1
n
1
t
k
a
a
e
a
e
t
e
Schipbreuk
Handboor
Radeloosheid in Noord-Ierland
(1
(Van onze redacteur in Londen)
e
j
r
n
ze
tl
it
t
(Vervolg van pagina 1)
t.
r
in
n
g
r
1
i
ningsverschillen optreden, kan de hulp
e
s
n
n
e
e
n
I
a
n
o
e
n
n
Op instructie van president Giscard
d’Estaing was zijn kabinetschef De Bros-
solette ’s middags naar Tsjaad gevlogen
om de onderhandelingen over de bevrij-
ding van mevrouw Claustre persoonlijk
met de rebellenleider te voeren.
Over de resultaten van zijn missie
was gisteravond nog niets bekend, doch
regeringskringen in Parijs tonen zich
voor het eerst sinds lange tijd weer
optimistischer. Het werd waarschijnlijk
geacht dat het leven van Franqoise zal
kunnen worden gered, voordat komende
woensdag het ultimatum afloopt, waar
bij de rebellen wapens en tien miljoen
frank losgeld van de Franse regering
hadden geëist.
Welke wapens zullen worden geleverd
en wanneer werd niet bekend gemaakt,
maar uit regeringskringen wordt verno
men dat Israel onder meer de Lance-
raketten, die een reikwijdte van 95 kilo
meter hebben en voorzien kunnen wor
den van atoomkoppen, kan verwachten.
de
van
AMSTERDAM (ANP). Prins Bern-
hard heeft gistermiddag in het rijksmu-
séum Vincent van Gogh in Amsterdam
de Erasmusprijzen uitgereikt aan dr. W.
Sandberg, oud-directeur van het Stede
lijk Museum in de hooidstad, en aan de
Britse hoogleraar in de geschiedenis van
de klassieke traditie, sir Ernest Gom-
brich. Koningin Juliana, prinses Beatrix,
prins Claus en prinses Margriet woon
den deze plechtigheid bij.
De andere artikelen van de wet be
treffen praktische, maar in Italië nog
nooit vastgelegde punten. Zo is er een
gecompliceerd hoofdstuk over de samen
stelling van de inkomens van man en
BRUSSEL. Groot-Brittannië zal de
EEG een eigen nota voorleggen over het
energiebeleid van de gemeenschap. De
Britse minister voor energie, Anthony
Wedgwood Benn, heeft dit gistermiddag
in Brussel aangekondigd na een conti
nentale rondreis langs een aantal hoofd
steden: Parijs. Rome. Bonn en Brussel.
zes
zes
De praktische toepassing van de nieu
we wet zal vermoedelijk het eerst con
sequenties hebben in de grote steden van
Italië. Er wordt algemeen verwacht dat
in de provincie, waar het gewoonterecht
vele malen sterker is dan het geschreven
wetboek, de eerste jaren geen verander
ingen in de gezinsstructuur zullen optre
den.
Een Jordaanse regeringswoordvoerder
noemde donderdag Fords brief „kwet
send voor de nationale waardigheid van
Jordanië”. Hij voegde eraan toe dat de
regering in Amman beslist niet bereid
was het contract onder deze voorwaar
den te tekenen.
aangezien die Britse mijnen niet renda
bel zijn. Via de olieprijs zou dan de
EEG ten slotte toch op de Britse achter
lijkheid een premie betalen.
g
s
r
i
tl
a
ti
e
g
n
r
e
s
n
(Van onze redacteur in Brussel, Henk
Kolb)
t
i
e
ti
n
g
1
:t
e
e
(Van onze redacteur in Parijs)
i.
e
n
o
e
a
e
a
r
't
i.
a
n
n
n
Overigens richt het Nederlandse ener
giebeleid op basis van de gaswinning
zich ook in de allereerste plaats op het
nationale belang. Nederland is binnen de
gemeenschap een belangrijke leverancier
van energie. Wedgwood Benn heeft er
niettemin de voorkeur aan gegeven Pa
rijs, Rome en Bonn te bezoeken. Dit
geeft nieuw voedsel aan de vrees dat de
gemeenschap aan het vervallen is tot
een systeem van intergouvernementele
overeenkomsten tussen de grote lidstaten
waarin voor de kleinere landen slechts
het ja-zeggen overblijft.
FAVERGES-PARIJS (Reuter,UPI).
De jonge deserteur uit het Franse leger
die gisteren vijf mensen had gegijzeld in
een bank in Faverges, in Zuidoost-
Frankrijk, en later het geëiste losgeld
van zes miljoen frank (ruim 3,5 miljoen
gulden) had gekregen, heeft zich aan de
politie overgegeven.
De nieuwe cfmocraten verdubbelden
bij de donderdag gehouden verkiezingen
in het 125 zetels tellende provinciale
parlement hun zeteltal tot 38. De con
servatieven zagen hun zeteltal dalen van
78 tot 51. D. Li?- "n boeken ook
winst. Zij kwamen van 20 op 36 zetels.
Dit laatste komt in het kort hierop
neer dat er tegen een burgerlijke schei
ding vrijwel geen bezwaren kunnen
worden aangetekend zodra een van bei
de partijen moreel of zakelijk in gebre
ke blijft.
Niettemin lijkt na Benn’s uiteenzettin
gen de conclusie gerechtvaardigd dat de
Britten vooral geen haast willen maken
met een snelle ontwikkeling van de
Europese kerncentrales als energiebron
teneinde vooralsnog een goede markt te
behouden voor de olie die zij produce
ren. In de prijs van de olie zouden dan
de kosten kunnen worden verwerkt die
de Britse regering nu moet besteden aan
het uitbreiden van de kolenwinning zon
der dat de EEG daaraan wil bijdragen.
in samenwerking met de Duitsers onder
auspiciën van de OESO in Groot-Brit
tannië wordt ontwikkeld. Maar, zei
Benn. de snelle-kweekreactor vórmt dé'
grondslag voor het energiebeleid op lan
ge termijn.
WASHINGTON (Reuter). Jordanië
heeft de Verenigde Staten laten weten
dat het alsnog bereid is 14 luchtdoelra-
ketbatterijen van het type Hawk te
kopen op de voorwaarden die Washing
ton daaraan heeft verbonden. Dit hebben
SAN FRANCISCO (Reuter) Patri
cia Hearst, die donderdag na een lang
durige politiejacht werd aangehouden,
heeft gisteren haar ouders weer ontmoet
in de San Mateo-gevangenis bij San
Francisco. De ontmoeting duurde een
uur en werd nauwlettend gevolgd door
veiligheidsmensen.
gisteren Amerikaanse regeringsfunctio
narissen verklaard.
LONDEN Terwijl een laatste poging is mislukt om de Noordierse
Raadgevende Vergadering van een zekere ondergang te redden, glijden de
Ieren in Ulster opnieuw af naar een situatie van openlijk beleden geweld.
Ditmaal weet werkelijk niemand meer hoe er nog iets te redden valt.
Craigs plan voor een nieuwe poging
tot „Power-Sharing” het delen van dé
macht tussen katholieken en protestan
ten liep echter volledig schipbreuk op
de onverzettelijkheid van mannen als
dominee Paisley en Harry West, en op
de aanhang van houwdegens in de pro
testante partijen, waaronder Craigs ei
gen „Vanguard-beweging”. Wat Craig
moet hebben zien aankomen is dat de
para-militaire organisaties het heft weer
alleen in handen willen nemen. Nu de
laatste poging om een politieke oplossing
te bedenken duidelijk heeft gefaald, kan
dit moment niet ver meer weg zijn.
Zoals bekend houdt de provisionele
IRA zich sinds februari min of meer
De infiltratie van politiek, seksuele
bewustwording en religieuze vrijheid is
op universiteiten. middelbare scholen en
recentelijk ook bij het lager onderwijs
Het tweede punt van groot belang is
de positie van de kinderen. Zij zijn niet
meer, zoals tot dusverre, in alle opzich
ten verantwoording schuldig aan hun
vader, ook niet in tweede instantie aan
hun moeder: zij hebben van de nieuwe
wet een status gekregen die hen tame
lijk onafhankelijk maakt. In dit opzicht
past de wet zich aan bij een al bestaan
de situatie.
WASHINGTON (Reuter). Een
woordvoerder van het Amerikaanse mi
nisterie van Defensie heeft gisteren
verklaard dat de Verenigde Staten Israel
de wapens gaan leveren die hangende de
vredesregeling in het Midden-Oosten,
door het Pentagon werden tegengehou
den.
Volgens de politie gaf de 18-jarige
jongeman zich, na telefoongesprekken
met de burgemeester van Faverges, over
aan de politie die de bank van het begin
af had omsingeld in de hoop de gewa-
De Indonesische regering heeft het
Australische bezoek aan Oost-Timor
scherp veroordeelt en spreekt van „een
beweging in Australië die Indonesië in
opspraak wil brengen”.
TORONTO (Reuter). Bij verkiezin
gen in Ontario, de rijkste provincie van
Canada, is de socialistische „Nieuwe De
mocratische Partij” de grootste opposi
tiepartij geworden, terwijl de conserva
tieven die 32 jaar aan de macht zijn
geweest. terug vielen tot ruimschoots
onder de absolute meerderheid
pende overvaller met een welgericht
schot te kunnen uitschakelen. De jongen
bleek onzeker over zijn verdere plannen
en gaf uiteindelijk zijn plan op, om met
het geld te vluchten.
Hij was, gewapend met een pistool en
een jachtgeweer, kort na openingstijd de
bank binnengegaan, waar hij de vijf
bankemployés in gijzeling nam. Per' tele
foon meldde de man een radiostation
zijn gijzelaars te zullen doden als hij
zijn geld niet kreeg. Nadat hem de
gevraagde som overhandigd was, liet hij
de drie vrouwelijke gijzelaars gaan.
Oost-Timor, en de Apodeti-partij, die
aansluiting met Indonesië wil, onver
minderd voortduurt.
Het belangrijkste principe van
nieuwe wet is gelijkberechtiging
man en vrouw in het huwelijk. In alle
gevallen van groot, maar ook van gerin
ger belang, waarbij in dit opzicht me-
worden ingeroepen van de rechter. Ten
aanzien van deze hoofdmoot van de
nieuwe wet wordt een chaos verwacht:
de dringende wens tot emancipatie van
de vrouwen heeft steeds geleid tot con
flicten, waarbij - uiteraard zonder enig
resultaat - de man als scheidsrechter
kon optreden.
BEIROET (AP). Syrië heeft giste
ren twee speciale afgezanten naar Bei
roet gestuurd om te bemiddelen in de
bloedige strijd die nog steeds voortwoedt
tussen christenen en moslims in Liba
non.
De Amerikaanse defensieminister Ja
mes Schlesinger en zijn Israëlische col
lega Peres hebben ook gesproken over
de levering van de grond-grond raketten
die eveneens met atoomkoppen kunnen
worden uitgerust en een reikwijdte van
720 kilometer hebben.
Van mannen als „dominee” Paisley, en
de leiders van de officiële kerk in Ul
ster, zal de zegen in ieder geval niet
komen.
Deze Jordaanse verklaring wierp in
Washington vele vragen op, aangezien de
in Fords brief genoemde voorwaarden
niet in het contract zelf staan vermeld.
Deze overeenkomst is een standaard
contract, waarin niets staat over beper
kingen over de plaatsing van de batte
rijen of over gefaseerde afleveringen.
Wel wordt de overdracht van de wapens
aan een derde land verboden.
Gisteren verklaarde woordvoerder Ro
bert Anderson van het ministerie van
buitenlandse zaken in Washington, dat
Jordalnië zijn verklaring van donderdag
had verduidelijkt. Volgens hem was er
sprake geweest van „enige misverstan
den”. Anderson zei dat de door Ford
genoemde punten van kracht blijven.
Hij verwachte dat het Congres zich
volgende week over de aankoop van de
Hawks door Jordanië zal uitspreken.
Jordanië heeft herhaaldelijk met Syrië
gesproken over de eventuele vorming
van een gemeenschappelijk commando.
In zijn brief aan het Congres gaf Ford
te kennen dat de standaard-bepaling dat
van de VS gekochte wapens niet mogen
worden overgedragen aan een derde
land, betekent dat de raketten niet mo
gen worden gebruikt onder een gemeen
schappelijk commando met Syrië.
Mevrouw Catherine Hearst zei na af
loop dat ze „een gelukkige bijeenkomst
met Patty” had Volgens mevr. Hearst
is er tijdens het gesprek niet gerept
cvei’.de rctivitci* van haar dochter bin
nen het SLA.
Een woordvoerder van de politie ver
telde verslaggevers dat Patricia Hearst
en de dr,ie andere leden van het SLA die
dondgrdag werden gearresteerd elk af
zonderlijk woeden vastgehouden in
streng beveiligde cellen. Patricia Hearst
moest later op de dag opnieuw voor de
rechter verschijnen. De borgsom voor
elk van de gevangenen is vastgesteld op
500 000 dollar.
PARIJS. Gisteravond werd pas
Parijs officieel bekendgemaakt dat over
dag een militair vliegtuig in het door de
rebellen bezette noordelijke deel van het
Afrikaanse Tsjaad was geland, waar,
zoals bekend, de 28-jarige etnologe
Francoise Clausire sinds bijna 18 maan
den gevangen wordt gehouden.
In Nederlandse kringen te Brussel
heeft men met enige verbazing van dit
Britse initiatief kennis genomen. Blijk
baar, zo zëi een diplomatiek waarnemer,
willen de Britten op grond van hun
Noordzee-olie, voorop gaan lopen bij de
bepaling van het EEG-beleid.
De EEG-energiepolitiek vormt overi
gens nu al zeer geruime tijd onderwerp
van onderzoekingen, discussies en me
ningsverschillen. Het is ook tijdens de
ministeriële besprekingen van de afgelo
pen week zonneklaar geworden dat de
Britten de beraadslagingen met de olie-
producenten en de ontwikkelingslanden
die half oktober in Parijs beginnen
slechts een gemeenschapss*tandpunt zul
len accepteren wanneer dat ten volle
aan hun eigen, vooral op nationaal be
lang gestoelde verlangens beantwoordt.
Volgens Wedgwood Benn zal Groot-
Brittannië zichzelf na 1980 geheel van
olie kunnen voorzien en hij gaf een
optimistische schildering van de vond
sten en opbrengsten in de Noordzee:
sedert maart zijn 22 nieuwe vindplaat
sen ontdekt. Dat is evenveel in
maanden als in de voorafgaande
jaar.
De Engelsen hebben, zegt Benn, geen
belangstelling voor de warmtereactor die
aan het door haar uitgeroepen staakt-
het-vuren. Sinds afgelopeq Kersmis
heeft de Labour-minister voor Ulster,
Merlyn Rees, 367 gevangenen uit de
interneringskampen vrijgelaten, onder
wie alle protestanten die opgesloten za
ten. Op het ogenblik zijn er nog 209
geïnterneerde katholieken over. Zij wor
den beschouwd als de zware gévallen
van de IRA.
Dat er sinds het begin van het staakt-
het-vuren 50 protestanten en 47 katho
lieken het leven lieten, doet aan het
bestand niets af. De slachtoffers vielen
onder de handen van zogenaamde „sec-
tarische moordenaars”. De cijfers bewij
zen dat Ulster in de afgelopen jaren tot
een waar Chicago, een gangsterland is
afgegleden. De autoriteiten weten dit en
staan "er machteloos tegenover. De
lust tot doden is el van vader op zoon
overgegaan.
Politieke waarnemers in Canberra
verwachten een grote militaire interven
tie door Indonesië. De Indonesische vloot
die voor de kust van Oost-Timor ligt
heeft zich de laatste dagen enorm uitge
breid. Djakarta beweert nu bovendien
dat behalve de Apodeti ook de UDT
aansluiting met Indonesië wil.
Senator Giezelt betwijfelt of dat de
werkelijke wens van de bevolking van
Oost-Timor is. Hij heeft uit gesprekken
met Oosttimorezen begrepen dat het
grootste deel van de 600.000 eilandbewo
ners het Fretilin steunt en zich zal
verzetten bij een eventuele Indonesische
invasie.
De senator plaatste ook een kantteke
ning bij de linksradikale stempel die de
Fretilin opgedr’ikt krijgt. „In principe
wil het Fretilin onafhankelijkheid van
Portugal. Zij hangt echter geen duidelijk
uitgesproken communistische ideologie
aan” aldus de senator. Indonesië heeft te
verstaan gegeven dat zij geen commu
nistisch regime op Oost-Timor zou dul
den.
Een strijd tussen de Italiaanse repu
bliek en het Vaticaan is ontstaan over
de rechtmatige leeftijd voor het huwe
lijk. Italië dringt aan op de leeftijd van
achttien jaar voor de jongen en ook
voor het meisje, het Vaticaan blijft aan
dringen op de consequente naleving van
de besluiten van het concordaat en
houdt vast aan de zestien respectievelijk
veertien jaar.
De Raadgevende Vergadering was na
plaatselijke verkiezingen tót stand geko
men als een lichaam dat voorstellen
diende te doen aan de regering in Lon
den over een nieuwe bestuursvorm in
Ulster. De enige bestuursvorm met een
kleine kans op succes was er een waar
van de katholieke minderheid, vertegen
woordigd door de sociaal-democratische
en labourpartij, deel zou hebben.
De protestante partijen hadden zich
altijd tegen deze medezeggenschap ver
zet. Ze verenigden zich bovendien tot
een soort coalitie, geleid door de leiders
van de vroegere kleinere partijen, domi
nee Paisley, William Craig en Harry
West.
Begin september begon het echter on
verwacht te dagen in het brein van de
vroeger zo onverzoenlijk protestante
Vanguard-leider William Craig. In een
van die typisch Ierse onverwachte wen
dingen op het al met zoveel bloed be
dekte strijdtoneel, verklaarde Craig dat
nu een noodcoalitie tussen protestanten
en katholieken hoogst noodzakelijk
wordt.
Het feit dat uitgerekend Craig dit
voorstel deed, geeft te denken over de
aard van de gevaren die er in de nabije
toekomst dreigen, en van welke gevaren
insiders als Craig op de hoogte moeten
zijn.
De Syrische vice-premier en minister
van Buitenlandse Zaken kwam in Bei
roet aan in gezelschap van de Syrische
chef staf en begon onmiddellijk een be
spreking met de Libanese president, zo
werd officieel bekend gemaakt.
Toen tegen de avond het gedeeltelijke
uitgaansverbod van kracht werd, brak
een zwaar vuurgevecht uit op het Mar
telaarsplein en het nabijgelegen Riyadh
Sloh Plein, waarbij gebruik gemaakt
werd van raketten en machinegeweren.
Op het reeds zwaar beschadigde Mar
telaarsplein werden opnieuw een aantal
winkels in brand gestoken. Een gebouw
waarin een aantal luchtvaartmaatschap
pijen zijn gevestigd ging in vlammen op,
evenals een klein hotel, twee bioscopen
en een koffiehuis.
De dag tevoren had Radio-Amman
bekendgemaakt dat koning Hoessein zijn
premier Zaid Rafai opdracht had gege
ven. de aankoop te annuleren omdat de
voorwaarden een belediging voor Jorda
nië betekenden. Deze voorwaarden, die
president Ford in een brief aan het
Congres had opgesomd, houden in dat de
Hawk-batterijen vaste bases krijgen en
niet offensief tegen Israel zullen worden
gebruikt.
Voorts zal de levering worden ge
spreid over de jaren 1976-1979. Ford gaf
deze verzekeringen aan het Congres om
dat in eerste aanleg een belangrijke
groep parlementariërs zich tegen de le
vering van de raketten heeft verzet, uit
vrees dat deze wapens tegen Israel zou
den worden gebruikt.
De Erasmusprijs, een geldsbedrag van
100.000, waarvan de ontvanger de helft
zelf mag houden en de andere helft
•moet besteden aan een project voor
jongeren, werd dr Sandberg toegekend
voor zijn langdurig directeurschap van
het Stedelijk museum, voor zijn typo
grafische werkzaamheden voor dit mu
seum en voor de centrale rol, die hij
heeft gespeeld in de ontwikkeling van
het Nederlandse kunstleven na de oor
log.
Sir Ernest Gombrich kreeg de prijs
voor zijn activiteiten inzake de bestude
ring van de antieke cultuur in verband
met de renaissance in Italië.
Tijdens de plechtigheid werd koningin
Juliana het boek „Sandberg” aangebo
den, dat Ad Petersen en Pieter Brattinga
hebben samengesteld ter begeleiding
van een tot 2 november in het Stedelijk
Museum te houden expositie van het
werk van de laureaat. Ook het werk
van prof. Gombrich is dan in het Stede
lijk Museum te zien.
Uit Indonesische bronnen wordt ver
nomen dat de strijd tussen het Fretilin
en de Indonesische troepen en die tussen
de UDT, de Democratische Unie van
Een andere vorm van terreur is inti
midatie door middel van het verbrijzelen
van de knieschijf Meestal wordt de
knieschijf kapot geschoten. Een nieuwe
re methode is evenwel die te döorboren
met een elektrische handboor uit de
doe-het-zelf winke' Sinds februari on
dergingen 82 katholieken en 29 protes
tanten deze marteling.
De Britse regering moddert intussen
voort op een van-dag-tot-dag-bjasis. Nie
mand weet in feite meer hoe het verder
moet. Gerekend wordt op een nieuwe
golf van bomontploffingen in Londen en
andere Britse steden, wanneet de IRA
de strijd hervat. De nieuwe 'legercom
mandant in Belfast heeft duidelijk laten
weten dat de Britse militairen in Ulster
zullen blijven. De Britten beschouwen
de rampen in eigen huis als hun deel
aan de terroristische calamiteiten, waar
de gehele wereld onder gebukt gaat.
vrouw (voor de belastingen), over de
aanneming van de familienaam van de
man door de vrouw (welke naam na de
scheiding behouden mag blijven) en over
de complicaties bij de scheiding zelf.
(Van onze redacteur in Rome)
ROME. Dit weekeinde wordt in
Italië de nieuwe wet voor het gezin van
kracht. Na bijna tien jaar van discussie
is een reeks maatregelen tot wet verhe
ven, waarin de vrouwen en de kinderen
meer rechten krijgen dan zij tot dusver
re hadden. Veel meer dan deze tien jaar
van voorbereiding zullen gemoeid zijn
met het inburgeren van de nieuwe re
gels, want door de eeuwen heen is de
overheersing van de vaderfiguur in het
gezin een kenmerk geweest van de voor
gangers van de Italianen, en, na de
constructie van de Italiaanse natie, van
de Italianen zelf.
Senator Giezelt gelooft dat de niet-
inmengingspolitiek van Australië ver
keerd is. Dat zal ook de tendens zijn van
het verslag van de groep parlementa
riërs aan de Australische premier Gough
Whitlam.
zo toegenomen, dat de greep van de
ouders op de kinderen vrywei niet
meer mogelijk blijkt. In de oude wet
was vastgesteld dat de ouders hun kin
deren volgens strenge morele maatsta
ven moesten opvoeden. Deze reeks arti
kelen is zelfs geheel geschrapt.
,-x 1
