Russische danser repeteert bij Het Nationale Ballet
Magisch griezelverhaal met
sobere middelen verteld
Hetty Romein, medewerkster schoolbibliotheekdienst:
1
veldhuis
Backto school?
The original College Coat
now available
at de Bonneterie.
From Dfl. 180,
STRIPBOEKEN
Piano
spelen.
Ontdek
de pluspunten van
tapijt-karpetten
en gordijnen bij
veldhuis
veldhuis
verhuist
PANDA
Nog nooit vertoond!
Amerikaans Theatre X in Mickery
Leo van Oostrom met
Spinoza-expositie in
Amsterdamse Arti
Vestdijk-expositie
in raadhuis Doorn
kwintet in jazzcafé
13
WOENSDAG
8
OKTOBER
19 7 5
KUNST
door Conrad van de Weetering
(Van onze kunstredactie)
2 of 3 complete verhalen
Nu ook verkrijgbaar
bij de kantoren
van onze krant
voor f 6,90 per deel
van anegang naar
dezijlweg 42
T artaar
Masochist
GROET (NH). Dankzij de on
tembare arbeidslust van de Amster
damse propaganda nederzetting, die
CPNB heet, weet bijna geheel
Nederland dat op 15 oktober de
Kinderboekenweek van start gaat.
Bijna. Want volgens Hetty Romein-
Van der Waa, medewerkster van
de schoolbibliotheekdienst van de
Provinciale Bibliotheekcentrale van
Noord-Holland, gaat de Kinder
boekenweek volledig voorbij aan
die groep mensen, voor wie het
spektakelstuk in de eerste plaats
bestemd zou moeten zijn, namelijk
de schooljeugd tussen 6 en 12 jaar.
Het ergert haar vooral dat niet
alleen de organisatoren, maar ook
de schrijvers van kinderboeken
doen alsof ze dat niet weten.
!IM®
hu
Nurejev: vermoeide trekpleister
Kinderboekenweek helaas vergeefse zaak
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
HETTY ROMEIN
(ADVERTENTIE)
vakkundige
bediening
vakkundige
stoffeerders
en... garantie.
AMSTERDAM (ANP) Dinsdagavond
wordt in het gebouw Arti et Amicitiae
in Amsterdam een Spinozatentoonstel-
ling geopend ter gelegenheid van het 700-
jarig bestaan van de hoofdstad. De expo
sitie bestaat uit een groot aantal etsen
van Harry van Kruiningen, waarvan een
deel is geïnspireerd op uitspraken van
Spinoza en een ander deel „Leven en
willekeur in de historie van Amsterdam”
tot onderwerp heeft. De tentoonstelling
duurt tot en met 2 november.
John Schneider in de hoofdrol van „The
unnamed”.
Onze driemaandelijkse kursus begint
weer en u kunt nog inschrijven!
Als u al kunt spelen, is dit een uit
stekende gelegenheid om de draad
weer op te pakken. En als u nog nooit
gespeeld hebt, is het de beste manier
om te kijken of u aanleg hebt en het
leuk vindt. Binnen drie maanden leert
u op muzikaal en technisch verant
woorde wijze de grondbeginselen.
Weet u wat u doet? Kom naar één van
onze oriëntatieavonden dat kost u
niets en verplicht u tot niets.
Deze avonden worden gehouden op
donderdag 9 en vrijdag 10 oktober
vanaf 20.15 uur in ons leslokaal aan de
Kruisweg 47-49 in Haarlem.
Daar kunt u zien hoe we het gaan doen
en eventuele vragen stellen. Bovendien
draaien we die avond een unieke film,
een Nederlandse première over de fa-
brikage van piano's in een van de
toonaangevende fabrieken. Fantas
tisch interessant! U bent van harte
welkom.
(ADVERTENTIE)
WONINGINRICHTING BV
een moment om tot rust te komen. Is
dit veel erger dan een ander werk?
„Dit was de eerste keer dat we het
hele ballet achter elkaar dansten. Je
moet nog ontdekken, je lichaam laten
ontdekken waar je kunt ontspannen,
waar je accenten moet leggen, hoe je
het geheel moet fraseren. In ieder'geval,
het was geen voorstelling, het was een
repetitie”.
te leggen hoe je bepaalde dingen -moet
doen. Met een feilloos oog wijst hij
ogenblikkelijk aan waar je fouten zit
ten”.
Met zijn Russische training is hij
volkomen in staat ook de meest moder
ne balletten, als die van Martha Graham
te dansen. Martha Graham over Nure-
*jev: „De enige persoon met wie ik ge
werkt heb en die de naam „ster” in het
klassieke ballet mocht dragen was Nure
jev. Ik heb veel van hem geleerd en hij
heeft veel van mij geleerd. Als hij dat
wil zijn, is hij een werkelijke „Cavalier”
in zijn elegante rollen, maar hij is ook
een tartaar. Hij heeft nooit vergeten wat
hij was. Met zijn hersens misschien wel,
maar met zijn gevoelens en zijn bloed
niet, die zijn die van een tartaar”.
Is het niet erg moeilijk om steeds van
groep en van stijl te wisselen?
„Ik vlei me met de gedachte een
beroepsdansei’ te zijn en dat houdt in
een groot aanpassingsvermogen en een
direct afstevenen op de kern van de
zaak. En zo’n 14 jaar van de ene groep
naar de andere reizen, waarbij het re
gelmatig voorkomt dat ik word terug
gevraagd, houdt in dat de relatie van
beide kanten mogelijk is”.
Maar daarom kan het toch wel moei
lijk zijn?
„Niets is gemakkelijk, alles eist een
goede voorbereiding, repetitie, concentra
tie. Maar als je denkt aan muzikanten,
die spelen toch ook Mozart, Berg en
Stockhausen achter elkaar? Net zo moet
een danser zijn lichaam en zijn geest
omvormen tot een instrument voor cho
reografie”.
Ik had de indruk dat dit ballet erg
vermoeiend is, je hebt vrijwel nergens
is en dat ze 20 jaar ouder is dan ik, dan
heb ik nog 20 jaar voor me, 20 plus”.
Hoe ligt de waardering voor de dans,
bijvoorbeeld ten opzichte van de opera?
Jij bent een ster van vergelijkbare
grootte als Joan Sutherland. Zij krijgt
f 8000,- per avond.
„Die vergelijking valt erg slecht uit
voor de dans, opvallend slecht. Maar ik
heb toch liever wat meer voorstellingen
met minder geld en meer variatie in
stijl en in dansgroepen”. Over dat laatste
heeft hij niet te klagen, met zijn Franse
paspoort is hij vrijwel steeds op reis
tussen New York, Londen, Parijs en een
hele reeks minder grote wereldsteden.
Kun je iets bijzonders zeggen over dit
ballet van Rudi van Dantzig „Blown in
a gentle wind”?
Nurejev: „Ik kun het uitvoeren met
mijn lichaam, ik kan het niet onder
woorden brengen”.
AMSTERDAM. Het is even wennen
na drie min of meer politieke shows in
Mickery een voorstelling te zien, die de
magie is toegedaan Theatre X uit Mil
waukee (USA) brengt „The unnamed",
gebaseerd op een kort verhaal van de
Amerikaanse magisch-realistische schrij
ver H. P. Lovecraft De inhoud is naïef
als een griezel-stripverhaal. Het is geen
E. Allen Poe, zal ik maar zeggen. De
magische symboliek die in het verhaal
gestopt is, lijkt me eerder ontleend aan
een symbolenboekje dan aan een strikt
eigen ervaring. Maar de uitwerking die
de vier spelers er aan geven is onge
meen boeiend.
middelen. De speelruimte is zwart en
leeg. Drie in het zwart geklede spelers
met doodsbleek geschminkte gezichten
spelen niet alleen de vertellers, maar
vormen tegelijkertijd ook in bewegingen,
houdingen en met geluiden de achter
grond voor het verhaal van de hoofdfi
guur. Er zijn maar enkele requisieten.
Voor het overige speelt een even een
voudig als effectief lichtspel een grote
rol. De hoofdpersoon wordt gespeeld
door John. Schneider, die de angst en
krankzinnigheid zeer knap van binnenuit
opbouwt al komt hij naar mijn smaak
soms in de buurt van een overdreven
soort toneelspelershysterie. De voorstel
ling is tót en met 19 oktober in Mickery.
JAC HEIJER
leerd. Of iets nu met een „s” of met een
„z” wordt geschreven, mag niet over het
hoofd worden gezien, maar de inhoud
van het verhaal vind ik toch veel be
langwekkender. De kinderen leren dan
bijvoorbeeld onderscheiden dat spannend
niet altijd identiek aan knokken hoeft te
zijn, dat leuk niet steeds het uitglijden
over een bananeschil is.
„Daarom houd ik niet van boeken vol
stereotiepen. Zo van: in de huiskamer
leest vader de krant, die zojuist door
zoonlief is gebracht. Er moet ook over
gezagscrisis kunnen worden gelezen;
kinderen leren al snel daarover te zwij
gen. Veel onderwijzers vinden het ge-
„Maar daar staan we nauwelijks bij
stil”, vervolgt mevr. Romein, schoon
dochter van Annie Romein-Verschoor, in
haar in de bossen van het Noordhol-
landse Groet (bij Schoorl) verschalen
huis, zittend
kinderboeken.
realiseert men zich dit niet. Ik geloof
dat een onderzoek ooit heeft uitgemaakt
dat een kwart van alle kinderen die van
de basisschool komen, echt kan lezen.
Een van de dansers: „Hij wil zich
juist volledig afgemat voelen, hij is een
soort masochist die alleen maar tevreden
is als hij er bijna bij neerstort. Hij wil
ook niet dat er momenten zijn waarop
hij niets te doen heeft ,dan zegt hij: „Ik
ben gekomen om wat te doen, niet om
naar de andere dansers te kijken”. Toch
zegt een andere danser over hem: „Hij is
een fantastische pedagoog. Soms stopt
hij gewoon de les om aan de jongens uit
Sinds vijf jaar leest Hetty Romein in
alle klassen van een basisschool in Alk
maar elke week een uur voor uit een
kinderboek van goede kwaliteit. „Mijn
vak”, zegt ze, „is ook eigenlijk kinder
boekenpromotor. Voor zover mij bekend,
zijn er zo’n tien mensen die dit doen. Ik
lees zo’n boek voor, waar de onderwijzer
bij is. We leggen de moeilijke woorden
DOORN (ANP) Het Nederlands let
terkundig museum organiseert voor 11
oktober tot en met 8 november een ten
toonstelling over „Vestdjjk in Doorn” in
het raadhuis van die stad, in samenwer
king met de Vestdijkkring.
De tentoonstelling omvat werk, dat in
Vestdijks verbeelding geheel of gedeelte
lijk speelt op de hoeve ,,De grote wijn
gaard". de Ruiterberg, het Hijdepark,
Huis te Maarn, Boschoord en op andere
plaatsen in Doorn en in de omgeving. De
tentoonstelling wordt vrijdagavond om
20 uur geopend.
Een van de redenen waarom hij is
weggegaan uit de Sovjet-Unie is omdat
hij de balletten daa’- niet modern genoeg
vond. Hij zocht en vond hier, interessan
te kansen voor zijn mogelijkheden, bij
Martha Graham, bij Maurice Béjart en
bij veel anderen, maar als je hem vraagt
hoe de danskunst zich ontwikkelt en wie
hij nu interessant vindt, houdt hij zich
op de vlakte, hij heeft de choreografen
en directeuren ten slotte allemaal nodig.
„Naast rekenen, geschiedenis en aard
rijkskunde wordt er op de basisschool
taalles gegeven. Dat betekent dat er met
name aandacht wordt besteed aan spel
len en grammatica. Maar er wordt nau
welijks bij stilgestaan of de kinderen de
verhalen, die ze lezen, ook wel werkelijk
begrijpen. Wat ik belangrijk van taalles
vind, is dat ze begrijpen, bevatten welke
gedachten erachter de zinnen, die ze
lezen, zitten. Ik geloof dat een van de
ingewikkeldste dingen van het leven is:
begrijpen wat je medemens bedoelt. Het
blijkt wel uit alle ruzie die er in de
wereld is, dat de mensen elkaar misver
staan”.
vaarlijk. Boeken met veel woordvond
sten, met meer dan middelmatig Neder
lands, met grote stukken humor, zijn
van belang voor kinderen tussen 6 en 12
jaar”.
Hetty Romein acht „Ot en Sien” van
Jan Ligthart nog altijd „een onsterfelijk
boekwerk”. „Net zoals bij „Jip en Janne-
ke” van Annie Schmidt zitten daar alle
facetten van het leven in die kinderen
boeien. Ook hier geldt weer die onna-
drukkelijkheid. waarmee zaken worden
aangeroerd. Ik vind dat veel aardiger
dan die boekjes met dia-series. Dan
blijft er zo weinig ruimte voor verbeel
ding over- Er is al zoveel TV”.
Amsterdam: Kalverstraat/Rokin.
The Hague: Gravenstraat/Buitenhof
Dat zijn dan meestal de kinderen die uit
milieus komen, waar veel wordt gelezen
en waar moeite wordt gedaan om een
moeilijk woord in een encyclopedie of
woordenboek op te zoeken- Je kan een
kind wel een woord als „antipathiek” uit
zijn hoofd laten leren, maar het moet
toch ook weten wat het woord bete
kent”.
uit en geven tekstverklaringen. Eigenlijk
is dit allemaal de taak van de leer
kracht. Helaas hebben onderwijzers
nooit les gehad in het beoordelen van de
artistieke waarde van kinderboeken. Ik
schat dat er jaarlijks ongeveer 20 tot 30
kinderboeken verschijnen, die de moeite
van het lezen en van deze klassikale
besprekingen waard zijn.
Mevrouw Romein, die als een van de
belangrij kste kinderboekenkensters
wordt beschouwd, ziet weinig in het
hanteren van kinderboeken-thema’s. Het
thema van deze Kinderboekenweek
luidt: „De wereld om je heen”. Waarmee
de dames en heren organisatoren zoveel
beogen als: gooi je toffeepapiertjes niet
naast, maar in de prullebak. En: laat
ons het water rein houden en de vogel
tjes vrij.
Maar mevrouw Romein twijfelt eraan
of het effect heeft gehad. ,.Een kind dat
op z’n tiende een boekje over milieuhy
giëne heeft gelezen, kan best vijftien
jaar later ingenieur zijn, die de polder
waarin je woont, in stukken hakt. Daar
om ben ik er tegenstander van dat
vooral in kinderboeken bepaalde pro
blemen uit de totaliteit worden gelicht.
Zolang dat gebeurt, hebben kinderen,
maar ook volwassenen, de neiging te
veronderstellen dat de zaken die op dat
moment niet ter sprake komen, niet
belangrijk zijn”.
Annie M. G. Schmidt, Ronald Dahl en
Paul Biegel behoren tot de favorieten
van Hetty Romein. „Onderwijzers zou
den moeten worden vrijgesteld om dit
soort boeken te bespreken, want met
deze boeken wordt echt Nederlands ge-
AMSTERDAM. Nurejev: „Ik
kwam naar het Westen omdat ik
wilde dansen en dat doe ik met een
inzet alsof ik - zoals iemand het uit
drukte - de duivel wil uitbanneij”.
Nu repeteert hij bij Het Nationale
Ballet, waar Rudi van Dantzig een
nieuwe choreografie voor hem
maakt op muziek van Richard
Strauss’ „Tod und Verklarung”.
Hij is nog steeds een sterke trekpleis
ter. Al zijn voorstellingen met verhoog
de prijzen werden achter elkaar uitver
kocht. De belangstelling voor ballet leek
opeens enorm op te leven, mensen
vormden ’s morgens om half acht al
lange rijen voor de kassa’s. Met zijn
weerbarstige karakter is hij een nieuws
gierig-makende ster
In de repetitie, die ik van hem zag,
kwam hij echter op me over als een
doodvermoeide man. Zijn lichaam is nog
fsteeds perfect getraind, maar nergens
zag ik één van zijn lichte sprongen, die
hem beroemd maakten boven alle ande
re dansers. Zijn mond is bijna voortdu
rend krampachtig vertrokken.
I „Wacht maar”, zei één van de dansers
van de groep, „op het toneel is hij
helemaal anders” Goed, ik moet wach
ten, je mag een danser natuurlijk niet
beoordelen naar een repetitie, maar de
vraag dringt zich op: Hoe lang kan zo’n
man nog voort? Die vraag is hem ken
nelijk vaker gesteld en zijn antwoord
komt dan ook ogenblikkelijk: „My dear,
als je in aanmerking neemt,- dat dame
Margot (Fonteyn) nog steeds danst en 57
Rudolf Nurejev (midden) krijgtaanwijzingen van Rudi van Dantzig, de artistieke
directeur en choreograaf van Het Nationale Ballet. Rechts de danseres Sonja Mar-
chiolli die met Nurejev danst in Blown in a gentle wind dat morgenavond in pre
mière gaat in de Amsterdamse Stadsschouwburg.
achter een grote stapel
„Ook in het onderwijs
HAARLEM Het kwintet Leo van
Oostrom begint vanavond in jazzcafé At
the Jazzcorner. Spaarne 104 in Éaarlem,
met het eerste van een serie wekelijkse
optredens op de woensdagavond. Het
kwintet bestaat uit Leo van Oostrom
(onder meer lid van het Nederlands
Kun je iets zeggen hoe de dans zich in
onze tijd ontwikkelt?
„Het lijkt me erg populair. Het pu
bliek is tolerant genoeg en heeft erva
ring genoeg om verschillen te zien en te
waarderen, ze aanvaarden klassiek, ze
aanvaarden modern”.
Is er een duidelijk verschil te merken
tussen Amerika en Europa?
„De dans ontwikkelt zich op een enor
me manier. In New York zijn er bij
voorbeeld 7 of 8 grotere groepen die
tegelijkertijd in verschillende theaters
optreden. Dat is ongelooflijk”.
En de ontwikkeling in Europa?
„Ik ben hier niet zo vaak”.
Waarom niet, is het in Europa niet
interessant genoeg9
„Laat me met rust”.
Blown in a gentle Wind zal door het
Nationale Ballet met Rudolf Nurejev
worden uitgevoerd op 9, 10 en 12 (mati
nee) oktober in Amsterdam, op 13 okto
ber in Utrecht, 14 oktober in Eindhoven,
15 oktober in Amsterdam 29
oktober in Scheveningen.
Het verhaal gaat over een jonge
schrijver, die onweerstaanbaar aange
trokken wordt door de zwarte toren van
een verlaten kerk (van de Vrije Wil
geheten). In die toren vindt hij een
geraamte, paperassen die vertellen van
19e eeuwse gruwelen en een steen waar
in hij niet mag kijken, uiteraard toch
kijkt en daardoor onheil en onweer over
het stadje afroept en zijn eigen onder
gang bewerkt. Een geheimzinnige blik
sem treft hem, wanneer zijn krankzinni
ge angst het hoogtepunt bereikt heeft.
Het was zijn lot; het stadje is Providen
ce, wat Voorzienigheid betekent.
Het verhaal is geschreven in de vorm
van dagboekfragmenten en krantebe-
richten. Dat noopt tot een vertellende
vorm van theater. De afstandelijkheid
die dat oplevert wordt dooi’ de groep zo
ingenieus verwerkt, dat er op sommige
momenten een direct griezeleffect be
reikt wordt. En dat met zó weinig hulp-
telefoon: 326491
KRUISWEG 47-49 HAARLEM 023-320244
Reinen, trompet; Klaus Flenter, gitaar:
Frank Noya, bas en Peter Ypma. slag
werk. De aanvang is bepaald op 22 uur.
mein op de scholen ontbreekt, is het
gezamenlijk, klassikaal lezen van goede
kinderboeken.
