Engel van Amsterdam” gered door spelprestaties
CRM moet GL-Twee
snel uit nood helpen
Rijkssubsidie
nodig voor
vrije sector
Veilig^ goedkoop op
Nationale Ballet met matige choreografie voor sterdanser
Alexandra Radius stijgt uit boven
zichzelf dankzij Rudolf Nurejev
ii-Fï
Alphenaar
de band ba rnet de groene stip
KAMPERMAN
SPARKS EVENWICHTIGER
Adviezen van Raad voor de Kunst
Toneeladvies
Bibliotheek Diaghilev
in Monaco ter veiling
luisteren naar
topklasse HiFi
stereo in een
van onze
luisterstudio's
Kom morgen
o
BONTSPECIALISTEN
Instant energie in Congresgebouw
Joop Koopman wordt
schouwburg-directeur
17
1975
1 O
OKTOBER
KUNST
VRIJDAG
Poëzie Hardop
Bewth
Kamperman viert
zijn 25 jarig Jubileum
met een
spectaculaire modeshow!
0
J
X
X
1
J
0
J
A
R
!0
J
R
10
J
A
A
R
10
J
A
A
R
10
J
A
A
R
AMSTERDAM Vondels Gijs
brecht en Amsterdam hebben ster
ke en niet alleen traditionele ban
den. De hoofdstad en „De engel van
Amsterdam” hebben nog hechtere
banden met elkaar. Lennaert Nijgh
schreef de musical ter uitvoering in
het jubileumjaar „Amsterdam 700”,
gebruikte voor de inhoud tal van
situaties die zich hier heden ten da
ge voordien en baseerde zich voorts
op een gegeven uit Vondels treur
spel.
3
Facade van
uiterlijk schijn
Kerk
t«
in
CEES STRAUS
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
□it
Met voldoening herdenken wij dit
najaar het feit dat onze bont-
speciaalzaak in 1950 werd opgericht.
Op 14 oktober willen wij u in een
drietal shows laten zien tot welke
sublieme creaties het moderne
bontwerk in staat is.
en verbaas u over de
hoge service en
de lage prijs).
Wij nodigen u hierbij uit een van
deze shows bij te wonen.
Daar het aantal plaatsen beperkt is
verzoeken wij u plaatsen telefonisch
te reserveren.
(spaarzaam) de ruimte krijgt voor een
stukje gitaarsolo, is hij bij wijze van
spreken alléén op het podium, in een
felle spot. Hetzelfde geldt, in vermeer
derde mate, voor Ron Mael.
ontrolde, werd trouwens ook door alle
anderen bijzonder fraai uitgevoerd. De
bezetting bestond uit de volgende paren:
Maria Aradl en Han Ebbelaar, Monique
Sand en Henny Jurriëns, Rebecca Ross
KRUISWEG 47-49 HAARLEM 023-320244
Wagenweg 11 - Haarlem Tel. 31 20 86
100 meter van Houtplein, parkeren
voor de deur!
De shows worden gehouden op Dinsdag
14 Oktober om 10.30,14 en 20 uur
in onze zaak aan de Wagenweg 11
te Haarlem.
DEN HAAG. Het concert dat de
Sparks gisteravond gaven in het Con-
jresgebouw te Den Haag, liet, in grote
lijnen, één negatieve en één positieve
ontwikkeling zien. De negatieve (en dan
met name voor de Amerikaans-Britse
popgroep zelf) werd gevormd door het
feit dat de grote zaal in het onherberg
zame vergadercomplex slechts zeer ma
tig was bezet en dat het weinige publiek
nogal lauwtjes reageerde. De positieve
ontwikkeling (en dit met name voor de
oehoorder) was dat de show van de
(parks evenwichtiger en daardoor aan-
rekkelijker was dan die in december
;an het vorige jaar. De verklaring daar-
toor heet variatie.
Dat De engel van Amsterdam deson
danks toch gered wordt komt door de
uitstekende spelprestaties. Er is dan ook
een topbezetting met een bekoorlijke
Jasperina de Jong als de engel en Lex
Goudsmit als bisschop Gozewijn. Mede
door de onbenullige teksten kan Jasperi
na niet uitgroeien tot de ster van de
avond, zodat de aandacht noodgedwon
gen verdeeld wordt over haar medespe
lers. Goudsmit moet met al even slecht
materiaal werken, maar net als Jasperi
na beschikt hij over een uitstekend ge
slaagde zangstem. Het gaat in wat min
dere mate op voor Wim Hoddes in de
rol van Gijsbrecht. die tijdens de pre
mière gisteravond in Carré zonder veel
zelfverzekerdheid op het toneel rondliep.
Leen Jongewaard als Vosmeer is eigen
lijk de enige die het gebrek aan goede
teksten met eigen inbreng weet te com
penseren. Het stuk lijkt hier en daar
volledig doodgerepeteerd, maar Jonge
waard staat er steeds fris als het bekende
hoentje tegen aan te kijken. De kwali
teiten van Mieke Bos in de rol van
Gijsbrechts vrouw Badeloch worden te
incidenteel ingepast om haar de plaats
te geven die zij in een musical als deze
verdient. Er zijn leuke rolletjes van Edo
van Dijken en Arnica Elsendoorn die
hiermee kunnen bewijzen rijp te zijn
voor het grotere werk.
AMSTERDAM. - Het Nationale Bal
let gaf donderdagavond een voorstelling,
.die ver uitreikte boven iedere andere
voorstelling die ik ooit van deze groep
zag. In de eerste plaats kwam dat door
de aanwezigheid van Rudolf Nurejev,
die nog steeds over een sprong beschikt,
die de indruk wekt dat de danser even
in de lucht blijft zitten. Een toneelver-
schijning, die iedere spier van zijn li
chaam zodanig beheerst, dat je rustig
actheruit in je stoel kunt gaan zitten,
omdat je absoluut zeker weet, dat ook
de moeilijkste passen feilloos zullen luk
ken, maar die je tevens naar de rand
van diezelfde stoel jaagt op de talrijke
momenten, dat hij werkelijk bereikt wat
het romantische ballet beoogde, het ge
voel te geven dat iemand los komt van
de aarde.
ITyresqleS
kort hetzelfde
Amsterdam.
Daarvoor zijn de figuren te karikaturaal
aangezet, gaat het geheel mank aan
zwakke teksten en is de vormgeving al
te zeer afgestemd op de grote show-
effecten.
Werkelijk humoristische scènes zijn
zeldzaam en al is de lol niet platvloers,
het tonen van de blote derrières van
snollen en nonnen is op zijn minst van
een belegen gehalte. Het is dat je er een
professionele aanpak aan af ziet anders
zou je je wanen op een jaarfeest van
middelbare scholieren in de jaren ’50.
Ook de muziek, een ratjetoe van druk-
bewandelde cliché-paden maakte het er
niet beter op.
Maar dat was nog niet alles. De eerste
verrassing van de avond was de hartver-
overende wijze waarop dit fenomeen
Alexandra Radius als op een dienblad
aan ons presenteerde. Dat gebeurde in
de pas de deux „Le Corsaire”. De manier
waarop Nurejev al bij het begin voor de
ballerina knielde, niet als een pose, maar
echt als een eerbetuiging; de aandacht
die hij aan de lopende band aan haar
besteedde; de zorg waarmee hij haar
steeds weer optilde en in de lucht zoda
nig wendde, dat ze altijd de meest ideale
positie innam, het was allemaal verruk
kelijk om aan te zien, te meer omdat
Alexandra perfect op deze behandeling
reageerde en ver boven zichzelf uitsteeg.
Dat zij een sterke techniek heeft wisten
we al; dat ze met grote zekerheid en
veel charme op het toneel kan staan,
was bekend, maar zulke prachtig bewe
gende armen als ze nu had, heb ik nooit
eerder bij haar gezien en het laten
doorzingen van een beweging in haar
lichaam en haar benen, dat we nu te
bewonderen kregen, voegde een totaal
nieuwe dimensie toe. Beide solisten
Was in december het aantrekkelijke
van het concert gelegen in de totale
overrompeling door wat op het podium
gebeurde, gisteren lag het vooral in de
rijke muzikale opbouw van het pro
gramma. Geheel tegen mijn verwachting
in, moet ik toegeven, lijken de Sparks
nog wel even door te kunnen gaan met
hun uitbarsting van muzikale energie,
mits ze zich, zoals gisteren, muzikaal
ook weten te vernieuwen. Het was zoals
gezegd niet slechts nieuw werk wat
werd gespeeld. Van de oudere nummers,
hoef ik slechts enkele namen te noemen:
„Failin’ in love with myself again”,
„This town ain’t big enough for the both
of us” en (zeer toepasselijk voor de
verkouden recensent) „Achoo”. De ou-
weties deden het nog best.
KEES TOPS.
DEN HAAG (ANP). De afdeling
toneel van de Raad voor de Kunst heeft
op de rijksoverheid een dringend beroep
gedaan financiële mogelijkheden te
scheppen om ook „vrije produkties” te
kunnen subsidiëren. Ze moeten wel aan
een aantal criteria en voorwaarden vol
doen.
De stichting werkgroep „Poëzie Hard
op” dient financieel de mogelijkheid te
krijgen drie jaar door te gaan. Opzet en
kwaliteit van werken moeten wel elk
jaar worden beoordeeld. Tot deze slot
som is een ad-hoc commissie van de
Raad voor de Kunst gekomen, waarin
leden zaten van de afdelingen toneel en
van letteren. Het bevorderen van poëzie,
zoals de werkgroep doet, verdient steun-
De toneelpot moet hiervoor echter niet
worden aangesproken. Het ligt meer
voor de hand voor dit werk een aparte
post te scheppen in de letterensector.
Aanbevolen wordt voorts ook een beroep
te doen op de gemeenten en de instellin
gen, op verzoek waarvan voorstellingen
worden gegeven. Overigens wordt opge
merkt- dat de begroting van „Poëzie
hardop” in vele opzichten te hoog is
bevonden, met hame wat betreft het
salaris van de zakelijk leider.
APELDOORN Joop Koopman,
groepsleider van de afdeling gevarieerde
programma's VARA-televisle, wordt di
recteur van de Apeldoomse schouwburg
Orpheus. De benoeming door de gemeen
teraad zal nog bekrachtigd moeten wor
den door de aandeelhoudersvergadering
van Orpheus, die op 20 oktober wordt
gehouden.
„Een energieverslindende show", zo
kon men (naar Freek de Jonge) het
Nederlands concertdebuut van de Sparks
vorig jaar omschrijven en dat was voor
al te danken (of te wijten) aan de wat
eenvormige composities van de eerste
twee elpees. Nu is daar een derde album
(„Indiscreet”) bij gekomen en de combi
natie van deze plaat met het oudere
werk levert het genoemde evenwicht.
„Indiscreet” bevat wat genuanceerder
composities, die zijn gemengd met de
oudere typische Sparks-patronen. Een
voorbeeld van het eerste is „Without
using hands”, een boeiende song met
fraaie ritme- en harmoniewisselingen.
Een tweede voorbeeld: „t ain’t 1918”,
een stuk puur entertainment op muziek.
Een duidelijke „Indiscreet’’-compositie
volgens de oudere Sparks-formule is bij
voorbeeld -Happy Hunting Ground”, dat
als een intercity-trein voorbijdendert.
Het zit hem vooral in de rustige,
nieuwe nummers, dat de Sparks-show
volwassener is geworden, hoewel één
wezenlijke karaktertrek aanwezig blijft:
de ontlading van instant energie, die je
rechtop in de stoel doet zitten. Daarmee
komen we op het visuele aspect van het
optreden. De energie op het podium
komt in hoofdzaak van zanger Russell
Mael, terwijl zijn broer Ron (de pianist
met de houten gelaatsuitdrukking) al
een flinke scheut ervan in de songs
heeft gedaan. Die Ron Mael zit er nog
steeds even onbewogen bij, maar de
verrassing van die mimiek was er na
hun eerste optreden hier wel af. Russell,
met de falsetstem, is behalve met zingen
vooral bezig te bewégen.
Een tweede aantrekkelijk visueel punt
is de perfecte synchronisatie tussen licht
en geluid. Wanneer Trevor White
(opus 24) van Richard Strauss, dat erg
tegen Wagner aanleunt en met zijn laat-
romantische golven van emotie, nogal
machteloos aandoet. We zien een man
(Rudolf Nurejev) die in zijn doodsstrijd,
waarin hij bijgestaan wordt door twee
aan Botticelli herinnerende lentebeelden
engelen, terugblikt op zijn leven met
en duistere schimmen daartussendoor.
Aan het slot van het ballet geeft de
man zich gewonnen en wiekt samen met
de beide engelen naar de hemel. Het
geheel laat zich lezen als een open boek,
tenminste wat de bedoelingen betreft,
maar op één of andere manier bleef het
toch in die bedoelingen steken. We zagen
de man in zijn koortsdromen vallen en
door de engelen opgevangen worden en
ook hoe hij werd rondgedragen door
twee als engelen verklede jongens, maar
het ging nooit op zweven lijken.
Ook werden er te pas en te onpas
virtuoze sprongen in de handeling bin-
rpnw»smokkeld, waarvan zelden de be
doeling duidelijk werd. De jongens die
Nurejev al maar weer moesten optillen
of opvangen, werden daarin niet alleen
gehinderd door de grote vleugels die ze
aan hun armen hadden hangen, maar
het beeld, dat daardoor ontstond, werd
ook door die vleugels nogal groezelig.
Het deed soms meer denken aan vech
tende duiven. Van alle dansers moet
gezegd worden, dat ze het werk uitste
kend verdedigden, wat vooral voor de
hoofdrolvertolker Rudolf Nurejev een
hels zware taak was omdat hij van het
begin tot het eind op het toneel aanwe
zig was (27 min.) en ook continu danste.
Na afloop waren er veel bloemen en een
langdurig (6V2 minuut), maar niet erg
enthousiast applaus, waarin dirigent An
dré Presser het orkest liet delen en
Sonja Marchiolli, de vrouwelijke hoofd-
rolvertolkster, Rudi van Dantzig betrok.
In de voorstelling van a.s. zondagmiddag
zullen Nurejev en Alexandra Radius la
Bayadère danseh.
CONRAD VAN DE WEETERING
DEN HAAG (ANP). De commissie
Jeugdtheater van de Raad voor de
Kunst heeft minister Van Doorn van
CRM geadviseerd de subsidie-aanvraag
van GL-Twee bij wijze van interimrege-
ling voor het juist begonnen seizoen te
honoreren. Daarna kan op basis van een
begroting worden beslist voor het sei
zoen '76-’77. Gezien de noodsituatie is de
minister aangeraden op zeer korte ter
mijn salarisgaranties voor de groep te
verstrekken.
De commissie constateert, dat GL-
Twee met zijn vormingsprogramma’s de
afgelopen jaren een duidelijke functie
en plaats in de regio heeft weten te
veroveren, wat mede gezien de noodza
kelijke spreiding van het vormingstoneel
een verheugende ontwikkeling wordt ge
noemd. Het stimuleren van een dergelij
ke ontwikkeling heeft ontegenzeggelijk
een landelijk belang, aldus de commis
sie. Zij vindt, dat voorkomen moet wor
den, dat een dergelijke vitale, in een
gezonde groeisituatie verkerende toneel
voorziening afsterft.
Zo moeten de vrije produkties belang
rijk bijdragen aan de toneelvoorzienin
gen of -ontwikkeling, ze moeten vallen
binnen de subsidiabele taak van een
toneelgezelschap, en passen in de lande
lijke toneelvoorziening. De producent zal
duidelijk moeten maken, dat hij de fi
nanciële risico’s niet of niet geheel kan
dragen. Voor een musical moet gelden,
dat de produktie een „interessant resul
taat” oplevert voor het Nederlandse
theaterleven.
Komt een „vrije produktie” voor sub
sidiëring in aanmerking, dan moet ze
worden verleend in de vorm van een
dekking van of bijdage in het exploita
tietekort. Bijdragen aan vrije produkties
mogen nooit ten koste gaan van de
middelen, die beschikbaar zijn voor de
subsidiëring van de gezelschappen.
„Vrije produkties” ontvangen al een in
directe vorm van subsidie- namelijk de
uitkoopsommen die de shouwburgen
(meestal per gemeente gesubsidieerd)
voor zo’n produktie moeten neerleggen.
PARIJS (ANP). De tweeduizend
Russische boeken van Serge de Diaghi
lev, animator van de Ballets Russes,
worden op een veiling die van 28 no
vember tot 1 december in Monte Carlo
wodt gehouden, publiek verkocht. Dia
ghilev overleed in 1929 in Venetië.
De veiling wordt georganiseerd door
Sotheby in Londen, de firma die onlangs
het exclusieve vendurecht in Monaco
Monaco heeft gekregen.
Wat de boekrij van Diaghilev betreft,
het gaat niet alleen om het feit dat het
boeken zijn die aan de choreograaf heb
ben toebehoord, maar ook om de kwali
teit van de verzameling. Zo bevat de
bibliotheek het eerste boek dat in Mos
kou werd gedrukt: „Apostol” uit 1564
van Iwan Fedorov en Peter Matialavetz.
Diaghilev verzamelde ook manuscrip
ten: hij bezat er van Tsarina Catherina
Nijghs vertrekpunt namelijk is de
komst van de engel Rafaël op aarde. Die
heeft een boodschap voor de heer Van
Aemstel en ook voor bisschop Gozewijn
van Aemstel. Maar beiden zitten ver
wikkeld in een lastig probleem en heb
ben geen oor voor de lieftallige hemel-
gezante. Nijgh heeft de actuele metro-
kwestie terugvertaald naar de middel
eeuwen, het volk loopt in dit geval te
hoop tegen de autoriteiten vanwege de
voorgenomen sloop van een volksbuurt
die plaats moet maken voor een haven.
Welvaart en welzijn staan daarbij
voorop, maar dat wordt altijd een pre
caire kwestie als je met onwillige men
sen hebt te maken. En Amsterdammers
willen nog wel eens onwillig zijn, zo
moet ook Nijgh hebben gedacht. De
opstandige meute is goed af als ze in de
persoon van Rafaël de node gewenste
medestand krijgt en hoewel er niet hele
maal een happy-end wordt voltrokken,
loopt het toch nog allemaal goed af.
Het klinkt op deze plaats even lullig
en oppervlakkig als het op het toneel is.
Wat Nijgh in feite laat zien is de schijn
van het protest, de schijn van de barse
autoriteit die als in een oprecht sprookje
nog net voor het einde tot inkeer komt.
Nijgh trekt een facade op die door de
regie van de Amerikaan Michael Kidd
en Eric Herfst alleen nog maar wordt
geaccentueerd.
Aldus ontstond een mooie show met
spectaculaire momenten (een hoofdrol
speelster die van tien meter hoog uit de
hemel neerdaalt, een ballètje op fietsen)
die echter nergens vermag te ontroeren.
de Grote en Poesj kin. Ook zij worden
geveild, zoals talloze gesigneerde partitu
ren van Stravinsky. Van hem is er een
van de vier versies van L’oiseau de feu,
gedateerd 31 maart 1915.
De boeken van Diaghilev zijn ten
verkoop aangeboden door Serge Lifar,
ex-danseur-étoile van de Ballets Russes,
die ze bij Diaghilevs dood had overgeno
men.
Jijf hoofdrolspelers in De engel van Amsterdam: van links naar rechts Mieke Bos,
Lex Goudsmit, Jasperina de Jong, Wim Hoddes en Leen Jongewaard.
(foto Kors van Bennekom)
maakten stormen van applaus los bij het
publiek en Rudolf Nurejev liet zijn
bewondering voor Alexandra blijken,
doo het boeket bloemen dat hij ontving
bij haar in de armen te drukken, ook al
zaten die armen al vol met andere
boeketten bloemen.
De tweede verrassing van de avond
kwam van Maria Aradi, die de plaats
van Alexandra Radius innam in het
Adagio Hammerklavier van Hans van
Manen. Dit hele werk op muziek van
Ludwig van Beethoven, dat zich met
zijn introverte spanning als een adembe
nemende vertraagde film voor onze ogen
Volgens de commissie mimekunst en
de afdeling beeldende kunsten en bouw
kunst van de Raad voor de Kunst moet
het voortbestaan van het bewegingsthea
ter Bewth worden gewaarborgd. Het ge
zelschap heeft na een experimentsfase
gekozen voor een produktiegerichte
functie met een research-karakter.
De commissie ziet graag, dat Bewth
het aantal voorstellingen verhoogt en
meer aan publiekswerving doet. Dit
laatste zou kunnen door in grotere
ruimten met meer publiek op te treden
en meer voorstellingen in serie te bren
gen. Bewth heeft dit jaar een serie
voorstellingen gegeven in de Grote of St.
Bavokerk van Haarlem en doet binnen-
Na de pauze kwam dan eindelijk het
nieuwe ballet, dat Rudi van Dantzig
voor Rudolf Nurejev heeft gemaakt:
„Blow in a gentle wind” (de dagen gaan
voorbij als kalenderbladen dwarrelend
op een vriendelijk windje). De muziek,
„Tod und Verkliirung” is een vroeg werk
Nurejev en Radius in „Le Corsaire”.
en Francis Sinceretti. Bij de première,
nu twee jaar geleden, was ik al lyrisch
over de rol die toen werd gedanst door
Alexandra Radius, maar wat Maria Ara
di hier deed, uitstekend ondersteund
overigens door Han Ebbelaar, overtreft
nog mijn indruk van toen. Het enige
wat er op deze uitvoering aan te merken
viel was dat de muziek (pianospel van
Christoph Eschenbach op de band) iets
te hard werd gespeeld.
de Oude
