Belangrijk werk van Orthel, Zwartjes en Van der Keuken
Subsidie advies korte film
Synagogezanger
Larry Fine
I
T
St
nilie
ant
na
Ier
>rt
ips
s<tie
slijk
r de
nst
lelei teiten bestaat. Die veronachtza
ming slaat dan minder op het aantal
gemaakte korte films per jaar als
wel op de geringe vertoningsmoge-
dijkheden van de resultaten met als
"gevolg een onbekendheid bij het
.publiek met talrijke voortreffelijke
.filmers die in die sector dagelijks
■bezig zijn.
LITERAIRE AVOND
I
IN WAAGTAVEERNE
19
FILMS
1 O
19 7 5
V R IJ D A G
OKTOBER
SERIE C
Vixen
Prolongaties
Kindervoorstellingen
N ach tvoorste 11 i ngen
'SS K
NOORDHOLLANDS PH1LHARMON1SCH ORKEST
/mJ is door geïnteresseerden voor de
COMPONISTENSERIE
Pas si méchant que §a
DE DAG VAN DE Korte Film
in het Haagse Congresgebouw ligt
al weer bijna een week achter ons
en iedereen heeft kunnen lezen of
op de tv. kunnen zien dat er sprake
is geweest van een enthousiaste
tfilmhappening, die drukker bezocht
dirigent: André Vandernoot
Concertgebouw Haarlem 20.15 uur
Dokter Pulder zaait papavers
Filmmuseum
korte film dan de organisatoren
verwacht hadden. Vandaar chaoti-
tsche situaties en teleurgestelde be-
^zoekers. Het bewijs is geleverd, dat
*er een geweldige belangstelling
voor een nogal veronachtzaam-
de sector van onze filmactivi-
HENDRIK ANDRIESSEN, LEX VAN DELDEN, BLA BARTÓK, CARL
ORFF, HENK BADINGS, ANTON WEBERN.
N achtvoorstel lingen
POLLACK’S „Jeremiah
Robert Redford is in Ca-
Devils” van- Ken Russell
F
d
18
Korte film krijgt alleen grote
verspreiding
via televisie
films
te kunnen
A
granaatscherf. En
(ADVERTENTIE)
Kees
gastdirigenten:
van
SPAGHETTI-WESTERN,
„Amen
DE
--7.-
J
t
gasorkest:
solisten:
Abonnement 6 concerten 30,- (a.i.) cjp geldig Losse kaarten 6,-
(a.i.)
Abonnements- en kaartverkoop aan de kassa van het Concertge
bouw, Lange Begijnestraat 13, van 10-15 uur; telefonisch 320994 van
12-15 uur.
6 vrijdagavondconcerten op
24 okt., 21 nov., 19 dec.,
30 jan., 20 febr., 19 maart
dat
va-
CALYPSO HEEFT ook een nieuwe film
op het programma genomen, „Pas si mé-
-
De omroepen begroten geen facili
teiten, die de NOS biedt. Daardoor
ontstaat er voor de filmmakers een
onvrijheid bij de uitvoering van zijn
plan, of een scheve verhouding tussen
kosten en normen, die in het nadeel
van de filmmaker uitvalt.
Beide situaties kunnen tot gevolg
hebben, dat plannen niet worden uit-
EEN TWEEDE PREMIÈRE kan men
deze week aantreffen in Frans Hals,
waar Vixen” vertoond wordt, van de
„soft porno”-regisseur Russ Meyer die al
jaren veel geld verdiend heeft met han
dig gemaakte, technisch niet onverdien
stelijke sexdrama’s Volgens eigen zeg
gen filmt Meyer voor een geestelijke
middenstand die op middelbare leeftijd
is gekomen, maar dit soort uitspraken
schrikken zelfs zijn jeugdige volgelingen
niet af. Russ Meyet betekent dus geld
voor de bioscoopkassa en dat hij daar
voor geest noch talent hoeft uit te
putten, laat hij zien in de al zeven jaar
Bert Haanstra (l.) tijdens de opnamen van „Dokter Pulder”. Verder v.l.n.r.:
Brusse, Camera assistente Anne Taverne en cameraman Anton van Munster.
DEN HAAG De filmmaker moet
zijn vrijheid terug krijgen om uit te
maken hoe hij zijn plan technisch ge
realiseerd wil zien, als hij in opdracht
van een omroeporganisatie werkt.
Minister Van Doorn van CRM is ver
zocht na te gaan of de richtlijnen
voor de omroepen op dit punt kunnen
worden veranderd. Dat blijkt uit een
advies van een werkgroep van de af
deling Filmkunst van de Raad voor
de Kunst.
HAARLEM De heer Larry Fine, be
roemd „chazzan" en operazanger in Is
rael. zal op donderdag 16 oktober optre
den voor het Genootschap Nederland-
Israel, afdeling Kennemerland.
De bijeenkomst wordt gehouden in de
dependance van de Coornhertscholenge-
meenschap in de Tempeliersstraat. ingang
Koninginneweg; aanvang acht uur.
Het programma van Fine, getrouwd
met een Nederlandse en drie weken in
Nederland, zal bestaan uit synagogale
gezangen. Israëlische liedjes, opera- en
operettezang van Israëlische of joodse
oorsprong, en een korte toelichting.
oude film Vixen” die uitgebracht wordt
onder de slagzin „Is zij vrouw of dier?”.
Hpt antwoord is eenvoudig, Vixen (ge
speeld door de talentloze Erica Gavin) is
een nymphomane, d w.z. zij is een vrouw
die met iedere man of vrouw die haar
weg kruist, naar bed gaat, met haar
man, met een bezoekende vriend, met de
vrouw van de vriend, met een stoer
exemplaar van de Canadese Mounted
Police, met haar eigen broer, met een
neger-bediende en ga maar door. Een
nogal eentonige opeenvolging van hij
gende bedscènes die zich afspelen in de
bosrijke natuur van Canada en soms
onderbroken worden door kwasi-diepzin-
nige betogingen over communisme, ra
cisme en democratie, ten einde de film
nog een soort boodschap mee te geven.
VERDER NOG WAT prolongaties, „De
Val van Rome” met Sophia Loren in
Roxy, „De Klokkenluider van de Notre
Dame met Charles Laughton in Luxor
en een karate-western, „Bloodmoney”,
met Lee van Cleef en Lo Lieh in
Rembrandt.
De te druk bezochte, maar niettemin
^geslaagde bijeenkomst in Den Haag
''-heeft geen antwoord kunnen geven op
'de vraag wat er gedaan kon worden aan
f een grotere verspreiding van de korte
film- De bioscoop als „outlet” kan men
vrijwel vergeten. Op enkele uitzonderin
gen na is men daar niet geïnteresseerd
in het opvullen van het voorprogramma
met vaak problematische filmpjes, nog
daargelaten dat het voorprogramma
AAlv nauwelijks ruimte biedt voor een derge-
J.lijke vulling, die een verkorting van de
k kostbare „pauze” zou betekenen. Voor
.een massale verspreiding blijft dan al
leen de televisie over, want Filmhuizen
en Clubhuizen kunnen in deze kwestie
een nuttige rol vervullen maar beschik-
ken over een te kleine bereiksradius om
straks van een algemene bekendheid
„De nieuwe Avonturen van Dik Trom”
komt zaterdag, zondag en woensdagmid
dag om half twee op het doek van
Palace. En Studio laat zaterdag en
woensdag om 14.15 en zondag om 14 u.
opnieuw Disney’s „Heksen en Bezemste
len” zien aan zijn jeugdige bezoekers,
hoewel ook volwassenen mee mogen ge
nieten.
VAN GEHEEL ANDERE aard, hoewel
ook te maken met de ellende die men
sen elkaar aando.n, is de film „De
Palestijnen” die Johan van der Keuken
in opdracht van het Nederlands Palesti
na Komitee gemaakt heeft. Een contro
versieel onderwerp dat door de opdracht
geefster gevaar loopt eenzijdig behan
deld te worden. Van der Keuken heeft
die eenzijdigheid zo goed mogelijk
trachten te ontlopen, vooral ook door
partij te kiezen voor de Palestijnen om
dat ze als model kunnen dienen voor de
kleine man die bij voortduring de dupe
wordt van kapitalistische grootmachten
en politieke intriges. De Israëliërs zijn
niet de enige vijanden van de Palestij
nen. De hele Arabische wereld met haar
oliebelangen begint zich nu tegen hen
te keren en is maar al te zeer geneigd
Israel de vrije hand te geven bij het
uitvechten van het conflict. Van der
Keuken plaatst deze opvatting als laatste
fase van een historische ontwikkeling
die hij summier heeft aangeduid met
vertraagde beelden uit het verleden voor
zover ze te maken hebben de internatio
nale politiek in het Midden-Oosten.
gevoerd of dat er te weinig geld is
om het project op niveau te verwer
kelijken. De werkgroep ziet wel een
oplossing: geef de omroepen zelf de
beschikking over een deel van de gel
den, die thans zijn gemoeid met het
gebruik van NOS-faciliteiten.
Er moeten aparte gelden komen
voor subsidiëring van filmplannen
voor vorming en informatie. Deze
plannen komen niet zelden voort uit
andere vak- en opleidingsdisciplines
dan die van de professionele filmer.
Ze worden los gezien van de korte
culturele en kunstzinnige film.
Tot deze bevinding zijn de projec
tencommissies van de afdeling Film
kunst van de Raad voor de Kunst ge
komen. De films voor vorming en in
formatie zijn niet altijd te verwijzen
naar het opdrachtenbudget van enig
departement of andere instelling.
DRIE BELANGRIJKE korte films
dus, ieder een sterk persoonlijke opvat
ting weergevend, ieder met talent ge
bruik makend van de suggestieve kracht
van het gesproken beeld. We zullen ze
niet in de bioscopen zien, we zullen
moeten afwachten of de televisie er
belangstelling voor heeft. Voor „De Pa
lestijnen” is dat al geen vraag meer, de
VPRO zal Johan van der Keuken’s film
op 30 oktober uitzenden.
„EEN SCHIJN VAN Twijfel” noemde
Rolf Orthel zijn film over concentratie
kampen die hij met steun van de Stich
ting Kunstenaarsverzet, van het Prins
Bernhard Fonds en van CRM maakte.
Een aangrijpend document waaraan bij
stukjes en beetjes tien jaar gewerkt is
en waarin dan ook zoveel verwerkt is
aan beelden, filmfragmenten, getuigenis
sen en provocerende interviews dat toch
weer een nieuwe visie op het vaak
behandelde onderwerp concentratiekamp
is ontstaan. Orthel die de oorlog meege
maakt heeft als kind in de leeftijd van
bewaarschool en lagere school en dus in
enkele geluiden als het overvliegen van
bommenwerpers of in enkele nieuwe
woorden als bonkaart en spertijd zich de
oorlog herinnert, is, zoals hij ook deed
VORIGE WEEK HEBBEN we uitvoe
rig verslag gedaan over Haanstra’s eerste
poging tot het maken van een dramati
sche film, waarvan het resultaat, „Dok-
ter Pulder zaait Papavers”, zo uitbundig
ontvangen werd op de sluitingsavond
van de Arnhemse Filmweek. Pro memo
rie een korte samenvatting van de in
houd: Dokter Pulder (Kees Brusse) is
een wat ingeslapen plattelandsdokter die
diep geschokt wordt door het bezoek
f; van een vroegere studiegenoot, de neu-
■Lrochirurg Van Inge Liedaerd (Ton Len-
1 r.slnk). Onder valse voorwendselen dringt
deze binnen in het rustige bestaan van
Pulder, weet zich meester te maken van
diens voorraad morfine en blijkt achter
af een criminele morfinist te zijn die
een vrij liederlijk bestaan leidt met zijn
maïtresc, mevrouw Mies (Dora van der
Groen). Niettemin blijft dokter Pulder
gefascineerd door het gedurfd en avon
tuurlijk leven van zijn vroegere vriend
en na diens dood zoekt hij contact met
mevrouw Mies en volgt er een periode
dat hij aan de drank raakt, zijn praktijk
verwaarloost en zelfs aan de mogelijk
heid denkt met de verloederde Mies de
dood op te zoeken door het innemen van
papavergif.
Haanstra die in vijftien jaar geen
speelfilm heeft gemaakt, is met „Dokter
Pulder” uiterst sterk teruggekomen in
een genre, dat hij als verklaard docu-
1 mentarist slechts eenmaal (met „Fanfa
re”) met succes beoefend heeft. Hij toont
zich een voortreffelijk regisseur van ac
teurs, heeft een enkel zwak moment als
hij een komisch accent wil inlassen,
maar weet een ongewoon drama, mede
dank zij een voortreffelijk script van
Anton Koolhaas tot een boeiende en
soms adembenemende film te maken.
SYDNEY
Johnson met
lypso, „The
krijgt men te zien in Cinema Interna
tional en „Klute” met Jane Fonda en
Donald Sutherland is terug in Rialto.
NA VERBOUWINGEN die de hele zo
mer geduurd hebben, is het Filmmu
seum zo ver gevorderd in zijn nieuwe
behuizing, het Vondelpark Paviljoen dat
op 14 oktober het nieuwe seizoen begon
nen kan worden vanuit een gloednieuwe
cabine. Gestart wordt met een serie Ne
derlandse speelfilms en filmdocumenten
gewijd aan Amsterdam, gecombineerd
met een tentoonstelling die tesamen een
beeld zullen geven van het filmgebeuren
in Amsterdam in de jaren tussen 1910 en
1930. Voorafgaande aan de vertoning zal
van 16.30 tot 18.30 open Huis gehouden
worden, waarbij iedereen welkom is en
zich op de hoogte kan stellen van wat er
door verbouwingen en veranderingen
verbeterd is aan het Filmmuseum.
JERZY KATLEWICZ HEIN JORDANS ELYA-
KUM SHAPIRRA Hans van den hombergh
HET BRABANTS ORKEST
DICK DE REUS, BOUW LEMKES EN JEANNE
VOS - viool I BERNARD DRUKKER - elektro
nisch orgel THEO BRUINS, GÉRARD VAN
BLERK - piano VERA BADINGS - harp
MARILYN TYLER, DAVID JOHNSTON, BER
NARD KRUYSEN, RUUD VAN DER MEER
-zang m.m.v. het NEDERLANDS KAMER
KOOR
Elk concert is gewijd aan werken van één componist. De componisten
zijn:
Op de avonden van de drie Nederlandse componisten, 24 oktober, 21
november en 20 februari, zal voor de bezoekers van het concert om
19.30 uur in de Tuinzaal van het Concertgebouw een voorbeschou
wing worden gehouden, waarbij de componisten een gesprek hebben
met J. Michael Nuyten, direkteur van de Haarlemse Muziekschool
TERWIJL ORTHEL LAAT zien hoe
mensen elkaar kapot kunnen maken,
zonder enig gevoel van spijt of wroeging
kunnen doden, toont Frans Zwartjes in
„Mensen 1974” de andere kant, hoe men
sen met grote zorg en toewijding repare
ren wat anderen vernield hebben. Het is
een film over vier mensen uit Guinee-
Bissao, vier slachtoffers van Portugese
luchtaanvallen op dit stuk koloniaal be
zit. Het zijn twee moeders met hun
kinderen, Sale Saure met verbrijzeld
polsgewricht en verwondingen aan rech-
terbovenarm en haar tweejarig dochter
tje Fatu die ernstig aan het hoofd ge
wond is door een
Chalone Nalade van wie de rechterarm
door een bomscherf onder de oksel was
weggerukt en haar tweejarig zoontje
Rufna, wiens rechterbeen!je bij dezelfde
aanval onder de knie was weggeslagen.
Zwartjes volgt met discrete aandacht de
voorbereidingen tot het aanbrengen van
een armprothese bij, Chalone en van een
beenprothese bij haar zoontje, de opera
tie aan het polsgewricht van Sale en de
zeven uren durende hersenoperatie bij
Fatu. Bij de laatste operatie wordt een
granaatscherf uit de hersenen verwij-
bottransplantatie
in een film voor de VPRO, op zoek
gegaan naar de menselijke slechtheid en
onverschilligheid die de vernietiging van
de joden in de tweede wereldoorlog
mogelijk hebben gemaakt. Als niet-aan-
wezige bij het drama, als volstrekt „on
schuldige” dus, is hij jaren bezig geweest
met de vraag naar het hoe en waarom
van deze massale slachting, van deze
explosie van haat en wreedheid, de
vraag ook of dit laffe machtsvertoon
tegen weerlozen opgehouden is toen de
oorlog uitgevochten was. Zoals iedereen
die zich beziggehouden heeft met het
uitroeiingsproces van joden en andere
(kleinere) bevolkingsgroepen, komt Or
thel niet tot een conclusie, alleen maar
tot een gevoel van schaamte. „Als mens
schaam ik me dat Auschwitz heeft be
staan”.
plaats, waarna de schedel gesloten kan
worden. Na een periode van revalidatie
kunnen de vier mensen uit Gii'nei
Bissao die 21 april 1974 op Schiphol
arriveerden, op 13 december van
jaar „genezen” terugkeren naar hun
derland dat inmiddels bevrijd is.
Vier mensen zijn door liefde en mede
lijden, vrijwillige giften en medisch ver
nuft weer een beetje „mens” geworden-
Maar ze doen ons niet de honderddui-
zende gewonden en verminkten vergeten
die op dit ogenblik als gevolg van be-
zitswaan van koloniale mogendheden
een geschonden bestaan moeten leiden.
En ze doen ons de vraag stellen of de
machthebbers die deze ellende veroor
zaakt hebben een haar beter zijn dan de
sadistische beulen, onder wie kampdok-
toren- die in plaats van bommenwerpers
en fragmentatiegranaten, de gaskamers
gebruikten.
DE AMSTERDAMSE filmagenda ver
toont als belangrijke verandering in ver
gelijking tot de vorige week de aanwinst
„Dokter Pulde- zaait Papavers” van Bert
Haanstra, met Kees Brusse, Ton Lensink.
Henny Orri en Dora van der Groen, die
in Tuschinski I zijn première heeft be
leefd.
Oorlogsslachtoffers uit Guinee Bissau worden in Nederland geholpen. Uit de
film „Mensen 1974” van Frans Zwartjes.
chant que ga” van de Zwitser Claude
Goretta die een charmante, naar de co-
medie neigend drama in beeld heeft ge
bracht over de jonge eigenaar van een op
faillissement staande meubelfabriek die
uit stelen gaat om zijn personeel te kun
nen betalen. Een idealistische dief dus die
kleine en succesvolle overvallen op klei
ne postkantoren en banken houdt en
uiteindelijk medewerking krijgt van een
vrouwelijke postkantoor-employé die
verliefd op hem is. Een kleine, goed ge
speelde en goed gemaakte tragicomedie
die laat zien hoe onder beperkte omstan
digheden maar met een maximum aan
inventiviteit een film van internationale
allure te maken is.
„Het Jaar van de Kreeft” (Bellevue-
Cinerama), „Keetje Tippel (Cineac Dam
rak 2), Turks Fruit (Cineac Reg. Bree-
straat, „Dokter Pulder zaait Papavers”
(Tuschinski), „Heb Medelij Jet!” (City I)
is de oogst aan Nederlandse speelfilms
van deze week.
TERWIJL IN LIDO voor de vierde
week Herbert Curiel’s „Het Jaar van de
eren Kreeft” vertoond wordt en ook Studio
aLeen Nederlandse film prolongeert, n.l.
I „Heb Medelij Jet" van Frans Weisz (die
fN dezer dagen in Nico Scheepmaker’s co-
/s- 1I lumn zo overtuigend in bescherming ge-
f nomen werd tegen de al te zware aan-
1 vallen van de kritiek), heeft Cinema
Palace de nieuwe film van Bert Haan-
stra op het programma genomen, zodat
niet minder dan drie films van eigen
bodem op het ogenblik in Haarlem
draaien, wat toch iets zegt over de
verbeterde positie van onze film binnen
de belangstelling van bioscoopbezoekend
Nederland.
(Van onze kunstredactie)
HAARLEM Maandag 13 oktober
wordt in de Waagtaveerne aan het
Spaarne, hoek Damstraat in Haarlem de
maandelijkse Literaire Instuif gehouden.
Aanvang 20.00 uur. Jan Nieuwenhuis en
Jan Henneman zullen uit eigen werk
voorlezen
Daarnaast bestaat er ook voor ge
ïnteresseerden gelegenheid om voor te
lezen uit eigen werk, waarna een dis
cussie kan volgen.
Behalve literair werk dat door de
Haarlemse boekhandel middels een stand
te koop wordt aangeboden, is tevens het
laatst verschenen nummer verkrijgbaar
van het tweemaandelijkse tijdschrift „Zo
maar wat verhalen en gedichten” dat
door medewerkers van de Instuif wordt
verzorgd. Kopij voor het volgende num
mer, dat medio november zal verschij
nen. kan worden ingeleverd bij Yvonne
Koldewijn. Engelandlaan 802 in Haar
lem, tel 339689, die ook inlichtingen geeft
over de instuif, die voortaan elke tweede
maandagavond van de maand in de
Waagtaveerne wordt gehouden.
met de beste korte
spreken.
Het zal dan ook tezijnertijd de televi
sie moeten zijn die zich zal moeten
ontfermen over drie onlangs gereed ge
komen korte Nederlandse films van uit
zonderlijke kwaliteiten. Ze zijn alledrie
in de Filmweek Arnhem vertoond, op
twee ervan is dezer dagen nog eens in
een speciale persvoorstelling de aandacht
gevestigd.
Broeder, Amen” met Bud Spencer en
Jack Palance is vrijdag- en zaterdag
nacht in Cinema Palace te zien. Lido
vertoont dan de karatefilm „De Vuist
vechters van Fort Chu en Frans Hals
blijft in hetzelfde genre met „De Wraak
de Chinese Vechtvrouwen”. Roxy
brengt een misdaadfilm van Philppe La-
bro met Jean-Paul Belmondo die als
erfgenaam van een groot staalconcern
zich moet verdedigen tegen voor niets
terugdeinzende concurrenten. „L’Héri-
tier” heet de film oorspronkelijk, maar
waar Belmondo tegelijk een fuifnummer
en vrouwenjager i«, is de Nederlandse
titel „Het Imperium van de Playboy”
geworden. Luxor brengt wat vrolijkheid
in de nacht door Louis de Funès te
vertonen in „Gendarme op Vrijersvoe
ten”.
en
een
