Protest-gebaar
minister: EEG op dieptepunt
Italiaanse
Ontruiming olievelden Israel begonnen
Friedrich Peter wil een
proces tegen Wiesenthal
Deemoedig gebaar
socialisme
IHC vreest
Prestige bij Turkse verkiezingen
sluiting Smit
en Bolnes
Margaret Thatcher preekt
kruistocht tegen
Radio Loeanda
door FNLA
gebombardeerd
achtergrond
f
Formele ondertekening Sinaï-akkoord in Jeruzalem
Na onthullingen over Oostenrijkse politicus
recht om ongelijk te zijn”
Britse Conservatieven vóór
Israëlische vice-
premier naar
Nederland
ARABIER?
BINNEN- EN BUITENLAND
19 7 5
OKTOBER
ZATERDAG
1 1
2
(sen
ling
ken
(Van onze redacteur in Istanboel, Frans van Hasselt)
Vis
(Van onze redacteur in Jeruzalem,
Jaap van Wesel)
ISTANBOEL De verkiezingen die morgen in Turkije worden
gehouden, gaan slechts om een derde deel van de Senaat, 54 zetels,
en om welgeteld zes vacante zetels van het huis van afgevaardigden.
Toch wordt er al sinds het begin van de zomer door alle partijen
voor geworven, in een steeds heftiger en persoonlijker campagne. Zij
beheersen al maanden de Turkse binnen- en buitenlandse politiek,
zij blokkeren elke concessie in de kwestie-Cyprus en wellicht ook
de menige economisch noodzakelijk geachte devaluatie.
JERUZALEM. „Wilt u even in
de camera kijken? Ja, zo is-ie fijn.”
Ras Soedar aan de Golf van Suez,
op vrijdagmiddag vlak voor zons
ondergang. De Amerikaanse verte
genwoordigers van Mobil Oil zetten
hun handtekening onder een drie
pagina’s tellende inventaris, en
daarmee nemen zij als vertegen
woordigers van de Egyptische re
gering de olievelden van Ras Soe
dar over van Israel. De rommelige
„plechtigheid” vindt in de open
lucht plaats, ergens op een open
plek tussen twee hijskranen in, met
als decor behalve de zee en de
woestijn de olieopslagplaatsen, die
al van veraf zichtbaar zijn.
Blauwdrukken
zou
een
van president Idi Amin van
ZO
Gerechtigheidspartij
Het was deze moeizame combinatie,
Heath,
een
(AFP)— Jigal
minister
t de
had
sluit
werd
De uitvoering van het Sinaï-akkoord
is met de gedeeltelijke overdracht van
Ras Soedar op bescheiden schaal begon
nen. Het is maar een symbolisch begin,
de olievelden van Ras Soedar zijn maar
(Van onze redacteur in Rome, Gerard
Verlinden)
De wijn is volgens Marcora binnen
de EEG een zo jong probleem dat
(Van onze redacteur in Londen, Rudof
Bakker)
Op 12 oktober slaat aangaande deze
beschuldiging het uur van de waar
heid. Demirel hoopt te bewijzen dat
zijn regeringscoalitie wel degelijk een
meerderheidsregering is. ei. dat Ece-
vits kandidatuur voor het premier
schap voorbij is. Van belang voor de
Wiesenthal, leider van het joodse do
cumentatiecentrum te Wenen, heeft don
derdag gemeld over documenten te be
schikken waaruit blijkt dat leden van de
eenheid van de SS waarvan Peter deel
uitmaakte, in Rusland burgers hadden
vermoord. Peter werd er echter niet van
beschuldigd bij de moorden betrokken te
zijn geweest.
H.
icht
1,12
l’/s
inger
>nder
emo-
anje,
naar
dden
Uyl
!g is
mier
t de
;rug-
sluit
voe-
zerse
Jni-
we-
Eén
rer-
er
■en-
eci-
ilde
akt
i A
op
be
de
de
op
zer-
(rtn-
zou
art-
ven,
ling
am-
nsin-
m de
erug-
naar
t als
:rmee
n bas
er de
or.
van
de
Ves-
zijn
weg
sen,
Om
ver-
fidat
iten.
:rijk
n al
.wee
vijf
i 13
om
assa-
deze
st is
>resi-
van
i. „In
tieke
j de
ge-
zijn.
naar
eder-
nnis-
aldus
dere kant wordt al gezegd dat Thatcher
deze rechtse positie slechts schijnbaar
heeft ingenomen, om rechtse stemmen
terug te winnen die in het Heath-tijd-
perk verloren zijn gegaan.
LONDEN. Aan het eind van het
congres dat de Britse conservatieven de
afgelopen week in Blackpool hebben ge
houden, werd de partijleidster. Margaret
Thatcher, na haar slotrede vijf minuten
lang toegejuicht. Een enkele journalist
wilde zelfs dikke tranen ontdekken in
de egen van oude partij-rotten, die ken
nelijk het gevoel hadden dat de goede
tijden van weleer waren teruggekeerd.
In haar slotrede had Margaret That
cher opgeroepen tol ..een daad van nieu
we inspanning om de vrijheid van -ons
volk te verdedigen tegen de aanvallen
van links”- Thatcher riep haar volgelin
gen ook nog op om niet uit wanhoop het
land te verlaten, maar te blijven en „het
socialisme te bevechten”.
meesterposten van bijna alle grote ste
den in de wacht sleepte.
Mocht Erbakans aanhang verliezen
de voorspellingen dienaangaande
lopen zeer uiteen dan krijgt Demi
rel wat meer armslag in zijn buiten
landse politiek. Deze krachtmeting
wordt onder andere in de hoofdstad
Ankara voltrokken, waar zeven se-
naatszetels op bet spel staan, waar
aan Erbakan er minstens één hoopt
te winnen. De Gerechtigheidspartij
heeft een vleugel van haar nieuwe
hoofdkwartier tot een soort Mende-
res-mausoleum gemaakt. De Democra
ten hebben van deze verkiezingen
niet veel meer te verwachten.
WENEN. De voorzitter vyan de
Oostenrijkse vrijheidspartij, (FPQ), Frie
drich Peter, wil gerechtelijke stappen
ondernemen tegen Simon Wiesenthal, die
hem vanwege zijn SS-verleden heeft
aangevallen. Dit heeft de FPÖ gisteren
bekendgemaakt.
Vakbondsleden die lid zijn van de
conservatieve partij werden door de
leidster opgeroepen actiever te worden
in hun eigen bonden, om zodoende het
gebied niet braak te laten liggen voor de
krachten van links.
Wiesenthal heeft gisteren ook in We
nen verklaard dat hij „honderd keer”
met de dood is bedreigd nadat hij de
Oostenrijkse politicus Peter beschuligd
had. „Ik heb niet om politiebescherming
gevraagd”, aldus Wiesenthual, „Dit soort
dreigementen is geen verrassing voor
mij”.
men nog niet tegen alle eventualitei
ten is opgewassen. „Maar ik ben er
van overtuigd”, aldus Marcora, „dat
het rechtscollege dat maandag zijn
oordeel over de Franse maatregel zal
uitspreken, de onrechtmatigheid zal
erkennen”.
De Franse maatregel is, zoals be
kend, het heffen van een extra belas
ting van 15 percent op alle wijn die
vanuit Italië naar Frankrijk wordt
geïmporteerd. „Bovendien zullen wij
in het andere geval met een forse
vleesboycot terugslaan, wat tegeno
vergestelde berichten daar ook over
melden”.
Minister Marcora beperkte zich in
zijn commentaar overigens niet tot
het nu actuele wijnconflict. De bin
nenlandse tomatenoorlog en de con
currentie van de Tunesische olijven
heel bescheiden van omvang en produ
ceren niet veel meer dan 100.000 ton per
jaar, ongeveer één percent van de omzet
van het zuidelijker gelegen Aboe Rodeis.
En bescheiden is het óók, omdat de
Israëliërs nog niet uit Ras Soedar weg
zijn. Ras Soedar wordt in fases ont
ruimd, evenals de volgende maand in
Aboe Rodeis zal gebeuren.
Het Israëlische militaire bestuur blijft
tot 15 novvember voortduren en tot dan
zullen de Amerikanen van Mobil Oil de
die voor Egypte pompen en opslaan.
Egypte krijgt de beschikking over twee
van de drie olievelden. In Genève is
afgesproken dat het derde improduktieve
olieveld onder Israëlische heerschappij
blijft en gesloten zal worden.
Het begin van de uitvoering van het
Sinaï-akkoord was mogelijk geworden
nadat Israel gistermogen op het hoofd
kwartier wan de Verenigde Naties in
Jeruzalem definitief zijn handtekening
had gezet onder de overeenkomst. Israel
had zijn definitieve instemming afhan
kelijk gesteld van de goedkeuring van
het Amerikaanse Congres om 200 Ame
rikaanse technici naar de Sinaï te stu
ren. Daarom was de vorige maand in
Genève de overeenkomst door Israel al
leen maar geparafeerd. Direct daarna
LONDEN. (UPI)Een Britse brouwe
rij heeft gisteren meegedeeld dat Saoedi-
Arabische zakenlieden gevraagd hebben
een niet-alcoholisch bier te vervaardigen
voor hun land, waar het gebruik van
alcohol verboden is. Dr. Richard Theak-
stone, van Theakstone’s and Marsham,
zei dat de Arabieren hem hadden laten
weten schoon genoeg te hebben van
laffe, zoete dranken en hem gevraagd
hadden monsters alcohol-vrij bier op te
zenden. „Ik heb ze uitgelegd dat het
maken van bier zonder alcohol niet zo
gemakkelijk gaat. Ze zeiden: loop naar
de pomp, maak het. De moeilijkheid is
echter een Arabier te vinden die weet,
of toegeeft dat hij weet, hoe bier
smaakt-”
IHC heeft geprobeerd voor Smit en
Bolnes door samenwerking met of door
aansluiting bij andere fabrikanten de zo
nodige basisverbreding tot stand te bren
gen. Deze pogingen hebben echter geen
succes gehad.
Draka Kabel (onderdeel van NKF-
concem) wil de personeelssterkte van
haar vestiging in Grootebroek, waar
ruim 100 mensen werken per 1 juni 1976
met ongeveer 50 man verminderen. De
directie zegt door de marktontwikkeling
genoodzaakt te zijn om een sterk ver
liesgevende activiteit te beperken.
De geconsolideerde omzet van de Ne
derlandse Bontweverij is in de eerste 35
weken van dit jaar ongeveer 17 pet.
lager geweest dan die over dezelfde
periode van 1974. Over de eerste 30
weken bedroeg het concernverlies na
belasting circa 2,5 mln, aldus het be
drijf.
via het hoofdkwartier van de VN in
Jeruzalem, en dan verder over New
York naar Cairo. Zo gaan er enige uren
voorbij, en de vrees bestaat dat het niet
mogelijk zal zijn vóór de intrede van de
sabbat de overeenkomst te tekenen. Of
ficiële Israëlische regeringsvertegen
woordigers mogen immers op sabbat niet
tekenen.
De vreës blijkt ongegrond. Nog juist
op tijd komen de Israëliërs en Amerika
nen onder leiding van een officier van
de Verenigde Naties ter plekke. De pers,
die voor de Israëliërs als getuige moet
optreden, dat de zaak behoorlijk wordt
overgedragen, tracht van de plechtigheid
een soort persconferentie te maken door
tijdens het tekenen vragen te stellen.
Dat lukt maar gedeeltelijk. Meneer
Harrison van Mobil Oil wil niet meer
loslaten dan dat de velden en de instal
laties zich in goede staat bevinden. Ter
wijl de journalisten proberen verdere
vragen te stellen, ook als het tekenen is
afgelopen, roept de VN-officier haastig:
„De plechtigheid is beëindigd".
De Israëlische delegatie gaat met de
journalisten mee terug in het vliegtuig.
Drie man, een secretaresse, een schrijf
machine en carbonpapier voeren ze in
de hand mee. De ontruiming van de
olievelden ,s begonnen.
die vorig jaar de operatie op Cyprus
voor haar rekening nam. maar die
daarna uitben viel, onder andere om
dat de partij van Erbakan geen enke
le concessie wil doen. Na veel gehar
rewar kwam er dit voorjaar een
coalitie van vier rechtse partijen
het nationalistische front, met als
twee grootste de Gerechtigheidspartij
en de partij Nationaal Behoud. Op
nieuw is'het Erbakan, die, geholpen
door fascistenleider Turkesj. elke
concessie op Cyprus tegenhoudt.
ROTTERDAM. (ANP)— IHC Holland
vreest dat niet kan worden ontkomen
aan beëindiging van de motorenfabrika-
ge bij Smit en Bolnes te Zierikzee, waar
205 mensen werken. De orderontvang-
sten lopen zodanig terug dat de conti
nuïteit van het bedrijf wordt bedreigd.
Wat „de kruistocht van Thatcher te
gen het socialisme" wordt genoemd, was
het enige dat overigens uit deze weinig
zeggende conservatieve vergadering naar
voren kwam. Het was de eerste partij-
Vrouwelijke employees van een Italiaans radio- en televisiebedrijf heffen hun armen
op met gebalde vuist tijdens een demonstratie in Rome. Zij protesteerden tegen het
ontslag van 43 collega’s. Dit ontslag volgde anti-recessiebesprekingen tussen vakbon
den en de regering.
noemde hij principieel erg belangrij^.*"
omdat Italië „als enig ojijven-produ-
cerend land binnen de EEG recht
heeft op protectie van de EEG”.
Tomaten, wijn en olijven vormen
natuurlijk een belangrijk punt voor
Italië, als Griekenland eenmaal tot de
EEG zal worden toegelaten. Minister
Marcora: „In Griekenland zal Italië
natuurlijk een concurrent vinden,
maar ook kunnen we misschien een
wat sterkere vuist maken tegen
krachten van buiten de EEG, zoals
Italië dat nu alleen moet doen tegen
bijvoorbeeld de Tunesische olijven”.
Minister Marcora is ervan over
tuigd dat een betere verdeling van
landbouwprodukten met een organi
satie als de landbouwcommissie van
de EEG mogelijk moet zijn. „In
plaats van voorraden weggooien is
buitenlandse politiek is de uitslag van
de gedempte machtsstrijd die binnen
het regeerkasteel wordt uitgevochten
tussen Gerechtigheidspartij en Partij
Nationaal Behoud. Het is een publiek
geheim dat premier Demirel voor
stander is van concessies op Cyprus
en tegenstander van de door Erbakan
en Turkesj gewenste uitroeping van
een Turks-Cyprische onafhankelijk
heid. Erbakan wil ook meer aanslui
ting bij de mohammedaanse staten en
ziet niets in toenadering tot de EEG.
ROME „De Europese Economi
sche Gemeenschap, zeker wat de
landbouw betreft, is op een diepte
punt aangeland. Een organisatie die
onder andere een melkoverschot ver
nietigt en een tomatenoogst laat
doordraaien, functioneert niet goed.
Ook de handelwijze van Frankrijk
inzake de wijnim.iort vanuit Italië is
een duidelijke aanwijzing van een te
zwakke positie van een overkoepe
lend orgaan”. Dat zei Giovanni Mar
cora, de Italiaanse minister van
Landbouw, gisteren tijdens een ge
sprek in Rome.
LOEANDA. (AFP)— Een vliegtuig
van het nationaal front voor de bevrij-
ding van Angola (FNLA) heeft gister
ochtend de officiële radiozender van
Loeanda gebombardeerd, zo meldt het
Franse persbureau AFP.
De hoofdstad vau Angola is in handen
van de andere grote bevrijdingsbeweging
het volksfront (MPLA), waartegen de
FNLA en de derde, kleinere, beweging
Unita oorlog voeren.
Volgens de bronnen van AFP is de
zender van de overgangsregering, waarin
thans naast Portugal alleen de MPLA
zitting heeft, licht beschadigd maar kon
den de uitzendingen worden voortgezet.
Voor zover bekend is dit in de strijd
tussen MPLA en FNLA de eerste lucht
aanval. Volgens AFP ging het om een
licht toestel, waarschijnlijk een verken
ningsvliegtuig.
Radio Loeanda bevindt zich in de
zuidelijke stadswijk. De aanval vond
plaats omstreeks zeven uur plaatselijke
tijd.
In de loop van gisteren wordt in
Loeanda een missie van de organisatie
van Afrikaanse eenheid (OAE) verwacht,
die zou trachten te bemiddelen tussen de
strijdende bevrijdingsbewegingen.
conferentie die Margaret Thatcher als
partijaanvoerster leidde.
Ondanks al het applaus en warme
woorden voor de nieuwe leidster, zal
geen mens uit de reeks van toespraken
kunnen concluderen, dat de conservatie
ve oppositie de blauwdrukken voor de
toekomst, hetzij schematisch, hetzij in
detail heeft klaar liggen. Haar politieke
tegenstanders omschreven Margaret
Thatchej- dan ook als „evangeliste van
de ongelijkheid”, grootgebracht in een
ouderlijk huis, waar de vader zijn be
staan „eerlijk en met eigen handen had
opgebouwd”. Margaret vindt dat zo het
hele land moet worden geleid. Ze is dus
tegen geleide economie en voor „het
recht dat iedereen heeft om 'ongelijk aan
de ander te zijn”.
JERUZALEM. (AFP)— Jigal Alton,
vice-premier en minister van buiten
landse zaken van Israel, zal volgende
maand een officieel bezoek aan Neder
land brengen. Dit is in Jeruzalem be
kendgemaakt. Het bezoek was aanvan
kelijk vastgesteld voor maart jl. maar
moest worden uitgesteld vanwege het
bezoek dat de Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken. Henry Kissinger, in
die tijd aan het Midden-Oosten bracht.
het toch beter ze onder de prijs naar
de Derde Wereld uit te voerep; met
overtollig vlees gebeurt dat al gedeel
telijk”, aldus Marcora.
De minister heeft vertrouwen in
één gunstige oplossing van de wijn-
oórlog met Frankrijk. Hij wijt het
huidigê conflict aan het feit dat de
wijn het jongste produkt van een
EEG-regeling is geworden. In 1962
ontstond de regeling over de melk,
daarna die over het graan, dan die
over het vlees, en tenslotte in 1970
die over de wijn.
„Wat nu nodig is”, aldus Marcora,
„is een regeling voor geheel Zuid-
Europa; en in dat opzicht zou een
toetreden van Griekenland en zelfs
van Portugal tot de EEG een heel
gunstig effect kunnen hebben".
In haar partijlijn wijkt zij af van de
theorieën van haar voorganger
die als eerste minister juist wel
geleide economie voorstond. Aan de an-
Veertien blanke Europeanen knielen aan de voeten
Oeganda en heffen deemoedig hun hand terwijl zij een eed afleggen om de wapenen
op te nemen voor Oeganda. Van de veertien waren er al acht (zeven Britten en een
Nederlander) Oegandese staatsburgers. Vijf andere Britten en een Noor kregen het
staatsburgerschap tijdens de plechtigheid. Volgens radio Oeganda waren de veertien
de enige blanken in de Oegandese strijdkrachten.
De Gerechtigheidspartij verloor
echter nog het meest aan kleinere
rechtse partijen, vooral aan de nieu
we partij Nationaal Behoud, die op
de fanatiek religieuze instincten van
de bevolking werkte en in één klap
49 zetels verwierf. Tot veler verras
sing kwam het tet een regeringscoali-
.ie tussen de twee winnaars: de Re
publikeinse Volkspartij onder Ecevit
en de partij Nationaal Behoud onder
Erbakan.
De Oostenrijkse kanselier en Wiesen
thal staan met elkaar op gespannen voet
sinds Wiesenthal vijf jaar geleden het
aftreden van een minister in het kabi-
net-Kreisky afdwong op grond van zijn
SS-verleden. Bij die gelegenheid
Kreisky de leider van het joodse docu
mentatiecentrum een „joodse fascist”
hebben genoemd.
Wiesenthal heeft in antwoord op de
verklaring van Kreisky gezegd de kanse
lier te zullen laten vervolgen.
„Na de 12e oktober’ is een stan
daarduitdrukking geworden in het
Turkse politieke leven. Er staat ook
heel wat prestige op het spel. De
parlementsverkiezingen van precies
twee jaar geleden brachten een ge
wichtige verschuiving in het Turkse
politieke patroon. De links-georiën-
teerde Republikeinse Volkspartij on
der Ecevit streefde de grote rechtse
partij, de Gerechtigheidspartij van
Demirel, vooroij en werd met 33
percent van de stemmen de grootste.
Deze trend zette zich nog voort bij
de later die winter gehouden gemeen
teraadsverkiezingen. waarbij de Re
publikeinse Volkspartij de burge-
Het nationalistisch front dankt
ijaar kleine regeringsmeerderheid aan
een aantal onafhankelijke afgevaar
digden. Ecevit beschuldigt deze rege-
i ing ervan zich met slinkse middelen
in het regeerkasteel te hebben inge
drongen.
De persoonlijke afkeer die oud-pre-
mier Heath voor zijn opvolgster heeft en
die langzamerhand al spreekwoordelijk
geworden is, werd in Blackpool nog
eens 'onderstreept door de glimlach
waarmee Heath zich tenslotte samen
met Thatcher het fotograferen en welke
glimlach verschrikkelijk was om aan te
zien.
De Oostenrijkse kanselier Bruno
Kreisky heeft gisteren kritiek geleverd
op Simon Wiesenthal vanwege diens
aanval op de liberale leider. Kreisky
vertelde de pers van mening te zijn dat
Wiesenthals actie voornamelijk tegen
hem was gericht. Tevens zei hij dat
Wiesenthal ervoor bekend staat „het niet
al te nauw met de waarheid te nemen”.
Als Margaret Thatcher op dit spoor
doorgaat, kan ze de kampioene worden
van de kleine Britse middenstand, hoe
wel deze toch al de vruchten van dien
sten als de Nationale Gezondheidszorg
plukt, een instelling waar Margaret
Thatcher ook niet a’ te veel heil in ziet.
kregen Israëlische technici in Ras Soe
dar opdracht met ingang van 12 uur ’s
middags de oliekraan letterlijk dicht te
draaien. Voor de laatste maal reed een
Israëlische tankwagen met zijn lading
van de olievelden naar de zee om de
tanker Sirenia met 2000 ton olie te
vullen. Bestemming: Eilat.
„Pas vanmorgen, een uurtje voordat
we het werk gestopt hebben, werd ons
verteld dat het vandaag definitief afge
lopen is hier", zei een van de arbeiders
van de Israëlische oliemaatschappij vrij
dagmiddag. „Hoe ik me voel? Nou, hoe
voel je je als je je baan verliest? Maar
als er vrede komt, dan heb ik er vrede
mee en als er geen vrede komt dan vind
ik het jamn\er”.
Intussen rijdt de laatste nu lege tank
wagen rondjes rond de plaats waar de
ceremonie moet plaatsvinden. Een soort
ereronde, terwijl de versterkte militaire
politie de wacht houdt om voor mogelij
ke protestacties van de Israëlische olie-
arbeiders te waken. Maar dat blijkt
allemaal niet nodig te zijn.
De Amerikanen laten enige uren op
zich wachten. Zij moeten de hele inven
taris nagaan, en vervolgens op goedkeu
ring uit Cairo wachten. Maar de verbin
ding met Egypte is omslachtig. Zij loopt
r
F
