oppositie:
Voorman Spaanse democratische
Radicalisering tegengaan
om bloedbad te voorkomen
nieuw blok vormen
e maat van
De NMB denkt met u mee. Probeer ’t
Neem liever de WA-Extra.
Twee resoluties
inzake Rhodesië
aanvaard
„Benelux wil geen
Openbaar vooroverleg lonen
nadelig voor vakbeweging
Onderzoek naar
brand bij Esso
gevraagd
De NMB zorgt voor een
hypotheek op d
uw portemonnee.
Als u alleen WA verzekerd bent,
zult u zo’n schade zelf moeten betalen.
Een passende hypotheek
voor uw woning of bedrijf is een
kwestie van een goed advies.
Voorzitter Bouw- en Houtbond NKV:
99
D
DINSDAG
VARIA
12
OKTOBER
1975
28
Ruitbreuk In Nederland gebeurt’t 250.000 maal per jaar.
Naar links
Geweld
van
STAATSSECRETARIS BRINKHORST:
(Van onze redacteur in Barcelona, R. Bosschart)
MADRID Antonio Garcia Lopez, een van de voormannen van de de
mocratische oppositie in Spanje, is zojuist teruggekeerd van een reis door
Noord-Europa voor besprekingen met Europese collega’s, waarbij hij o.a.
ook Nederland bezocht. De Socialistische Internationale, die wel iets heeft
opgestoken van de ontwikkelingen in Portugal, wil namelijk voorkomen
dat de hulp aan Spaanse socialisten te zeer verspreid en daardoor ondoel
treffend wordt.
Nationale-Nederlanden
Daarom komt Nationale-Nederlanden nu
met een nieuwe autoverzekering. De WA-
Extra. Die biedt veel meer dan uw verplichte
WA, en kost maar weinig extra, ’t Verschil:
bijvoorbeeld voor een Opel Kadett van
oktober’72 f42,50 per jaar (met aftrek van
40% no-claimkorting f25,50 per jaar).
Of voor een Fiat 127 van oktober’72
welgeteld f37,50 per jaar (met aftrek van 40%
no-claimkorting f22,50 per jaar).Geen eigen
risico. Geen verlies van no-claim bij schade
door een van de „extra” dekkingspunten.
Uw assurantiekantoor kan
elke gewone WA-verzekering zonder meer
omzetten in de nieuwe WA-Extra van
Nationale-Nederlanden. Bel even.
Of bel Nationale-Nederlanden: 070-7113 31.
UTRECHT (ANP) „We willen
langzamerhand toch wel grote
vraagtekens plaatsen achter het
nut voor de vakbeweging van het
in het openbaar bespreken
voorlopige standpunten over het
arbeidsvoorwaardenbeleid, nu ook
weer voor 1976. Daar is namelijk
een dubbel nadeel aan verbonden.
De inspraak van de leden boet aan
waarde in, terwijl er grote tactische
nadelen ten opzichte van het werk-
geversfront ontstaan.”
NEDERLANDSCHE
1 MIDDENSTANDSBANK
Communisten
1
1
f21
(ADVERTENTIE)
Dit is de gewone WA.
Van welke doelstelling gaat u uit?
(ADVERTENTIE)
DEN HAAG. (ANP) „De Benelux
wil geen nieuw blok vormen binnen de
Dit is de nieuwe
WA-Extra.
Garcia Lopez: „Inderdaad. Die eenheid
is niet alleen wenselijk maar zelfs on
misbaar voor het democratische alterna
tief in Spanje. Volgens mij vormen de
democratische socialisten en de marxis-
Houdt u na een eerste overgangsperio
de na Franco’s heengaan een (centrum
linkse) regering voor mogelijk die zelfs
de PCE zou insluiten?
„In een stad van bijna vier miljoen
inwoners, van wie 400.000 staatsambte-
„Wel, de PCE geeft een cijfer op dat
tussen de 25.000 en 30.000 ligt. De PSOE
sprak op haar laatste congres van eind
’74, over 4000 tot 5000 kaders in snelle
groei. Wij zelf, de sociaal-democraten,
evenals de linkse christen-democraten,
zijn nog niet zo strak georganiseerd dat
men over cijfers van militante leden zou
kunnen praten”.
Gelooft u dat de huidige toename van
het geweld een wezenlijk risico van een
nieuwe burgeroorlog inhoudt?
Wettelijke aansprakelijkheid.
Schade Service Nederland.
De gewone WA.
En extra:
Ruitbreuk en
glasschade daardoor.
Diefstal/Braak.
Joy-riding.
•Verduistering
Brand.
Kortsluiting.
Ontploffing.
Stormschade.
Blikseminslag.
Natuurrampen, zoals
overstroming en lawine.
Botsing met loslopende
dieren en overstekend wild.
Flinke schade
bij transport per boot
of trein.
•Verlies van deel III
kentekenbewijs door
bovengenoemde oorzaken.
Verzekert’! wel JEn goed.
3
R
vlam vatte doordat ze terecht kwam op
een verhit sluitingsstuk. De twee man
nen, de bezig waren met laswerkzaam-
heden aan de leiding, kregen ernstige
brandwonden aan het gezicht en boven-
20 en 36 jaar oud, waren beiden afkom-
lichaam. De slachtoffers, respectievelijk
stig uit Oisterhout.
Brouwer stelde vast, dat de publici
teitsmedia een doorslaggevende betekenis
toekennen aan de resultaten van de
eerste besprekingen binnen de vakbewe
ging over het arbeidsvoorwaardenbeleid.
„De intussen befaamde nul-lljn is daar
een duidelijk voorbeeld van. Nog vóór
Europese gemeenschap, maar overi
gens zeer noodzakelijke impulsen ge
ven aan het proces van Europese inte
gratie”, aldus de staatssecretaris van
buitenlandse zaken, mr. L. Brinkhorst
gisteren in het Benelux-parlement.
„Ik geloof dat zij in Spanje nog duide
lijker een minderheid zullen vormen
dan in de rest van Europa: groepjes
studenten en niet veel meer”.
Dit heeft voorzitter Leo Brouwer van
de Bouw- en Houtbond NKV gisteren in
de besloten vergadering van de
bondsraad gezegd over de concept-nota
Arbeidsvoorwaardenbeleid 1976 van de
drie vakcentrales. Met een aantal kant
tekeningen, die aan de vakcentrales zul
len worden doorgegeven, heeft de bonds
raad in principe de concept-nota aan
vaard.
naren, is een betoging van minder dan
een half miljoen personen, van wie de
helft uit omliggende dorpen en stadjes
werd aangevoerd, niet zo indrukwek
kend. Bovendien lijkt het mij, gezien de
lange Spaanse traditie van verzet tegen
buitenlandse inmenging (zoals Napoleon
al merkte) dat het eerder een reactie
van het historische nationalisme was
dan een aanhankelijkheidsbetoging aan
een dictatuur die op haar laatste benen
loopt”.
de achterban zich daarover kon uitspre
ken, is men er bijna overal van uitge
gaan, dat de nullijn een praktisch al
vaststaande concessie van de vakbewe
ging Is”, aldus voorzitter Brouwer.
Hij vindt, dat het ondernemersfront
het dit jaar al heel bont maakte: „In
plaats van waardering te tonen voor het
in overweging nemen van de nullijn
door de vakbeweging, haastten de werk
gevers zich een voorstel te doen, dat
daar nog beduidend onder ligt. Een on
behoorlijk voorstel, gezien de schertsbe-
cijfering die er vrijmoedig wordt bij ge
leverd”, zo zei hij. „Het moet ook voor
de harmoniepredikers nu toch langza
merhand wel duidelijk worden, dat de
werkgevers een ijverig aandeel nemen in
de toenemende en blijkbaar toch onont-
Lljkt het u, op middellange termijn
gezien, mogelijk om tegen de communis
ten in te regeren? Ik denk bijvoorbeeld
aan een centrum-links kabinet dat op
sociaal en economisch gebied een be-
windslijn zal volgen die door de com
munisten ook vanuit de vakbonden be
streden zal worden.
De Beneluxtop, de eerste sinds vijf
jaar, waaraan 31 bewindslieden deelna
men, heeft een „positief” verloop gehad,
al was op sommige punten meer voort
gang mogelijk geweest, aldus de staats
secretaris. De ministers van Financiën
en Economische Zaken zullen op 20
januari waarschijnlijk een datum vast
stellen voor gelijktrekking van de ac
cijnzen, in de drie landen.
„Nee. Ik denk dat, indien de toestand
zo zeer op de spits gedreven wordt dat
de radicalisering ernstige risico’s zou
kunnen veroorzaken, de Spaanse strijd
krachten zouden ingrijpen. En niet vol
gens het recept van Papadopoulos, maar
juist om de benodigde grondwetshervor-
ming mogelijk te maken en de politiek
weer in normale banen te leiden. Laten
wij niet vergeten dat het Spaanse offi-
cierskorps in de laatste generaties een
diepe omwenteling heeft doorgemaakt”.
NEW YORK (AP-UPI) De beheer-
schaps- en dekolonisatiecommissie van
de algemene vergadering van de Ver
enigde Naties heeft gisteren twee resolu
ties aanvaard, waarin het blanke min-
derheidsbewind in Rhodesië scherp
wordt veroordeeld en steun wordt be
tuigd aan de nationale vrijheidsbewe
ging in dat land.
De eerste resolutie, die betrekking
heeft op de politieke aspecten van Rho
desië, werd met algemene stemmen aan
vaard. Daarin wordt het recht van de
bevolking van Rhodesië op vrijheid en
onafhankelijkheid bevestigd. De onaf
hankelijkheid van het gebied, dat offi
cieel nog onder Brits bestuur staat, mag
echter pas haar beslag krijgen als er
een meerderheidsbewind is gevestigd, al
dus de resolutie.
De tweede resolutie waarin schendin
gen van de sancties tegen Rhodesië,
waartoe de veiligheidsraad heeft beslo
ten, worden veroordeeld, werd aanvaard
met 110 stemmen tegen nul. Zes landen
onthielden zich van stemming. In deze
resolutie wordt opgeroepen handelsrela-
ties met Rhodesië te verbieden en emi
gratie naar dat land te verbieden of te
gen te werken.
Bovendien zien vooral de Duitse SPD
en de Britse Labourpartij in dat men bij
de huidige politieke opwinding over
Spanje uit het oog dreigt te verliezen
dat het extremisme en in zekere mate
ook het communisme een aandacht krij
gen die buiten alle verhoudingen staat.
„Jazeker, zonder enig probleem- Ik
geloof niet dat de PCE ooit voldoende
capaciteit zal kunnen opbouwen om een
soort „veto-recht” over het regeringsbe
leid te krijgen. Ik geloof evenmin dat de
communisten in de Spaanse vakbonds-
wereld meer zullen zijn dan een zeer
actieve minderheid”.
Mr. Brinkhorst, die verslag uitbracht
over de vorige week in Brussel gehou
den regeringsconferentie, meende dat de
Benelux „waar mogelijk” een voortrek
kersrol moet spelen bij samenwerking in
ruimer internationaal verband. Zeker nu
de samenwerking in de Europese Ge
meenschap „dreigt te verschralen” en de
grotere EEG-landen steeds meer de nei
ging tonen hun problemen bilateraal te
regelen.
„De ene vorm van democratie, de
openbaarheid, kan nu eenmaal de ande
re, de inspraak van de achterban, op een
hinderlijke wijze in de weg staan”, aldus
de bondsvoorzitter die overigens op
merkte, dat zijn uitlatingen niet gezien
moeten worden als verwijt aan de pu
bliciteitsmedia, maar dat het een Intern
probleem voor de vakbeweging is.
Hoeveel militante leden tellen de
voornaamste organisaties in de opposi
tie?
Welke verhouding tussen de politieke
krachten voorziet u in vrije verkiezingen
na Franco’s heengaan, dus wanneer zo’n
grondwetshervorming langs normale,
niet revolutionaire weg reeds plaatsge
vonden zou hebben?
„In sommige opzichten mikken wij
zelfs op soortgelijke bevolkingsgroepen,
in landbouwstreken en onder de lagere
burgerij die in de afgelopen generaties
grote omwentelingen hebben doorge
maakt. Wij ontvangen hele „volksstam
men” die historisch gezien uit de chris-
ten-democratische hoek komen. Dit
wordt ten dele veroorzaakt doordat men
de christen-democraten nog altijd iden
tificeert met de rechtse, vooroorlogse
CEDA-partij, iets wat nu natuurlijk niet
helemaal rechtvaardig meer is. Als de
Spaanse bisschoppen inderdaad weigeren
om metterdaad in de politiek tussenbei
de te komen, dan zullen de christen
democratische partijen in Spanje waar
schijnlijk erg klein blijven”-
„Ik geloof dat de sociaal-decmoraten
vooral in Catalonië, Oud-Castilië en
Gallicië een goede kans makén om de
grootste partij te worden (bijvoorbeeld
in Catalonië zou een schatting van 40
percent niet overdreven zijn), omdat zij
zich op het historische republicanisme
kunnen enten; d.w.z. links zonder al te
dogmatisch te zijn. Een groot vraagteken
voor de dag van morgen is de politieke
houding van streken zoals Andalusië en
Aragon, waar vooral onder de dagloners
het anarchisme indertijd wijd verspreid
was, en waar ook nu drastische, revolu
tionaire „oplossingen” erg verlokkelijk
kunnen klinken”.
„Wel, ik ben ervan overtuigd dat
Spanje steeds meer overhelt naar links
let wel, naar links: niet naar het
avontuur en dat de democratische
partijen (linkse christen-democraten, so
ciaal-democraten en socialisten) samen
tussen de 60 en 65 percent van de
stemmen zouden behalen; de neo-fran-
quisten, dus de conservatieven en de
huidige rechtervleugel van het regime
samen, tussen de 15 en 18 percent; en de
communistische partij PCE, tussen de 10
en 12 percent. Er zijn al opiniepeilingen
gehouden die in deze richting wijzen”.
En de ultra-linkse organisaties?
Dit alles in de veronderstelling van
een geleidelijke overgang naar de demo
cratie. Wat voor gevolgen zou een Euro
pese blokkade tegen Spanje hebben?
„Het zal ongetweijfeld een radicalisering
uitlokken die in het nadeel van de
democratie zou uitvallen. Ik vrees dat de
spiraal van geweld (terrorisme en con-
tra-terrorisme) zal voortgaan, hetgeen
alleen ten goede van de extremisten
komt.
Garcia Lopez: „Op de eerste plaats
willen wij een radicalisering van de
Spaanse politiek tegengaan om een bloe
dige botsing te voorkomen. Wij sociaal
democraten willen beslist geen nieuw
Portugal of erger. Wij willen een ge
weldloze overgang naar de democratie.
En die kunnen wij niet in gevaar bren
gen door, bijvoorbeeld, een verbond aan
te gaan met de PCE-communisten, waar
het Spaanse leger en een groot deel van
het Spaanse volk geheel tegen gekant
zijn”.
„Wij onderscheiden in Spanjes toe
komst twee fasen: eerst moet de vrijheid
komen, en pas daarna de socialistische
omvorming van de maatschappij. Zolang
dë vrijheid er niet is moeten wij socia
listen onze wensen en ideologische over
tuigingen kunnen beheersen. En dat is
helaas iets wat niet alle politieke leiders
in Europa inzien. Sommigen van hen
willen dat wij hier een revolutie begin
nen, zonder te bedenken wat dat in zo’n
explosief land als Spanje zou kunnen
betekenen. Dat zou erop kunnen uitlo
pen dat zowel de revolutie als de vrij
heid verstikt worden”.
Via Eurovisie heeft heel Europa op 1
oktober honderdduizenden Madriienen
Franco zien toejuichen. Welke politieke
waarde kan men daar aan hechten?
Daarom wil de Socialistische Interna
tionale op de eerste plaats de hereniging
van de verschillende socialistische bewe
gingen in Spanje bewerkstelligen. De 45-
jarige Antonio Garcia Lopez is een sleu
telfiguur in de centrum-linSkse coalitie
van verboden oppositiepartijen die afge
lopen mei in Madrid aangekondigd werd
onder de naam „Platform voor Demo
cratische Convergentie”. Daarin werken
linkse christen-democraten, carlisten, so
ciaal-democraten, socialisten en enkele
kleine marxistenbewegingen samen om
de overgang naar een democratie na
Franco te bespoedigen.
Antonio Garcia Lopez is een econoom
die na zijn universitaire loopbaan een
tiental jaren in het buitenland werkte
bij de Verenigde Naties, de ILO en de
OECD. Tegelijkertijd vertegenwoordigde
hij Spanjes klandestiene socialisten op
congressen van de Socialistische Interna
tionale. In die jaren leek Garcia Lopez
voorbestemd voor een topfunctie in de
historische socialistenpartij PSOE
(Spaanse socialistische arbeiderspartij).
Maar uiteindelijk kon hij het niet
meer met de toenmalige dogmatische
PSOE-leiders vinden die ondertussen
overigens door een veel jonger en flexi
beler bestuur vervangen zijn en zocht
het meer in sociaal-democratische rich
ting- Hij is nu de leider van de PSD
(Spaanse sociaal-democratenpartij) die
een jaar geleden in Madrid „in première
ging”. Garcia Lopez staat bekend als een
pragmatisch politicus, die ondanks zijn
oppositie-activiteiten goede contacten
heeft met modern denkende topmilitai-
ren in Spanje.
Bij zijn erugkeer na de Europese
rondreis hadden wij het volgende ge
sprek met Antonio Garcia Lopez:
I'w reis stond in het teken van de
eenheid van het Spaanse socialisme?
Hij herinnerde eraan dat de Benelux-
landen een „nauwer monetairslang-ar-
rangement” kennen dan de Europese
Gemeenschap als geheel (de marges voor
de wisselkoersschommelingen zijn in de
Benelux-landen nauwer dan in de EEG-
slang), en dat het crisismechanisme van
het Internationale Energie-agentschap
voor de Benelux-landen stringenter is,
dan voor de overige lidstaten van het
Agentschap. De Benelux kan een bijdra
ge leveren aan de totstandkoming van
een Europese economische en monetaire
unie en aan de goede werking van het
crisismechanisme van het agentschap,
aldus de staatssecretaris.
koombare polarisatie, waar ze altijd af
schuw over hebben getoond”, zo zei hij.
De heer Brouwer beklemtoonde, dat
voor wat het arbeidsvoorwaardenbeleid
betreft, er gaandeweg alle reden is te
overwegen de meningsvorming en be
sluitvorming van de achterban voorrang
te verlenen boven een onmiddellijke
openbare discussie.
tische socialisten nu de absolute meer
derheid in Spanje, dat wil zeggen: wij
zouden bij vrije verkiezingen samen wel
de helft plus één van alle stemmen
behalen. Daarom is het logisch dat de
Socialistische Internationale voorstander
is van een vereniging (bijvoorbeeld in de
vorm van een federatie van de reeds
bestaande socialistenbewegingen in
Spanje waarvan de PSOE de grootste
is) om deze federatie de best mogelijke
hulp te bieden, onder meer van finan
ciële aard”.
„Neen. Ik geloof dat wij grotendeels
in handen van de militairen zijn, die
ongetwijfeld de hoeksteen zullen vormen
van de eerste regeringen onder Juan
Carlos. En zij voelen niets voor een
communistische deelname aan de demo
cratisering van het land. Wel zal de PCE
een legale politieke partij zijn, net als
alle andere”.
ROTTERDAM (ANP). Het raadslid
H. E. Mol (PvdA) heeft het dagelijks
bestuur van het openbaar lichaam Rijn
mond gevraagd een onderzoek in te
stellen naar de brand, die op 7 oktober
woud de op het terrein van Esso Chemie
in Rotterdam.
Bij deze brand werden twee mannen
zo ernstig gewond, dat zij later in een
ziekenhuis overleden. De heer Mol
meent te weten, dat de redding van de
twee slachtoffers 54 minuten geduurd
heeft. Volgens hem, waren er op de
plaats van de brand geen nooduitgangen
of vluchtwegen. Het raadslid zou ook
graag uitgezocht willen zien, of het nor
maal is bij Esso Chemie dat personeel
onder zulke omstandigheden moet wer
ken.
Een woordvoerder van Esso ver
klaarde op 7 oktober dat de brand was
ontstaan, doordat er een plug uit een
van de leidingen was geschoven. Uit het
gat spoot een brandbare vloeistof, die
