Egyptische president wil dialoog VS met Palestijnen Strijd in Libanon steeds grimmiger Kans op akkoord over Sahara is erg groot NEDERLAND VOOR EUROPESE HOF VOOR RECHTEN VAN DE MENS „Portugezen op 5 november J WSlJj uit Angola” ELFTAL AANTAL SLACHTOFFERS AL OVER 6000 SOARES DREIGT MET GEWELD MONTALE Arabisch initiatief in dialoog met EEG Volgens Waldheim en Marokkaanse minister: Naar aanleiding van krijgstuchtelijke straffen VREUGDE door nico scheepmaker ii WOENSDAG 2 9 OKTOBER 1975 BINNEN- EN BUITENLAND 3 Lissabons avondblad: Ir. (Van onze redacteur in Jeruzalem, J. van Wesel) Steun Multinationals Vliegbiljetten »re nst Palestijnse staat cia Staakt-het-vuren sus ten kte lis” lidt W. JERUZALEM. „Amerika doet er verstandig aan Egypte geen wapens te verkopen”, zo wordt door Israëlische regeringsambtenaren gezegd. „Dat is noch in het belang van Israel, noch in het belang van de Verenigde Staten. De geschiedenis heeft geleerd dat Egypte als bondgenoot onbe trouwbaar is. Ook de Sovjet-Unie heeft moeten ondervinden dat Egypte deze staat de rug toekeerde nadat Rusland 20 jaar lang Egypte van wapens had voorzien.” >en- ige- dat skte :nen be- skte I de heel ;een laag aan de Tijdens een persconferentie o^r (AFP-UPI- SCU (Van een speciale medewerker) Een woordvoerder van de plaatselijke Nederland heeft bij de ratificatie van 1' In een Haagse boekhandel maakte ik vorige week een ontroerend staaltje van ouderwetse beroepstrots mee. Een der verkoopsters maakte een pak met binnen gekomen boeken open, ontdekte dat Jan de Hartogs „De oorlog van het lam” erin zat en slaakte toen opgewonden vreugde kreet j es. Ik vroeg of ze zo blij Is als •lezeres of als verkoopster? Ze antwoord de dat ze die boeken van Jan de Hartog nooit las, ze vond er niets aan, hoewel, dat mocht ze niet zeggen, want ze had ze nooit gelezen, maar ze was gewoon blij dat de serie nu compleet was. Liefde voor het vak dus, een juffrouw om zuinig op te zijn! ier- ling van ich- tsen de >ver te Dat is de officiële Israëlische visie op het bezoek van Sadat aan de Verenigde Staten, maar de werkelijkheid is veel ingewikkelder en de Israëliërs zijn veel ambivalenter over de Amerikaans-Egyp- Sadat zei dat hij de Palestijnse staat zelf het liefst zou zien op de westelijke tische vriendschap dan ze toegeven. Aan de ene kant lijkt een duidelijke polari satie, zoals die in het verleden bestond, het eenvoudigst: Amerika steunt Israel, Rusland steunt de Arabieren. Weliswaar hield die toestand in dat vrede onmoge lijk was, daar Rusland en Amerika el kaar niets toe wilden geven, maar Israel liep ook geen grote gevaren. Jordaanoever voegde eraan Ook zei Sadat dat het nog lang zou duren voordat de vrede zal zijn hersteld (Van onze redacteur in Beiroet, E. Ditters) bedragen; dat is meer dan het aantal soldaten in het hele Libanese leger. in het Midden-Oosten, „omdat Israel ar rogant is en de Israëliërs hun voorwaar den aan de Arabieren willen opleggen”. zal gebruiken, als dat nodig is, om openbare orde te bewaren indien soldaten en de politie daartoe niet staat zijn. 1 is igal Hij »m- re- van king soek Gisteren werd in Cairo, hoofdzetel van de Liga, bekend dat secretaris-generaal Mahmoed Riad zijn uitnodiging heeft gericht aan de Italiaanse ambassade in de Egyptische hoofdstad. Dit omdat Ita lië momenteel de EEG-commissie voor zit. er- de oor de Uj- aag iche ven ixi- >ten >cht een >or-. rerd inse oen, eeri ma- hei- zou eeft die van sde- ►or de sen, een 76 en an js. en ns rs, ST- >te de ng Ü- >r- zo la- ?gt ai- en. >re, hot nse :in- zan irdt te an. „de rijn ve- »m- aen en- srk, akt de ïeft de een ing ;ge- se- ige m- ;it- VV ent lar er- ran ;nd Niet de Vlaming Louis Paul Boon heeft de Nobelprijs voor literatuur gekregen (de Zweedse vertalingen van zijn boeken lieten wat op zich wachten, maar hij staat echt voor volgend jaar bovenaan de lijst, dus moet hij nu extra voorzichtig zijn met oversteken omdat de Nobelprijs alleen aan levende auteurs wordt gege ven), maar de 79-jarige Italiaanse dichter Eugenio Montale. Nooit van gehoord, zult u zeggen, dat zei ik althans toen het be richt wereldkundig werd gemaakt. Maar daar staat tegenover dat het aantal Ita lianen dat „nooit van gehoord” gezegd zou hebben als Louis Paul Boon de No belprijs gehad had, nog weer veel groter zou zijn geweest dan het aantal Neder landers dat nooit van Montale had ge hoord. En hoeveel buitenlanders kennen de naam van Gerrit Achterberg, terwijl deze toch zonder twijfel tot de grootste dichters van deze eeuw behoort? Kenners van de Italiaanse letterkunde houden bij hoog en bij laag vol dat Mon tale inderdaad een groot dichter is, de grootste Italiaanse dichter van zijn tijd, een soort Italiaanse A. Roland Holst stel ik mij voor, een man die zich van het begin af aan gedistantieerd heeft van Mussolini en zijn zwarthemdencultuur, dus dat zit allemaal wel snor. Ik heb na veel speuren een .deeltje Selected Poems van hem in de Pinguin-serie van Modern European Poets te pakken weten te krij gen; ik heb alle in het Engels vertaalde gedichten daarin zo goed en zo kwaad als dat ging gelezen, en ik moet eerlijk bekennen dat ik niet onder de indruk was. Maar dat zegt weinig, omdat mijn tijdschriften-Engels niet toereikend is voor poëzie-Engels, dat zoveel fijner ver takt is. Ook' al vertaal je de inhoud woord voor woord, dan heb je toch nog geen idee van wat die woorden in het origineel aan poëzie in voorraad hebben. Desondanks heb ik (want je moet toch wat) het laatste gedicht in deze Engelse selectie voor u vertaald. Hier komt het: ,,Ze zeggen dat mijn poëzie nergens thuishoort. Maar dat als ze de jouwe was. en'de schaduw weerstond, ze een eigenaar had. Ze zeggen dat poëzie op haar best het AL in de vlucht vergroot, maar ontkennen dat de schildpad de bliksemflits te vlug af kan zijn. Jij alleen weet dat beweging in niets verschilt van rust, dat de leegte is volheid en een heldere hemel met wolken is volgepakt. Zo begrijp ik het beste die lange reis van je, gevangen in gips en verband. Maar toch geeft het geen rust te weten dat wij tweeën of ieder apart het enige zijn hier op aarde”. Gisteren is een lijfwacht van de Liba nese falangistenleider Pierre Gemayel op de trappen van het parlementsgebouw doodgeschoten. De falangistenleider, Pierre Gemayel, was tijdens de schietpar tij al in het regeringsgebouw. Door de beslissing van Amerika 750 miljoen dollar economische steun te ge ven, werd de omvang van de huidige steun Amerikaanse steun aan het land verdubbeld. Sadat wenst echter ook Amerikaanse militaire steun tot wel 5 miljard dollar over een periode van tien jaar. Gisteren werd er een overeenkomst getekend waarbij de VS voor een waar de van 98,1 miljoen dollar tarwe, tarwe bloem en tabak aan Egypte zullen leve ren. Egypte zal 20 jaar de tijd hebben om te betalen. LISSABON. (AP) De Portugese so cialistenleider Mario Soares heeft giste ren gewaarschuwd dat zijn partij geweld de de in Nadat het vijftal een klacht bij de Europese Commissie had ingediend, werd deze in 1972 ontvankelijk verklaard en in juli van het vorige jaar werd daarover een rapport uitgebracht. Daarin is geconstateerd dat het verdrag ook op militairen van toepassing is. Oplegging van verzwaard arrest, streng arrest en tuchtklasse door een militaire comman dant levert, aangezien deze geen onaf hankelijke rechter is, schending van het verdrag op. De Europese Commissie is van mening dat het verdrag geschonden is in de zaken van Engel, De Wit, Dona. en Schul, maar dat er geen sprake is van schending in de zaak van Van der Wiel. CAÏRO. (DPA) De Arabische Liga heeft de Europese Gemeenschap ver zocht in te stemmen met een eerste zitting, op ambassadeursniveau of van gelijkwaardige portuur, van de „algeme ne commissie” voor de dialoog tussen beide associaties. Met deze zitting zouden de politieke aspecten van de dialoog moeten worden geformuleerd. President Anwar Sadat van Egypte heeft volgens de persbureaus Reuter en UPI gisteren bij de Verenigde Staten op aangedrongen op het openen van een dialoog met de Palestijnse vluchtelingen, opdat hun vertegenwoordigers zullen kunnen deelnemen aan een overkoepe lende vredesconferentie voor het Midden- Oosten, welke uiteindeljjk in Genève moet worden gehouden. „Ik dring aan op een gesprek tussen de Verenigde Staten en de Palestijnen omdat de Vere nigde Staten in het Midden-Oosten een spelbepalende rol hebben”, aldus Sadat. Verder zei hij: „Als we erin slagen voor dit probleem een allesomvattende oplos sing te bereiken, moet dat inclusief de Palestijnen gebeuren”. Nancy Kissinger, de vrouw van de Ame rikaanse minister van buitenlandse za ken, heeft een gesprekje met mevrouw Sadat, de vrouw van de Egyptische pre sident, tijdens een lunch op het Ameri kaanse ministerie van buitenlandse za ken dat ter ere van het echtpaar Sadat werd gegeven. MADRID/MARRAKESJ DPA-Reuter). De secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Kurt Waldheim, heeft gisteren gezegd goede hoop te heb ben dat een „voor allen bevredigende” oplossing voor de moeilijkheden rond de Spaanse Sahara wordt gevonden. Ook de Marokkaanse minister van Buitenlandse Zaken, Achmed Laraki, verklaarde van mening te z(jn, dat het eind van het pro bleem in zicht is. Volgens Marokkaanse regeringswoord voerders gaan de ministers van Buiten landse Zaken van Marokko en Maure- tanië proberen Spaanse toestemming te krijgen voor een verdeling van de Spaan se Sahara tussen Marokko en Maureta- nië. De Spaanse regering zou het terri toriale parlement in El Ajoen, de hoofd stad van het omstreden gebied, om toe stemming over de verdeling moeten vra gen. De zegslieden meldden, dat de dele gaties Spanje een plan zullen voorleggen dat het zuidelijk deel bij Mauretanië inlijft en het noorden bij Marokko. Marokko krijgt volgens die verdelings plan alle fosfaatmijnen van de Spaanse Sahara. Dit land is de grootste fosfaat- leverancier van de wereld. Algerije echter wil dat het gebied onafhankelijk wordt. Een Algerijns blad schreef gisteren, dat de moeilijkheden over de Spaanse Saha ra toegeschreven moeten worden aan de „binnenlandse situatie in Marokko”. Van de doden niets dan goeds, dus als u nog iets onaangenaams over Franco hebt op te merken, moet u snel zijn. Mis schien is het zelfs al te laat als u dit leest, hoewel, met elf hooggekwalificeerde art sen aan je sterfbed kun je het blijkbaar nog lang uitzingen. Bovendien heeft Franco maandagmiddag nog zijn doch ter, haar man en hun zeven kinderen ont vangen; dat maakt met de artsen mee 20 man om zijn bed, een getal dat de nor male ziekenhuisregels verre overschrijdt. Hoe gebrekkig de berichtgeving hierover is, blijkt wel uit het feit dat niemand precies weet of die elf artsen alle elf gespecialiseerd zijn in de ernstigste kwaal die Franco momenteel teistert (ouderdom) of dat zij stuk voor stuk een onderdeel voor hun rekening nemen. Je vraagt je ook af, of een elftal bij nader inzien mis schien niet toch het meest gewenste aan tal artsen is dat zich rond een ziekbed moet bevinden om een patiënt er weer bovenop te helpen, en hoe dat dan voort aan moet als u en ik ernstig ziek worden, en ons dan in het ziekenhuis blijken te moeten behelpen met één arts, twee rou lerende verpleegsters en de schoonmaak ster. Ik geloof niet dat ik dat zal over leven. De Spaanse regering heeft gisteren een nachtelyk uitgaansverbod in het omstre den gebied van de Spaanse Saraha afge- kondigd, alle Sahariaanse troepen ontwa pend en alle strategische punten in het land door het Spaanse vreemdelingen legioen laten bezetten. Dit in verband met een poging een opstand van de Saha riaanse nationalisten te voorkomen. Re geringswoordvoerders verklaarden, dat de maatregelen waren getroffen omdat men „terreur-acties” vreesde. De bevrijdings organisatie van de Spaanse Sahara, het Frente Polisario, heeft gedreigd met een opstand van de 70.000 inwoners van het gebied als Spanje zou besluiten de soe vereiniteit over te dragen aan Marokko. Iedereen hoopt dat de gewapende groepen in de straten eindelijk gehoor geven aan de dringende oproepen van de autoriteiten en politieke leiders om het staakt-het-vuren te respecteren. Het ziet er vooralsnog niet naar uit. Met onge kend fanatisme verdedigt elke groep de ingenomen posities en probeert te knab belen aan het gebied dat in handen is van de tegenpartij. en de Gaza-strook. toe dat dit slechts van de menseprechten en de fundamen tele vrijheden (Verdrag van Rome). Dona en Schul hebben bovendien ge klaagd dat het recht op vrijheid van meningsuiting was geschonden. Zij wer den gestraft voor de inhoud van het door hen uirgegeven afdelingsblad „A- larm” no. 8 van de Vereniging van Dienstplichtige Militairen. De andere drie werden schuldig bevonden aan on wettig afwezig zijn, aan roekeloos rijden en aan onkrijgstuchtelijk gedrag. militaire bevelhebber maakte bekend, dat alle Spaanse burgers last hebben ge kregen het land voor 15 november te ver laten. LISSABON-JOHANNESBURG. (Reu ter en DPA) Uiterlijk 5 november zullen alle Portugese soldaten zich uit Angola hebben teruggetrokken, zo meld de het Lissabonse avondblad „A Capital” gisteren. Volgens de Angolese correspon dent van het blad hebben de Portugese troepen zich reeds in de hoofdstad Loe- anda verzameld om zich voor de thuis reis in te schepen. De UNWRA, de afdeling van de VN die ervoor zorgt dat de Palestijnse vluchtelingen in Libanon hulp krijgen in onder meer vakonderwijs, heeft gisteren aan 550 gezinsleden van de 250 man personeel, vliegbiljetten enkele reis aan geboden. Het personeel zal nog niet worden geëvacueerd. het verdrag niet laten weten dat de militaire rechtspraak niet onder het ver drag valt, zo zei de Nederlandse advo caat mr. E. van der Schans, die het vijftal bij staat. Frankrijk heeft dat wel gedaan. De Europese Commissie stelde verder dat licht arrest, het niet mogen verlaten van de kazerne, geen vrijheidsberoving is, omdat vrije avonden en weekeinden een gunst zijn en geen recht. „Er is wel degelijk sprake van een recht” zei mr. Van der Schans. Hij gaf een uiteenzet ting over het ontstaan en de geschiede nis van de WDM. Daarbij werden door mr. Van der Schans tevens de soldaten om wie het allemaal begonnen is, aan het Hof gepresenteerd. Zij mochten ech ter niet het woord voeren. Mr. C. W. van Santen, adjunct-juri- disch adviseur van het ministerie van Buitenlandse Zaken, mr. Drooglever Fortuyn en prof. A. D. Belinfante licht ten de positie van Nederland toe. De disciplinaire maatregelen vallen niet on der de Conventie van. de rechten van de mens, zo stelt mr. Drooglever Fortuyn. Disciplinaire rechtspraak is van toepas sing op groepen met een beperkte vrij heid, zoals militairen, gevangenen, zee varenden en leden van de noodwacht. Voor Egypte is het veel aantrekkelij ker om Amerikaanse multinationals te laten investeren omdat die minder poli tieke eisen stellen, en met name met de inter-Arabische politiek niets te maken hebben. Langs deze weg zou Amerika dus op den duur de brand tussen Israel en Egypte kunnen blussen. Maar het hoeft niet die kant op te gaan. Een grotere Arabische steun van Amerika kan de Amerikaanse steun voor Israel doen afnemen. Israel, dat het van zijn kwaliteit moet hebben, tegen de Arabische kwantiteit, zal mogelijk steeds moeilijker aan zijn wapens kunnen ko men eerste tekenen over Amerikaan se bedenkingen ‘egen de aanzienlijke conomisch-militaire steun voor Israel (2,3 miljard dollar) zijn nu al zichtbaar. En de risico’s zouden voor Israel wel- eens groter kunnen zijn dan de voorde len. Gisteren en vandaag boog het Europe se Hof zich over de zaak van de vijf voormalige dienstplichtige militairen Schul, Dona, Engel, Van der Wiel en De Wit. Ze hebben zich in 1971 en 1972 tot de Europese commissie voor de rechten van de mens gewend naar aanleiding van de hun opgelegde krijgstuchtelijke straffen van licht, verzwaard en streng arrest, en van plaatsing in de tuchtklas se Nieuwersluis. De klachten van het vijftal hielden onder meer in dat die straffen, de pro cedure bij de oplegging, en de wijze van tenuitvoerlegging in strijd waren met het Europese verdrag tot bescherming STRAATSBURG. De Nederlandse landsadvocaat mr. E. Drooglever For tuyn is van mening dat licht en ver zwaard arrest voor militairen geen bero ving van de vrijheid is zoals dit staat omschreven in het Europese verdrag tot bescherming van de rechten van de mens. Hij zei dit gisteren tijdens een openbare zitting voor het Europese Hof voor de rechten van de mens, te Straats burg. Voor het eerst in de geschiedenis was Nederland voor dit hof gedaagd. Felle Israëlische reacties op het bezoek van Sadat aan Amerika Maandagavond namen rechts-christe- lijke falangisten hun intrek in het Holi day Inn-hotel, installeerden artillerie stukken en zware automatische wapens op de 22e verdieping en openden het vuur op de positie van de linkse natio nalisten, die zich 250 meter verderop met hun wapentuig verschanst hadden in het geraamte van een in aanbouw zijnd gebouw van 24 verdiepingen. Aanvallen en tegenaanvallen gingen heel de nacht door. Honderden raketten en mortieren werden uitgewisseld. Tien tallen projectielen explodeerden in de lucht of kwamen terecht op woonblok ken in de directe omgeving. In het bolwerk van de falangisten werd een gigantisch gat geslagen aan de voorzijde, maar het ziet er nog vrij gaaf uit vergeleken bij de doorzeefde boven verdiepingen van flats in de buurt. Er valt voorlopig nog niet te denken aan de evacuatie van de Libanese en buiten landse gezinnen in het oorlogsgebied, die nu al vier dagen ingesloten zijn. De nieuwe constellatie biedt wel geva ren voor Israel, maar Egyptische afhan kelijkheid van de Verenigde Staten kan op de lange duur ook gunstig voor Israel werken. Egypte koopt Amerikaanse steun in technologie en over een aantal jaren ook wapens, voorlopig met Saoe- disch geld. Zelfstandig kan Egypte nooit zijn. Of Saoedi-Arabië moet de zaak financieren of de Amerikanen. Volgens de krant zou deze maatregel zijn genomen om de gespannen verhou ding tussen de Portugese troepen en de bevrijdingsbeweging MPLA, die de hoofdstad in handen heeft, niet verder te verscherpen. Uit Johannesburg werd gemeld dat de twee andere bevrijdingsbewegingen FNLA en Unita, die zich in hun strijd tegen de MPLA aaneen gesloten hebben, in het kader van hun offensief de belang rijke haven Benguela hebben heroverd. Benguela is het eindpunt van de vitale, thans lamgelegde, spoorweg voor het transit-vervoer van koper uit Zaïre en Zambia. Volgens Radio-Johannesburg zullen de troepen van FNLA en Unita vervolgens opmarcheren naar de 30 kilometer noordelijker gelegen havenstad Lobito. In Lissabon heeft een vooraanstaand lid van Unita gezegd dat er aan de zijde van de MPLA wordt meegevochten door minstens 3000 Cubaanse vrijwilligers. Leden van de lijfwacht van falangistenleider Pierre Gemayel zoeken dekking achter hun auto nadat ze zijn beschoten en uitgescholden door moslimstrijders. Hij zijn mening was en dat de uiteindelijke be slissing over een eventueel thuisland van de Palestijnen natuurlijk aan henzelf moet worden overgelaten. Sadat dringt er bij Syrië op aan met Israel in de Golan een eerste troepen- scheidingsakkoord te sluiten, net als Egypte dat in de Sinaï heeft gedaan. Dit laatste akkoord werd door Sadat „van groot psychologisch gewicht” genoemd. Hij zei verder vertrouwen te stellen in minister van buitenlandse zaken Kissin ger en meende dat „de Syriërs hem eveneens moeten vertrouwen”. De strijd heeft zeker al aan meer dan 6000 mensen het leven gekost- De mate riële schade wordt geschat op 3,4 mil jard dollar. Sinds enkele dagen worden de moslims actief gesteund door leden van de verzetsgroepen Saika en Fatach. Het aantal strijdende elementen van beide partijen samen zou 20.000 man Tijdens een persconferentie o^r de incidenten in Faro van het afgelopen weekeinde, waar met stenen gooiende socialisten linkse tegenstanders ver wijderden uit een regeringsgebouw dat zij hadden bezet, zei Soares dat het de taak van het leger en de politie is om wanneer zij geconfronteerd worden met „provocaties van minderheidsgroeperin gen” de orde te handhaven. „Maar als het nodig wordt om ge welddadig in te grijpen, zoals in Faro, dan zijn we bereid dergelijke methoden te gebruiken”, aldus Soares. BEIROET Het verloop van stadsguerrilla in de Libanese hoofdstad Beiroet is moeilijk te volgen. Nog steeds is het hoteldistrict aan de rand van de Middellandse Zee het centrum van de strijd, maar de verschillende militia- groepen blijken bijzonder mobiel te zijn, want schietpartijen hebben her en der plaats. Ook de bekende vuurlinies in de buitenwijken van de stad blijken bijzon der actief te zijn. Gevechten vinden plaats op veertien verschillende punten in de stad. Het begrip vrijheid, zo zegt de lands advocaat. is in de Conventie niet verder gedefinieerd. „Niemand is vrij om altijd en overal datgene te doen wat hij wil”. Er is bij licht arrest, verzwaard arrest en het (reeds afgeschafte streng arrest dan ook geen sprake van vrijheidsbero ving, aldus mr. Drooglever Fortuyn. Vandaag wordt de zitting voortgezet. Het Hof heeft om enkele exemplaren van het destijds in beslag genomen blad „Alarm” gevraagd en de vorig jaar van kracht geworden wijzigingen in de Ne derlandse krijgstucht. Als eerste reactie op de eerste zit tingsdag van het Europese Hof heeft de WDM haar tevredenheid uitgesproken over de te verwachten wijzigingen in het Militaire Straf- en Tuchtrecht. Vol gend jaar zullen bij de Tweede Kamer voorstellen worden ingediend om het militaire recht ingrijpend te wijzigen; onder andere afschaffing krijgsraden en HMG, en het licht en verzwaard arrest. De WDM heeft hier jarenlang voor gevochten. Teleurgesteld zijn de WDM en de klagers over de wijze waarop de rege ring haar standpunt heeft verdedigd voor het Hof.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1975 | | pagina 3