Dreigende taal van koning Hassan
Bangladesj
president
Onenigheid over ontspanningspolitiek VS tegenover Russen
CIA-directeur
blijft tot
jaarwisseling
heeft nieuwe
Gaullistische
oud-minister
ontslagen
fc
ft*
Voorstellen
grondpolitiek
snel gereed
FRANSE MINISTER
TEGEN VAKBOND
THE MONEY
Wederzijdse beschuldigingen van links en rechts
WERKNEMERS
BRITSE TROEPEN
NAAR BELIZE
ECONOMISCH
SULTAN
door nico
scheepmaker
VOOR SOLDATEN
Dagen van presidente
Peron lijken geteld
WK
BINNEN- EN BUITENLAND
1975
DONDERDAG 6 NOVEMBER
X
z
Pil
ur
Ontzegd
rd
n
If
>or
le-
NIEUW DELHI (AFP, Reuter,
AP) President Chondakar Moesj-
taque Ahmed van Bangladesj heeft
gisteren via de radio meegedeeld
dat hij zal aftreden ten behoeve van
de president van het hooggerechts
hof, A. M. Sayem. Chondakar
Moesjtaque Ahmed werd in augus
tus jl. staatshoofd na een militaire
staatsgreep. Hij volgde de stichter
van de natie, Sjeik Moedjibaar Rah
man op, die bij de staatsgreep het
leven verloor. Radio Bangladesj
meldt dat er een revolutionaire raad
van tien man wordt gevormd
het land te besturen.
WASHINGTON (UPI) Van re
geringszijde is gisteren in Washing
ton vernomen dat president Ford
zijn reis naar China van zes tot vier
dagen heeft teruggebracht. De re
den daarvan zou zijn dat China en
de VS het niet eens zijn over de
Amerikaanse ontspanningspolitiek
ten opzichte van de Sovjet-Unie.
Uitlatingen
RABAT (AFP, Reuter, AP)
Koning Hassan van Marokko heeft
gisteravond in een toespraak gezegd
dat de mars naar de Spaanse Sahara
vandaag zou beginnen. „Als men op
u schiet, vervolgt dan vastbesloten
en vol vertrouwen uw weg. Uw le
ger zal u verdedigen”, zo sprak de
vorst tot de deelnemers aan de
mars.
LISSABON (AFP, UPI, DPA) De dreiging van een machtsovername
in Portugal is ook gisteren weer van alle kanten aangewakkerd. Politieke
en militaire groeperingen schuiven elkaar om het hardst dergelijke inten-
tenties in de schoenen. Verscheidene leden van de militaire revolutionaire
raad achten een communistische staatsgreep „onvermijdelijk”, zo meldde
het blad Expresso gisteren.
WK
WK
-r
SS»
3
gaat door
1
s
'S
n
e
e
Dreiging van staatsgreep
in Portugal blijft
om
en
Intussen hebben functionarissen van
Ford beknot China-reis
Moskou,
komen.
dag afleggen
Peking en Washington zijn het nog
Niet om het een of ander, maar het
zou voor de persmedia een stuk econo
mischer zijn geweest als Franco in Mo-
nasterevin was gekidnapt.
en
an
in
n
e
n
t
1
t
t
De officeren doen met hun uitlatingen
een duit in het zakje van de psychologi
sche oorlogvoering. De diverse groepe
ringen bestoken elkaar met communi-
zelf wordt begroet, hij helemaal niet zal
gaan.
ste politieke adviseurs van premier Chi
rac behoorde, zonder pardon de laan uit
te sturen.
Dank zij de 1-novemberwet van mi
nister Westerterp (de blaaspijpjeswet)
zijn er in een half jaar tijds 73 ver
keersdoden en 1155 gewonden minder te
betreuren geweest. Dat getal moet Wes
terterp wel bijna naar het hoofd stijgen:
zelfs de meest viriele sultan zal moeite
hebben en vrouwen te kort komen om
in zo korte tijd zoveel leven te schep
pen! Daar moeten we echt niet te gering
over denken, te meer omdat ook nog
veel verdriet is bespaard aan een veel
voud van 73 plus 1155 mensen.
--K-,--
1
s
Toen
hiriu tri
de
ó-
m
□P
en
og
te
Hij
em
olg
De
jor
aar
?e-
het
aee
erd
en.
bij
te
in-
ten
die
ar
se
en
iet
rm
en.
en
sge
per
tap
:o-
10-
ale
ds
in
n-
k-
•r-
tij
lie
n-
en
ek
af-
Ise
og
;s-
Ise
uitkomst een positieve zal zijn”. Ook
over de drukke diplomatieke activiteiten
van de laatste weken in verband met de
mars werd door de koning niet gerept.
Over de door de wandelaars te volgen
route zei de koning ook niets.
Dinsdag had de Marokkaanse minister
van Voorlichting, Achmed Taibi tegen
De krant citeerde een groep gematigde
officieren, die behoren tot de politieke
tegenhanger van de SUV, „De verenigde
soldaten zullen overwinnen”. Hun bewe
ging opereert onder de naam van „Het
anti-fascistische en anti-sociaal-fascisti-
sche (communisten)front”, kort gezegd
het FMU. Het volgt de gematigde lijn
van de groep van negen rond majoor
Antunes, de huidige Portugese minister
van Buitenlandse Zaken.
In zijn toespraak zei de koning dat hij
„graag” aan de voettocht had willen
meedoen, „maar dit kon niet omdat het
In Engeland zijn de acteurs voor de
producer en zijn geldschieters kennelijk
niet meer dan werknemers, die voor je
mogen werken maar voor de rest niet in
de weg moeten lopen. Althans in Lon
den, want bij de provinciale première in
Bath hoorden ze er na afloop nog wel
bij. Toen Dimitri aan Ross vroeg waar
om de acteurs niet waren uitgenodigd
voor de supper-party, zei Ross vol wal
ging dat hij meer dan genoeg van ze
had! Omdat Dimitri en Yolanda Frenkel
Frank het aardiger vonden om niet aan
de tafel van Ross te gaan zitten maar
met de andere Nederlanders aan een
tafel ernaast, bleek de rekening ten slotte
ook door Dimitri zelf te moeten worden
betaald. Terwijl zij vertrokken, hoorde
Yolanda toevallig nog net hoe Charles
Ross tegen iemand zei: „Thank God, he
paid!”
Het CDI wordt, vergeleken met de
beruchte PIDE, de geheime politie in de
tijd „nog roomser dan de paus” ge
noemd. Ferreire da Cunha heeft onmid
dellijk bij de revolutionaire raad ver
zocht een onderzoek in te stellen naar
zijn activiteit onder Caetano. De functi
onarissen willen hem voorlopig op non-
actief laten stellen.
het ministerie van voorlichting in verga
dering besloten hun staatssecretaris de
toegang tot het departement te ontzeg
gen. Luitenant-kolonel Ferreira da Cun
ha is mikpunt van een felle campagne
van de pro-communistische pers. Hij
wordt ervan beschuldigd actief lid te
zijn geweest van het CDI, het documen
tatie- en voorlichtingscentrum onder
Caetano. Ook zou hij meegewerkt heb
ben aan de voorbereiding van indoctri-
natieplannen in die tijd.
(Van onze redacteur in Parijs, Frank
Onnen)
Washington en Peking hebben al bijna
een jaar lang naar het bezoek van Ford
uitgezien. Kissinger had dit in december
1974 bij zijn bezoek aan China geregeld.
Het zou de viering worden van de har
telijkheid tussen beide landen die was
begonnen met het bezoek van oud-presi-
dent Nixon in 1972.
De Chinezen zijn in de war gebracht
door de ontspanning tussen de VS en de
Sovjet-Unie en hebben niet erg aan de
regelingen meegewerkt. Washington was
van mening dat de data precies konden
worden vastgesteld en zonden die vorige
week vrijdag naar Peking. Maandag was
er nog geen antwoord. Washington zag
zich gedwongen de voorbereidingsploeg,
die al in het vliegtuig voor Peking op
laten en op 1 december in Peking
komen. Na vier dagen gaat hij
bezoeken van een dag afleggen aan In
donesië en de Filippijnen.
en diplomaten zeiden dat het volgende
was gebeurd: Mao en zijn voornaamste
helpers, onder wie de zieke premier
Tsjoe En Lai en vice-premier Teng Hsi-
aoping, voelden de druk van radicaal
links en hun rechtse militairen. Betrek
kingen met de VS warén allemaal goed
en wel, maar waar waren de vruchten
van die nieuwe open deur? Zij zagen
zeer bezorgd toe hoe de regering-Ford
ontspanning zocht met Moskou, de
aartsvijand van Peking.
In de tweede helft van dit jaar begon
Peking tegen de VS stekelig te doen
over zaken zoals over toestemming voor
een Tibetaanse dansgroep om in de VS
op te treden. Dat was een futiliteit,
maar de verontwaardiging van Peking
daarover was dat zeker niet.
BUENOS AIRES. (Reuter) De da
gen van Maria Estela Peron als presi
dente van Argentinië lijken geteld.
Slechts een kleine groep rechtse peronis
ten probeert nog om de 44-jarige presi
dente in functie te houden, maar de
vakverenigingsleiders, de oppositiepartij
en, leden van de strijdkrachten en zelfs
leiders van haar eigen justitialistische
partij en leden van haar kabinet zijn
het erover eens dat zij niet langer aan
het bewind kan blijven.
Gisteravond hielden zij een betoging
om van de regering gedaan te krijgen
dat zij de uitslag van de stemming
eerbiedigt die leiding en hoofdredactie in
handen wil van niet-communisten- De
organisatoren van de betoging hebben de
bevolking verzocht zich achter hen te
scharen om te protesteren tegen „de
machtsgreep van de kleine communisti
sche kliek die weigert de volkswil te
respecteren.”
de plicht is van een staatshoofd aanwe
zig te zijn op zijn commandopost”.
Eerder had hij gezegd dat hij aan het
hoofd van de stoet zou gaan lopen als de
demonstratie samen met de Spaanse
strijdkrachten werd uitgevoerd, maar
dat hij op zijn commandopost moest
blijven als er tegenstand kon worden
verwacht-
Chinezen een harde houding aan te ne
men. Al direct na zijn aankomst tot aan
zijn gesprek met Mao hoorde Kissinger
hen tegen de ontspanningspolitiek met
de Sovjet-Unie fulmineren. Kissinger
sloeg even hard terug. Hij zei dat de
wereldvrede die ontspanning nodig had
Bovendien waren de VS van mening dat
zij Peking niet nodig hadden om de
Amerikaanse politiek tegenover de Rus
sen te bepalen, zei hij.
„In de holte van je arm”, van Dimitri
Frenkel Frank met Guus Hermus en
Ton van Duinhoven in de hoofdrollen,
was in Nederland een heel succesvol
stuk. De Engelsen hebben zich er dadrna
meester van gemaakt, noemden het „Ro
ger’s list Stand” en lieten het groten
deels herschrijven door een legerbriga-
dier, die het stuk wat „commerciëler”
moest maken. Dat hield in dat hij in de
dialogen iedere zin verving door een
grap, ongeveer op de manier waarop dat
in de Engelse tv-serie „Dubbeldekkers”
gebeurde, volgens het principe dat iedere
zin een grap moet bevatten of op zijn
minst de aanloop dient te zijn voor de
grap in de volgende zin.
Het resultaat was, volgens Dimitri
Frenkel Frank zelf, „een vulgair stukje
theater”, nog aangedikt door het feit dat
de ene hoofdrolspeler, Leslie Phillips, in
de zes weken dat het stuk in de provin
cie liep, erin geslaagd was de andere
hoofdrolspeler, Roy Kinnear, volledig
naar de a chtergrond te drukken! Een
knap staaltje aeteursterreur, als je be
denkt dat Dimitri Frenkel Frank in
opdracht van Guus Hermus en Ton van
Duinhoven twee zo gelijkwaardig moge
lijke rollen schreef (het was de Engelse
Ton van Duinhoven die de Engelse Guus
Hermus wegspeelde).
De Londense kritieken waren dinsdag
ochtend vernietigend. Dat kwam niet
als een grote verrassing maar contras
teerde wel sterk met de kritieken in de
provinciale pers tijdens de toemee voor
afgaand aan de Londense première. Zo
stond er in de Daily Express na de
première in Richmond (onder de rook
van Londen) een schitterende kritiek,
terwijl de Daily Express nu i n zijn
Londense editie sprak van „een zeer
verschrikkelijke komedie”. D.F.F. had
niet verwacht dat de Londense critici op
een „farce” als dit toneelstuk is, zouden
reageren „alsof er een emmer stront in
hun gezicht was gegooid”.
Het is zijn stellige overtuiging dat de
Engelse toneelwereld wordt behdferst
door keurig-nette gangsters. Een indirec
te aanwijzing daarvoor is al het feit dat
hij de royalties wekelijks krijgt toege
stuurd, een regeling in Engeland die
alleen kan stoelen op onderling wan
trouwen en slechte ervaringen. Typerend
was ook de gang van zaken voor en na
de Londense première. Van de acht be
stelde kaartjes (familie en vrienden wa
ren meegereisd) lagen er maar vier bij
de kassa, de andere vier moest hij uit
eigen zak betalen. Zoiets is weinig hoffe
lijk tegenover de schrijver van het stuk,
zeker niet als hij met zijn gezelschap
helemaal uit Nederland moet komen
overvliegen. Na afloop werd Dimitri
Frenkel Frank door producer en regis
seur Charles Ross uitgenodigd voor een
supper-party in diens club. „Ik zie je
straks!” zei Dimitri na afloop van de
voorstelling tegen hoofdrolspeler Roy
Kinnear. „Helemaal niet!” zei Roy. „Je
komt toch wel op de supper-party?”
vroeg Dimitri. „Welnee, daar worden de
acteurs niet voor uitgenodigd”, zei Roy.
„Wie komen daar dan wel?” vroeg Dimi
tri verbaasd. „The money”, zei Roy.
binnen de grens van de
Het FMU voorspelt dat een eventuele
communistische machtsovername zal
wbrder. voorafgegaan door een „alles
overweldigende” en misleidende campag
ne. De communisten zouden een „pseu
do-coup” van rechts ensceneren die zij
met een „contra-coup” willen beant
woorden, aldus het FMU.
De hiervoor verantwoordelijke officie
ren zouden echter al achterhaald zijn en
de geciteerde officieren lieten weten dat
hun namen binnenkort bekendgemaakt
zullen worden evenals hun methoden en
hun politieke bondgenoten onder de be
volking.
Naar Nederlands voorbeeld waren af
gelopen zomer in verschillende garnizoe
nen al eerder soldatencomités opgericht
die ijverden voor een wat menswaardi
ger behandeling, hogere soldij, vrij rei
zen en beter voedsel. De minister had
toen het zakgeld voor de recruten met
een paar frank verhoogd en nog enkele
andere tegemoetkomende maatregelen
afgekondigd die de algemene ontevre
denheid echter toch niet wisten op te
heffen.
Dat nu juist in Besancon die militaire
vakbond werd gesticht heeft een dubbele
reden. Vooreerst omdat in die stad on
langs een onder-officier een recruut die
hem niet gegroet had, het militair hospi
taal insloeg. Vervolgens omdat nabij Be
sancon twee jaar geleden de arbeiders
de leiding van de horlogefabrieken Lipp
op zich namen. Ten slotte ook omdat in
die - stad de radicale linkse vakcentrale
een bijzonder sterke positie inneemt.
Diezelfde vakcentrale, vroeger van ka
tholieke signatuur, heeft zich nu achter
de soldatencomités geplaatst.
Aangezien de regering het zich mo
menteel moeilijk kan veroorloven de
officiële vakcentrales al te hardhandig
voor het hoofd te stoten, zal het minis
ter Bourges vermoedelijk ook niet ge
makkelijk vallen al die soldatencomités
weer geruisloos de kop in te drukken.
Vooral omdat hun Slogans inzake een
minimumsalaris voor alle dienstplichtige
gezinshoofden en andere aantrekkelijke
eisen overal in het Franse leger bij de
recruten reeds een erg geestdriftig ont
haal hebben gevonden.
(Van onze redacteur in Parijs)
PARIJS. De oud-minister en vroe
gere secretaris-generaal van de gaullisti
sche partij, Alexandre Sanguinetti, is
gisteren door president Giscard d’Estaing
uit zijn functie van president van het
wetenschappelijke bureau voor de over
zeese gewesten ontheven. Op die post
werd Sanguinetti in 1973 door president
Pompidou benoemd. Hij gaf er leiding
aan 600 technocraten.
Dit ontslag mag de temperamentvolle
Sanguinetti wel beschouwen als straf
voor de nogal ongezouten kritiek die hij
enkele dagen eerder in een radio-inter
view over het huidige Franse staats
hoofd had gestort. Hij sprak toen van
een gevecht tussen twee blinden dat
Giscard en Ch'aban-Delmas tijdens de
verkiezingscampagne hadden gevoerd; de
overwinnaar in die strijd verzocht hij
bovendien zich nu eindelijk eens in de
huid van een grote president van de
republiek te willen steken.
Die laatste invitatie heeft Giscard nu
dus beantwoord door de onverlaat San
guinetti, die niettemin tot de voornaam-
Kissinger vorige maand naar
nar hnnrtfo Piii rluf Polrirxr Hprtrp.
qués en al dan niet valse beschuldigin
gen. Zo zouden de op hanaen zijnde
militaire oefeningen volgens de commu
nisten in feite bedoeld zijn als steun
voor een machtsovername van rechts.
De aanval zou worden geïnitieerd vanuit
Zuid-Portugal- Het leger bestempelde dit
als „onzin’’ maar het commando van de
militaire veiligheidstroepen besloot de
bedoelde oefeningen voorlopig uit te
stellen. Ze zouden aanvankelijk worden
gehouden in de tweede week van no
vember.
Een „contra-coup” van links zou ech
ter volgens het FMU aanleiding zijn
voor „rechtse” militairen om in actie te
komen. Ook de rechtse kranten iïi Por
tugal en daarbuiten zitten volgens de
officieren niet stil. Daarbij is elf novem
ber, de dag van de onafhankelijkheids
verklaring van Angola, naar de mening
van politieke waarnemers van niet ge
ringe betekenis. „Rechts” wil eerst de
uitwerking van de „extreem linkse agi
tatie” afwachten. Mocht de zaak dit de
hand lopen dan kan onder het mom -van
„het herstellen van de orde” en met
behulp van rechtse legeronderdelen wor
den ingegrepen, waarmee het fascisme
weer in huis is gehaald, aldus de FMÜ-
officieren.
Ook uit de Spaanse Sahara klonk
gisteren dreigende taal. „Het Spaanse
leger zal zijn plicht doen en de deelne
mers aan de mars niet toestaan om ook
maar een meter over de grens te ko
men”, aldus generaal Gomez de Salazar,
de gouverneuer van de Spaanse Sahara.
Koning Hassan zei. „Als u een Spaan
se burger of militair ontmoet, groet hem
en deel uw voedsel met hem. Als hij op
u schiet, wapen u dan met uw geloof en
uw overtuiging en zet uw mars voort.
Als iemand anders u beschiet, weet dan
dat uw leger er is om u te verdedigen”.
De koning zei dat hij de mars graag
zou willen leiden, maar dat zijn verant
woordelijkheid hem verplicht in de
commandopost te zijn. „Maar mijn hart
en mijn gevoelens zullen met u zijn”.
Schoten zouden kunnen komen van
troepen van het Algerijnse leger, die
zich hebben verzameld op een punt
ongeveer 450 km ten oosten van de
Marokkaanse grensplaats Tarfaja, waar
de „vredesmars” moet beginnen.
Volgens (Spaanse officieren zouden er
op de weg die de wandelaars moeten
volgen ten zuiden van Tarfaja mijnen
velden zijn gelegd. De koning maakte
hiervan in zijn toespraak geen melding.
Hij riep de vrijwilligers op te bidden
voor succes en beloofde hen „dat de
„Vredesmars
De eerste foto van Spaanse troepen die aangekomen zijn op de door hen opgetrokken verdedigingslijn
Spaanse Sahara met Marokko. Zij klimmen weer aan boord van hun voertuig na journalisten (waaronder de fotograaf) onder
vraagd te hebben.
de pers gezegd dat de deelnemers aan de
mars recht zouden afgaan op hun doel
de hoofdstad van de Spaanse Sahara,
El Ajoen, die 80 km van de grens met
Marokko afligt.
PARIJS. De Franse minister van
nationale verdediging, de gaullist Yvon
Bourges, heeft gisteren, per speciaal
communiqué, in duidelijke bewoordingen
verklaard dat hij helemaal niets wil
weten van een vakbond voor soldaten,
zoals die even eerder in Besancon was
opgericht. In het Franse leger is geen
plaats voor een vakcentrale en evenmin
voor enige politieke partij, aldus de
minister, die achter dat initiatief al weer
de boze hand van revolutionaire oproer
kraaiers meent te moeten zien.
Ford zal volgens de woordvoerder#
Washington omstreeks 30 november ver-
aan-
nog
WASHINGTON. (UPI, Reuter
DPA) President Ford zal de zondag
door hem ontslagen directeur van de
Amerikaanse inlichtingendienst (CIA),
William Colby, vragen zijn functie tot
het eind van het jaar te blijven vervul
len, zo is gisteren van welingelichte
zijde meegedeeld. Volgens de zegslieden
is de terugkeer van zijn opvolger, Geor
ge Bush, vertraagd daar deze als Ameri
kaans vertegenwoordiger in Peking het
voorgenomen bezoek van Ford aan Chi
na moet voorbereiden.
Generaal Benjamin Rattenbach, een
vroegere minister van Oorlog, zei dat
Maria Peron een te zwakke figuur is om
aan de huidige moeilijkheden het hoofd
BELIZE. (AP) Groot-Brittannië
heeft gisteren door de lucht troepen
aangevoerd naar zijn in Midden-Ameri-
ka gelegen kleine kolonie Belize nadat
was geconstateerd dat het aangrenzende
Guatemala troepen naar de grens had
gestuurd.
DEN HAAG (ANP). Over een paar
dagen zal het departement van Volks-
Huisvesting en Ruimtelijke Ordening ge
reed zijn met de wetsontwerpen over de.
grondpolitiek: het voorkeursrecht voor
de gemeente en het onteigenen tegen
gebruikswaarde. Dit heeft minister
Gruijters gisteren in de Tweede Kamer
meegedeeld tijdens het voortgezette ka
merdebat over zijn begroting voor vol
gend jaar.
De grondpolitiek staat op de tweede
plaats van het prioriteitenlijstje van de
bewindsman. Bovenaan prijkt de huur-
en subsidiepolitiek. De minister rekent
er nog steeds op, dat de huurprijzen wet
begip 1977 in werking zal kunnen tre
den.
Kissinger verliet Peking zonder het
enige dat hij naar huis had willen
nemen, de data voor het bezoek van
Ford.
Washington besloot daarop dat Ford
zijn reis naar China minder belangrijk
zou maken door daaraan bezoeken aan
Indonesië en de Filippijnen te koppelen.
Ford wil niet langer dan zes dagen
aphtorppn nn znHuf Hp
De journalisten, arbeiders en andere
werknemers van het dagblad „O Seculo”
in Lissabon die tegen de pro-communis
tische lijn zijn, hebben besloten in de
aanval te gaan om de macht over het
blad terug te veroveren. Zij menen dat
het blad nu in handen is van „een
sociaal-fascistische minderheid”.
Guatemala heeft dit Britse optreden
gekenschetst als „een daad van intimida
tie”.
Belize grenst behalve aan Guatemala
aan Mexico en, in het oosten, aan de
Caraïbische Zeë. Sinds 1964 heeft het
land een eigen regering maar Groot-
Brittannië regelt de buitenlandse betrek
kingen en de defensie. Guatemala maakt
al lang aanspraak op Belize, dat vroeger
Brits Honduras heette.
- „V z
