Een huis
kopen
Refor mpr oduktenvoeding
vanuit een eigen filosofie
Op het zelfde stramien voortborduren
I
GROOT POEZENBOEK
i<S
I
Mogelijkheden
met Creatine
F
tips voor vrije tijd
Wel kritiek van Voorlichtingsbureau voor de voeding
5^
■i
Vader en zoon in de bocht
W
iff
È3 KW
te-:
te:::;
stuur
Kritisch
door Leens Macaré
o
Puur natuur
ZelSmedicatie
Opleiding
*n
I
1 "4
15
Specialisten ontvangen opleiding in Duitsland
wo
R
111Ê
rn,
s>
»0
dit
at
tiding
i
1
ide
ezi-
:eer
oil
men daarin, al veel verder, maar ook in
Nederland groeit de samenwerking met
artsen en diëtisten”.
6
1 jaar.
jfs-
yan
rij-
JDS
1 op.
ier-
tkbaai
er
:8 28,
be-
tH
eH -
E H
Bakermat van de reformbeweging is
Duitsland, waar in 1890 in Berlijn het
eerste reformhuis it gesticht. Doel: de
tegenstanders van alcoholgebruik en de
aanhangers van „een natuurlijke leef-
en geneeswijze” in de gelegenheid te
stellen om die produkten te kopen die
zij tot dit doel nodig dachten te hebben.
Begrippen als „een nieuwe natuurlijke
orde” en „een menselijk bestaan in har
monie met de natuur” staan eveneens
aan de wieg van de reformbeweging,
terwijl tegenwoordig ook de veelbespro
ken biologisch-dynamische verbouwings-
methoden een belangrijke rol spelen.
I
Het momenteel hoog in aanzien staan
de (en in veel reclame-uitingen gretig
misbruikte) begrip natuur is niet los te
denken van het reformhuis en de re-
formwaren. Ter gelegenheid van het 40-
jarig bestaan heeft de VNR de volgende
definitie op papier gezet: „Reformwaren
zijn produkten die naar oorsprong, aard,
samenstelling en bewerking zo natuur
lijk mogelijk zijn, dus met vermijding
van belangrijke chemische ingrepen en
toevoegingen, waaronder ook zijn begre
pen kunstmatige kleur- en conserve
ringsmiddelen of andere minder wenselij
ke additieven, en die door een hoog
gehalte aan belangrijke natuurlijke stof
fen en eigenschappen van belang zijn
voor het onderhouden van een optimale
gezondheid”.
„Tarweki&m-olie is gezondheidsolie”. „Algenmeel
en algentabletten voor vitaliteit”. „Gezondheids-
elixer: voor de biologische verzorging van gezonde
zenuwen en het handhaven van een gezonde slaap”.
Deze opwekkend-klinkende reclamezinnen zijn wille
keurig gelicht uit het advertentiemateriaal in het jubi
leumnummer van „Moderne voeding”, het periodiek
van VNR-reformprodukten BV te Ede. Het desbetref
fende nummer is gewijd aan het 40-jarig bestaan van
VNR, de Vereniging van Nederlandse Reformhuizen-
men er na droging weer over
heen werken. Het aanmaken gebeurt
met water. De gemiddelde werkduur
van aangemengde poeders is ongeveer
twee uur. Als het werkstuk goed
droog is doet men er goed aan het te
vernissen met blanke cellulose vernis.
„Het grote Poezenboek” van Chris
tine Metcalf (oorspronkelijke titel
„The love of cats”) is voor de poezen
liefhebbers om te likkebaarden en te
spinnen van genoegen. In dit door
uitgeverij In den Toren uitgegeven
boek vindt men naast een informatie
ve tekst alleen maar kleurenfoto’s en
dat in een enorm aantal. Gewone
huiskatten, zwerfkatten en zeldzame
showpoezen staan er gebroederlijk en
gezusterlijk naast elkaar. Je zou kun
nen zeggen dat dit boek een foto
album is met juichend lofgezang op
de kat. Wel wordt er gezegd: je bent
vóór of tegen de kat of in de stijl
van dit poezenboek: je bent er dol op
of je kunt ze niet uitstaan.
De tekst bevat veel wetenswaar-
digs: over voeding en verzorging,
maar ook over andere zaken, zoals
het bijgeloof rond de zwarte kat.
Wist u trouwens dat kat en hond
geen natuurlijke vijanden van elkaar
waren en dat je katten met allerlei
soorten dieren vrienschappelijk in
huis kunt houden, als je maar op tijd
met die „samenwoning” start? En
wist u dat een kattenmodel, een kat-
tenmannequin, zo’n 1500 per dag
verdient? En dat katten kleurenblind
zijn en ze het altijd op uw niet-
bewaakte biefstukje gemunt houden,
hoe goed ze ook „opgevoed” zijn?
Kortom, voor dat deel van ons volk,
dat poezen mint, is „Het grote Poe
zenboek” een begerenswaardig object.
Nederland, en wijst de rol van het
reformhuis als „plaatsvervanger van de
dokter” gedecideerd van de hand: „Onze
vèreniging is persé geen voorstander van
zelfmedicatie. Ja, in reformhuizen ko
men inderdaad wel mensen die duidelijk
een kwaal hebben en daarover advies
verwachten. Maar het is niet de opgave
van het reformhuis om voor arts te
spelen. Leden die dit wel proberen te
doen, krijgen een waarschuwing. Ze lo
pen bovendien het risico, dat ze van
verdere levering van produkten worden
uitgesloten. Iets anders is dat wij wel
streven naar en groeiend samenspel
met de medische wereld. In Duitsland is
In Nederland zijn de eerste (eenvoudi
ge) reformhuizen tussen 1920 en 1930
van de grond gekomen. In de herfst van
1935 werd de Vereniging van Nederland
se Reformhuizen opgericht. Doel: orde te
brengen in de bestaande verhoudingen,
de ontwikkeling van reformgedachte en
reformhuis te bevorderen, en het creë
ren van een eigen verenigingsmerk. Over
die ontwikkeling mag die jubilerende
vereniging op het ogenblik niet klagen.
Met de verontrusting over allerlei mi
lieuzaken en over het binnenmarcheren
van chemische middelen in landbouw,
tuinbouw en voedingsmiddelenindustrie
is de belangstelling voor „het reform
huis” in het laatste decennium in op
waartse lijn gegaan. Momenteel zijn er
in Nederland enkele tientallen reform
huizen en enkele honderden verkoopa
dressen voor reformartikelen. Zijn de
verkopers van al die reformprodukten
geschoolde, ter zake kundige voorlichters
in dit specifieke stuk voedingsweten-
schap?
Vooral het hanteren van een begrip
als natuurlijke geneeswijze en de aan
wezigheid van zogenaamde natuurge
neeskundige produkten in reformhuizen
houden een levendige discussie tussen
vóór- en tegenstanders overeind. Meer
dan eens is de kritiek op de reformbe
weging toegespitst op het verwijt dat de
reformgedachte bepaalde ongewenste
vormen van „zelfmedicatie” in de hand
zou werken, en dat zogenaamde gezond-
heidsvoedsels worden gepropageerd als
middel tegen bepaalde ziekten en aan
doeningen.
VNR-secretaris Reurik laat op dit
punt geen twijfel bestaan omtrent de
gedachten van de reformaanhangers in
De spitse teken- en woordspelingen van Peter van Straaten,
bekend als „De vader en zoon”, z(jn weer in een nieuw deeltje
gevangen: „Vader en zoon in de bocht”. Ondertitel van dit
weer kostelijke boekje: alweer nieuwe avonturen van ons
vroljjk tweetal waarin opgenomen onze bijlage .Vader en zoon
in het jaar van de vrouw”. Er worden weer allerlei zaken door
het tweetal (soms in gezelschap van een vrouwtje dan weer
van een buurman, maar meestal alleen met zijn tweeën (aan
de orde gesteld. Dat zijn zaken die actueel zijn of problemen
of begeerten, die van alle tijd zijn. Maar schrijven over „Vader
en zoon” is eigenlijk zinloos. Je moet de tekening en teksten
zien. En zien is genieten (Uitgeverij Van Gennep).
Behalve met de kwast kan. men ook
met het paletmes aan de slag. Bij
deze techniek maakt men het poeder
dikker aan, zodat er een pasta ont
staat. Andere technieken: krastech
niek, schraaptechniek (waarbij door
uitschraping dieptewerking ontstaat.)
Tenslotte kan men van het poeder
ook mozaïeksteentjes maken. Hoe
men dat moet doen staat uitvoerig op
de gebruiksaanwijzing vermeld. De
poeders moeten op een droge plaats
bewaard worden. Dit creatine is be
slist een aanwinst voor de markt van
het creatieve bezig zijn.
„Reformvoeding”: een begrip dat in Nederland al
bijna een halve eeuw oud is, dat heilig-overtuigde
voorstanders en kritische tegenstanders heeft, maar
waarvan in ieder geval de essentie de doorsnee-con-
sument lijkt te ontgaan. Dat het begrip „reform” een
uitgebreide voorgeschiedenis en diepzinnige achter
gronden heeft, wordt snel duidelijk tijdens een ge
sprek met Wolfgang Reurink, secretaris van het VNR-
bestuur en tevens eigenaar van Nederlands oudste
reformhuis, dat aan het Haagse Anna Paulownaplein
staat.
bouwprodukten), artikelen voor natuur
lijke lichaams- en schoonheidsverzor-
ging, natuurgeneeskundige produkten,
alsmede boeken over onderwerpen als
homeopathie, kruiden, voeding, dieet.
Vaak is er een afdeling dieetprodukten
voor, bijvoorbeeld, het zoutarme en sui
kervrije dieet.
SSèï’S?.;
-tmuu».....,-
Deze wat langademige definitie slaat
dan op de aanwezigheid in de reform
winkel van volwaardige voedingsmidde
len (waaronder biologisch of biologisch-
dynamisch verbouwde land- en tuin-
Zoals in alle handwerkboeken laai
ook „Ideeboek Borduren” (Ideeboek
BV, Amsterdam) weten, dat. het be
langrijkste is, dat men zelf kreatief
bezig is, dat men aan de hand van
gegevens uit het boek zelf de handen
uit de mouwen steekt, de gebaande
paden laat voor wat ze zijn en het
borduur-avontuur tegemoet moet
gaan. Natuurlijk moeten er voorbeel
den in zo’n boek staan. Daar ontkomt
ook en gelukkig Nora Hana
niet aan in dit Idee-boek. Want, het
streven is natuurlijk prachtig, maar
het komt er toch op neer, dat de
meesten onder ons kopieïsten zijn en
dat praat je er niet zo snel uit. Dit
borduurboek verschilt dus uiteinde
lijkhoe anders het ook aangepre-
zen wordt niet zo erg veel met de
andere.
w
Hoewel Reurik géén fanatiek doordra-
ver op het eigen reform-stokpaard blijkt
te zijn, is zijn relaas over de jubilerende
vereniging toch doordrenkt van die die
pere achtergronden. Voor „echte” re-
formmensen is het begrip juiste voeding
onverbrekelijk verbonden met een ver
standige levenswijze, de gezondheid van
het lichaam met die van de geest. Re-
formvoeding is een begrip met een heel
eigen filosifie, die alles te maken heeft
met een harmonisch levenspatroon. Het
gaat de aanhangers om „het hele samen
spel van voeding, gezonde geest, gezond
lichaam”, aldus Wolfgang Reurik, van
vader-op-zoon met de reformgedachte
meegegroeid.
SK. WAS EUV KAKZ. 1ONGÊH V»OR
aan het neic. J
HEB iK WeoC-estcJuKP
1
iti
'9
Ie
man-Mijnhardt (uitgave Zomer en
Keuning), behandelt een speciaal as
pect van het borduren, zoals de titel
al aangeeft. Het gaat hier om het
volborduren van het stramien. Mary
Rhodes geeft ook een beknopt over
zicht van de borduurgeschiedenis, met
name dan petit-point, op stramien en
tapijtvervaardiging (tapisserie). Ze
geeft ontwerpen van patronen, werk-
Het boek is mooi royaal opgezet,
met duidelijke en aantrekkelijke il
lustraties (foto’s van interieurs, van
collages, van handwerken) werkteke
ningen en tekeningen voor technische
zaken zoals diverse steken. Er staat
behoorlijk wat verklarende tekst in
(duidelijk meer dan in andere boeken
van dit formaat). Als je het helemaal
doorgenomen hebt weet je veel zo
niet alles van het borduren. Een
woord van lof (dat mag ook wel
eens) voor de ontwerper van de om-
slag. „Borduren” wordt gevolgd door
uitgaven in dezelfde serie van haken,
breien en knopen.
Het boek „Tapisserie” van Mary
Rhodes, bewerkt door Henriëtte Lis
tekeningen en bespreekt kleuren en
structuren. Omdat juist met dit soort
borduurwerk het stramien, het bor
duurraam van groot belang is, wordt
daar apart aandacht aan besteed. Ook
het materiaal en het spannen worden
behandeld. Er staan prachtige voor
beelden in. De ontwerpen zijn van
diverse kunstenaars, alsook van de
schrijfster zelf.
Goede en nuttige informatie over
kopen en huren van een woning
vindt men in „Uw eigen huis”, een
gids voor het financieren en inrichten
van het eigen huis, een uitgave van
de Algemene Bank Nederland. Het
boekje is samengesteld door G. Riet
man. Het is leesbaar geschreven.
Rietman heeft de hele gang van za
ken onder de loep genomen: vanaf
het peinzen over een eigen huis of
ander huis tot aan het eindelijk in
een luie stoel in dat huis zitten. Er
komt heel wat kijken, voordat je in
die stoel terecht bent gekomen. Het
plezierige is, dat er heel wat kleine,
maar toch uiteindelijk belangrijke,
practische zaken besproken worden.
Er wordt uiteengezet, waar je mee te
maken krijgt als je besloten hebt een
eigen woning te gaan kopen: met
ruimtelijke ordening, met allerlei be
palingen, met financiën, met moge
lijkheden tot verbouwing. Waar moet
je dan allemaal op letten? Het boekje
geeft volop adviezen, tips en waar
schuwingen (niet te lichtvaardig over
bezwaren heen stappen). Het be
spreekt de meest voorkomende types
huizen en hoe ze eventueel door wei
nig ingrijpende „trucs” veranderd
kunnen worden. Ook de inrichting in
grote lijnen komt ter sprake. Aan het
einde van „Uw eigen huis”, dat voor
1,50 te koop is, bij de ABN, treft
men adressen aan van instellingen,
die men wel eens nodig zou kunnen
hebben.
==k--l
x»\) I
I
I 1^
Alabastine heeft zich nu ook ge
voegd bij degenen, die ons creatief
aan het werk willen zetten. Men
heeft een modelleermateriaal in poe-
derVonn uitgedacht. Dit creatine,
voortgekomen uit het Alabastine cel
lulose vulmiddel, kan men voor aller
lei doeleinden gebruiken, zoals schil
deren, modelleren, mozaïek maken.
Zoals men ziet zijn er nogal wat
mogelijkheden. Om te beginnen kan
men schilderen met de kwast en
penseel. Het best kan men spaanplaat
of multiplex als ondergrond gebrui
ken. Dat geeft de stevigste aanhech
ting. Men moet de poeder, die ver
krijgbaar is in de basiskleuren rood,
geel, blauw plus zwart en wit (zodat
men verder alle andere kleuren door
vermenging kan krijgen), dusdanig op
dikte brengen, dat men er goed met
de kwast mee kan werken. Wanneer
men een laag heeft opgebracht, kan
Kritiek is (en wordt) de jubilerende
vereniging niet bespaard. Een stuk rela
tiverend proza over reformprodukten
komt van onverdachte zijde, namelijk
van het voorlichtingsbureau voor de
voeding, dat een speciaal vouwblad aan
redormprodukten heeft gewijd. Daarin
wordt onder meer gesteld dat aan zekere
„volwaardige” produkten dikwijls een
overdreven waarde wordt toegekend en
dat de totale voeding zonder meer goed
van samenstelling moet zijn, willen re
formprodukten een bijdrage leveren aan
de gezondheid.
Opgemerkt wordt ook, dat termen als
biologisch-zuiver en biologisch-dyna-
misch gekweekt niet wettelijk be
schermd zijn en dus geen garantie bie
den voor totale afwezigheid van bestrij
dingsmiddelen. Ook valt het voorlich
tingsbureau over toelichtingen en ge
bruiksaanwijzingen bij sommige produk
ten, die valse hoop op genezing van
bepaalde ziekten zouden wekken. Ten
slotte worden veel produkten in
soort zaken „vrij duur” genoemd.
t Dat die prijzen inderdaad wat hoger
liggen dan die van normale voedings
middelen, moet volgens de secretaris van
het VNR-bestuur worden toegeschreven
aan het feit dat het reformprodukt geen
massa-artikel is. Kostprijs en transport
kosten zijn vaak hoger nog geen 25
procent van de verkochte produkten
komt tot nu toe uit eigen land. Veel
grondstoffen moeten worden geïmpor
teerd, veel reformartikelen komen uit
Duitsland en Zwitserland.
voor I
GEZINÉORMATIE
’523,
BB 1
„Helaas”, zegt Wolfgang Reurik, „heb
ben wij als Nederlandse reformbeweging
nog geen eigen speciale vakopleiding.
Wat dat betreft drijven wij op Duitsland
dat de grootste, best georganiseerde re
formbeweging ter wereld heeft, met
meer dan 2000 reformhuizen. In
Oberstadten is de Reform-Fachakade-
mie, een vakschool waar leden van de
Nederlandse reformbeweging jaarlijks
een studieweek kunnen volgen. En ver
der hebben wij in Ede onze maandelijk
se scholingsdagen waar voedingsspecia-
listen cursussen geven. Er wordt ge
streefd naar een zo vakkundig mogelijke
aanpak”.
VoLÖÉWS «'J W«f HET EEN
EEM.eW een
OE weErwU eba/
H»
