Stuk van Wedekind fris opgevoerd bij FACT-Rotterdam Globe inconsequent in „Leer om leer Beeldende kunstenaars dreigen met acties Schrijver Turek overleden Profoto Beeld '75: vakbeurs toegepaste fotografi voor Jeugdtheater van Wim Zomer naar Duitsland Jazzconcert i iU lïl JF Derek Goldby regisseert Shakespeare modem 59 Ateliernood in Amsterdam Indonesische kunst In de galerieën Zwitserse foto’s in Nieuwe presentatie Leids Rijksmuseum in Singer Museum Concerten Paul Simon Van Goghmuseum 9 DINSDAG 1 1 NOVEMBER 19 7 5 KUNST Onder redactie van J.P. Bos Blits i De heldentenor: gevoelloos idool onder is gedemocratiseerd zal JAC HEIJER JAC. HEIJER John Thornton VAN 12 TOT EN MET 16 november is de Margriethal van de Jaar beurs in Utrecht het toneel van de vakbeurs voor toegepaste foto grafie Profoto Beeld ’75. Woensdagochtend om half tien zal de directeur-generaal voor handel, ambacht en diensten van het ministe rie van Economische Zaken, dr. W. A. van de Garde, de officiële opening verrichten. AMSTERDAM (ANP) „Als ons ge sprek donderdag 13 november met wet houder Treumann geen bevredigende re sultaten oplevert zal ons devies gaan luiden: kraken wat maar te kraken valt”. Dit zei de beeldende kunstenaar Guil laume Knies maandag op een persconfe rentie van de BBK-afdeling Amsterdam, waarbij een nota van deze afdeling aan de gemeenteraad werd gepresenteerd. Tijdens een kort dialoogje tussen be diende en hotelpiccolo, glipt een meisje naar binnen dat zich achter het scherm verbergt. Dan komt een in rood fluweel (precies het juiste rood) gekleed jong mens binnen, de heldentenor, hoofdper soon in dit stuk. Hij heet Oscar Gerardó. Hij zingt Wagner en is de lieveling der vrouwen. Nadat we hebben kunnen zien hoe vernederend hij zijn bediende behan delt, kan het spel beginnen, dat zich groepeert rond drie dialogen. De eerste met het meisje, een stijve Engelse, dat rozeblaadjes op Oscar’s hoofd strooit en zich met weinig reserve aanbiedt. Dan volgt een dialoog met een oude muziek - professor die Gerardo probeert over te halen naar zijn zelfgeschreven opera te luisteren. Tenslotte een dialoog met een mooie, getrouwde vrouw, die er met Ge rardo vandoor wil gaan. gal over dat hem De gebruiksmogelijkheden van de fotografie op alle mogelijke gebieden nemen sterk toe. Fotografie is onmis- HILVERSUM, (ANP) —De NOS-ra- dio heeft de alt-saxofonist Piet Noordijk en de bas-trombonist Erik van Lier gekozen om deel uit te maken van een jazz-orkest van de Europese Radio-Unie (EBU) Dit orkest wordt voor een jaar lijks concert samengesteld. Vijftien mu sici uit elf bij de EBU aangesloten landen werken samen onder leiding van een Joegoslavische dirigent. Het concert 1975 wordt vrijdag in Serajevo (Joego slavië) gegeven. De NOS-radio zendt het concert om 20 uur op Hilversum 2 rechtstreeks uit. In het gesprek met wethouder Treu mann gaat het onder meer over de lega lisatie van de kraakactie door een twin tigtal jonge beeldende kunstenaars van het voormalige gebouw Sociale Zaken aan de Lutmastraat in de hoofdstad. „De werkruimtenood onder de beelden de kunstenaars is zo groot geworden, dat we wel tot dergelijke acties moeten over gaan als de gemeente niet wil meewer ken. We hebben een aantal panden, die aan het rijk of de gemeente toebehoren en die binnenkort vrij komen, op het oog”, aldus Guillaume Knies. In de nota aan de gemeenteraad zeggen de beeldende kunstenaars dat naar hun schatting ongeveer 700 van de 1200 pro fessionele beeldende kunstenaars over geen of onvoldoende atelierruimte be schikken. Men heeft er ook bezwaar te gen, dat op de begroting van de gemeente Amsterdam voor 1976 als krediet ten be hoeve van accommodaties voor kunste naars evenals voor 1972 een bedrag van 100.000 gulden is uitgetrokken. „Rekening houdend met prijsindexering en inflatie is de ton van 1976 slechts de helft waard van die van 1972. En het aantal profes sionele beeldende kunstenaars is. sinds dien zeker met vijftig percent toegeno men”; aldus de nota. In de nota doen de beeldende kunste naars een aantal voorstellen, die door de gemeenteraad overgenomen zouden moe ten worden. Zo willen zij, dat die subsidie van 100.000 gulden wordt verhoogd tot 250.000 gulden, dat bij nieuwbouw, sane ring en renovatie een minimum-percen tage van 1 a 1W van het bouwvolume bestemd zal worden voor kunstenaars accommodaties en dat het beleid van de Stichting Woon- en Werkruimte Kunste- BERLIJN (DPA) De Oostduitse schrijver Ludwig Turek is zondag op 77- jarige leeftijd in Oost-Berlijn gestorven. Zijn eerste, autobiografische boek, „Ein Prolet erzahlt”, verscheen in 1930. Daarin vertelde hij op humoristische wijze over het Duitsland in de tijden van de keizer en de republiek Weimar. Sedert 1919 was hij lid van de Duitse communistische partij. Na de machts overname door Hitler woonde hij in Frankrijk. Daarna streed hij in de ille galiteit In Duitsland. Sedert 1945 woonde hij in Berlijn, waar hij ook voor radio en televisie werkte. afdrukken, eerder verkocht aan het Museum of Modern Art in New York en de Bibliothèque Nationale in Pa rijs, en On Time, acht afdrukken. Else Madelon Hooykaas is behalve fotografe autrice over aspecten der internationale creatieve fotografie. Verena Gagern geeft sinds septem ber van dit jaar les in fotografie aan een Amerikaans „college” in Salz burg. Zij won de Prix des Jeunes Photographes tijdens het Internatio nale Fotografie Festival in Arles. Een internationale jury bekroonde haar portfolio met 19 drukken uit ruim honderd inzendingen, waaronder twee Nederlandse. Openingstijden dinsdag tot en met zaterdag van 12 tot 18 uur en op zondag van 13 tot 17 uur. Tot en met 12 december. Peggy Kropman en Hidde Maas in „De heldentenor”. Bij de opkomst van de eerste speler zie je al de eerste dissonant, die zo tekenend is voor dit grillig, haast modern opge bouwde stuk uit 1899. Het is een hotel bediende met een kunstbeen, een brille tje en een zelfvoldane glimlach. Hij frut selt wat rond voor hij zich, onbespied, aan de vleugel zet om iets te spelen, alsof hij een beroemde concertpianist is. LEIDEN (ANP). De gehele eerste verdieping van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden is weer voor het publiek opengesteld in een nieuwe pre sentatie. De komende jaren worden de zalen op de benedenverdieping ver nieuwd en wordt op de binnenplaats de Egyptische tempel opgebouwd. Voor het eerst wordt in een nieuwe zaal thans een totaalbeeld gegeven van de mens en zijn cultuur van de oudste tijd tot in de vroege middeleeuwen. Aansluitend aan de zaal is een kantine geopend voor het publiek. Een veertigtal fabrikanten, impor teurs en laboratoria tonen de nieuw ste produkten en toepassingen op het vakgebied van foto en film. De beurs geeft beroepsvoorlichting voor alle fotografen en cineasten die professio neel met beeldcommunicatie te ma ken hebben of daarmee in de toe komst te maken zullen krijgen. Deze vorm van communicatie vindt plaats langs de traditionele fotografische/ci- nematografische weg (op zilverbasis) of met behulp van elektronica. Dik wijls worden deze beide technieken in combinatie gebruikt, zoals de pers foto in het televisie-journaal, de mi- crofotografie met de elektronenmi- croskoop of bij fototelegrafie: het overbrengen van persfoto’s over hon derden kilometers met de snelheid van het geluid. Ook bij de audio visuele presentaties is er sprake van een gelukkig huwelijk tussen fotogra fie en elektronische technieken. Dat einde komt totaal onverwacht. Goldby laat nergens eerder blijken dat die hertog niiet te vertrouwen is, terwijl toch menige scene zó te spelen zou zijn, dat het publiek langzaam maar zeker de valse dubbele rol, die de hertog-monnik speelt, in de gaten krijgt. Waarom Gold by dat verzuimt, is mij nergens duidelijk geworden. Zijn vondst voor het slot, hoe mooi ook, slaat nergens op. Frans Marij- nen, die met zijn groep Camera Obscura vorig jaar in Mickery een versie van „Leer om leer” liet zien, is met hetzelfde idee (de hertog is de grootste schurk van het stuk) veel consequenter te werk ge gaan. Dat was alleen daarom al een veel betere voorstelling. De spelers van Globe zijn overigens met grote toewijding te werk gegaan. De vele rollen zijn met grote zorgvuldigheid uitgewerkt. Dick Scheffer speelt een krankzinnig pedante volkscommissaris (in oude vertalingen heet hij de baljuw). Wim Kouwenhoven is een gladde pooier; Mart Gevers een kokette hoerenmadam. Aus Greidanus speelt met een kostelijke motoriek en mimiek een uiterst domme bordeelklant. Siem Vroom maakt van Angelo een Eichmann-achtige, ernstig geremde kadaver-dictator; hij heeft een paar uitstekend uitgebalanceerde scènes. Sacha Bulthuis is een weinig voor de hand liggende keuze als actrice voor een maagdelijke rol als van Isabella, maar ze brengt haar argumenten tegenover An gelo met nuchtere overtuigingskracht. Alleen haar heftige verontwaardiging over de eerloze voorstellen van Angelo en de aandrang van haar broer is onge loofwaardig. Henk Rigters doet braaf de hertog, maar heeft van de regisseur niet de kans gekregen om er meer dan braaf heid van te maken. Het holle komedian tentoontje van Jerome Reehuys als losbol Lucio, kan ik, als altijd, niet pruimen. klaard wordt. Het was in aanzet uitste kend spel, maar het moet nog een inner lijke rust vinden. Rein Edzard als de be diende heeft die zekerheid gevonden; hij heeft een indrukwekkende aanwezigheid met in elk gebaar en elke oogopslag een soms griezelige gloed. Ton Lensink speelt de professor naar mijn smaak te veel vanuit de buitenkant. Hij is eender een komisch typetje, waar om met recht gelachen kan worden, maar ik mis de diepgang, die deze figuur ook iets tragisch moet meegeven. Peggy Kropman maakt als de dodelijk verliefde vrouw een fantastische entree, maar blijft ir de tekstbehandeling nog onder de maat. Ik gloof wel, dat ze erg goed kan worden. Christine Kraft als het En gelse meisje blijft achter in dit gezel schap. Fred Emous levert een keurige piccolo af. LAREN (ANP). Batiks van Java en Bali en houtsnijwerk uit het Asmatge- bied op Nieuw Guinea worden van 15 november tot 15 december getoond in het Singer Museum in Laren. De Indo nesische ambassadeur in ons land zal de expositie openen, die in samenwerking met het Genootschap Nederland-Indone- sië en de schilder Rudolf Bonnet is georganiseerd. baar bij techniek en wetenschap, ter beveiliging van banken en bedrijven, voor kwaliteitscontrole, voor diagnose in en buiten het menselijk lichaam. Door de ruimtefotografie zijn meer exacte weersvoorspellingen op korte termijn mogelijk, luchtfotografie is onmisbaar bij het opzetten van stede- bouwkundige projecten en bij onder zoek en bescherming van het milieu. Duizenden staffunctionarissen in het bedrijfsleven worden met gebruikma king van fotografie en film opgeleid, getraind of bij geschoold. Fotografie staat ten dienstë van registratie, docu mentatie en vermenigvuldiging van geschreven teksten en van beelden. Er is in de wereld anno 1975 vrijwel geen terrein meer waarop fotografie of cinematografie niet intensief wor den gebruikt. gebruik is te zien op de vakbeurs voor toegepaste fotografie Profoto Beeld ’75. Shakespeare laat „Leer om leer” in Wenen spelen, maar de namen zijn Ita liaans. Een regisseur neemt daarom de vrijheid het stuk waar dan ook te situe ren. De Engelsman Derek Goldby, die het in een moderne vertaling van Pé Hawinkels bij Globe regisseerde, plaatst het begin in het Wenen van de operette. De hertog loopt rond in een Frans Joseph-uniform uit de vorige eeuw. Hij heeft besloten de macht over te dragen aan Angelo, een dorre ambte naar in een grauw kolbertkostuum Eerst lacht nog de decadente, hoeren- lopende bourgeoisie. Maar dat lachen vergaat als Angelo oude, vergeten wet ten uitvoert op de manier van een asce tische dictator, omgeven door een ge üniformeerde bureaucratie. Die uniformen hebben niets meer van de Weense charme. Ze zien er nogal he dendaags Oostblokkig uit. Ook volgens het prorammaboekje heeft Goldby aan een communistische dictatuur gedacht. Maar het blijkt, dat het publiek net zo goed aan de SS kan denken. Goldby’s verwijzing naar een linkse dictatuur is bedenkelijk. Immers regiems in het Oost blok plegen voort te komen uit het volk, wat men daar verder ook van wil den ken. En dat terwijl Angelo zijn macht In ons land houden tienduizenden mensen zich beroepsmatig met foto grafie en film bezig. Beroepsfotogra fen, onder wie fotojournalisten, foto grafen verbonden aan bedrijven en instellingen, reclamefotografen, reportage, politie- en schoolfotogra fen, cineasten en tal van andere op hun specifieke terrein gespecialiseer de vakmensen. En bijna al deze vak mensen werken dan weer samen met het personeel van de in ons land meestal uiterst modern geoutilleerde afwerklaboratoria. Voor de Neder landse economie is niet alleen deze werkgelegenheid van belang, maar per jaar worden in de bedrijfstak beroepsfotografie vele honderden mil joenen guldens omgezet. Profoto Beeld ’75 is dagelijks ge opend van 10 tot 18 uur. DEN HAAG (ANP). Zaterdag 6 de cember treedt de Amerikaanse zanger en componist Paul Simon op in het Con certgebouw in Amsterdam. Paul Simon bezoekt Europa om er zes concerten te geven waarvan vijf in Engeland. Van het concert in Amsterdam zullen geen televisie- of radio-opnarnen ge maakt worden. De organisatoren van het concert verwachten dat Simon zal optre den met de Jesse Dixon Singers en een band van bekende New Yorkse sessie- muzikanten. 'CC Aan geen van drieën wil de zanger zich geven. Zijn leven voor de kunst heeft hem ongevoelig en cynisch gemaakt. Eigenlijk is het niet de kunst, die zijn leven bepaalt, maar het image dat het publiek hem gegeven heeft. De confron tatie met de miskende componist maakt ons, en ook de zanger zelf in zekere zin, dat zinloze image duidelijk. De confron tatie met de twee vrouwen toont aan dat Gerardo’s persoonlijkheid ten gegaan aan het idool. Intussen spuit Gerardo zijn dat domme bourgeois-publiek. adoreert en hem eigenlijk dwingt in de rol van een willoze marionet. Een weg A5 terug is er voor Gerardo niet. Hij wijst het meisje de deur, scheept de professor af en toont geen spoor van gevoel of spijt als de tweede vrouw voor zijn ogen zelfmoord pleegt. Kortom, die helden tenor is niemand minder dan de popzan ger van 1900 in een wereld van groupies en pluggers. Deze overeenkomst ligt voor de hand, maar er is één erg belangrijk verschil. Mick Jagger (ik maak maar een verge lijking) zingt niet voor de hogere bour geoisie als Oscar Gerardo, maar bereikt het gewone volk. Nu laat Paul Vermeu len Windsant, de regisseur, alle hatelijk heden over het publiek, die Wedekind Gerardo in de mond legt, rechtstreeks op de zaal spreken. Maar daar zit géén pu bliek, dat je typisch tot de Wagneriaanse bourgeoisie anno 1900 zou kunnen reke nen. De agressie van Wedekind schiet daarom over het doel heen. Wel geeft Vermeulen de voorstelling door deze op vatting een onverwacht aspect, dat het geheel uittilt boven een soort estetische inteeltvertoning, die je op het eerste ge zicht zou kunnen verwachten. Als geheel is „De heldentenor’’ een frisse ervaring, die vee' doet verwachten van hetgeen deze regisseur en deze decorontwerper in de toekomst zullen afleveren. Vermeulen Windsant heeft een aan trekkelijke mise-en-scene ontworpen met een paar originele vondsten. Wat hem nog niet helemaal lukt, is een evenwich tig spel uit zijn acteurs te halen. In het spel van Hidde Maas, in de titelrol, heb ik twee uitgangspunten kunnen ontdek ken. Hij speelt Gerardo met driftige Ita liaanse gebaren en ook als de huppelende marionet, die hij zegt te zijn. Nadat hij heeft meegedeeld vroeger behanger te zijn geweest, kruipt er iets ordinairs in zijn spel, zodat zijn autoritaire masker-, dat we eerder gezien hebben, ook ver- EINDHOVEN. Het slot van de voor stelling van „Leer om leer” van Shakes peare bij Globe is adembenemend. De hertog, die de machine van het spel in erking heeft gezet en voortdurend te zien is in de vermomming van een rechtschapen monnik, blijkt al het ver trouwen verloren te hebben van zijn onderdanen. De slottekst waarmee hij alle misgelopen relaties tussen de per sonages wil herstellen, wordt in ijzige stilte zonder een enkele reactie van de betrokkenen aangehoord. Dat is heel wat anders dan het „eind goed, dl goed”, waarmee Shakespeare het stuk besluit. ontleent aan de willekeur van een (adel lijk) alleenheerser. Je zou dus veel eer der kunnen denken aan rechtse dictatu ren. Het lijkt me overigens nogal moei lijk het bewind in „Leer om leer” zo nauwkeurig modern, als hier, te willen aanduiden. Tenzij men een vrije bewer king maakt, maar dat is niet gebeurd. Het schandelijke bewind van Angelo wordt geïllustreerd aan de hand van één voorbeeld. De jongeman Claudio heeft een meisje „met kind geschopt” en wordt daarom ter dood veroordeeld, vol gens een wet die onder de hertog in on bruik was geraakt zodat de losse zeden voluit konden tieren. Enige scenes spe len zidh dan ook af in een bordeel en rond een pooier. De losbol Lucio haalt het zusje van Claudio. Isabella, over om bij Angelo te pleiten voor Claudio’s vrijheid. Angelo wordt tot zijn eigen verbijstering verliefd op haar. Hij eist van haar met hem te slapen. De ter dood veroordeelde Claudio dringt er bij haar op aan dat te doen, maar zij vertikt het. Ze staat immers op het punt als maagd het klooster in te gaan. APELDOORN (ANP). Theatergroep Wim Zomer is uitgenodigd 7 en 8 no vember vier voorstellingen van „Hebbes” voor scholieren te geven in het West- duitse Duisburg, in het kader van de internationale kinder- en jeugdboeken tentoonstelling. „Hebbes” is vertaald in „Habsucht” en wordt opgevoerd in de Mercatorhalle. naars (SWWK) worden. De stichting, die door de beeldende kunstenaars een „ondergeschoven kind van Publieke Werken en de afdeling Kunstzaken” wordt genoemd, zal met meer middelen dienen te worden uitge rust, meer bevoegdheden moeten krijgen, een zelfstandige dienst moeten worden. Het nieuwe bestuur zou volgens de nota samengesteld moeten worden via een openbare procedure en zou als kern een vertegenwoordiging moeten hebben van alle kunstenaarsorganisaties, die vin den dat zij belang hebben bij de stich ting. Voorts zouden vertegenwoordigers van Publieke Werken, Volkshuisvesting, de Stichting Gezamenlijke Woningbouw verenigingen, Kunstzaken, de gezamen lijke künstonderwijsinstituten én een ar chitect deel moeten uitmaken van dat bestuur. IN DE CANON-galerie (Reestraat 19, Amsterdam) tot en met 27 no vember werk van John Thornton. Met zijn 29 jaar is Thornton een vele malen onderscheiden reclamefotograaf die thans zijn domicilie in Londen heeft. Zijn opmerkelijke foto’s zijn veelvuldig gepubliceerd in prominen te fototijdschriften. De galerie is ge opend dinsdag tot en met zaterdag van 12 tot 18 uur. ROTTERDAM. Om te beginnen kijk je al je ogen uit op het decor van „De heldentenor” in de voorstelling, die de Rotterdamse regisseursgroep FACT van dit stuk van Frank Wedekind (1864- 1918) heeft uitgebracht. Het is een def tige hotelkamer van rond 1900. De wan den lijken goudbruin marmer (het ple zier van de decorschilder in zijn werk straalt er vanaf). Er is een eikenhouten deur en van rechts boven uit de belen dende slaapkamer straalt fluwelen licht op eenvoudig, naar Jugendstil neigend meubilair: een kamerscherm, een bankje en een bruine vleugel waarop grote bouquetten bloemen staan. Ook de re- quisieten, die later gebruikt worden, zijn evenals de costumes (beslist géén kos tuums, als u begrijpt wat ik bedoel) met uiterste zorg en chique gekozen. Ontwerper Paul Gallis heeft met onge wone smaak en elegantie zijn werk af geleverd. AMSTERDAM. In het Van Gogh museum in Amsterdam wordt tot en met 14 december een tentoonstelling ge houden onder de titel „Fotografie in Zwitserland van 1840 tot heden”. Deze expositie is het Museum aange boden door de in Zürich opgerichte „Stiftung für Photographie”. Meer dan 1000 foto’s, genomen door 120 fotografen, geven een overzicht van de Zwitserse fotografie vanaf haar beginperiode. De onderwerpen zijn landschappen, portret ten, reportages of fotoseries. IN GALERIE FIOLET (Heren gracht 86, Amsterdam) een dubbelex positie. De expositie Time in sequence van Else Madelon Hooykaas omvat twee sequences; Death Shadow, 21 Moderne beroepsfotografie beweegt zich op alle denkbare gebieden van weten schap en bedrijfsleven. Zo maakt macrofotografie het mogelijk een klein voorwerp zonder vergrootglas te bekijken. Moderne fotoapparatuur voor vak- Het stadstoneel in Giessen, West- Duitsland, heeft het stuk voor deze win ter op zijn programma genoemen. „Heb bes” beleeft op 2 december in ons land in Cuyk zijn tweehonderdste voorstel ling. Theater Wim Zomer is voorts ge vraagd in mei volgend jaar deel te nemen aan de culturele manifestatie „Bonner Sommer” in Bonn- Het is de bedoeling daar „Haanzet” te spelen. Het nieuwe stuk „Johnny Blinker” zal het theatergezelschap dit seizoen niet kunnen uitbrengen. De financiële om standigheden laten dit niet toe. Hiervoor in de plaats wordt „Het wilde westen” doorgespeeld. V •- - V* k. is Dan weet een geheimzinnige monnik raad. Hij laat de vroegere verloofde van Angelo, Marianna, de plaats innemen van Isabella. Ook weet hij de executie van Claudio uit te stellen. Tenslotte roept de monnik, die niemand minder dan de hertog is, zijn plaatsvervanger Angelo tot de orde. Bij de ontknoping laat hij Angelo met Marianna trouwen, Claudio met het meisje dat hij zwanger heeft gemaakt en zelf vraagt, hij Isabella ten huwelijk. Maar in Goldby’s opvat ting wordt het slot geen feest, zoels je bij lezing van het stuk zou denken en zoals het volgens traditie meestal wordt uitgevoerd. De personages laten de her tog als het ware doodvallen. Terecht, want iedereen heeft dóór, dat het toch de hertog was die verantwoordelijk is voor het kwaad, dat Angelo kon aan- ridhten. is®iSjBs-jys

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1975 | | pagina 9