Chinees-Russisch spanningsveld
in Centraal-Azië
’t vergelijken waard!
m
vz
Kasbiljetten aan
toonder
van Bank Mees Hope
w
O
Hl
F
s
1
geutven
HaaAcin
tft'
RADI
BON (in te leveren bij een van onze
kantoren of de genoemde boekhandels).
Bank Mees Hope nv
1 ML-
Grensprovincie Sinkiang:
0
Z ATI
10
VARIA
ZATERDAG
19 7 5
1 5
NOVEMBER
V
Coupures
1.000.
5.000.
'200
tl»
Naam:.
Adres:
Woonplaats:
IB.
F’
(Van onze correspondent
Christian Roll)
Haarlem
Bistro
Cantecleer
Ik ontvang graag het boek ’’Zeven Eeuwen
Haarlem” voor de speciale prijs van ƒ20,-
(Ik betaal kontant)
TL*?
e«
.dd
niet is
KERSTDINER
>1
jT
Looptijd
2 jaar
5 jaar
8 jaar
2 jaar
5 jaar
8 jaar
2 jaar
5 jaar
8 jaar
Lever onderstaande bon in bij een van onze kanto
ren of een van de vermelde boekhandels; maar wel
vóór 10 december 1975!
Dan kost’’Zeven Eeuwen Haarlem” u slechts ƒ20,-
O
Ml H
1
Aankoopbedrag
881,66
f 672,76
511,17
f 4.408,30
f 3.363,80
2.555,85
8.816,59
6.727,60
ƒ5.111.71
In de Chinese pers zijn de laatste
tijd regelmatig berichten over de
grensprovincie Sinkiang gepubli
ceerd. Kort geleden vierde het
„autonome gebied Sinkiang-Oei-
ghoerië” zijn 20-jarig bestaan, en
in een hoofdartikel ter gelegenheid
van de 20e stichtingsdag besteedde
het Pekings Volksdagblad aandacht
aan de „jarenlange agressie en mili
taire provocatie door de Sovjet-
Unie” tegen Sinkiang. Het Kremlin
werd verweten steeds opnieuw
agenten naar de autonome provin
cie te sturen, en via een handvol
verraders een openlijke rebellie
aangewakkerd te hebben.
|H
4 i 1
I
I
I
I
I U&
ih
L1
Ontruimd
Steviger
De kasbiljetten aan toonder van Bank Mees Hope
onderscheiden zich steeds in gunstige zin.
De ene vorm van sparen is nu eenmaal beter dan de andere.
De rente bij een looptijd van 2 jaar is6'/2%, bij
Vluchtte
X/One*9 b aUtcür Ja oto s 'an9het
qc beheu taWozc nastocbt je ho!)cS’ n
300 “e"vï to'we,°''ekwde
'openpn DU, tu®1 e geve^s’ spï u\tuutbtst°n ta^_
toet' ett n -eS, gave y .^e, cun boe\ende
Onto eh sen
vweïksta v evict
tans<"eti
Profiteer van deze speciale aanbieding!
De normale prijs bedraagt ƒ27,50 Tot 1 januari
1975 geldt een introduktieprijs van ƒ25,-
1 Tot 10 december 1975 wordt "W
dit standaardwerk aan onze U
lezers aangeboden voor Wl^^w
dit unieke boek:
met nieuwe ogen vi sche Couran
Dagblad/Opt.Haa^
Haarlems
BeWik het al°Ude
-o
BMHl
(ADVERTENTIE)
HILVE
HILVE
I 10.000.
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
•4
w
f
<x
ft
MNMMMi
-WSt-
V
HILV1
Ieder
Sinkiang, waar zich grote aardolievel-
den bevinden en waar bij Lop Nor het
Chinese kernwapenonderzoekstation ligt,
zal een hecht onderdeel van het Chinese
val van oorlog tussen China en Rusland
zal Let zeker een van de meest bedreig
de gebieden van China zijn.
in onze Bistro. Wij houden slechts
1 zitting per avond vanaf 6.30 uur,
zodat u in alle rust kunt dineren.
rijk moeten worden. Doch de grenspro
vincie zal wel altijd een spanningsveld
tussen de Volksrepubliek China en de
Sovjet-Unie blijven vormen. En in ge-
Amstcrdain, Herengracht 548, tel. 020 - 5 27 91 11.
Amsterdam-Buitcnveldert, Assuinhurg 150, tel. 020 - 42 98 60.
Haarlem. Houtplein 8, tel. 023 - 31 59 50
TOCH II
ZOU V
MAAI?
Nassaustraat 13 Haarlem
Tel. 023 - 327799.
VAB
Weer
Sportn
NISTII
Gijzeli
Kerkdi
zen. IC
middet
progra
zen. A
kaal
i3.io
reld.
13.30
aktual
cel en
ziek. 1
voor
mers.
RA-K1
cesch,
ken. 1'
Nieuw
dag. II
plet:
Boeme
menta:
19.07
trum:
20.30 D
revolut
21.15
1975.
motooi
ta tot
Over
23.00 I
sers 11
Van heden af kunt u uw tafel reserve
ren voor het
I
AVR'
wacht
ne ,,S’
(S) 9.1
10.02
11.02
zoek.
Klaar,
landse
14.02
en m
Landg
19.02
bola.
gels. 0.
night.
Wist u dat:
Haarlem eigenlijk twee stadswapens
heeft?
het centrum niet het oudste gedeelte
van Haarlem is?
Lourens Janszoon Coster
een handig zakenman was?
Haarlems eerste gevelsteen
uit 1319 stamt?
Haarlem in 1494 120 brouwers telde?
het smalste Haarlemse huis 3 cm I
smaller is dan zijn,.Amsterdamse v
kollega”?
de Haarlemmer Hout tot de 2e helft
van de 19e eeuw alleen voor "defti
ge” ingezetenen toegankelijk was?
een „Poeselaar” een speciaal
Haarlems biertje was?
de Haarlemse zieken tot 1872 in
manden naar het Gasthuis werden
vervoerd?
BOEKHANDELS HAARLEM: Boek en Blad, Gen. Cronjéstraat 122 De Boekhal, Kruisstraat 40 Boekhandel H.
Coebergh, Ged. Oude Gracht 74 Haco, Spaarnwouderstraat 108-110 Hage en Zoon, Van, Zijlweg 84 Boekhandel I.L.A.,
Gen. Cronjéstraat 43. Grote Houtstraat 79 Boekhandel van Kuijeren. Gen. Cronjéstraat 99 Loosjes, Rijksstraatweg 125
N.V. Boekhandel v. d. Peet, Jansweg 39 P. Raaijen, Rivièradreef 14 Boekhandel Willa Relnke, Gierstraat 64 Tip’s Boek
en Tijdschriftenhal, Santpoorterstraat 5zw Boekhandel Veko, Zijlstraat 98-100 Boekhandel A. Vernout, Warmoesstraat 10
Boekhandel H. de Vries, Jacoinjnestraat 3 Vroom en Dreesman, Grote Houtstraat L. te Welscher, Wagenweg 116
BLOEMENDAAL: Boekhandel J. M. de Wit, Bloemendaalseweg 123a HEEMSTEDE: Boekhandel Batavo, Zandvoort-
selaan 147 Blokker’s Boekhandel. Bronsteeweg 4 D. J. Schol, A. van Ostadeplein 4 J. M. de Wit, Valkenburgerlaan 48
SANTPOORT: Boekhandel Broeze. Bloemendaalsestraatw. 120 Boekhandel Erasmus, Hoofdweg 234 IJMUIDEN:
Boekhandel Erasmus, Lange Nieuwstraat 243 BENNEBROEK: Ako, Bennebroekerlaan 9 Boekhandel Wagner, Zwar-
teweg 42 ’t Haasje. Bennebroekerlaan 85 BEVERWIJK: Beverwijkse Boekhandel, Breestraat 27 Boekhandel Burger,
Breestraat 86 Dingler’s Boekhandel. Breestraat 58 Boekh. v. d. Meer, Wijkerbaan 4 HEEMSKERK: A.B.C. Boekhandel.
Maerelaan 4 Boekhandel de Graaf. Kerkweg 24 HILLEGOM: Boekhandel v. d. Klugt, Hoofdstraat 89 Boekhandel
Wagner, Hoofdstraat 93 WV Hillegom, Jonkheer Mockkade HOOFDDORP: Boekhandel v. Grieken, Kruisweg 979
NIEUW VENNEP: Boekhandel Bokhorst. Kerkstraat 2 SASSENHEIM: AV Boek, Hoofdstraat 141a Boekhandel
Wagner, Hoofdstraat 181 VELSEN-N.: Laan’s Boekhandel, Wijkerstraatweg 275 IJMUIDEN: Bruna, Lange Nieuwstraat
495 Boekhandel Erasmus, Lange Nieuwstraat 243 ZWANENBURG: Boekhandel Kamerbeek, Dennenlaan 121.
De eerste partijsecretaris van de com
munistische partij in Sinkiang, de' Oei-
ghoer Saifoedin, verklaarde in een rede
op de 20e verjaardag van de provincie,
dat het grootste gevaar voor Sinkiang
van de zijde van „het Russische revisio
nisme” komt.
Om deze aantijgingen op hun merites
te kunnen boordelen, is het van belang
iets te weten over de geschiedenis van
en de huidige situatie in Centraal-Azië.
De „autonome provincie” Sinkiang-Oei-
ghoerië is China’s meest westelijke pro
vincie. Het gebied wordt in tweeën ge-
deeld door de Tien Sjan (Hemelse Ber
gen) met toppen tot 7000 meter hoogte.
KRO
Overw
rie, k
Nieuw:
9.15 (1
gewijd
ristievi
11.02
deelte,
Vocalis
Kruisp
Aktual
lands
(S) 2
14.00 (1
en pk
14.45-
tureel
pekten
CVK:
dienst,
magazi
denkin
Wilde
(S) Zo:
lijke 1
van i
zing. 19
gelcom
poëziei
In de 1
platen]
Nieuw.
23.00 (I
23.55-2
sterke positie in het oostelijk Turkestan
verschaft).
In 1958 moest het Chinese leger een
opstand van Kazachen en Kirgiezen
neerslaan. Met Russische hulp werd in
1961 door een groep van minderheden
getracht een onafhankelijke republiek
Oost-Turkestan te stichten, hetgeen op
een fiasco uitliep. Het jaar daarop kwa
men de Kazachen in de autonome kring
Ili-Kazach (hoofdstad Ining) in opstand.
Nadat ook deze opstand die naar men
zegt eveneens door de SOvjet-Unie aan
gesticht werd onderdrukt was,
vluchtten zo’n 50.000 Kazachen met hun
kudden naar Russisch gebied. De Sov-
jet-Unie werd daarop gedwongen haar
consulaten in Oememtsji, Ining en Ta-
cheng te sluiten.
Sinkiang grenst van het Pamif-ge
bergte in het zuiden tot aan het Altal-
gebied in het noorden over een lengte
van 3200' kilometer aan de Sovjet-Unie.
Aan de Chinese kant van de grens is
een 25 kilometer brede strook ontruimd,
daar mogen slechts leden van het Chi
nese Volksleger zich vrij bewegen. China
heeft in Sinkiang een leger van meer
dan 200.000 man op de been, waarbij
nog de plaatselijke georganiseerde mili
tie -komt.
In de Centraalaziatische Sovjetrepu
blieken Kazachstan, Kirgiezië en Tadzji
kistan leven volken die sterk verwant
zijn aan de inwoners van het Chinese
Sinkiang. Van de rond tien miljoen in
woners. van Sinkiang vormen de Oei-
ghoeren met ruim vijf en een half mil
joen het grootste deel. Zij wonen voor
namelijk ten zuiden van de Tien 8,jan in
het Tarim-dal. De 650.000 Kazachen
daarentegen die in Dzjoengarijé wonen,
hebben altijd een nomadenbestaan ge
leid, terwijl de circa 100.000 in Sinkiang
wonende Kirgiezen in het houden van
vee hun bestaan vinden.
Alles bij elkaar leven er 15 verschil
lende minderheden in Sinkiang, van wie
de meeste zoals de Oeighoéren, Kaza
chen, Kirgiezen en Oezbeken -als
Turk-volken aanhangers zijn van de Is
lam. Voor de als nomaden levende Ka
zachen, die hun stambroeders voor het
grootste deel in Sovjet-Russisch Cen
traal-Azië hebben, bestonden er vroeger
geen grenzen. Met hun kudden trokken
ze van het ene gebied naar het andere.
Om Sinkiang steviger in het Rijk van
het Midden in te lijven, werd in de
jaren 50 een begin gemaakt met de
vestiging van Chinezen, van wie er naar
schatting nu zo’n drie miljoen wonen.
De Chinezen domineren ook het partij
apparaat en nemen de meeste verant
woordelijke posten in beslag, hoewel de
Oeighoer Saifoedin eerste partijsecretaris
is.
I
laf
Ten noorden van deze bergrug ligt
Dzjoengarije en ook de hoofdstad Oe-
roemtsji; ten zuiden van het Tarim-dal,
met de oude oasestadjes Kasjgar, Cho-
tan, Jarkand en Aksoe.
S’%
In 1973 nog vluchtte een complete
Oeighoeren-commune met hun kamelen,
paarden en schapen naar de Sovjet
republiek Kirgiezië, waar ze met open
armen werden ontvangen. Peking heeft
de Sovjet-Unie er herhaaldelijk van be
schuldigd de minderheden in Sinkiang
aan te zetten tot een exodus. Er is ook
nauwelijks twijfel aan dat de Sovjet-
Unie de onder de minderheden in Sinki
ang heersende ontevredenheid ten eigen
bate gebruikt heeft. Het ligt voor de
hand dat de nomadiserende stammen in
Sinkiang zich gekant hebben tegen vesti
ging in communes, zoals zij ook in 1965
het begin van de schrifthervorming niet
met gejuich begroetten.
Deze schrifthervorming was erop ge
richt het op Arabische leest geschoei
de Oeighoer-schrift te vervangen door
het Latijnse alfabet. De orthodoxe mo
hammedanen zagen daarin een aantas
ting van hun religie. Op alle scholen in
Sinkiang wordt tegenwoordig naast de
minderheidstaal ook het Chinees geleerd,
en alle regeringsdecreten zijn steeds in
twee talen, het Chinees en het Oeighoer,
opgesteld.
Veel is er overigens de laatste jaren
gedaan aan de economische ontwikkeling
van Sinkiang, dat van de centrale rege
ring speciale subsidies ontvangt. Een be
langrijke rol in de economische opbouw
van Sinkiang heeft het „produktie- en
konstruktiekorps” van het volksbevrij
dingsleger gespeeld, dat een aantal ge
mechaniseerde staatsboerderijen en zo’n
500 industriële bedrijven stichtte. Er zijn
ook twee volledig nieuwe industrieste
den, Shikhotzu in Dzjoengarije en
Alaerk in het Tarim-bekken, gebouwd
Voorts werden er honderd nieuwe oasen
en talrijke reservoirs en bevloeiingska-
nalen aangelegd, zodat twee miljoen
hectare akkerland aan de woestijn ont
rukt kon worden. Steeds meer jongeren
uit de minderheden worden voor studie
naar andere delen van China gestuurd.
TV V-
Een uiterst belangrijke rol in de grens
provincie speelt ook het volksleger, on
der leiding van generaal Yang Yung, die
tevens tweede secretaris van het partij-
comité van Sinkiang is. Sedert de jaren
'50 is het in Sinkiang steeds weer tot
opstanden tegen de Chinese heerschappij
gekomen, waarbij de Russen een rol
gespeeld zouden hebben (voor de com
munistische greep naar de macht in
China hadden de Russen zich al een
