SOCIALISTEN EN VOLKSDEMOCRATEN IN VISEU BOOS UITEEN Pers zweeg - ontvoerd Lijvig rapport van Amnesty over Russische gevangenen Basken mogen eigen taal weer gebruiken ECHTPAAR OMGEKOMEN in Angola vrijwel voltrokken Splitsing Schietpartij meisje terug Sj WATERGRUWEL KOOL Waarnemers verwachten uitbreken van luchtoorlog Scheepsaanvaringen bij dichte mist SLECHTER IJslanders kappen Britse visnetten door nico scheepmaker „Wetgeving totaal onvoldoende” 2 19 7 5 BINNEN» EN BUITENLAND MAANDAG NOVEMBER 1 7 Azoren nd Franco’s politieke dood reeds feit ué et Zuid-Afrika Journalisten ng 1 rd 100 Ta x- Je- n- »en n-, ti an rd er it- ur an as te er Tienduizenden ig® Portugees bondgenootschap wankelt daarin (Vervolg van pagina 1) van zelf gingen 5” iis Van de andere kant verwachten waar- LONDEN (AFP). Het aantal politieke en religieuze gevangenen in Rusland ligt niet onder de 10.000, aldus een rapport van Amnesty International dat in Londen is gepubliceerd. (Van onze redacteur in Lissabon) LISSABON. Het reeds wankele bondgenootschap tussen de Portugese socialisten en volksdemocraten heeft een klap gehad, die fatale gevolgen kan hebben voor de regeringscoalitie waar deze twee partijen deel van uitmaken. De socialistische voorman Mario Soares en zijn aanhangers zijn kwaad weggelopen van een gemeenschappelijke manifestatie tot steun aan de regering in Viseu, een plattelandsstadje in het midden van Portu gal. De secretaris-generaal van de volksde- mocratische partij, Sa Carneiro, wilde volgens Mario Soares de ereplaats op de spreektribune bezetten, iets was de socia- (Van onze speciale medewerker Karl Breyer) Voor de mond van de Rotterdamse Maashaven kwamen een sleepschip en een binnentanker met elkaar in botsing- ROTTERDAM/VLISSINGEN (ANP). - Het afgelopen weekeinde hebben zich bij dichte mist twee scheepsaanvaringen voorgedaan. ico >e- iet n- ek en rin ijn li- rid Ier nn iio ad tel en env an Te if- ?r- n- ii- en le- >ig an u- au op si- nd en ng let en ilf let >st dit ad o- ;ih n- De lit lie an ii- an 51S ;e- op in :te lat an in. Pi iet op n- g- in en jn. on de jds is- m, sn. LS- en ler en iet tet in ie. al tse >as ad lie nd rm tee. Een pantservoertuig van de MPLA op een straathoek van Loeanda, omringd door nieuwsgierige Loeandezen. woonlijk moeilijke, dikwijls ongezonde en gevaarlijke omstandigheden nemers dat elk ogenblik een luchtoorlog boven Angola zal kunnen uitbreken. Op vliegvelden in Congo Brazzaville (thans volksrepubliek Kongo) staan verschillen de MIG-21 en Russische bommenwer pers gereed om de belegerde hoofdstad Loeanda te hulp te komen. Ook van de Russische basis Conakry in Guinea wer den inmiddels straaljagers naar Cabinda en Loeanda gevlogen. Om deze redenen werd ook het vliegveld van Brazzaville voor internationale vluchten gesloten. Hierdoor werden vooral de KLM en de Frans UTA getroffen. Volgens berich ten uit Loesaka worden deze gevechts vliegtuigen door Algerijnse en Cubaanse piloten gevlogen. (Van onze redacteur in Londen) LONDEN. IJslandse patrouilleboten hebben de netten gekapt van twee Britse vissersschepen die aan het vissen waren binnen de zone van 200 mjjl, die de regering in Reykjavik eenzijdig voor haar kusten van kracht heeft verklaard. DRUNEN (ANP). - Een echtpaar uit Waalwijk - de 54-jarige C- van Alphen en zijn 61-jarige vrouw C. van Alphen- van Schaik - is gistermiddag bij een on geluk met zijn auto om het leven geko men. In de plaats Drunen botste de heer Van Alphen door nog onbekende oor zaak tegen de muur van de kerk. De heer en mevrouw Van Alphen werden zo ernstig gewond dat zij tijdens het ver voer naar een ziekenhuis in Waalwijk zijn overleden. ka wil openlijk betrokken zjn bij een conflict waarvan niemand weet wie de winnaar zal zijn. Een jonge demonstrant maakt het v-teken tijdens een massabijeenkomst van socia listen in het Portugese Oporto. Later vuurde de schietlustige automo bilist nogmaals zijn vuurbuks af, toen op de ruiten van een woonhuis. De politie vond de auto van de man kort daarna voor een café in het centrum van het dorp. De eigenaar, die volgens de politie „behoorlijk dronken” was, werd in het café aangehouden. In Zuid-Afrika neemt de bezorgdheid over de burgeroorlog in Angola met de dag toe. Vooral vreest men dat op de een of andere wijze Zuidafrikaanse strijdkrachten of burgers bij de gevech ten betrokken zouden kunnen worden. Het blad Sunday Express schreef zondag dat de Portugese generaal Carlos Galvao de Melo die tot de rechts georiënteerde CDS-partij in Portugal behoort op weg is naar Johannesburg om contact op te nemen met organisaties die hier huur lingen aanwerven. Het gaat hier hoofd zakelijk om Portugtse vluchtelingen uit Angola. Dr. Jonas Savimbi gaf inmiddels toe dat blanke soldaten met zijn troepen vechten. Hij zei: We hebben deze men sen nodig omdat zij onze tanks en onze moderne wapens kunnen bedienen”. Misbruik van de psychiatrie voor poli tieke doeleinden, de onmogelijkheid voor de „geesteszieke” de gerechtelijke of medische besluiten tegen hem te be strijden en het onderbrengen in instel lingen die meer op gevangenissen dan op ziekenhuizen lijken worden in het rap port eveneens vermeld. Amnesty International heeft een zeer nuttig, goed gedocumenteerd en „koel” boekje van 150 pagina’s uitgegeven, geti teld „Prisoners of Conscience in the USSR: Their Treatment and Conditions”. In het Engels dus. Uit dit boekje wordt goed duidelijk dat het eufemisme „werkkamp” rustig kan worden vervan gen door „concentratiekamp”, ook al zijn de condities er minder erg dan in de Duitse concentratiekampen. Of ze ook minder erg zijn dan in de Japanse, lijkt me nog de vraag. Ik wil hier even aandacht vragen yoor één aspect: de voeding in de kampen en gevangenissen in de Sovjet-Unie. Eén ding valt meteen op: de hoeveel heid voedsel die de gevangene krijgt, behoort tot de strafmaat. De kampen zijn onderverdeeld in „gewoon regime”, „streng regime” en „zeer streng regime”, en naarmate het regime strenger is, is de hoeveelheid voedsel die de gevangene krijgt kleiner. Raisa Palatnik, een joodse bibliothecaresse die twee jaar uitzat we gens anti-Sovjetlaster en die ik onlangs in Kopenhagen ontmoette, beschrijft het dagelijkse maal in een kamp met ge woon regime als volgt: „Ze gaven ons drie keer per dag te eten, ’s Morgens dunne watergruwel, rotte vis en thee met 20 gram suiker, ’s Avonds hetzelfde, maar zonder suiker. Het middageten bestond uit koolsoep, gemaakt van water en beentjes. Verder haverpap of soms een kleine aardap-. pel met groente. En elke dag ongeveer een pond brood”. De ex-politieke gevangene Joeri Gend ier beschrijft als volgt de maaltijd in het Mordovische kamp streng regime ZH KH 385-19 in 1973: Ontbijt: soep met .aardappelen en ger stebrood. Middageten: koolsoep, water gruwel met gerst, of haver of gierst erin, plus brood. Avondeten: watergru wel, vis of viskoekjes en brood. Dat was het. Men bedenke daarbij, dat deze ge vangenen zware arbeid moeten verrich ten onder bijzonder miserabele omstan digheden. Een rapport over het eten in een der kampen in het district Perm meldt: „Wij krijgen rotte aardappels en kool voorge zet. Dikwijls vinden we maden en kak kerlakken in ons eten, en de eetzaal stinkt naar rótte vis. Ondanks de chro nisch honger weigeren de gevangenen het avondeten als er rotte vis wordt geser veerd, maar dat heeft nog geen enkele verbetering gebracht.” list niet accepteerde. Het gevolg was dat ieder zijn eigen weg ging. Beide partijen hielden daarop een eigen mini-betoging voor hun respectievelijke partijkwartie- ren in het stadje. De kans is niet uitgesloten, dat Mario Soares van de gelegenheid heeft geprofi teerd door zich op aanvaardbare wijze van een tegenstander te ontdoen. Door deze manoeuvre staat voor de socialisten de weg open voor een eventuele samen werking met de extreem-linkse partijen in Portugal. Dit rapport zegt dat de levensomstan digheden in de Russische gevangenissen „niet alleen de internationale normen betreffende de behandeling van gevan genen schenden, maar evenzeer de theo rie en interne wetgeving wat betreft de heropvoeding door werk”. Het rapport onder de titel „de politie ke gevangenen in de Sovjet-Unie: be handeling en omstandigheden” (154 blad zijden) is uitgebreider dan Amnesty In ternational veelal over een enkel land uitgeeft. Het begint met de omstandighe den van vijf politieke gevangenen en beschrijft de omstandigheden in de „her- opvoedingsinstellingen” (gevangenissen en strafkolonies) en de psychiatrische ziekenhuizen. Het zegt dat de Russische wetgeving op dit punt totaal onvoldoende is. Deze wetgeving laat de mogelijkheid open van onwettige gevangenneming om politieke redenen en door fouten of vooroordelen van psychiaters of rechtbanken. Gisteren werd door de handtekening van Juan Carlos de wet van kracht waarin het Baskisch, Catalaans, en Gali- cisch ten slotte definitief erkend worden als nationale talen, al blijft het Castili- aans (dat men gewoonlijk het „Spaans” noemt), de officiële voertaal. Het is niet meer dan een cultureel feit, maar de politieke betekenis is on tegenzeggelijk. Juan Carlos voélde zich politiek al LOEANDA. Met de aankomst van 400 Russische adviseurs en technici, 300 Russische tanks van het type T-54, hon derden nieuwe Cubaanse soldaten, een dramatische oproep van Zaire’s generaal Moboetoe Sese Sekoe en Gabons staats hoofd Omar Bongo om de Organisatie van Afrikaanse Eenheid in Kampala tot een spoedzitting bijeen te roepen, en „veldmaarschalk” Idi Amins beschuldi ging aan Rusland dat tot nu toe min stens 30.000 mensen door Russische wa pens het leven verloren, eindigde de eerste week van Angola’s onafhankelijk heid. Maa~ geenszins het bloedbad dat de 3 guerrillabewegingen met hulp van de grote mogendheden, verscheidene Afrikaanse landen en blanke vrijwilli gers onder de bevolking van deze vroe gere Portugese kolonie aanrichten. sterk genoeg om in de laatste kabinets- zitting het economische pakket goed te keuren, dat, samen met de strijd tegen de „stagflatie”, de impopulaire verhoging van de benzineprijs inhoudt. De eerste openlijke krachtproef komt rond de 27e november met de benoe ming van een nieuwe voorzitter voor de Cortes (hij leidt gelijktijdig het „parle ment”, de kroonraad en de regentschaps- raad), waarbij de aftredende falangist Rodriguez de Valcarcel, die herkiesbaar is, de kracht van het francisme vertegen woordigt. En dan komt natuurlijk de samenstel ling van Spanj es eerste post-Franco- kabinet. Juan Carlos de Borbon kan zijn „proefperiode” hooguit in maanden tellen, en zal snel zijn waarde moeten bewij zen. opwekten om de regering van Pinheiro de Azevedo ten val te brengen. De socialistische partij, op incidenten voorbereid, had al haar leden en het partijapparaat gemobiliseerd voor even tuele incidenten. Er deden zich echter geen schermutselingen voor, afgezien dan van enorme verkeersopstoppingen in het centrum van de stad. In de extreem linkse betoging werd gebruik gemaakt van vele tractoren, ce- mentmixers en vrachtwagens, terwijl de Volgens het persbureau Reuter is ge waarschuwd dat „de Azoren niet langer bestuurd kunnen worden door een land, dat zich in een toestand van anarchie bevindt”. De regeringsjunta van de Azo ren zou dit gisteren aan het moederland Portugal habben laten weten. Generaal Altion de Magelhaes, president van de regeringsjunta en militair bevelhebber van de Azoren, heeft de waarschuwing getekend. Volgens een officiële bekendmaking in Lissabon zullen waarschijnlijk op 24 no vember in Australië besprekingen wor den geopend over de toekomst van Por tugees Timor. de am ia de en ie. ts- ig- tie ité an ad als uit de BERKEL RODENRIJS. (ANP) In het Zuidhollandse Berkel Rodenrijs heeft een 26-jarige Nederlander vanuit zijn auto op drie Turkse gastarbeiders geschoten die net uit een bus waren gestapt. Van dit drietal werd er één gewond. In het geheim daarentegen verlenen talrijke landen militaire en materiële hulp can de betrokken partijen. Nog steeds spreken Zuidafrikaanse kranten van huurlingen d>e regelmatig uit Jo hannesburg naar Angola vertrekken om daar voor de FNLA-Unita te vechten- Talrijke journalisten berichten dat zij in Lobito, Benguela en Sao de Bandeira met huurlingen hebben gesproken die Engels en ook Afrikaans praten. Volgens het dagblad De Star in Johannesburg controleren deze huurlingen de vliegvel den en andere strategische punten in het zuiden van Angola en zij beslissen wie het land binnen mag en wie niet. In Loeanda zelf gingen honderden Russische soldaten inclusief marinetroe- pen aan land. Ook worden nog meei- Cubaanse troepen verwacht. Alhoewel Russische bronnen in Loeanda nog steeds ontkennen dat de Sovjet-Unie di rect betrokken is bij de oorlog in Ango la, geven andere communistische diplo maten van Oostbloklanden dit openlijk toe. Zij wezen erop dat er een geheime overeenkomst bestaat tussen de MPLA en Rusland om tot de oprichting van een vlootbasis in Loeanda te komen. Dit zal uiteraard een verdere bedreiging van de Kaap-route betekenen die vooral voor de olieverzorging van West-Europa belangrijk is. De Londense politie meent dat de goede afloop van deze derde ontvoering in de historie van de Britse misdftad vooral te danken is aan de medewer king - door zwijgen - van de pers. Aloi Kaloghirou werd op 6 november ontvoerd uit het huis in Noord-Londen, waar ze bij haar zuster en zwager woont. De ontvoerders dreigden het meisje te zullen doden als de politie zou worden gewaarschuwd. Dit werd bewezen door de extreem linkse contramanifestatie, waaraan tien duizenden mensen deelnamen- die gis termiddag op hetzelfde plein in Lissabon werd gehouden als de betoging van ver leden week van socialisten en volksde mocraten. Soldaten en zeelui, hoewel niet in groten getale, hadden zich daar met de Lissabonse arbeidersbevolking verenigd, en riepen luisruchtig om „macht voor het volk” en leuzen die Franco’s politieke dood is reeds een feit. De rechtse extremisten van het regime trokken alleen voordeel uit zijn lange doodsstrijd zolang de mogelijkheid (hoe theoretisch ook) nog bestond dat hij ooit zou herstellen. Dat is nu echter definitief voorbij. De tanker, die over een lengte van acht meter werd opengescheurd, verloor circa 5000 liter gasolie, die door de gemeente lijke reinigingsdienst wefd weggezogen. Op de Westerschelde even voorbij Hansweert kwamen een Algerijnse tan ker en een Oostduits vrachtschip met elkaar in aanvaring. De tanker liep een gat op beneden de waterlijn, maar het olieverlies dat hierdoor ontstond kon worden gestopt door de olie over te pompen in andere tanks van de tanker. Bij beide aanvaringen hebben zich geen persoonlijke ongelukken voorge daan. De vijftienjarige mej. M. van Driel uit Hedel (GId\ is zaterdag bij een ongeluk in haar woonplaats omgekomen. Ze kwam met een landbouwtrekker in een sloot terecht. Daarbij raakte ze tussen trekker en wal bekneld en overleed ter plaatse, aldus de politie. Tijdens het Sacharov-tribunaal in Ko penhagen ontmoette ik de Litauer Simas Kudirka. Wat men in het Westen niet begrijpt (zei hij tegen me), is hoe het weinige voedsel dat we in de kampen te eten kregen, er in werkelijkheid uitzag. Kool is geen kool zoals die hier wordt gegeten. Die kool is gewoon gegroeid, op het moment dat hij op zijn best was is hij niet geplukt, hij is op het veld weer ineengeschrompeld, bevroren, en het jaar daarna is hij weer gaan groeien en toen alle kracht eruit was is hij geplukt en op transport gesteld. Tegen de tijd dat hij in het kamp aankwam had die kool geen enkele gelijkenis meer met de kool die hier in het Westen wordt gege ten. Kudirka had ter vergelijking fotoko pieën bij zich van het menu in de week van 28 december 1974 tot 3 januari 1975 in de Amerikaanse State Prison Trenton. Ik neem daar het menu van maandag 30 december 1974 uit over: Ontbijt: bloempap, melk, broodjes, perzik uit blik, 100 gram grapefruitsap, margarine, brood, koffie met room en suiker. Middageten: bonensoep, gebraden biefburger, bruine jus, gestoomde rijst, beboterde maiskolf, amandelpuddinkje, kluitje margarine metbrood, thee met suiker. Avondeten: gekookte -spaghetti met tomatensaus op z’n Italiaans, salade van kool en ananas met dressing, stukje Parmezaanse kaas, citroengele!, brood, koffie met room en suiker. Daarbij ook nog „buttered waxed beans”, misschien zoiets als beboterde taugé? (Van onze redacteur in Londen, Rudolf Bakker) LONDEN. - De Britse nieuwsmedia hebben tien dagen gezwegen over de ontvoering van een achttienjarig Grieks- Cypriotisch meisje, dat zaterdag tenslot te ongedeerd werd teruggevonden nadat haar familie losgeld had betaald. Kort nadat het meisje was teruggevonden ar resteerde de politie in verband met de ontvoering vijf personen. Het losgeld werd teruggevonden. Vooral journalisten zijn niet welkom. Hetgeen trouwens ook in Loeanda het geval is, waar nu onder meer de corres pondent van Reuter werd uitgewezen. De Zuidafrikaanse journalist Chris van der Merwe zit nog steeds in de gevange nis in Loeanda. Hij werkt voor het Zuidafrikaanse blad Sunday Times. De raadselachtige gevechtscolonne van Unita-FNLA soldaten en huurlingen is ondertussen nadat zij een afstand van meer dan 1000 kilometer in minder dan vier weken vechtend aflegden en zes steden veroverden waarbij vijf ha vens bestaat volgens elkaar weer sprekende berichten uit minstens 2000 soldaten, 60 Franse tanks en verschillen de gevechtshelikopters. Ze is nu in de nabijheid van de Cambambe-dam aange komen, de bron van Loeanda’s elektrici teitsvoorziening. De splitsing van Angola in drie of ten minste twee kampen is vrijwel voltrok ken en dr. Agostinho Neto (MPLA) re geert nu nog over slechts een smal gedeelte van het land en de hoofdstad Loeanda. Maar ook Afrika zelf en het grootste gedeelte van de wereld is inmid dels in twee kampen verdeeld, waarvan het ene de MPLA en het andere de FNLA-Unita-beweging steunt. De ironie wil dat China en de Vere nigde Staten samen met Frankrijk, En geland, Zaïre, Niger, Ghana, Ethiopië, Senegal, Kenia, Soedan, Liberia, Ivoor kust, Tunesië, Dahomey en Zuid-Afrika de regering van dr. Savimbi en Holden Roberto helpen, terwijl Rusland met Al gerije, Libië, Marokko, Mozambique, Tanzania, Guinee-Bissau en Portugal hulp verlenen aan de MPLA. De Organisatie van Afrikaanse Een heid bevindt zich in haar grootste crisis en heeft het dieptepunt van haar be staan bereikt. Niet voor niets is dan ook Idi Amin als voorzitter van deze organi satie van mening dat een spoedconferen- tie over het probleem-Angola op dit ogenblik weinig zin heeft. Op zijn ver zoek om een gemeenschappelijke vredes macht in te stellen, die de orde en de vrede in Angola zal herstellen, komt tot nu toe weinig reactie. Niemand in Afri- Amnesty zegt dat de gevangenen slechts het allernoodzakelijkste aan voedsel krijgen cn voortdurend honger lijden. Het werk ter heropvoeding be staat slechts uit dwangarbeid onder ge- De socialistische- en volksdemocrati- sche partijen in Portugal bevestigen her haaldelijk, dat zij de meerderheid van het volk uitmaken. Echter: ze zijn niet in staat om, samen met de militairen, een regering te vormen die regeert- Men vraagt zich daarom af, wat nu eigenlijk de betekenis van een verkiezingsuitslag is, want ondanks een partijprogramma dat zich socialistisch noemt en als zoda nig ook geaccepteerd wordt, zijn er in Portugal vele krachten aanwezig om de ze stembusoverwinning tot een schijn vertoning te maken. Het incident komt meteen nadat een eind was gekomen aan een periode waarbinnen de IJslanders en de Britten hadden besloten het geschil te laten rusten. Een van de onderministers op het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken, Roy Hattersley, stond op het punt naar Reykjavik te vertrekken toen het incident plaatsvond. Zijn eerste taak na aankomst in de IJslandse hoofdstad was dan ook om een krachtig protest te laten horen aan het adres van de IJs landse minister van Buitenlandse Zaken. Agustsson. Het afgelopen weekeinde waren Hat tersley en Agustsson langdurig bijeen om over de oplossing van het vissersgeschil te onderhandelen. Een uitweg uit het probleem, dat voornamelijk gaat over de vangst van kabeljauw, kondigt zich wel licht aan. In Reykjavik meende men dat de Britten nu „een veel realistischer standpunt” innemen dan vorig jaar nog het geval was. Geruchten willen dat men zich Britse zijde zou willen neerleggen bij een jaarlijkse vangst van 70.000 ton kabeljauw. Op het ogenblik varen de Britten nog ieder jaar met 130.000 ton naar hun havens terug. boerenarbeiders uit de Alan te j o waren opgetrommeld om de demonstratie te versterken. De regen zorgde echter voor een betrekkelijk vroeg einde. In Lissabon is de positie van de rege ring na de overwinning van de bouw vakkers er zeker niet sterker op gewor den en de kans is niet uitgesloten dat deze betoging als resultaat heeft dat er veranderingen in de regering komen en de positie van extreem links wordt versterkt. Indien dit niet gebeurt, staat Pinheiro de Azevedo voor een vrijwel hopeloze zaak. Elke regeringsmaatregel wordt door extreem links aangevallen en in de meeste gevallen niet uitgevoerd. Er moet, wil Portugal niet tot complete anarchie, chaos en bankroet vervallen, een compromis worden gevonden tussen gematigd links en extreem rechts. Extreem rechts, goed georganiseerd, staat klaar en wacht af om uit de brokstukken weer een rechtse dictatuur te kunnen opbouwen. Niet alleen dat je minder te eten krijgt in de Russische kampen naar gelang je in miserabeler omstandigheden verkeert en harder moet werken, boven dien is het hongerdieet de laatste jaren nog iets teruggeschroefd en is het moei- lijker geworden in de kampkantine iets aan voedsel bij te kopen. Ook mogen door familie niet meer, zoals vóór 1970, twee pakjes met voedsel en kleding per jaar worden gestuurd, maar nog slechts eentje, en dan pas na het uitzitten van de helft van de straftijd. Ook mogen nu geen boeken en tijdschriften meer wor den gestuurd zoals vóór 1970. Ik citeer tot besluit de sarcastische laatste woor den van Krasnov-Levitin in Kopenha gen, nadat hij uitvoerig over de onder drukking van de religie had gesproken: „En voor de rest is alles prima in orde in de USSR. Vive la Marquise!” LH'Wf’l’i'H

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1975 | | pagina 3