Nederland wil
Verdeeldheid in Portugal op crisispunt
Regering moet
kleur bekennen
inzake Angola
Kaloemba onder Savimbi
Voormalige vice-president
VS hekelt Truman en Hoover
Horeca in Londen wil maatregelen
tegen bomaanslagen nemen
Hondsdolle vos
bijt militair
Opening Britse parlementaire jaar
geen Duitse
fregatten
I ii
LAROUSSE
Koppeling Sojoez-20
aan Saljoet
SALT-onderhandelingen
verdaagd
VERMIST
SCHRIJVERS
ESSAYISTEN
DICHTERS
door nico
scheepmaker
r I
DONDERDAG
BINNEN- EN BUITENLAND
2 0
19 7 5
NOVEMBER
te
Actiecomités protesteren
(Van onze redactie buitenland)
rs
ik
en
na
len
lan
;en
oei
gen
imp
(Van onze redacteur in Londen,
Rudolf Bakker)
(Van onze redacteur in Londen,
Rudolf Bakker)
LONDEN De eigenaren van
Londens duurste restaurants zijn
deze week bijeengekomen om maat
regelen te beramen die hun etablis
sementen en de klanten tegen ver
dere bomaanslagen dienen te be
schermen.
k
LISSABON Generaal Otelo de
Carvalho, commandant van de vei
ligheidstroepen (Copcon), heeft nog
niet naar de macht in Portugal ge
grepen, maar dat is wel te ver
wachten. Hij heeft geweigerd zijn
Copcon-commahdo op te geven. Bo
vendien houdt hij vast aan zijn
functie van chef van het militaire
district Lissabon, tenzij hiervoor
een linkse officier gevonden kan
worden die het vertrouwen van De
Carvalho geniet.
LONDEN Koningin Elizabeth
heeft gisteren het nieuwe parle
mentaire jaar geopend met een
troonrede die geen verrassingen be
vatte. Voortgang zal worden ge
maakt met de discussies over eigen
regionale parlementen voor Schot
land en Wales. Inflatie en werk
loosheid nemen een belangrijke
plaats in de troon rede in. De natio
nalisatie van de vliegtuig- en
scheepsbouwindustrie werd aange-
kondigd.
Generaal Otelo de Carvalho tart
regering-Azevedo
ging van Wereldwinkels.
I
Grotere autonomie Schotland en
Wales centraal
in troonrede
Maandagavond was
maanslag gepleegd sinds 13 oktober, dit
maal op een duur restaurant in Walton
Street in de Londense wijk Chelsea.
Twee dinergasten kwamen erbij om het
leven. Van de 20 gewonden waren er
dinsdag nog vijf in het ziekenhuis.
Niettemin willen de bakkers de regering
dwingen hun arbeidstijd te verkorten en
hun salarissen te verhogen.
van explosieven afgerichte politiehonden
snuffelden van tevoren het gehele ge
bouwencomplex door. Ze vonden niets.
debat in het Lagerhuis. Het leidde al
meteen tot een protest van een vrouwe-
li'ke afgevaardigde van de Schotse nati
onalistische partij. Ze liep' w'öedehd cle
zaal uit toen bleek dat het regionale
bestuui nog wel enige tijd op zich zal
laten wachten.
iulp-
i bij
Am-
van
e fa-
ullen
ende
om
ggen
verse
staat
steld
eval-
dse
ren
eel
igd
ag-
ver
ol-
en
ste-
ster
Za-
een
het
ens
im-
in
td.
en
rt-
in
an
en
tig
ik:
de
Mulisch,
Rudolf .1.
eek-
plan
zerij
de
eten,
teld.
had
goe-
snde
niet
vens
;elde
be
ad
iken
:kort
ard,”
•ij.
le-
ire
len
S,
zas
er-
ier
ed.
gen
iode
•oor
ben
and
:ge-
iet-
blik
de
iger
iken
trijs
nité
Het
in
sa-
van
i. en
che
len
;en.
van
nd.
ah
o
rn
te
ld
m
o-
en
li
st,
rd
rd
g-
ar
lid
or
ie-
kenen zich mee bezighouden is dat van
de schadevergoeding. De eigenaar van de
„Trattoria Fiori”, die eind oktober werd
getroffen, vertelde dat hij volledig ver
zekerd was. Hij voegde er echter aan
toe, dat het personeel uitsluitend verze
kerd was ten aanzien van onaangename
ervaringen in de keuken.
Alle controversiële programmapunten
van het Labourbewind kwamen in de
troonrede aan de orde. Hieronder be
vindt zich het plan van de regering om
de omstreden privébedden >n de zoge
naamde „National Health-ziekenhuizen”
(het gratis nationale gezondheidssysteem)
binnen korte tijd helemaal af te schaf
fen.
Intussen dreigen de meerderheidspar
tijen, de socialisten en volksdemocraten,
de wetgevende vergadering naar Oporto
te verplaatsen. Hun woorden zullen in
daden worden omgezet, indien het parle
mentsgebouw opnieuw en thans door de
bakkers van Portugal wordt bezet. Zij
zouden vandaag een betoging in Lissa
bon houden. Er is al lang geen vers
brood meer vóór elf uur verkrijgbaar.
Zijn positie is nu versterkt. De presi
dent van de republiek, de eerste-minis-
ter en de leden van de Revolutionaire
Raad, majoor Melo Antunes en de kapi
teins Vasco Lourenco en Sousa e Castro
hebben deze beslissing maar te aanvaar
den. De vergadering waarin Otelo de
Carvalho zijn opzienbarende weigering
nadrukkelijk liet horen werd ook door
de stafchefs van leger, vloot en lucht
macht bijgewoond.
Sommige restaurants hebben de ramen
beplakt met de repen papier die ook in
de Tweede Wereldoorlog overal op de
ruiten te zien waren. Ze moeten de
scherven bijeenhouden in geval van een
explosie.
IOWA CITY. (AFP) President Har
ry Truman was een „opportunistisch
mannetje” en Edgar Hoover, de vroege
re directeur van de Amerikaanse federa
le recherche (FBI), was hard op weg een
soort Himmler te worden. Dit zijn twee
onheuse kwalificaties uit de memoires
van Henry Wallace, Amerikaanse vice-
president van 1941 tot 1945, die in 42
delen zijn verschenen.
Krachtig gesteund door alle extreem
linkse partijen waaronder de communis
tische en de eenheidsvakcentrale, is Ote
lo de Carvalho thans de grote verdediger
van de „commune van groot-Lissabon”.
Hierdoor heeft hij duidelijk positie ge
kozen tégen de inmiddels niet meer ac
tieve regering van Pinheiro de Azevedo.
Het kabinet vertelde de verzamelde
Parlementshuizen bovendien bij monde
van het staatshoofd dat alles gedaan zal
worden om aan de terroristenactiviteiten
in het land een einde te maken. Een wet
zal worden ingediend om de huidige
noodtoestand te continueren waarbij de
politie speciale bevoegdheden heeft om
verdachten te arresteren en voor een
bepaalde tijd zonder vorm van proces
vast te houden, die met de terroristenac
tiviteiten te maken kunnen hebben.
Na afloop van de troonrede begon het
De koningin was in een ijskoude regen
in de staatskoets naar het Hogerhuis
gereden, waar de lords in pracht en
praal zaten te wachten en het kabinet
traditiegetrouw le toespraak staande
moest aanhoren. Speciaal op de lucht
Bijna alle betrokkenen zijn het er
over eens dat de kwestie van devolutie
zeer grondig in het Lagerhuis aan de
orde zal moeten komen. Maar omdat de
parlementsleden toch al niet weten hoe
ze met hun programma klaa- moetlen
komen, is het nu wel zeker dat de
discussie en de parlementaire procedure
om de devolutie in de praktijk te bren
gen, de eindstrijd niet meer zullen halen
In het zojuist uitgekomen supplement
van de Grand Larousse, de beroemde
Franse encyclopedie, wordt onder het
hoofd „Pays’ Bas-Littérature” een opval
lend groot aantal Nederlandse dichters,
schrijvers en essayisten genoemd. Veel
meer dan in het vorige supplement van
1968, waarin alleen Hoornik, Gomperts,
Anna Blaman, Adriaan van der Veen,
Ter Braak, Du Perron, Kouwenaar, Lu-
cebert, Vinkenoog, W. F. Hermans, Ge
rard Kornelis van het Reve en Mulisch
de eer van vermelding waardig werden
gekeurd.
Voor wie in literatuur is geïnteres
seerd, moeten onderstaande lijstjes een
bron van genot zijn, niet alleen om wie
er wel genoemd worden, maar ook om
wie er zijn overgeslagen. Ik geef eerst
de namen van de dichters, de schrijvers
en de essayisten, zoals die in een of
ander verband door de Larousse ge
noemd worden, u kunt dan ondertussen
voor uzelf even nagaan wie u mist, en
daarna'geef ik de namen die ik deerlijk
gemist heb.
De straten rond Waltons het laatste
slachtoffer waren dinsdag nog geslo
ten voor alle verkeer. De politie zoekt in
de puinhopen naar aanknopingspunten.
De daders zijn ditmaal door enkele om
standers gezien. Maar hoewel de politic
door de gehele stad wegversperringen
heeft opgericht en een scherpe controle
uitoefent, is de „Singer”-auto met het
criminele viertal waaronder een
blondine nog niet teruggevonden.
Herman van den Berg, Godfried Bo
mans, Raoul Chapkis. Willem Frederik
Hermans, Rudy Kousbroek, Michel van
der Plas, Cornelis Verhoeven, Jaap Mei
jer, Jacob Presser, Wim Zaal, S. Dres
den, H. Drion, Pierre H. Dubois, J. P.
Guépin. Karei van het Reve, Charles B.
Timmer, Simon Vestdijk, Kees Fens, H.
U. Jessurun d’Oliveira, R. A. Cornets de
Groot, Martien J. G. de Jong, Huug
Kaleis, H. A. Gomperts, J. Bernlef, Cees
Buddingh’ (nu Cees in plaats van Corne
lis), Willem Brandt, Ad den Besten, C. J.
E. Dinaux en K. L. Poll. Tot zover de
essayisten.
De bommen waarvan de terroristen
zich bedienen zijn volgens de experts
niet al te vakkundig in elkaar gezet. Dat
is één van de redenen om aan te nemen
dat men te doen heeft met de niet al te
ervaren splintergroep van de het provi
sionele IRA. Het amateurisme van de
makers neemt echter niet weg dat hun
produkt bijzonder doeltreffend is. De
bommen zijn onder meer gevuld met
kleine kogellagers. In het restaurant in
Chelsea hadden de gasten de kogellagers
door het gehele lichaam, waaronder
ogen en buik.
in dit zojuist geopende parlementaire
jaar. En dat had de regering-Wilson
aanvankelijk wel beloofd.
Iri 'de Troonrede werden bovendien
plannen aangekondigd om de procedures
in het Lagerhuis grondig te wijzigen,
zodat de gang van zaken kan worden
versneld en de Lagerhuisleden minder
kans lopen zich over de kop l.e werken.
Bovendien is de Labour-regering erop
uit om het Hogerhuis beentje te lichten
De lords hebben zich de afgelopen we
ken zeer standvastig getoond in het
afwijken van een door het Lagerhuis al
aangenomen wetsvoorstel met betrek
king tot de zogenaamde industriële ver
houdingen met name waar net geldt een
vergaande regeling voor een persstatuut,
waarbij de vakbonden een alles over
heersende invloed zouden krijgen.
De meerderheid van het Hogerhuis is
conservatief. De Labour-ministers vin
den het echter ondemocratisch dat het
Hogerhuis zich verzet, hoewel het een
van haar prerogatieven is. Daarom zal
het kabinet Wilson adviseren deze prero
gatieven te ondermijnen.
In deze strijd om de politieke en
militaire macht in de hoofdstad heeft
alleen de chef van de luchtmacht, gene
raal Morais Silva een moedig besluit
genomen. Hij heeft alle parachutisten en
Kaloemba, „minister van buitenlandse
zaken” van het Angolese Unita-kabinet,
hier tijdens een persconferentie gefoto
grafeerd onder een portret van Unita-
leider Jonas Savimbi. Unita en FNLA
maakten gisteren bekend dat zij een
opmars zijn begonnen naar de stad Hen-
rique de Carvalho, centrum van de dia-
mantwinning en tevens een belangrijk
aanvoerpunt voor de militaire. uitrusting
uitrusting van de MPLA. Unita meldde
gisteren tevens de verovering van de
stad Malanje, 430 kilometer ten oosten
van Loeanda, en van Gabela, 285 kilo
meter zuidoostelijk van de hoofdstad.
Een verdergaande maatregel is geno
men door Lockett’s, het restaurant dat
het eerste op de lijst van de terroristen
stond en zijn ervaring op 13 oktober
beleefde. De bom kon daar echter on
schadelijk worden gemaakt. De eigena
ren van dit vooraanstaande restaurant in
Westminster hebberf nu kogelvrij glas
laten aanbrengen. Bovendien staat er nu
een uitsmijter voor de deur, waarvan
men zich kan afvragen of deze maatre
gel wel zo doeltreffend is.
Een ander restaurant in Londen, dat
nog geen aanval van de geheimzinnige
gang te verduren kreeg heeft nu scher
men van zwaar kippegaas voor de ruiten
laten aanbrengen. Dit is duidelijk de
beste maatregel en het valt te verwach
ten dat er binnenkort in de chique
Londense restaurants alleen nog maar
van achter kippegaas gedineerd kan
worden.
Een ander probleem waar de betrok-
Op 12 november werd het restaurant
Scott’s in de dure wijk Mayfair aange
vallen. Onder de bezoekers viel een
dode. De eigenaar van Scott’s liet weten
de vierde bom- dat hij kort voor de bomaanslag een
speciale terroristenverzekering had afge
sloten. Klanten die als gevolg van de
aanslagen gewond raken, kunnen beroep
doen op een staatsinstelling die de naam
Wallace, die tien jaar geleden over
leed, was „tweede man” onder de grote
Amerikaanse oorlogspresidenl Franklin
Roosevelt, wiens beeld er in de memoi
res evenmin ongeschonden vanaf komt.
Over Harry Truman schrijft Wallace:
'„Hij is een opportunistisch mannetje die
rotsvast gelooft in de juistheid van zijn
instincten, wat hem waarschijnlijk de
gevaarlijkste van allemaal maakt”. En
draagt van „Criminal Injuries Compen
sation Board”. Deze organisatie vergoedt
echter alleen verwondingen en de gevol
gen. Voor materiële schade dient men
een beroep te doen op de eigen verzeke
ringsmaatschappij
De ministers van buitenlandse zaken
van een aantal landen van Centraal-
Afrika hebben na een conferentie in
Gaboen „alle buitenlandse inmenging in
Aigolav veroordeeld. Zoals bekend be
schuldigen de in Angol'a strijdende par
tijen over en weer van het gebruik
maken van buitenlandse hulptroepen.
In een verklaring, die gisteren is ge
stuurd naar minister van Buitenlandse
Zaken Van der Stoel, stellen de organi
saties dat onmiddellijk een protest inge
diend moet worden bij de Zuidafrikaan-
se regering tegen de „openlijke agressie”
in Angola.
Bovendien moet Nederland, aldus de
verklaring, onmiddellijk de volksrepu
bliek Angola erkennen, „als zij werke
lijk steun wil geven aan het bevrijdings
proces in Zuidelijk Afrika.
De verklaring is onder meer onderte
kend door de volgende organisaties: An
gola Comité, X min Y, ASVA, Dolle
Mina, NCSV, Tanzania Comité, Proloog,
J’accuse, Sjaloom, Anti-Apartheidsbewe
ging, Boycot-Outspan, werkgroepen Zui
delijk Afrika, Stichting Onderzoek Mul
tinationale Ondernemingen en Vereni-
GENÈVE. (DPA en UPI) De Sov-
jet-Unie en de Verenigde Staten hebben
gisteren meegedeeld hun sinds enige tijd
vastgelopen onderhandelingen over de
beperking van strategische wapens
(SALT-2) in Genève pas op 3 december
te hervatten. Dit is gemeld na de 134ste
formele zitting sinds het begin van deze
SALT-ronde, op 21 november 1973.
AMSTERDAM (ANP) Achttien
Nederlandse organisaties hebben met
klem geprotesteerd tegen de afwachten
de houding van de Nederlandse regering
tegenover de gebeurtenissen in Angola.
MOSKOU. (TASS) De onbemande
Sojoez-20, die op 17 novembei was ge
lanceerd. is vandaag automatisch gekop
peld aan het ruimtestation Saljoet-4, dat
sinds 26 december 1974 rond de aarde
draait. Het programma van onderzoek
en experimenten voor beide ruimtevaar
tuigen bestaat uit het beproeven van
instrumenten en boordsystemen in een
gezamenlijke vlucht.
Uit het ontbreken van bijvoorbeeld
Gerrit Achterberg en Anna Blaman mag
worden opgemaakt dat het in dit nieuw
ste supplement om de levende schrijvers
gaat, met een marge van vijf jaar, want
Hoornik stierf in 1970, Vestdijk in 1971.
Wie mis ik nu bij de dichters, gelet op
het feit dat bijvoorbeeld Swinkels en
Wap wel genoemd worden? Ik mis: K.
Schippers, Cees Nooteboom, Maurits
Mok, J. C. van Schagen, Jan G. Elburg,
Sybren Polet, F. Harmsen van Beek,
Riekus Waskowsky, Hans Warren,. John
ny de Selfkicker, Armando, Kees Ou-
wens, Ton van Deels, onze psalmdichters
(en dus meestgelezen dichters) Guillau
me van der Graft en Jan Wit, en
eigenlijk ook Gerard Reve. Wat A. Ro-
land Holst, Gabriël Smit, Leo Vroman,
L. Th. Lehmann, Adriaan Morriën en
Ellen Warmond (geboren 1930) betreft:
die worden nog even genoemd bij de
„oude generatie die dóórgaat”.
En dan de schrijvers! Wel Tophoff en
Tieges, maar niet Heere Heeresma, Joop
Waasdorp, Theun de Vries, Marga Minco,
Jan Cremer, Remco Campert, Bob den
Uyl, Maarten Biesheuvel, Mischa de
Vreede en Mensje van Keulen! En bij
het toch zo ruime aanbod in de Larousse
van essayisten (want bij alle op- en
aanmerkingen mag een woord van lof
natuurlijk niet ontbreken voor de zeer
ruime keuze, ook al roept die dan menig
vraagteken op), mis ik des te meer
Renate Rubinstein, J. B. Charles, K.
Schippers, Dick Hillenius, Hans Warren,
Paul Rodenko, Gerrit Borgers, H. A. A.
R. Knap, Annie Romeijn-Verschoor, Nol
Gregoor, H. van Galen Last, dr. Fokke
Sierksma en Hugo Brandt Corstius alias
Piet Grijs. Hoho, die komt al voor onder
zijn allang in onbruik geraakte pseudo
niem Raoul Chapkis. Maar waarom is
Rudy Kousbroek dan niet (of niet óók)
onder zijn pseudoniem Leopold de
Buch ingeboekt?
Reeds in 1944 maakte Wallace zich
zorgen over Roosevelts gezondheid. Hij
streekt de draak met diens vertrouwen
in de astrologie. „Zijn gees' is niet
langer erg helder", schrijft hij in dat
jaar, „en zijn handen trillen erger dan
voorheen". Volgens Wallace dacht Roo
sevelt, in tegenstelling tot hurchill en
geallieerd opperbevelhebber Eisenhower,
dat de Tweede Wereldoorlog zeker tot
1947 zou voortduren omdat hij geloof
hechtte aan astrologische voorspellingen
in die zin.
Hans Andreus, Remco Campert, Luce-
bert, Gerrit Kouwenaar (met foto), J.
Bernlef, Cornelis Buddingh’, Hans Vlek,
Hans van Waarsenburg, Peter Berger,
Chris J. van Geel, Maria de Groot, J. P.
Guépin, 'Jan Hanlo, Judith Herzberg,
Martien J. G. de Jong, Rutger Kopland,
Saul van Messel, Hanny Michaelis, Huub
Oosterhüis, Carel Swinkels, Hans Verha
gen, Hans Wap, H. C. ten Berge, Rein
Bloem Hans Faverey, Gerrit Komrij,
Jacques Hamelink en Habakuk de Bal-
ker. Tot zover de dichters.
Harry Mulisch, Enno Develing, J.
Bernlef. Rudolf J. Geel, Wim Hazeu,
Gerrit Krol, Sybren Polet, Bert Schier-
beek, Wouter Donath Tieges, Michael
Tophoff, Simon Vinkenoog, Jacq Firmin
Vogelaar (met foto), Pierre H. Dubols,
Hella Haasse, Ed Hoornik, Alfred Koss-
mann, Geert van Beek, Jeroen Brou
wers, Frank Herzen, Henk van Kerk
wijk, Kees O'uwens, Hans Plomp, Judi-
cus Verstegen, Dick Walda, Lódewijk-
Henri Wiener, Andreas Burnier, Gerard
Kornelis van het Reve, Anton Koolhaas,
Jacques Hamelink, Jan Wolkers en Wil
lem Frederik Hermans. Tot zover de
prozaïsten.
De onderhandelingen moeten leiden
tot een nieuwe .overeenkomst die het in
1977 aflopende voorlopige akkoord moet
vervangen. De basis van het verdrag,
door president Ford en de Russische
partijleider Breznjev in 19’4 in Vladi
vostok aangegeven, is de beperking van
het aantal vervoermiddelen van strategi
sche wapens tot maximaal 2400 voor elk
van beide partijen. Hiervan mogen er
1320 raketten met meervoudige kernkop
pen zijn. Sinds het midden van dit jaar
zijn echter ernstige moeilijkheden ont
staan over door beide partijen ontwik
kelde nieuwe wapensystemen.
REUTUM. Een hondsdolle vos
heeft in de nacht van maandag op
dinsdag een slapende militair die met
zijn onderdeel op oefening was in de
omgeving van Manderveen in de pols
gebeten. De soldaat is behandeld in zie
kenhuizen in Almelo en Bilthovcn. maar
kon later op de dag naar de kazerne
terugkeren. De vos werd afgemaakt.
De vos werd gisteren nogopgezonden
naar het diergeneeskundig instituut in
Rotterdam, waar werd vastgesteld dat
het inderdaad aan hondsdolheid leed. De
soldaat heeft enkele injecties gehad en
zal er de komende dagen nog meer
krijgen tegen hondsdolheid.
ook degenen die nog uit Angola moeten
komen, met onmiddellijke ingang met
groot verlof gestuurd.
Afgewacht moet evenwel worden of
zijn beslissing gehonoreerd wordt. Reden
voor dit groot verlof vormt het feit, dat
er onder de parachutisten sprake is van
communistische infiltraties.
Berichten als zou generaal De Carvalho
wél afstand hebben gedaan van zijn
functie van militair commandant in Lis
sabon, afkomstig van Radio Clube Por-
tugues, worden- hier ten stelligste ont
kend.
Deze kwestie van regionale besturen
aangeduid als devolutie - wordt een
van de meest omstreden onderwerpen
van de komende tijd. Het zou zelfs
na de opwinding over de vraag of het
land al dan niet binnen de EEG zou
blijven kunnen uitlopen op een
nieuw referendum.
over Hoover: „Hij specialiseert zich in
het aanleggen van dossiers over alle
blikvangende persoonlijkheden, met na
me over de „columnisten” (opiniërende
journalisten). Het lijkt erop dat Hoover
bezig is zich te ontwikkelen tot een
soort Amerikaanse Himmler”.
DEN HAAG- Het is voor Nederland
uit technische en financiële overwegin
gen niet aanvaardbaar gebruik te maken
van een Westduits voorstel de Neder
landse marine een zestal fregatten te
laten overnemen in het kader van de
standaardisatie.
Mr. A. Stemerdink, staatssecretaris
van Defensie, zei dat hem in een gesprek
met zijn Westduïtse ambtgenoot Mann
gebleken was dat er de eerste jaren
niéts van de overname zal komen. Mann
maakte' ’Stemerdink duidelijk dat de
Westduitsers eisen dat de extra door
Nederland aangeschafte fregatten aan
bijzondere Duitse omstandigheden zou
den moeten worden aangepast.
I
