NOVIB stimuleert uit geven
van
romans uit de Derde Wereld
Naam winnaar
Goncourt-prijs
nu bekend
Bedenkingen over zorg voor
het diep zwakzinnige
kind
81/2% op Pandbriefbiljetten
fl
Prozaprijs voor
Joost Niemöller
Wie 6'4 rente wenst
zonder boete
of opzegtermijn
neemt c
Bh
4
kaas als kado?
Westland Utrecht
Eerste twee boeken in het Nederlands verschenen
„HET VUILE SCHORT" VAN JOOP FENNIS
Wim Jansen naar TROS
Literaire dag in
Eindhoven
Spaar bij de Banque via uw
bank-, postkof gemeentegirorekening.
Reserve-geldrekening 674
DINSDAG
2 5
NOVEMBER
19 7 5
13
KUNST
(Van onze kunstredactie)
pa
BANQUE DE PARIS ET DES PAYS-BAS NV
Zonder opzegtermijn kunt u bedragen op
nemen tot f 3000,- per maand.
Voor bedragen boven f 3000,-per maand
geldt een opzegtermijn van 1 maand.
In ieder geval berekent de Banque géén
retour-rente over opgenomen bedragen'.
Dit gebeurde tijdens een in het
Tropeninstituut te Amsterdam ge
houden bijeenkomst met een groot
aantal genodigden uit de uitgévers-
en onderwijswereld.
Heel veel mensen
weten het al.
Philips batterijen
gaan heel lang mee.
Tromp kaas
specialiteit
Voor wie ’t nog niet weet,
Philips batterijen
gaan heel lang mee.
PHILIPS!
AMSTERDAM De Neder
landse Organisatie voor Ontwikke
lingssamenwerking heeft maandag
samen met de uitgeverij Het We
reldvenster te Baam de eerste twee
door auteurs in ontwikkelingslan
den geschreven en in het Neder
lands vertaalde romans gelanceerd.
SW
„DE STOETERIJ
fVAN DE UILENBOOM”
IN VEEL BESCHOUWINGEN
over mongooltjes of idiote kin
deren wordt meestal een beeld
geschetst van een lachend, lief
en tevreden kind dat wat „an
ders dan anderen” is. Een kind
dat ondanks die handicap een
grote vreugde of zegen kan zijn,
iets teers waar men toch wel
dankbaar voor moet zijn. De
scheppers van deze beschouwin
gen staan de ouders wel hun eer
ste verdriet of twijfels toe, maar
daarna moeten zij zeker gaan be
seffen dat zij toch een lief, aan
hankelijk kind gekregen hebben.
Als na die eerste schok echter
blijkt dat hun mongoloïde of
idioot kindje helemaal niet lief of
mooi doch agressief en onhandel
baar is, zal dit een tweede schok
betekenen, een confrontatie met
een bijzonder wrede waarheid.
Dat is de mening van Joop Fen
nis in zijn boek „Het vuile
schort” (Uitge vers: Dekker
Van de Vegt, Nijmegen).
De thans verschenen werken zijn
„Xala” van de Senegalese schrij-
ver-cineast Sembène Ousmane, en
„Huillca, een Peruaanse boer ver
telt” van de Peruaan Hugo Neira
Samanez. In januari volgen nog
twee werken in deze „De Derde
Spreker-serie. namelijk „De Moord
op Aziz Khan” van de Pakistaanse
auteur Zulfikar Ghose, en „De Ma-
rabi Dans” van de Zuidafrikaan
Modikwe Dikobe. In totaal staan er
twaalf vertaalde romans en verha
lenbundels op stapel.
W i
i Ts
W
«Hl
(I1.U
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
(Van onze kunstredactie)
BANQUE
a
PARIBAS
Amsterdam - A’dam Buitenveldert - Arnhem - Breda -
Den Haag - Dordrecht - Eindhoven - Groningen - Haarlem -
Heerlen - Maastricht - Roermond - Rotterdam - Utrecht - Venlo.
Er is een ideale manier van sparen:
Pandbriefbiljetten van de Westland-
Utrecht. Dat zijn waardepapieren aan
toonder met een looptijd van 5 jaar, in
coupures van 1000 en 10.000
De „Depêche du Midi” liet Pavlovitch
echter zeggen: „Niets bewijst dat ik echt
Emile Ajar ben. Maar ais u mij aan
handen en voeten gebonden naar mijn
uitgever zou brengen, zou hij u zeggen
dat ik he mhet manuscript heb gegeyen
en de drukproef heb gecorrigeerd”.
Op de weigering van Pavlovitch de
prijs te aanvaarden had juryvoorzitter
Herve Bazin gezegd: „De Academie Gon
court beloont een boek, geen schrijver.
De Goncourtprijs is als een geboorte of
dood men kan haar niet aanvaarden
of weigeren”.
Voor de aankoop van Pandbriefbiljetten
kunt u zich ook wenden tot uw adviseur
voor verzekeringen en belastingen. De
Westland-Utrecht leent dit geld o.a. voor
het verstrekken van hypotheken. Uw geld
is dus zeer veilig belegd.
G! Cronjéstraat 87
Haarlem, telefoon 267007
(naast de brandweer)
Bloemendaalsestrw. 138b
Santpoort-Z. (023) 375398
Hypotheekbank nv
Haarlem, Frederikspark 1/Hoek Houtplein, 023-319154
I
Pavlovitch is 34 jaar en woont met
vrouw en dochtertje in Cagnac du Caus-
se bij Cahors. De advocaat van Pavlo
vitch had donderdag gezegd dat de au
teur van het bekroonde boek „La vie
devant so-” geen publiciteit wenste en
ook niet meer schrijven zou als zijn
ware naam bekend zou worden.
boeken uit Afrika, Azië of Zuid-Ameri
ka (n de boekwinkels kan aantreffen.
De extra opbrengsten uit de verkoop
Hoofdstraat 238, Santpoort
Dat is een verrassing'
Want wie verwacht er nu als
kado: 'n keuze uit Tromp's
160 soorten kaas,
leuk verpakt in rieten mand,
met wijn, kaasmesje en
kleurige kaas-wijnkaart.
Kersvers
ingepakt en uitgepakt!
HILVERSUM.Wim Jansen, mede
werker aan de afdeling categorale radio
programma’s van de NCRV, gaat op 1
februari 1976 naar de TROS. Hij is daar
benoemd tot programmaleider radio.
CAHORS. Frankrijk (Reuter). De
Franse schrijver die zich verbergt achter
het pseudoniem Emile Ajar en die de
Concourtprjjs weigerde di ehem maan
dag werd toegekend, heet in werkelijk
heid Paul Pavlovitch. Dit is vrijdag
onthuld door de „Depêche du Midi”, een
in Toulouse verschijnende krant.
In Eindhoven kreeg Joost Niemöller
de bekroning vanwege zijn verhaal „Het
feest”. In het juryrapport noemt
Hanneke van Buren het gegeven bij
zonder origineel. Het handelt over een
oude man die zijn kamervloer demon
teert en op de steunbalken van de
naakte ondervloer een bizarre versiering
van suiker, wortelen, snoepjes en bran
dende kaarsjes maakt. Het verhaal van
Niemöller was het enige van de 111
inzendingen waarvoor alle drie de jury
leden naast Hanneke van Buren zijn
het de Belg Lionel Deflo uit We-
velgem en Leo Herberghs uit Geleen
een voorstel tot bekroning indienden.
Ook Roel Beurskens, student Neder
lands aan de Universiteit van Utrecht,
kwam met het verhaal „Groeten Uit
Altamira” voor een bekroning in aan
merking. De andere prozaprijzen werden
gewonnen door Ad van Roosmalen uit
Den Bosch, Patrick de Bruyn uit Halle
(België), Fred O’Keetje uit Den Bosch en
Dirk Blockeel uit Roeselaere. De prijzen
in de afdeling poëzie kwamen terecht bij
Gerdy Bollaert uit Wervik in West-
Vlaanderen, Martin Heyings uit Zut-
phen, de Amsterdammer Theo Muller.
Maria Nasveld uit Oude Wetering,
Humphrey Ottenhof (Duiven) en Karei
van Rosmalen (Vught).
De jury, bestaande uit Hugo Brems, Jo
Gisekin, Ankie Peypers en Aldert Wal-
drecht, moest liefst 305 dichters-in-spe
beoordelen. Beide prijsvragen staan open
voor jeugd tot en met 21 jaar en werden
voor de vijfde keer gehouden.
De Haarlemse toneelschrijver Gerard
Lemmens kreeg gisteren tijdens een bij
eenkomst in het cultureel centrum De
Vaart te Hilversum de Henriette Roland
Holstprijs 1975 voor zijn toneelwerk. To
neelgroep Centrum heeft in de afgelopen
drie jaar verschillende stukken van
Lemmens opgevoerd: „De revolver van
Bas”, „De gast”, „Souvenirs” en „Parende
mussen’
De jury, bestaande uit Caret Alphë-
naar, Hans van den Bergh en prof. Hans
de Leeuwe, prees de sociale betrokken
heid die uit het werk van Lemmens
spreekt. Lemmens was lijstenmaker bij
een Haarlemse firma en schreef in zijn
vrije tijd stukken, Hij zond zijn werk
aanvankelijk zonder succes rond bij tv-
omroepen en toneelgroepen. Begin 1973
voerde Centrum zijn eersteling op: „De
revolver van Bas’’. In een vruchtbare
samenwerking met de dramaturgen van
Centrum volgden andere stukken. De
EINDHOVEN. De 18-jarige havo-
leerling Joost Niemöller uit Haar
lem behoorde zaterdagmiddag tot de zes
inzenders die hun bijdrage in de poëzie-
prozaprijsvraag 1975, waarvan de uitrei
king van de bekroning tijdens de literai
re dag in Eindhoven plaatsvond, met een
prys zagen gehonoreerd.
Joost Niemöller schrijft al vanaf zijn
14e jaar gedichten en levert bijdragen
aan het tijdschrift van de stichting ,,Op-
wenteling Naar Morgen”. „Schrijven
geeft je leven een richting. Je kunt je
op papier helemaal uitleven”, zegt hij.
Joost, ook lid van de stichting Literaire
Instuif in Haarlem en mede-uitgever
van het tijdschriftje „Zo maar wat ver
halen en gedichten van iedereen en voor
iedereen”, weet nog niet of hij in dit
werk door zal gaan. „Eerst mijn diploma
halen. Ik zit in het examenjaar, en dat
kost heel wat tijd”.
8
(Unieke gelegenheid voor recepties,
'diners, koude buffetten, fondue- en
barbecue-parties.
Uw gastheer Jan G. Westerhoven
Telefoon 023-376741
het feit dat dit kind zijn behoefte
laat lopen en het schort bevuilt.
c’,'ustratie dus, voor de academici die
boordevol idealen het tehuis binnen
stapten. Om dit op te vangen, werpen
veel van deze artsen, psychiaters e.d.
zich op research-werk, iets waar veel
geld in gaat zitten dat volgens Fennis
beter aan de kinderen besteed had
kunnen worden.
Uit. het boek van Fennis spreekt
een grote liefde voor deze geestelijk
genandicapte kinderen, een liefde en
bewogenheid die niet verscholen
blijft onder zijn zeer nuchtere kijk
op de gang van zaken in de inrichtin
gen waarin ze verpleegd worden.
Maar ook een betrokkenheid bij de
ouders van deze kinderen, die zwaar
beproefd worden. Hij wil hen helpen
door hen de feiten onder de ogen te
schuiven en hen te dwingen de harde
realiteit te accepteren.
Aan het slot van zijn boek stelt
Fennis: „Als ik een diepzwakzinnig
kind had en ik moest het naar een
inrichting brengen, dan zou ik niet
kijken hoeveel artsen, specialisten,
psychologen en pedagogen er rondlie
pen. Ook niet of de trappen van
marmer waren en of de leefruimte
vergrotend of verkleinend werkte,
maar ik zou slechts kijken of er veel
mensen met vuile schorten rondlie
pen, en daar zou ik mijn kind willen
plaatsen. Ik zou dan het gevoel heb
ben dat het in goede handen, was”.
Even treffend als die uitspraak is
het gedicht van R. D. Laing waarmee
Fennis zijn boek inleidt:
„They are playing a game.
They are playing at not playing
game.
If I show them I see they are,
I shall break the rules
and they will punish me.
I must play their game,
of not seeing I see the game”.
MARY-ANN BROUWN-
LEEUWERKE.
Ook als u eerder wilt inwisselen, krijgt u
een zeer aantrekkelijke rente, opklimmend
van 6% na 2 jaar tot 8'/2% op basis van
samengestelde interest. Zo groeit
1.000 in vijf jaar naar 1.504.
Drs; Fennis is een orthopedagoog
(de orthopedagogie houdt zich bezig
met de opvoeding van het cnvolwaar-
dige of in de groei achtergebleven
kind). Aan het begin van het boek
beschrijft hij hoe ouders hun idioot
kindje naar een tehuis brengen. De
directie en hoofdverplegers verzeke
ren de ouders oat het kind erg lief is
en dat alles wel in orde zal komen.
Zoiets moet, volgens Fennis, hard bij
die ouders aankomen, omdat zij het
kind toch eerder als onhandelbaar
dan lief .beschouwden. Het zal bij die
ouders dan ook grote twijfels wek
ken. Vooral twijfels aan henzelf.
Dergelijke ouders krijgen van de
tehuizen altijd het beeld te zien van
afdelingen met lieve, rustige kinderen
die in mooie zalen spelen. „Dat is
geen onwaarheid, maar slechts de
halve waarheid’’, aldus Fennis. Net
als de meeste buitenstaanders was
drs. Fennis ook aanvankelijk met een
dergelijke voorstelling naar zo een
inrichting gegaan. Pas toen hij op een
afdeling met echt zwaar idiote kin
deren kwam, besefte hij dat de waar
heid veel harder en afstotender was.
Op onthullende en soms schokkende
wijze beschrijft hij in het boek de
taferelen die hij tijdens zijn loopbaan
ontmoette.
Met zijn uitstekend leesbaar, hard,
doch bewogen boek, wil Fennis de
misvattingen en verkeerde voorstel
lingen omtrent idiote kinderen de
wereld uit helpen. Hij adviseert ou
ders die er eigenlijk niet goed tegen
kunnen om hun idiote of mongoloïde
kind te zien, van het tehuis weg" te
blijven en het kind te vergeten. Dat
vindt Fennis beter dan stug vol blij
ven houden tegen beter weten in, dat
hun kind „mooi en lief” is.
Fennis maakt ook nogal wat be
zwaar tegen veranderingen die de
laatste jaren in tehuizen voor diep-
zwakzinnige kinderen zijn opgetreden.
Er worden nu mooiere, meer moder
ne en beter uitgeruste tehuizen ge
bouwd, en er gorden meer academici
aangetrokken om er te werken. Elke
verandering vindt Fennis nog geen
verbetering. Wanneer de inrichtingen
beter uitgerust en gemoderniseerd
worden, dient men zich eerst af te
vragen voor wié dit gedaan wordt:
voor de buitenwereld of voor het
desbetreffende kind. Dat komt het
kind ten goede, zal men onmiddellijk
zeggen. Drs. Fennis trekt dat in twij
fel. Is het kind werkelijk zo blij met
marmeren trappen en grote ramen?
Is het kind echt zo gelukkig met
boeken waardoor het gedwongen
wordt om te leren lezen? Volgens
Fennis maakt dit alles de wereld van
zo een kind alleen maar verwarren
der.
Over de academici is Fennis ook
niet zo te spreken. Zij lopen met
mooie witte schorten in de tehuizen
rond maar hebben er eigenlijk niets
te doen. Dit werkt voor hen zeer
frustrerend. Het échte werk komt op
de schouders van de mensen met het
vuile schort. De mensen die het kind
op schoot durven te nemen ondanks
van de romans zullen ten goede komen
aan een solidariteitsfonds ten behoeve
van kunstenaars uit de ontwikkelings
landen, die zich in moeilijkheden bevin
den. Men denkt hierbij aan schrijvers,
filmers eh beeldende kunstenaars, die
tot nu toe tevergeefs een beroep om
fianciële steun aan Novib hebben ge
daan. Zonder die steun blijft de veelge
roemde vrijheid van meningsuiting in
landen die deze op lofwaardige wijze ver
kondigen, een dode letter.
In geval van vervolging van een kun
stenaar wegens diens werk, wil het
fonds bijdragen in de kosten van levens
onderhoud van een verdrukte kunste
naar en diens gezin of in de kosten voor
juridische bijstand. Tevens begint Novib
een actie onder de lezers van de boeken
om bij te dragen aan het „Steunfonds
voor kunstenaars”.
„Xala” is het verhaal van een rijke
zakenman in Dakar, <ie hoofdstad van
Senegal, die, levend in westerse stijl,
getroffen wordt door een vloek uit de
Afrikaanse cultuur. „Huillca” gaat over
de strijd voor de organisatie van Peru
aanse boeren. „De moord op Aziz Khan”
beschrijft de strijd om zelfstandigheid
van een boer tegen een zich voortdurend
uitbreidend textielconcern, en „De Mara-
bi Dans” beschrijft het leven van de
opgroeiende Martha in een krottenwijk
van Johannesburg.
De auteurs van deze boeken willen in
de eerste plaats hun landgenoten een
hernieuwd gevoel van eigenwaarde ge
ven door hun de waarden te tonen uit
hun eigen historie en cultuur en zijn
bedoeld als waarschuwing dat de klak
keloze overname van westerse gewoon
ten niet ongestraft kan blijven.
Het romanproject wil een antwoord
zijn op het vaak gehoorde verwijt uit de
derde wereld :„Zij hebben wel over ons
geschreven, maar ons nooit zelf aan het
woord: gelaten”.
Een tweede doelstelling ervan is deze
literatuur te gebruiken als lesmateriaal
in onderwijs en vormingswerk.
eenakter „Parende mussen” wordt nog
steeds gespeeld en het avondvullende
stuk „Souvenirs” wordt dit seizoen weer
op hel repertoire genoemen.
Gisteren werd in Hilversum ook de
Henriëtte Roland Holst-prijs 1974 uitge
reikt, en wel aan dr. Gerrit Borgers voor
zijn tweedelig boek over de Vlaamse
dichter Paul van Ostayen. Volgens de
jury (Pierre H. Dubois, prof. Soeteman
en Peter van Eeten) gaf di' boek een
maximale informatie over Van Ostaijen,
Tot nu toe bestond er in ons land een
leemte op dit gebied, in tegenstelling tot
Engeland en Frankrijk, waar men zon
der moeite enige honderden titels van
In Nederland is men redelijk goed op
de hoogte van de politiek-economische
problemen van de derde wereld.Het doel
van Novibs roman-project is om in ons
land door middel van de literatuuruitin-
gen van de ontwikkelingslanden een
beeld te geven van hetgeen er op soci-
aal-cultureel gebied aan gevoelens en
gedachten in die landen leeft.
HM i
een even omvangrijke als gevarieerde
documentatie. Dr. Garmt Stuiveling
reikte de prijzen ter waarde van f 1.000
uit de nalatenschap van Henriëtte Ro
land Holst uit.
Op de foto v.l.n.r. Lemmens, Stuive
ling en Borgers.
MB
