MAJCOR
BARBARA BIJ PUBLIEKSTHEATER
nog niet terug
naar Spanje
r!
Bloedserieus symbolisme
Londense dansgroep
in
DELTAKABEL BOOS
OP VAN HULTEN
PEN-centrum in
OM HAARLEM
EXPOSITIES IN EN
actie voor
Muziek
maken
Katja
:ls
e
waar vindt u zoveel
gezellige sfeermakers
vaRIJPMA
kXM
Caroline weer
in de lucht
Breytenbach
„Guernica” mag
Picasso’s schilderij
Dance Theatre Commune in HOT
Greet van Amstel
Paul van Buuren
r*
Lekkere
drop van
Langenberg
I
Hannes Kuiper
s A
o
1
DONDERDAG
2 7
NOVEMBER
1975
15
KUNST
r
(16 variëteiten!)
Een uitgave van
ddschmeding
I
Centrum voor
muziekminnaars
146
tpark)
5529.
TEN
ifiOl -
fM
iill
HAARLEM. George Bernard Shaw schreef het toneelstuk Majoor
Barbara aan het begin van deze eeuw in een tijd van uitbuiting door de
„haves” en sociale misstanden onder de „have nots”. Begaan met het lot
van deze laatste maatschappelijke klasse zet hij in het stuk zijn ideeën
uiteen over goed en kwaad, zonder nochtans het goede al te veel aan te
prijzen en het kwaad al te sterk te veroordelen. Juist door het weglaten
van een overdreven moraliserende zedenschildering die snel zou vervallen
tot een karikatuur, heeft Majoor Barbara ook nu nog levensvatbaarheid.
Dat moet een van de voornaamste redenen zijn geweest voor het Publieks-
theater om het stuk dit seizoen op het repertoire te plaatsen. Majoor
Barabara is een alleszins speelbaar stuk dat naast het onderhoudende spel
ook een boeiend vraagstuk over bovengenoemde morele plaatsbepaling
biedt, zoals gisteren in de schouwburg in Haarlem bleek.
Èfc
jjjfe q
(ADVERTENTIE)
Shaws visie op goed en kwaad
nog steeds aanvaardbaar
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
lijkheden om de macht,
L83
ir-
(ADVERTENTIE)
's maailbags gesloten
J
Uit de inhoud;
Piano of orgel?
Orgelgroepsles - unieke methode
Hinderlijk voor de buren?
Prijswijzer piano’s
Prijswijzer electr. orgels
Huurkoop en financiering
Huren van een nieuw instrument
Ritmebox en leslie
Electronische piano
Synthesizers
Alg. gegevens
Een fascinerende hobby voor het
hele gezin. Verfrissend en
ontspannend.
In „Zelf musiceren” vindt u alle
gegevens: een full-colour uitgave
boordevol informaties. Bel voor
een gratis exemplaar. Morgen
weet u méér!
leek op de composities van bovenvermel
de Berk.
Weet zij haar ziel nog „rein” te hou
den, anders is het gesteld met haar
toekomstige echtgenoot en de overige
familieleden die happig zijn op de ver
mogens van het wapenbedrijf als dat ter
sprake komt bij de erfelijkheidsregeling.
Barbara’s man ziet dan plotseling moge-
ten, die harmonieus worden gebruikt.
Past ze contrasten toe, dan hebben
niet ingekleurde en dus grijze-papier-
vlakken daarin het belangrijkste aan
deel.
het Museum
in New York.
Zoveel gezellige hal- en bijzet
tafeltjes, leuke spiegels, lampen
en kastjes vindt u in intieme sfeer bij
klassiek ti jdloos
IKmirieirn
Raamsingel 42 Haarlem - Tel. 31 51 12
:i
De commune bleek een uitgesproken
voorkeur te hebben voor lichte of zelfs
witte kleding, variërend tussen witte vis
netten, wit ondergoed en lichte maillots.
Vier van de zeven werkjes waren voor
zien van electronische effecten van de
stichter der commune Ernest Berk. Eén
was er op muziek van J. S. Bach, één op
een compositie van Alan Coggings, die
konden voltooien omdat het licht toen
uitging.
Enige humor had het nummer „In the
Meantime” dat onderdelen van klokken
imiteerde met tweet heren en een dame.
Het was ook in tegenstelling tot de
andere nummers verpakt in gekleurde
kleding (spijkerbroeken met kleurige
bretels over kleurige truien). En het
meest complexe was het laatste nummer
„Black Death” een soort dodendans op
middeleeuwse melodieën (gespeeld op
electronisch orgel) en voorzien van
zwart/wit projectie van skeletten, anato
mische prenten en houtsnedes van oude
dodendansen. Bij het slotstandje, waarin
de dood iedereen op een hoop veegt
persifleerde het orgel het bekende lied:
„O mijn lieve Augustijn”, maar de dan
sers gaven niet de indruk dat dat humo
ristisch bedoeld was.
CONRAD VAN DE WEETERING
Het beste vond ik nog het nummer op
Opus 11 van Webern uitgevoerd tussen
twee dames, d.w.z. ze voerden hun be
wegingen eerst uit zonder muziek, her
haalden ze daarna op de muziek van
Welein en begonnen toen aan een derde
ronde weer zonder geluid die ze niet
ongelooflijk dom schepsel neer te zetten
dat in het verloop van het stuk een
mengeling van irritatie en drolligheid
opwekt. Voorwaar een grote prestatie.
Herman van Elteren is drie keer in een
verschillende rol te zien, voortgekomen
uit het feit dat hij een rol van de zieke
Jan Rétel moest overnemen.
CEES STRAUSS
IN DE KANTINE van het indus
trieel centrum „De Schutse” aan de
Hoofdweg in Hoofddorp, waar geeste
lijk of lichamelijk gehandicapten
werken, zijn dezer dagen drie grote
wandpanelen onthuld van Hannes
Kuiper uit Haarlem. Hij heeft zich
uitstekend ingeleefd in de situatie in
dit nieuwe gebouw, daarbij rekening
houdend met de aard van de werkne-
Petra Laseur als majoor Barbara in een
scène met Hans Boswinkel.
deling van de kabeltelevisienota om
gaat, aldus Deltakabel is deze: spreekt
De Tweede kamer zich uit voor landelij
ke toepassing van één enkele kabeltele-
visie-transmissietechniek of blijft de
mogelijkheid bestaan - binnen de tech
nische normen van de PTT - verschil
lende technieken te gebruiken? Het is
moeilijk in de uitweidingen van de
staatssecretaris één enkel werkelijk
steekhoudend argument te vinden voor
het beantwoorden van deze vraag in de
door hem gewenste zin.
Adviseurs in verzekeringen
en financieringen. Lid N.V.A.
HYPOTHEKEN tot 125%
executiewaarde
Neem eens kontakt met ons op.
Het maakt u altijd wijzer.
Nieuwe Gracht 11 - Haarlem. Tel. 023 -
317609. Na 18.00 uur 023 - 262774.
DEN HAAG. In het kader van het
HOT Ballet Festival 1975 mocht een
handt ol toeschouwers woensdagavond
„genieten” van vier Engelse dames en
een heer die tezamen de „Dance Theatre
Commune Londen” vormen. Zij treden
door heel Engeland in wijkcentra en
scholen op met de intentie „hen die door
milieu of opleiding niet in een theater
komen toch kennis te laten maken met
wat de (dans)cultuur aan het genietbaar
maken van het leven kan doen.’’
„De boer’’, een van de drie wand
panelen van Hannes Kuiper.
geadviseerd. Er hangt werk van een
hele serie kunstenaars, waarvan we
Jan Verburg noemen, Rob Clous, Mar-
greet Bouwman, Lei Molin, Eric de
Nie, Corrie Wortel, Maria Schuurman
en nog enkelen. Het is duswerk in
allerlei stijlen, een voorbeeld dat na
volging verdient.
HEIN STEEHOUWER
LONDEN (Reuter). De piratenzen
lier Radio Caroline heeft gisteravond de
Uitzendingen hervat. Dat gebeurt in het
Nederlands 20 mijl uit de kust van Z.O.
Engeland.
I Twee weken geleden werd aan de
(activiteit van de zender een eind ge
maakt door de Britse overheid toen het
zendschip, de Mi Amigo, tijdens storm
weer binnen de Britse territoriale wate-
ren kwam.
Twee disc-jockeys en twee beman-
üngsleden zijn aangehouden, beschul
digd van overtreding van de omroepwet.
Te zou de voorstelling een vorm van
to taa’ theater kunnen noemen, want er
werd gebruik gemaakt van projecties,
tekst (throw-up, catch-up, tomato-ket
chup) beweging, geluid en decor. Af en
toe deed de actie in de speelruimte me
denken aan de tentoonstelling, Het SymL
bolisme in Europa tussen 1860 en 1910,
maar het geheel is toch het best gete
kend met: niet al te best getraind,
bloedserieus, traag expressionisme.
We krijgen een kijkje in het leven
van de familie Undershaft waar de
vrouw des huizes, jaren geleden geschei
den van een vermogend wapenfabrikant,
samen met haar twee dochters en zoon
nog een behoorlijk chique bestaan kas
voeren. Er moet echter ook aan de
toekomst worden gedacht en om die in
elk geval in financiële zin voor haar
dochters-met-trouwplannen veilig te
stellen, wordt de ex-echtgenoot ontbo
den. Shaw heeft zijn komst niet aange
grepen om al zo vroeg in het stuk de
verdere ontwikkeling bloot te leggen.
Hij beperkt zich tot een aanzet van de
vele karakters die pas later in het stuk
een meer psychologische uitwerking
krijgen. Het vuurwerk moet pas komen
nadat een der dochters, Barbara, haar
vader heeft uitgenodigd op bezoek te
komen bij het wijkcentrum van het
Leger des Heils, waar zij haar levens
bestemming heeft gevonden.
Als heilsmajoor heeft Barbara geleerd
dat geld en drank de ergste vijanden
van de samenleving zijn. Maar om de
dronkaards en de armen te spijzigen is
in elke maatschappij geld nodig en voor
het Leger moet er heel veel geld komen,
wil het in de ergste noden kunnen
voorzien. Shaw laat dan zien dat deze
instelling en eigenlijk elke andere
charitatieve instantie die de maatschap
pij niet ingrijpend wil veranderen in
wezen volstrekt afhankelijk is van die
maatschappelijke klasse die uiteindelijk
de schuld van de ellende is. Als de
whiskeyfabrikant (indirect verantwoor
delijk voor het grote aantal alcoholici)
en de wapenfabrikant (de ontelbare do
den op de slagvelden) elk een groots
gebaar maken door hun cheques met
drie nullen op rekening van het Leger te
schrijven, is voor Barbara de tijd geko
men de realiteit onder ogen te zien.
Dit blijkt uit de vandaag verschenen
brochure „Heeft de staatssecretaris ge
lijk?”, waarin wordt ingegaan op de
verklaringen, die de bewindsman heeft
afgelegd tegenover de bijzondere com
missie voor het massamediabeleid uit de
Tweede Kamer.
In het negatieve pleidooi, zoals Delta
kabel zegt, en dus tegen het sternet,
heeft de staatssecretaris twaalf stellin
gen naar voren gebracht, die „alle
twaalf onjuist en onhoudbaar zijn”.
De staatssecretaris heeft zich van een
[negatieve argumentatie bediend op
'grond van verkeerde feitenweergave,
tendentieuze suggesties en onzorgvuldige
uitspraken.
De kernvraag, waar het bij de beoor-
De suggestie is afkomstig van de Pi-
casso-kenner Herschlel Chipp een kunst
historicus aan de universiteit van Cali-
fornië, die zijn voorstel uiteenzette in
brieven aan de Londense Times en de
New York Times. Volgens Rubin, een
oude vriend van Picasso, is die gedachte
in strijd met alles wat Picasso heilig
was.
mers. Die hebben dan ook inspraak
gehad. Hannes Kuiper heeft eerst drie
maal drie ontwerpen gemaakt, waar
uit het personeel heeft gekozen.
Daarna vervaardigde Kuiper zijn drie
grote panelen, aangepast ook aan het
feit dat het gebouw in een zeer
landelijke omgeving staat.
De panelen vertonen een doorlo
pend landschap met een vaart 'en
daarachter een typisch Haarlemmer-
meerse horizon met huizen en boer
derijen. Daarvoor staan bijna levens
groot op de afzonderlijke panelen een
boer op z’n zondags, een straatmuzi
kant met een viool en op het derde
een boerenmeisje. Alle figuren zijn
omringd van vogels en vee. Hannes
Kuiper heeft het alles geschilderd op
de van hem bekende manier in grote
vlakken en duidelijke lijnvoering met
een min of meer naïeve zweem. Hij
heeft in dit speciale geval de voor
stellingen licht van kleur en heel
vrolijk gehouden. Zijn stijl maakt
een heel goede ontwikkeling door, het
zijn bijzonder aansprekende panelen
geworden.
Er is in dit gebouw nog iets heel
goeds gedaan. Eén percent van de
bouwsom van overheidsgebouwen
mag worden bestemd voor beeldende
kunst. Vaak wordt er dan een groot
kunstwerk gekozen. Hier is het an
ders. De belangrijke som is, met alge
mene inspraak, besteed aan een hele
serie kunstwerken, die nu overal in
het gebouw hangen. In de kantoren,
kantine, gangen en andere ruimte
vind je nu kleurige grafiek, oliever
ven en textielkunst. De Stichting
Beeldende Kunst in Haarlem heeft
die hij als
fabrikant in de schoenen krijgt gescho
ven, op een integere manier te kunnen
uitoefenen. In Shaw’s opvattingen is het
een zwak punt dat hij niet aangeeft dat
macht corrumpeert. Of moesten daar
nog eens zeventig jaar over heen gaan
om de moderne mens te laten zien dat
wie macht bezit op welke manier dan
ook vuile handen maakt?
Dat hij het meisje Barbara dan plotse
ling een soort misplaatste familie-no-
blesse geeft (ze steunt haar man in zijn
toekomstplannen met de wil om de
zieltjes van het fabrieksvolk te winnen),
maakt het slot nog zwakker dan je
aanvankelijk zou verwachten. Shaw
komt dan in feite terug op wat hij
eerder heeft betoogd via de wapenfabri
kant, namelijk dat een hecht engage
ment van de leidende klasse met de
veronderdrukten nooit succes kan heb
ben en dat zelfs altruïsme in deze rela
tie niet haalbaar is.
In overleg met vertaler Peter Verste
gen heeft het Publiekstheater een flink
aantal scènes bekort en overbodig regie
aanwijzingen, alsmede een te wijdlopig
woordgebruik hier en daar weggesneden.
Het maakt het stuk handiger en over
zichtelijker, al doet het wel enigszins
afbreuk aan het slot dat nu toch te
minnetjes overeind moet blijven staan.
Bovendien zou hier en daar een tekst
die wat al te slecht bekt, mogen worden
herzien.
René Lobo liet de decors van Jan
Kieboom in een boog halverwege het
nodium plaatsen. Het had als effect dat
de acteurs gedwongen zijn vrij dicht aan
de voorzijde van het toneel te spelen. Ze
moeten het zodoende ook in de breedte
zoeken, hetgeen ook figuurlijk verbre
ding aan de karaktertyperingen geeft.
Hij trof in Mary Dresselhuys en Max
Croiset de juiste acteurs om het geschei
den echtpaar Underschaft de nodige ver
dieping mee te geven. Vooral Croiset
weet het vuige karakter van de indus
trieel zo ingetogen te brengen dat hij
aan alle kanten aan levensvatbaarheid
wint. Petra Laseur, die als majoor Bar
bara het goede moet vertegenwoordigen,
weet dit met de vereiste integriteit te
doen. Ook zij vijlt voldoende de scherpe
4
AMSTERDAM (ANP). Het Neder
landse PENcentrum (schrijversorganisa
tie) heeft woensdag zowel bij de Zuid-
afrikaanse autoriteiten als bij Zuidafri-
kaanse schrijvers er op aangedrongen al
het mogelijke te ondernemen om Brey-
ten Breytenbach’s vrijheidsstraf onge
daan te maken. Ook het Zweedse PEN-
centrum heeft geprotesteerd onder ande
re door middel van een lijst met hand
tekeningen van schrijvers uit tien lan
den. Het Schrijvers-in-nood-fonds van
de PEN heeft inmiddels financiële steun
toegezegd aan het Nederlandse Breyten
Breytenbach Comité. Een en ander heeft
het Nederlandse PENcentrum woensdag
meegedeeld.
DEN HAAG (ANP) Deltakabel in Den Haag, die voor Nederland de vertegen
woordiging heeft van het zogenaamde sternet voor kabeltelevisie en in ons land pro
beert hiervoor klanten te krijgen, is boos op staatssecretaris Van Hulten van Verkeer
en Waterstaat, voorstander van kabeltelevisie op basis van de VHF/UHF-techniek.
GREET VAN AMSTEL exposeert
in het Gebouw Noord-Holland van de
Provinciale Planologische dienst aan
de Hamelinkstraat in Haarlem haar
„kleurrijke verbeeldingen”. Zo noemt
ze haar non-figuratieve gouaches.
In 1903 is deze Amsterdamse kun
stenares geboren. Met haar eerste
man Lopes Cardozo heeft ze van
1920-1922 in Berlijn gewoond en ge
werkt in de kring van George Grosz
en Kurt Schwitters. Haar man kwam
in de oorlog om in een Duits concen
tratiekamp, zelf heeft ze de hel van
Auschwitz ternauwernood overleefd.
In het verzet was ze zeer actief in de
groep van Henk Sneevliet.
Na de oorlog werd Greet van Am
stel beeldhouwster, onder anderen ge
leid door John Raedecker en gesti
muleerd door haar tweede man, de
kunstschilder Willy Boers. Ze ging
toen ook bijzonder goede gedichten
schrijven. Omdat haar geteisterde ge
zondheid beeldhouwen onmogelijk
maakte is ze vervolgens gaan schilde
ren.
Haar gouaches zijn alle non-figura-
tief, bestaande uit elkaar kruisende
rechthoeken tegen een achtergrond
van grijs papier. De rechthoeken en
banen zijn met de hand getrokken,
waardoor de beeldvorming toch een
levendig karakter behoudt. Dat wordt
versterkt door het feit, dat ze dek
kende waterverf en tekeninkt door
elkaar gebruikt. De verf krijgt zo
doende een doorzichtig karakter. De
kleuren zijn gedempt violet, rood,
bruin, groen en blauw, steeds halftin-
Het Baskische stadje Guernica, een
Republikeins bolwerk, werd tijdens de
burgeroorlog platgebombardeerd door de
Duitse luchtmacht, ter ondersteuning
van de troepen van Franco. Dire.ct daar
op schilderde Picasso in Parijs zijn we
reldberoemde doek dat de verschrikkin
gen van het bombardement uitbeeldt. In
1939 gaf Picasso het doek, dat een hele
muur in beslag neemt, in bewaring aan
het New Yorkse nuseum.
NEW YORK (Reuter). Picasso’s be
roemde schilderij „Guernica” mag pas
aan Spanje worden gegeven als daar een
echte Spaanse republiek in ere is her
steld. Die opdracht heeft de schilder
kort voor zijn dood gegeven aan direc
teur William Rubin van
van Moderne Kunsten
Rubin maakte dat donderdag bekend als
reactie op een suggestie dat het schilde
rij nu, na de dood van Franco, aan
Spanje overgedragen zou moeten wor
den.
IN GALERIE ’T HART aan de
Wilhelminakade in IJmuiden expo
seert Paul van Buuren zijn grafiek.
Hij is 28 jaar en duidelijk autodidact.
Zijn pentekeningen in zwart-wit en
kleurrijke aquarellen zijn in een
vaak druk lijnenschrift gevuld met
bizarre voorstellingen, soms aanleu
nend tegen het surrealisme en soms
tegen het sprookjesachtige, maar dan
verwant aan nachtmerries. Het best
zou men de expositie, als ze een naam
moest hebben, „Mensen en monsters”
kunnen noemen.
De meest rustige bladen zijn soms
heel goed, dan is ook het handschrift
vloeiender en minder hakerig dan in
de andere tekeningen die vaak een
overladen en al te heftig expressieve
indruk maken. Het werk is dus erg
ongelijk.
kantjes af die hier en daar nog zijn
overgebleven, wat het stuk als geheel
nog acceptabeler maakt. Hans Boswinkel
als haar verloofde zou met een sterkere
tekst beter tot zijn recht komen.
Er zijn voor de andere acteurs een
groot aantal kleine rollen weggelegd die
alle naar behoren worden gespeeld.
Shaw koos die van Charles Lomax, de
verloofde van Barbara’s zuster Sarah,
vooral uit om bij hem zijn humor kwijt
te kunnen. Jan van Royen weet een
