Spaans enthousiasme over aanwezigheid Giscard
Vragen over
Nederlandse
Zuivering
in Nigeria
MPLA in offensief
CARVALHO EN FABIAO NEMEN ONTSLAG
Engelse
publicist
vermoord
511
Kreisky wil liever
niet naar rechter
representatie
door nico
scheepmaker
BREYTENBACH
Voor geschil met Wiesenthal
HANDTEKENING
Genscher in Israel
TEGOEDBONNEN
Ondanks rust in Lissabon staat van beleg nog steeds van kracht
Recordprijs voor cello
„Totale wending in burgeroorlog”
Ki
I
I
- ’FM
NOVEMBER
1975
BINNEN» EN BUITENLAND
V R U D A G
28
tutie
ratie
e ko-
afge-
twin-
ipanje
d zal
isterie
deeld.
iet te
atieve
tg één
leden
eeftijd
Lichter
mreau
)urna-
Hij is
)ureau
ruzie
robi
twee
van
teren
kken.
i van
iraad
voor
osch
:ring
steren
ver-
r van
ont
rouw
s zijn
?eluk
at bij
erlicht
diging
ichten,
■n do-
chaos
Gooi
voor-
achter
i ont-
ar de
e kop
Een
in de
e be-
erend,
n zijn
er sum
et de
oord
dicht
w
Indrukwekkend eerbetoon
Spanje
(Van onze redacteur in Madrid, Robert Bosschart)
geleden
werd
veroordeeld,
ROSS McWHIRTER
Goe-
semi-
at zij
opdat
orden
kerke,
iandag
haar
ewus-
uis in
ging
e man
uitge-
trzaak
n, dat
s niet
ovem-
Minister Van der Stoel zei ons giste
ren dat de eisen voor de toelating in het
Handvest van de Raad nauwkeurig ston
den beschreven. Een test voor het exa
men democratie blijven uiteraard wel
vrije verkiezingen. In Spanje is daarvan
nog geen sprake. En hoewel die verkie
zingen in Portugal al wel zijn gehouden,
heeft volgens Van der Stoel uiterst links
weer een spaak door het democratische
wiel gestoken.
De Spaanse politie vormt een levende
ketting om de vele enthousiaste mensen
tegen te houden, die aanwezig waren bij
de kroning van Juan Carlos.
DE afzijdige houding van de commu
nistische partij draagt waarschijnlijk in
grote mate bij tot de rust in de hoofd
stad. De partij heeft zich niet bemoeid
5 uit
mans
Joorn
van
raagd
f een
)laat-
ïls in
licht
irmen,
>mie-2
voor
niden.
r alle
felijk-
mis-
meent
sinds
ie de
g een
d. De
dden-
an is
hij de
neden
i een
ddui-
lating
ad de
aeden
deda-
LONDEN (DPA). Een anonieme
koper heeft gisteren in het Britse vei
linghuis Sotheby’s in Londen 50.000 pond
(275.000 gulden) geboden voor een Stra-
divarius-cello uit 1721. Het was pas de
tweede maal dat een cello van Stradiva
rius op een veiling werd aangeboden.
LONDEN (DPA, Reuter, UPI). Ross
Mcwhirter, die met zijn tweelingbroer
Norris elk jaar het Guinness-recordboek
uitgaf en zich daarbij terugvond op de
bestsellerslijsten, is gisteravond op de
drempel van zijn huis in west-Londen
door twee gewapende mannen doodge
schoten, zo heeft Scotland Yard bekend
gemaakt.
De 18 ministers van buitenlandse za
ken van de Raad van Europa zijn giste
ren in Parijs tot de conclusie gekomen
dat Spanje en Portugal nog niet rijp zijn
om in hun midden te worden opgeno
men. Tot de club hebben, in beginsel,
alleen democratische landen toegang en
om die reden werd het Griekenland van
de kolonels enkele jaren geleden dan
ook weer buiten de deur gezet.
ipanse
terna-
l van
zeven
jrkeer
e be-
oer in
zullen
geen
tema-
inden.
met de rebellie en een afwachtende
houding aangenomen. In een verklaring
van afgelopen dinsdag riep de partij de
arbeiders op geen „wanhoopsdaden” te
begaan en de eigen kracht niet te over
schatten. Tevens werden andere politie
ke partijen uitgenodigd samen naar een
oplossing van de politieke crisis te zoe
ken.
LAGOS (Reuter). Het militaire be
wind in Nigeria heeft gisteren bekendge
maakt dat ruim 200 legerofficieren ont
slagen of met pensioen zijn gestuurd,
onder wie een gouverneur. Daaraan
werd toegevoegd dat er nu een einde is
gekomen aan een zuivering van corrup
tie en onbekwame ambtenaren in het
gehele land.
heeft Wiesenthals beschuldiging „zuivere
karaktermoord” genoemd.
Dr. Wiesenthal heeft laten dóórsche
meren dat hij zijn aanklacht tegen
Kreisky zal laten vallen als de kanselier
zijn opmerkingen zou inslikken, maar
Kreisky zei gisteren dat hij dit niet doen
zou. „Dat is zonder meer uitgesloten”, zei
hij.
De „Star”, een krant in Johannesburg,
meldde gisteren ook dat Zuid-Afrika de
Verenigde Staten dringend heeft ver
zocht de onafhankelijkheidsbewegingen
van het FNLA en de Unita te steunen
en te voorzien van wapens.
gpï”
De nieuwe Spaanse koning Juan Carlos zwaait samen met zijn vrouw naar het
duizendkoppige publiek voor de Los Jeronemos kerk in Madrid.
TEL AVIV (UPI). De Westduitse
minister van buitenlandse zaken, Hans-
Dietrich Genscher, is gisteren in Israel
aangekomen voor besprekingen met Is
raëlische leiders over het Midden-Oosten
en bilaterale betrekkingen. Bij zijn aan
komst zei Genscher te hopen dat „wij
onze volken kunnen tonen klaar te zijn
voor een intensievere samenwerking en
tegelijkertijd een bijdrage hopen te leve
ren tot een stabiele vrede in deze stre
ken”.
Volgens de militaire communiques is
de situatie in het hele land genormali
seerd. In Lissabon vraagt men zich af
waarom de staat van beleg dan nog
wordt gehandhaafd, en waarom er nog
steeds formaties straaljagers over de
stad vliegen. Een mogelijke verklaring is
dat de regering toch nog niet zeker is
Breyten Breytenbach is dus door het
Hooggerechtshof in Pretoria tot negen
jaar gevangenisstraf veroordeeld, nadat
hij schuldig was bevonden aan overtre
ding van de Zuidafrikaanse wet tegen
het terrorisme. Negen jaar is een hele
hap uit je leven, vooral als je als erkend
goed dichter en erkend goed schilder
(wat dat betreft is Breytenbach een
Zuidafrikaanse Lucebert. in beide tak
ken van kunst behoort hij bij de besten)
rustig in Parijs woonde met je Vietna
mese vrouw, anbereikbaar voor de Zuid
afrikaanse wet tegen de gemengde hu
welijken, en met 36 jaar nog de helft
van je leven te goed. Was het een goed
idee van Breyten Breytenbach om zich
te verstrikken in ondergrondse oppositie
tegen de Zuidafrikaanse minderheidsre
gering van Vorster en tegen deze rege
ring samen te zweren?
China beantwoordde daarmee de be
schuldiging van de Sovjet-Unie als zou
Peking zich hebben gemengd in de bin
nenlandse aangelegenheden van Angola.
De Chinese ambassadeur bij de Verenig
de Naties, Lai ya-Li, zei dat Moskou de
pot is die de ketel verwijt dat hij zwart
ziet.
Zuidafrikaanse kranten hebben giste
ren gemeld dat de Chinese militaire
instructeurs, die actief zijn in het door
het FNLA beheerste gebied van Angola,
op het punt staan het land te verlaten.
Berichten hierover zijn opgevangen van
uit Carmona een stad in het noorden van
Angola.
Volgens radio Carmona hebben leiders
Vooral de aanwezigheid van de Franse
president Giscard d’Estaing wiens
komst woensdagnacht op het Madrileen-
se vliegveld een incident had veroor
zaakt met een Franse cameraman, die in
het gewoel zijn beheersing verloor en de
nacht op een politiebureau moest door
brengen en van de Westduitse Bun-
despresident Walter Scheel, werden in
Spanje zeer gewaardeerd. „Het is de
vaderlijke zegen van het democratische
Europa voor het nieuwe Spanje”, aldus
een commentaar van de Spaanse staats
televisie.
JOHANNESBURG (DPA, Reuter. AFP)
De Angolese volksbeweging MPLA
is in de Angolese burgeroorlog blijkbaar
een tegenoffensief begonnen om omsin
geling in Loeanda door de samenwer
kende andere bewegingen, FNLA en
Unita, tegen te gaan.
De Portugeese hoofdstad, waar nog
steeds de staat van beleg van kracht is,
lijkt een politieke ontwenningskuur te
volgen. In de stad was het gisteren
volkomen rustig. In de winkelwijken en
volksbuurten heerst de gebruikelijke
drukte, maar de rijen hamsteraars voor
de levensmiddelenwinkels en de benzi
nepompen zijn verdwenen. Maar een
ding is voor Lissabon erg als gevolg van
het verschijningsverbod voor de hoofd
stedelijke dagbladen blijven de inwoners
verstoken van hun dagelijkse portie po
litieke polemiek. Ze zijn voor hun infor
matie aangewezen op radio en televisie,
die nog steeds programma’s uit de con
servatieve noordelijke stad Porto blijven
uitzenden.
van het FNLA, het nationale bevrij-
dingsfront van Angola, de Chinezen ver
weten dat zij zich meer bezig houden
met ideologische propaganda dan met
het verlenen van militaire instructies.
De 50 jaar geworden Mcwhirter baar
de onlangs opzien met zijn aanbod van
50.000. pond sterling voor eenieder die
een van de lieden zou weten te grijpen
die verantwoordelijk zijn voor de recen
te bomaanslagen in de Britse hoofdstad.
Deze aanslagen hebben acht mensenle
vens geëist en zijn toegeschreven aan
het verboden Ierse Republikeinse Leger.
Mcwhirter was journalist en radio
spreker, zowel als uitgever en hij had
het etiket „rechts” opgeplakt gekregen
omdat hij stakende arbeiders placht te
dagvaarden, films onder aandacht van
de rechter bracht die door hem pomo-
grafiscch werden gevonden en verder ac
tief was in de rechtervleugel van de
conservatieve partij.
Het Guinness-recordboek kwam in
1955 voor het eerst uit als initiatief van
de Ierse bierbrouwer. Sindsdien is een
omzet bereikt van ongeveer 2 miljoen
exemplaren per jaar en is het in vele
talen vertaald.
Uit het Guinness-recordboek kan men
te weten komen wie in de wereld het
langste is, wie het dikst, wie het kleinst,
wie het rijkst of wie het oudst en wie
het het langste heeft uitgehouden op een
paal.
In de bekendmaking van Radio-Nige-
ria werd gezegd dat kolonel Anthony
Ochefu als gouverneur van de oostelij
ke centrale staat is gepensioneerd in
verband met zijn gedrag als comman
dant van het garnizoen van Lagos, een
post die hij voer het gouverneurschap
bekleedde. Voorts zijn nog 168 officieren
met pensioen gestuurd en 47 ontslagen.
„Alle officieren in overheidsdienst en
alle leden van de strijdkrachten moeten
nu normaal aan het werk gaan”, aldus
het communiqué.
Sinds de staatsgreep van juli waarbij
geen bloed vloeide, hebben ongeveer
duizend ambtenaren hun betrekking
verloren bij een campagne tegen corrup
tie en ondoeltreffend werk.
DEN HAAG (ANP). Het tweede
Kamerlid Berkhouwer (VVD) heeft
gisteren premier Den Uyl en minister
Van der Stoel van Buitenlandse za
ken schriftelijk gevraagd of de Ne
derlandse representatie bij de gis
teren te Madrid gehouden plechtig
heid niet als onder de maat be
schouwd moet worden. Gevraagd is
of omtrent de vertegenwoordiging
van de EEG-lidstaten enig politiek
overleg heeft plaats gevonden.
Mr. Berkhouwer wil voorts weten
wat de regering vindt van de inhoud
van de rede, welke koning Juan Car
los I vorige week zaterdag uitsprak.
„Heeft de regering onderkend dat het
nieuwe Spaanse staatshoofd zoekt
naar nauwere betrekkingen met Eu
ropa?”, aldus het Kamerlid.
van de houding van bepaalde regimen
ten in de hoofdstad en enkele andere
zuidelijke steden als Setubal. De rebelle
rende parachutisten zouden de basis
Tancos nog steeds niet ontruimd hebben,
en onderhandelen over de voorwaarden
van de overgave.
Volgens gisteren in Johannesburg ont
vangen pers- en radioberichten zijn de
MPLA-troepen in het noorden, oosten en
zuiden van de hoofdstad in de aanval
gegaan. FNLA- en Unita-eenheden zou
den zijn teruggevallen. Volgens radio-
Loeanda is er „een totale wending” in de
oorlog en worden er op alle fronten
winsten geboekt.
In het noorden,, waar de FNLA-Unita
op 19 kilometer van de hoofdstad stond,
wil de MPLA hen over de rivier de
Dande terugwerpen. De MPLA heeft,
volgens diplomatieke kringen, een ter
reinwinst van 40 kilometer geboeket
waardoor het waterstation Quifangonda.
dat wekenlang werd bedreigd, al weer in
het achterland van de MPLA ligt. Als
de FNLA-Unita-eenheden het station
hadden veroverd, dan zouden zij de
watervoorziening van Loeanda hebben
kunnen afsnijden.
China heeft bij de Verenigde Naties
een verklaring uitgegeven waarin wordt
verklaard dat het land sinds de dag
waarop Angola onafhankelijk werd geen
wapens meer leverde aan de drie onaf
hankelijkheidsbewegingen FNLA, MPLA
en Unita.
Generaal Saraiva de Carvalho was
door socialistenleider Mario Soares ge
noemd als medeplichtige aan de misluk
te linkse staatsgreeppoging van deze
week. Zij werd door troepen die trouw
zijn aan de regering van premier Pin
heiro de Azevedo de kop ingedrukt.
Brigade-generaal Franco Charais, de
regeringsgezinde commandant van cen
traal Portugal, ver’ laarde gisteren dat
de rebellie te danken was geweest aan
„avonturen van extreem links”. Charais
zei dat het „verdwijnen van bepaalde
mannen van het politiek-militaire to
neel, zal leiden tot opheldering van de
situatie”. „Van militair standpunt uit
bezien is de situatie weer normaal”,
verklaarde hij. Hij zei dat nu de tijd
gekomen was waarop het zesde voorlo
pige kabinet van overwegend socialisten
weer aan het werk ging. Het hoeft niet
meer voor zijn veiligheid in de hoofd
stad te vrezen, voegde hij eraan toe.
De verontschuldigingen die hij tijdens
het proces gemaakt heeft („Ik wil van
harte mijn excuus aanbieden aan de
mensen die ik, zonder opzet of zonder
het te weten, heb gekwetst door wat ik
heb gezegd of geschreven”) roepen ook
al geen herinneringen wakker aan kei
harde, cynische verzetsstrijders die van
geen wijken weten. Maar wie zijn wij
om daarover de staf te breken? Pjotr
Jakir, een van de belangrijkste Russi
sche dissidenten, een man die zijn vader
aan het executiepeloton van Stalin ver
loor, zelf vele jaren in kampen zat,
maar desondanks doorging met onder
gronds oppositie te voeren, brak ook
doormidden toen ze hem uiteindelijk
grepen. Hij bekende alles, riep zijn col-
lega’s-dissidenten op het hoofd in de
schoot te leggen, en kwam er daarna af
met een genadig straf je. Heldhaftig is
zoiets niet, maar iemand die zijn werk
gedaan heeft en daarmee veel meer
heeft gedaan dan de overgrote meerder
heid van zijn medemensen, heeft daar
mee wat mij betreft een aantal tegoed
bonnen verworven, die hem het recht
geven de strijdbijl te begraven.
De afzijdigheid van de communisten is
de reden waarom nauwelijks gevolg is
gegeven aan de stakingsoproepen en de
oproepen voor demonstraties die van
uiterst linkse groepen afkomstig waren.
Opmerkelijk is ook dat de marine, van
ouds een communistisch bolwerk, en de
linkse mariniers zich afzijdig hebben
gehouden. Tussenkomst van de mariniers
zou de regeringsgetrouwe commando’s
van Amadora in de minderheid hebben
kunnen brengen.
De Franse president verklaarde voor
zijn terugkeer naar Parijs, dat Frankrijk
hoopte dat Spanje „met ons kan deelne
men aan de grote actie van ons tijdperk,
d.i. de totstandbrenging van de politieke
vereniging van Europa”. Hij voegde er
aan toe dat de jonge, nieuwe koning van
plan was een nieuw tijdperk te „leiden”
in de geschiedenis van Spanje. „Met zijn
reis naar Madrid wilde hij „getuigen van
ons verlangen naar eensgezindheid om
onze politiek van goede nabuurschap en
vriendschap met Spanje te ontwikkelen”.
De kerkelijke plechtigheid in de St.
Hieronymus-kathedraal van Madrid,
waar speciale banken waren geplaatst
voor 133 buitenlandse persoonlijkheden,
duurde ongeveer een uur. Koning Juan
Carlos en koningin Sofia (hij in uniform
van kapitein-generaal, zij in een lang
wit gewaad) traden de kathedraal onder
een draagbaar baldakijn binnen.
Het lijkt mij een heel goed idee, maar
het is wel bijzonder onverstandig je dan
te laten pakken. Want ja, samenzwering
tegen de staat, zoals dat heet, is in het
soort subversieve landen waartoe ook
Zuid-Afrika behoort een zonde die niet
gemakkelijk vergeven wordt. Trouwens,
de belangrijkste Zuidmolukse samen
zweerder tegen de koningin die enige
maanden
kreeg in dit keurige landje waar we
toch niet gauw in paniek plegen te
raken, ook al een gevangenisstraf van
vijf jaar opgelegd, terwijl er toch geen
reden was om aan te nemen dat die
samenzwering serieuzer of minder se
rieus moest worden genomen dan de
samenzwering van Breyten Breytenbach.
Op een persconferentie zei Kreisky dat
hij daarbij denkt aan een „ander, zoals
een parlementaire commissie”, voor een
onderzoek naar Wiesenthals werkzaam
heden die, naar zijn mening, Oostenrijks
aanzien in het buitenland schaden.
De directeur van het Joodse Docu
mentatie Centrum in Wenen heeft
Kreisky aangeklaagd omdat deze hem
„mafia-methoden” heeft aangewreven in
verband met een woordenwisseling over
het oorlogsverleden van de leider van de
vrijheidspartij, Friedrich Peter.
Wiesenthal heeft deze Peter er vorige
maand van beschuldigd dat hij heeft
behoord tot een „opruimingsbrigade” van
de SS, verantwoordelijk voor de moord
in 1942 op ruim tienduizend burgers in
vereniging met andere onderdelen.
Friedrich Peter heeft nooit ontkend
dat hij SS’er is geweest, maar hij be
weert wel de oorlog aan de fronten te
hebben doorgebracht. Kanselier Kreisky
Was er eigenlijk wel een reden voor
enkele honderden landgenoten om hun
handtekening te zetten onder een adver
tentie waarin van de Zuidafrikaanse re
gering gevraagd werd te bevorderen dat
Breytenbach en zijn mede-beschuldigden
zo spoedig mogelijk in vrijheid wer
den gesteld om weer aan het normale
leven te kunnen deelnemen? Ach,
kwaad kan zoiets nooit. De kans dat het
iets zal helpen is weliswaar gering, maar
je kan beter iets doen dan helemaal
niets. En als je toch iets vraagt kun je
beter meteen het volle pond vragen, ook
al heeft de verdachte bekend op allerlei
punten van de aanklacht schuldig te
zijn. Want hij mag dan de wet tegen het
terrorisme hebben overtreden, dat is
toch ook maar een wet van een parle
ment dat via zijn apartheidswetten en
de manier waarop politieke tegenstan
ders worden „kalt gestellt”, zelf ook
weer een groot aantal normale mense
lijke wetten overtreedt.
Tijdens de mis richtte kardinaal
Enrique y Tacancon van Madrid zich
direct tot koning Juan Carlos om hem
te vragen de „koning van alle Spanjaar
den” te zijn, om ook de andersdenken
den te respecteren, en om Spanje een
politiek systeem te geven waarin alle
Spanjaarden deel kunnen hebben aan
het regeringsbeleid en aan de sociale en
economische gelijkheid.
Overigens vond terzelfder tijd een be
toging plaats elders in Madrid, waar een
tweeduizendtal leden van de oppositie
een echte amnestie eiste in plaats van de
gedeeltelijke straf verlagingen, die de re
gering dinsdag had afgekondigd. De poli
tie gebruikte traangas en waterkanonnen
om aan deze betoging een einde te
maken. In San Sebastian joeg de politie
1000 betogers uiteen.
Het voornaamste Madrileense politieke
tijdschrift „Cambio 16” is gisteren door
de regering in beslag genomen in ver
band met enige artikelen over de over-
gang van de macht van generaal Franco
op Juan Carlos en over het probleem
der Spaanse Sahara.
Voorts zouden vier leiders van de
bond van bouwvakkers zijn opgesloten
in de gevangenis van Caxias bij Lissa
bon. Ze zouden begin deze maand lei
ding hebben gegeven aan de belegering
door bouwvakkers van premier Azevedo
in het Sao Bento paleis.
Volgens anderen wil de regering de
gespannen toestand nog even laten
voortduren om de „zuivering van ui-
terst-links” te kunnen voltooien. Volgens
officiële opgaven zijn 51 officieren en
onder-officieren gearresteerd, onder wie
het hoofd van de militaire politie en
commandant Dinis de Almeida van het
„rode artillerieregiment palis”. Tot deze
51 arrestanten horen ook 18 leden van
de veiligheidstroepen Copcon, die on
langs in een schrijven aan president Da
Costa Gomes de „volksmacht” hadden
voorgesteld als enige oplossing voor de
politieke crisis.
WENEN (Reuter).Kanselier Bruno
Kreisky van Oostenrijk die wegens
smaad is aangeklaagd door dr. Simon
Wiesenthal, heeft gisteren verklaard dat
hij zijn verschil van mening met Wie
senthal liever buiten de justitie om wil
regelen.
Breytenbach mag dan schuldig zijn
aan samenzwering, Vorster is schuldig
aan uitlokking. Je bent Zuidafrikaan
(wat eigenlijk niet mag), je bent als
Zuidafrikaan getrouwd met een Vietna
mese (wat helemaal niet mag), je leeft
in een omgeving waar apartheid wordt
veracht, dus allicht kom je er dan toe
om pen en tekenstift neer te leggen en
daadwerkelijk in verzet te komen. Maar
uit alles blijkt dat Breyten Breytenbach
niet voor het ondergrondse werk in de
wieg was gelegd. Hij reisde met een vals
paspoort en vermomd naar Zuid-Afrika
en werd opgepakt. Blijkbaar is hij te
goed van vertrouwen geweest en te
slordig in zijn contacten, want voor
ondergronds verzet kan je beter een
pietepeuterige boekhouder zijn dan een
kunstenaar.
aan het „nieuwe”
Volgens regeringszegslieden zullen
Genschers politieke besprekingen met de
Israëliërs zich concentreren op de Pales
tijnse kwestie en op de bevordering van
Westduitse investeringen in Israel.
MADRID Drie Europese presidenten en één Afrikaanse; de Ameri
kaanse vice-president; een dozijn prinsen uit Europa en het Midden-Oos
ten één premier, tientallen ministers en speciale ambassadeurs; een Euro
commissaris en de algemene secretaris van de OECD, alles te zamen een
indrukwekkende vertegenwoordiging van de „vrije weredl” en speciaal
van Europa, boden gisterochtend het nieuwe Spanje na Franco hun goede
wensen aan.
LISSABON (AFP, Reuter). De Portugese generaal Carlos Fabiao, stafchef van
de landmacht en Otelo Saraiva de Carvalho, commandant van Copcon, zjjn gisteren
op hun verzoek van hun functies ontheven, zo is in een communiqué van het leger-
hoofdkwartier in Lissabon bekendgemaakt. De troepen die deel uitmaken van Copcon
worden geïntegreerd in de schoot van de generale staf van de strijdkrachten en
luitenant-kolonel Romaldo Eanes wordt in Fabiao’s plaats interim-stafchef van de
landmacht.
j
r
