VAN SCHULD EN BOETE MS THE GAMBLER: MODERN SPEL CRM-werk in roulatie F TV KAN TERUGKEER BEKENDE FILMS IN BIOSCOOP BEVORDEREN Karei Reisz grijpt terug op oude uitgangspunten 4$ w it Ik DECEMBER 19 7 5 KUNST 13 Dokter Pulder Haaien Ma Grissom Kato Orson Welles Pasolini Matinees Ben Hur Hervormde taak Stripheld Tiroler bed Free Cinema N achtvoorstell i ngen Nachtvoorstellingen in Amsterdam Walter de Buck jfj I t si M 1 Rjgi B j succes Kerstprogramma vervalt in herhalingen geert. DE ENIGE TIJD terug overleden ka rate-expert Bruce Lee is als wreker der den”) van Yves Boisset noemen en er de aandacht op vestigen dat in Ciné D de Amor Club „Het zondige Bed” prolon- Daarbij komen wel enige haaien te pas, maar gevaarlijker zijn daarna de bandieten die zich van het bergingsvaar- tuig meester maken, net als het geld binnen is. Daarna volgt het bekende spelletje van wisselende kansen dat de toeschouwer tot het verrassende eind moet bezighouden. Het geheel is ge schreven en geregisseerd door de eertijds nogal beroemde acteur Cornel Wilde die ook de schipper van de boot ispeelt en nogal te koop loopt met zijn fysiek die inderdaad nog wel gezien mag worden, gezien zijn leeftijd van om en nabij de zestig. IN STUDIO blijft op de matinees van zaterdag, zondag en woensdag het Po- peye-Festival geprolongeerd. Hoewel het voor iedereen duidelijk zal zijn dat met deze mededelingen, hier en James Caan als de ongeneeslijke gokker samen met zijn vriendin (Lauren Hutton) in The Gambler. gerechtigheid terug in „Kato”, een ver haal dat gebaseerd is op een bekende Amerikaanse tv-serie. In Frans Hals. LIDO BRENGT een reprise van de in 1959 door William Wyler gemaakte en met IJ, Oscars onderscheiden „Ben Hur” met o.a. Charlton Heston en Jack Haw kins. Een groots spektakelstuk met de beroemde paarderennen in het Romeinse arena als opwindende climax. OP EEN ANDERE manier dan pro ducent Matthijs van Heijningen deed door vier verfilmde verhalen van Heere Heeresma samen te bundelen in een bioscoopfilm onder de titel „Zwaarmoedige Verhalen voor bij de Centrale Verwarming”, is het Fugiti ve Cinema gelukt door CRM gesubsi dieerde korte films praktisch direct onder het publiek te brengen. IN ROXY wordt het succes van Bert Haanstra’s „Dokter Pulder zaait papa vers” voortgezet. In de nachtvoorstellin- gen de reprise van een on ver getelijke Hitchcock, diens „North by Northwest” die in ’59 gemaakt werd en sindsdien voortdurend terugkeert op het program ma. Het achtervolgingselement, bekend uit zijn „The 39 Steps” speelt opnieuw een grote rol met ditmaal Cary Grant als de eeuwig achtervolgde. Zijn reeks avonturen en benauwde momenten wordt afgesloten met een beklimming (in gezelschap van zijn assistente in het avontuur, Eva Marie Sant) van Mount Rushmore, waar z oals men weet de profielen van enige belangrijke Ameri kaanse presidenten zijn uitgehöuwen. Uiteraard is bij de opzet van de films rekening gehouden met hun taak in het circuit, ze moesten con tact hebben met een thans bestaande actualiteit en een soort functie heb ben in het geheel van kritische en „hervormende” taken waaraan het circuit behoefte heeft. Films met een handvat dus, waarover gediscussieerd kon worden en die geen vrijblijvende amusementsfunctie bezaten. Dat op deze voorwaarden boeiende filmpjes kunnen worden gemaakt die voor een breed publiek op z’n minst EVENALS de Verenigde Staten zelf is Hollywood van oudsher een wonderlijke vermenging van allerlei nationaliteiten geweest. De filmpioniers en vooral de oorspronkelijke stichters van de grote filmmaatschappijen waren meestal oost- Europese emigranten en in de verdere ontwikkeling van Hollywood heeft de hele west-Europese filmindustrie veel talent aan de Californische droomfabrie- ken moeten afstaan, waar het in een snel aanpassingsproces min of meer ge lijkgeschakeld werd, althans ingesteld werd op de Amerikaanse smaak. interessant zijn, bewees een drietal produkties van Fugitive Cinema dat kort geleden aan de pers getoond werd. „Een manier van Opvoeden” van Juri Voogd bijvoorbeeld, die al rouleert in Filmhuizen, biedt, behalve geestige en onthullende informatie over spelende kleuters in een sterk alternatief georiënteerde creche, een prachtige registratie van de reactie van de betrokken ouders op dit geto lereerde vrije spel van krachten, waarmee sommige moeders het moei lijk hebben. DE NACHTVOORSTELLINGEN van Palace bieden meer sensatie. „De Bende van Ma Grissom” heeft een historische naam in de, annalen van de Amerikaan se misdaad. Ditmaal is de inzet van een luguber-boeiende intrige een miljonairs- dochter die gekidnapt wordt en in af wachting van een hoge losprijs de ge vangene is van Ma Grissom en haar gangsterachtige bende. OPNIEUW, na „Murder on the Orient Express”, is er een boek van de bekende detective-schrijfster Agatha Christie voor de film bewerkt, ditmaal „Ten little Indians” en thans te zien in Studio. Het is het verhaal over een tiental personen die uitgenodigd worden voor een luxueus verblijf in een gerenom meerd hotel dat eenzaam in de Perzische woestijn ligt. In het verloop van hun verblijf blijken de gasten die elkaar niet kennen, één ding gemeen te hebben, zij hebben allen eens een moord begaan die ongestraft is gebleven. FLESH GORDON, held van een be kende Amerikaanse tekenstrip is nu in levenden lijve te zien in een film die Howard Ziem maakte en waarin hij Jason Williams als 'de onoverwinnelijke held Flesh Gordon een uitstapje laat doen naar de Porno-Planeet.In Luxor. Skolimowski’s, twee nieuwe Wajda’s, een nieuwe Jean Eustache („Mes petites Amoureuses”) en twee compilatiefilms, „The Best öf Laurel en Hardy” en het beste van Gene Kelly en Fred Astaire dat echter „That’s Entertainment too”) heet, twee films die al bijna in staat zijn een slecht seizoen goed te maken. Beeld uit Gejaagd door de Wind, nog altijd goed om opnieuw in roulatie te worden gebracht. Voor de filmpers is het interessant te weten wat haar ongeveer in het komen de seizoen te wachten staat en om na te gaan of bepaalde films, waarvan de vakbladen al hoog hebben opgegeven, binnen afzienbare tijd in onze bioscopen te verwachten zijn. „Wordt Ver wacht. is dus zuiver voor intern gebruik, al zijn uit deze ogenschijnlijk droge catalogus van filmtitels toch wel conclusies te trekken en voorspellingen te doen die ook de buitenwacht zou kunnen interesseren. BEHALVE DE OP DEZE PAGINA wat uitvoeriger beschreven „Gambler” van Karei Reisz, is er nóg een première in Amsterdam te signaleren, namelijk „Alice in the Cities” in de Mini-Movies, een film die ondanks zijn Engelse titel uit een Nederlands-Duitse samenwerking is ontstaan, waarbij de Duitser Wim Wenders als regisseur en scenarioschrij ver is opgetreden, de Nederlander Robby Muller als cameraman. De vroegere wrok tegen het zoge noemde CRM-werk was dat het, na in een voorstelling voor genodigden getoond te zijn, op de plank ver dween en op enkele uitzonderingen na geen kans kreeg op een confronta tie met het bioscooppubliek. Van Heijningen vond een eenmalige oplos sing (die hopelijk herhaald wordt) door van vier korte films die anders geen kans in de bioscopen zouden krijgen, een avondvullende film te maken die met redelijk goed bij het publiek ontvangen is. Fugitive Cinema heeft het anders gedaan. Ze produceerde met CRM- subsidie drie korte films die onmiddel lijk in circulatie konden gaan omdat ze opgenomen konden worden in het programma dat in het vrije circuit van Filmhuizen zijn „outlet” vindt. IEDER JAAR geeft de Nederlandse Bioscoopbond tegen het einde van het seizoen dat voor de bioscopen op 31 december afgesloten wordt, een boe kwerk uit- dat toepasselijk „Wordt Ver wacht. heet en dat een overzicht geeft van wat het komende jaar ons op filmgebied gaat brengen. Gerangschikt naar de verhuurkantoren, te beginnen met Acuteel Film en eindigend met Warner Bros, geeft het naslagwerk reek sen filmtitels met vermelding van regis seurs en acteursnamen die het betrok ken kantoor denkt uit te brengen in dit geval gedurende 1976. kondigd met Willeke van Ammelrooy en Roij Ferrol. Tussen haakjes, Willeke zal komend seizoen ook nog te zien zijn in twee Franse films, beide van J. M. Pallardy die resp. „L’Arière Train siffle- ra trois Fois” en ’’Réglement de Femme A O, Q.Corall” gaan heten. IN TIROL blijft het seksuele leven stof voor steeds meer opwindende films leve ren. Ditmaal is onder de titel „Dolle Pret in een Tiroler Bed” weer veel landelijke erotiek te beleven. In Rem brandt DE FILM „HAAIEN” die in Cinema Palace loopt, heeft niets te maken met de befaamde „Jaws” die pas tegen kerst mis in onze bioscopen te zien zal zijn. Het is een eenvoudige avonturenfilm, niet zonder de nodige spanning gemaakt, waarin een stelletje gelukszoekers hun leven in de waagschaal stellen om een historische schat vdn gouden dukaten van de zeebodem op te vissen. dan hem tot gelukt was. Iets dergelijks zou ook gezegd kunnen worden naar aanleiding van de eerste Amerikaanse film die de Engelsman Ka rei Reisz onlangs voltooide en die nu onder de titel „The Gambler” in Calypso in Amsterdam vertoond wordt. Karei Reisz, in Tsjecho-Slowakije ge boren, maar sinds zijn jeugd opgevoed in Engeland, was een van de mannen die aan de wieg van de Engelse filmver- nieuwing, de „Free Cinema”, gestaan heeft. Hij begon als filmcriticus en theo reticus, maakte korte „geëngageerde” films als „We are the Lambeth Boys” (1958) en kreeg naam met zijn lange film „Saturday Night and Sunday Mor ning”. Zes jaar later, in 1966, regisseerde hij „Morgan, a suitable Case for Treat ment” en in ’68 „Isadora” over het leven van de beroemde en tegelijk tragische Isadora Duncan. Na dit zwakke werk, vergeleken bij zijn krachtige inzet, betekent „The Gam bler” toch een aanzienlijke herovering van Reisz’ vroegere terrein. Men kan zeggen dat hij zijn Amerikaans debuut veilig heeft gesteld door een onderwerp als gokken te kiezen en op het ogenblik erg „in” is („The Sting”, „American Split”) en als hoofdrolspeler de momen teel erg populaire James Caan te enga geren die na „Rollerball” geen kwaad meer kan doen bij het Amerikaanse publiek. Maar Reisz heeft zich zowel in de behandeling van het gegeven als in de behandeling van James Caan een persoonlijkheid getoond met een eigen visie op onderwerp en op acteurspresta- tie. De hoofdpersoon in „The Gambler” is een begaafd jong docent aan een univer- siteit en tegelijk een ongeneeslijk gokker op Dostojeyskiaanse manier. Het is bij hem een vorm van versla ving die bijna pathologische vormen Guns of Naverone” uit ’61. Walt Disney krijgt trouwens een uitvoerige reprise. City Verhuur Maatschappij brengt niet alleen zijn „Sneeuwwitje” uit, maar kondigt verder in de paastijd „Alice in Wonderland”, en „The Best of Disney’s True Life Adventures aan. In de zomer maanden „Fantasia” en „Marij Poppins” en met kerst ’76 „Cinderella”. Maar ook De Sica’s „The Women” met Sophia Loren en Jean-Paul Belmondo, „King of Kings” van Nicholas Ray „Sunset Boulevard” van Billy Wilder met Gloria Swanson en Erich von Stroheim, Felli ni’s „La dolce Vita” en ,,Le Gendarme de St. Tropez” met Louis de Funès komen weer in vertoning en niet te vergeten enige oude Hitchcocks („Spellbound” bijv, met Ingrid Bergman en Gregory Peck), de meest bekende Russische film „Als de Kraanvogels overvliegen” en Si- odmak’s „The spiral Staircase”. De meeste van deze „re-issues” zijn ooit al eens op televisie te-zien geweest, misschien dat nu ook hier het begrip bij de exploitanten doorbreekt dat in dit soort gevallen televisie slechts stimule rend kan werken. In het buitenland en met na mein België en Duitsland is men er allang achter dat beide media heel goed en in het voordeel van de biosco pen kunnen samenwerken en die samen werking gaat dan zelfs veel verder dan het terugbrengen van films die dank zij hun ouderdom al op het televisiescherm te zien zijn geweest. Een aparte vermelding verdient de terugkomst van de „Sissi”-serie in drie delen met Romy Schneider en Karl- Heinz Böhm die Goflex in zijn pakket van 1976-films heeft opgenomen' In dat pakket zitten ook de nieuwe jeugdfilm van H. van der Linden (Rex Film) „Pim Pandoer in ’t nauw” en „Dik Trom weet Raad”, waarvan de eerste al met kerst mis uitkomt. Er zijn dan meer Neder landse films aan bod zoals „Elckerlyk” van Jos Stelling en „Sherlock Jones” van Nikolai van der Heyde, terwijl voor mei of juni de Surinaamse film „Wan Pipel” van Pim de la Parra staat aange- GEEN NIEUWS op het nachtelijk front dat in herhalingen blijft vallen, al willen we wel „R.A.S.” („Niets te mel- Het Hollywood-systeem heeft echter in de laatste jaren een grondige wijzi ging ondergaan. Met het ontstaan van de kleinere produktie-units kreeg de zelf standigheid van de filmmakers meer kansen en konden buitenlandse gasten een grotere individualiteit en vrijheid van handelen behouden. De Tsjech Milos Forman bijvoorbeeld was in zijn eerste Amerikaanse film „Taking Off” herken baar als de maker van „Liefde van een Blondje” en van „Het brandt, mijn Lief je”. En al kon nauwelijks verband ge legd worden tussen de Italiaanse films van Michelangelo Antonioni en zijn Amerikaans debuut „Zabriskie Point”, een zeer Europese visie op de Ameri kaanse samenleving was aan die film niet te ontzeggen. Zoals ook „Midnight Cowboy” hoewel spelend in New York, on-Amerikaanse aspecten vertoonde. Hij was dan ook gemaakt door de Engelsman John Schlesinger die in plaats van gelijkgeschakeld door zijn nieuwe omgeving, juist hele nieuwe im pulsen aan zijn nieuw werkterrein ont leende en sterker voor de dag kwam dan hem tot dan in zijn vaderland daar geplukt uit 40 pagina’s filmtitels niets wezenlijks gezegd is over de kwali teit van het voor ons liggende seizoen, hoogstens wat anecdotische bijzonderhe den. Daaraan verandert zelfs niet de vermelding dat we bij het doorbladeren van „Wordt Verwacht.een nieuwe film van Orson Welles zijn tegengeko men „F for Fake”), een nieuwe Chabrol („Follies bourgoises”), een nieuwe Mike Nichols, een nieuwe Borowczyk („La Marge”, met Sylvia Kristel) twee nieuwe aanneemt en hem in onderwereldkrin- gen brengt en moreel steeds dieper doet vallen. Het is niet moeilijk overeen komst te vinden tussen de karakters uit Reisz’ vroegere films en de figuur van de Amerikaanse gokker. Steeds is er sprake van mensën die op de rand van de waanzin leven en krankzinnige risi co’s durven te nemen (de hoofdpersoon uit „Saturday Night”, Morgan, Isadora Duncan en nu Axel als de „gambler” (James Caan). Hij kan geen rustig be staan leiden maar moet het gevaar op zoeken ten einde op de rand van de zelfvernietiging te kunnen leven. Als hij bij het gokken in het speelhol zijn schulden laat oplopen tot 45.000 dollar, weet hij dat hij op gruwelijke manieren gedwongen kan worden het geld op korte termijn terug te betalen. Maar als hij het geld bijeen heeft weten te krijgen en van alle narigheid af kan komen, weet hij de verleiding niet te weerstaan om met het hele bedrag opnieuw, nu op de paarderennen, te gokken. Waarbij hij al het geld ver speelt. Hij kan nu alleen zijn leven nog redden door een neger-student tot slecht spel om te kopen bij een basketbal- wedstrijd, waarbij ook grote bedragen op het spel worden gezet. Waarmee Axel een moreel dieptepunt heeft bereikt en ter delging van zijn schuld de negerwijk ingaat om daar zijn gerechte 'straf uit te boeten. Reisz heeft dit moderne spel van schuld en boete prachtig opgebouwd en met grote spanning de dramatische cli max voorbereid. Tegelijk heeft hij een actueel drama van menselijke onzeker heid en gespletenheid in duidelijke con touren aangegeven. Als Ma’s psychologische zoon boven dien verhefq wordt op de rijke erfdoch ter en een moord weet te voorkomen, komt er geen eind aan de „trhills” die regisseur Aldrich knap over het geheel verdeelt. Eenmaal geïnstalleerd horen ze via een stem op een bandrecorder dat ze alsnog hun gerechte straf zullen krijgen en een voor een zullen sterven. Men denkt eerst aan een practical joke, maar als de 'eerste doden vallen begint de waarheid tot de nu geïsoleerde bezoekers door te dringen. En iedereen begint ie dereen te wantrouwen. Op basis van deze lugubere gebeurtenissen heeft Peter Collinson een redelijk spannende film gemaakt, daarbij geassisteerd door een uitstekende cast, bestaande uit acteurs als Oliver Reed, Charles Aznavour, Ri chard Attenborough, Gert Fröbe, Her bert Lom, Stephane Audran en Elke Sommer. FRANS HALS brengt onder de drei gende titel „De Maffia vergeet nooit” een sterke misdaadfilm op vrijdag- en zaterdagnacht. In Lido kan men een science fictionfilm zien waarin dinosau russen de wereld gaan overheersen: „Di nosaurussen begeerden de Wereld” en in Luxor voor de laatste maal Polanski’s „Met jouw tanden in mijn Nek”. Achttien verhuurkantoren stellen ons voor het komende jaar 317 nieuwe films in het vooruitzicht, van de nieuwste karatefilm uit Hongkong tot de laatste film van Pasolini toe, met daartussen alle gradaties van erotisch amusement als „Heisser Mund auf feuchte Lippen” tot meer serieus bioscoopgenot als „Het Huwelijk” van Alexander Wajda”. Opvallend groot is het aantal z.g. „re issues”, dit is het terugbrengen van ge dateerde films in normale bioscoop-rou- latie. Zo komt Chaplin’s „Limelight”, zijn laatste Amerikaanse film uit 1952 al met kerstmis in onze bioscopen, evenals Dis- ney’s „Sneeuwwitje en de Zeven Dwer gen”, Selznick’s epos „Gone with the Wind (’39) en Lee Thompson’s „The EWFlin „Het nieuwe Paradijs” van Tom d’Angremond geeft weer een heel ander aspect van onze actualiteit. Zijn onderwerp is de herleving van de geëngageerde volksmuziek, waarbij de traditie voortgezet wordt door Walter de Buck in Gent die zich laat inspireren door een arbeidszanger uit het einde van de vorige eeuw, een zekere Karei Waeri. Diens teksten en liedjes zijn dank zij de nu 70-jarige Jerome Rieux, een aartsverzamelaar, bewaard gebleven en Walter de Buck maakt van dit materiaal dankbaar gebruik als hij optreedt in café-chantants en op ker missen. Een volks en schilderachtig gebeuren dat door de regisseur dank baar en met overtuiging in beeld is gebracht. De derde film, „Abortus doe je niet zo maar”, van Hillie Molenaar is een vrije productie die Fugitive in distri butie heeft genomen en meer de vorm van een tv.-film heeft gekre gen, waarbij vrouwen over haar er varingen bij het ondërgaan van een abortus spreken en problemen aan de orde stellen die in verdere discussies uitgewerkt kunnen worden. Bij el kaar een mooie aanwinst van het roulerende contingent circuitfilms. OP DINSDAG vertoont het Neder lands Filmmuseum „Gertrud” van Charl Th. Dreyer in 1965, e en gestyleerd en met grote eenvoud gemaakt vrouwen portret, de laatste film tegelijk van de in ’68 gestorven Deense r egisseur die vooral door zijn „Passion de Jeanne d’Arc” uit ’28 onsterfelijk zal blijven. Woensdag is gereserveerd voor filmp jes uit de begintijd van de cinémato- graphie, werk van Lumière en Méliès en uit Denemarken, Engeland en de USA die tussen 1910 en 1914 primitieve kluchten, drama’s en sensatiefilms van geringe lengtes maakten. Donderdag een meer dan l'/s uur durende avonturen film uit 1929 van Allan Dwan met de grote Douglas Fairbanks in de hoofdrol als d’Artagnan een van de drie muske tiers. „The iron Mask” heet de vrij naar Alexander Dumas gemaakte film, waar over een criticus van de New York Times destijds schreef: „De actie in deze film is snel en de fotografie (het werk van Henry Sharp) artistiek, speciaal in de scènes waarin de kleine figuren enor me schaduwen op de muren werpen.” Een charmante, zij het wat lange (110 minuten) film over een Duitse journalist die in Amerika op reportage is, maar zijn schrijverij verwaarloost, omdat het land hem meer inspireert tot het maken van foto’s. Als hij ontgoocheld teruggaat naar zijn vaderland, komt hij op Kenne dy-Airport in contact met een jonge Duitse vrouw die hem vraagt haar 8- jarig dochtertje mee naar Nederland te nemen en daar op haar te wachten. Zij zal het volgende Ujnvliegtuig nemen. Die afspraak loopt mis en Philip Win ter, de journalist zit opgescheept met het meisje dat zich vagelijk een grootmoeder ergens in West-Duitsland herinnert. Er volgt een speurtocht, eerst in Wuppertal, daarna in het Ruhrgebied, totdat de politie uiteindelijk uitkomst brengt. Regisseur Wenders (hij noemt zijn produktiemaatschappij „Willum Fillum”) weet boeiende lokaties uit te zoeken voor de wonderlijke zwerftochten van de cynische journalist en het vroegrijpe meisje, waardoor zijn film levendig blijft en vol afwisseling. Maar hij munt vooral uit door zijn spelregie die in het bijzonder opvalt bij de natuurlijke actie van het Hollands sprekende meisje Yella Rottlander. Niet voor niets heeft hij bij het laatste film festival in Berlijn de „Bundes Filmpreis” gekregen voor zijn regie van „Falsche Bewegung”. Zoals Robby Müller die in Willemstad op Curacao geboren werd, datzelfde jaar voor dezelfde film dezelf- prijs kreeg als beste carmeraman van het jaar. Fugitive Cinema brengt „Alice in den Stadten” in roulatie én The Movies is het eerste theater dat van deze roulatie profiteert. Overigens is alles bij het oude gebleven op de Amsterdamse bioscoopa genda, hoewel als opvallende reprises „De Slag om de Pacific” („In Harm’s Way”) van Otto Preminger in Cinerama genoemd moet Worden, evenals „Casque d’Or” met Simone Signoret en onder regie van Jacques Becker (uit 1952) die in City 4 te zien is. Rivoli brengt nog eens Bunuel’s ,,Le Fantome de la Liber te” uit en C(neac Damrak 2 herhaalt Andy Warhol’s ,,L’Amour” dat als „Po po” aangekondigd blijft. X 1 nH f 1 i' W;' w*" w r TR& ■■■■aS

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1975 | | pagina 13