Kameel met boord
PvdA-senator maakte lijst
van titels pornofilms
Binnen vier jaar moeten problemen
van rijkspolitie zijn opgelost
Mister Dynamite doet klusjes
die anderen liever niet willen
n
J
1
Fietsen veiliger met eigen rijbanen
Personeelsbestand opvoeren van 9.000 tot 11.000
man
13
DINSDAG
1 6
DECEMBER
197 5
VARIA
Failliet
Dwars door gebouw
Gezapig
I
Vuistregels
Ingeblikt
(Van onze correspondent)
DEN HAAG. Het fietsen moet weer aantrekkelijk worden. Dat is
grotendeels een kwestie van veiligheid. In Den Haag liep het aantal fiet
sers in het rijdend verkeer van 1965 tot 1970 terug van 28,5 naar 14,8
percent, maar in beide jaren was het percentage fietsers van alle dodelijke
ongevallen en ongevallen met zwaar lichamelijk letsel 17 percent. Fietsen
wordt veiliger als de fiets eigen rijbanen heeft. Fietsen is voorts aan
trekkelijker als zoveel mogelijk windvrij kan worden gereden en als er
onderweg schuilgelegenheden zijn.
Élla!
Geen vertrouwen van winkeliers
in fiets-experimenten
(Van een onzer verslaggevers)
W. M. REHORST
Opdat ook het nageslacht zich dit zal
afvagen, heeft de PvdA afgevaardigde
naar aanleiding van de debatten over de
filmkeuring een lijst van titels van por
nofilms samengesteld. Deze lijst is in de
stenografenkamers onder groot gelach
van hand tot hand gegaan. Verontschul
digend heeft de heer Kwikzilver laten
weten dat de titellijst nog slechts een
bepejkte selectie is. Een kleine greep
eruit:
De behandelende artsen gaven hem
de raad het wat kalmer aan te doen
(Van onze correspondent)
DEN HAAG. Het korps rijkspolitie
heeft op dit moment een personeelste
kort van 2000 man. Binnen vier jaar tijd
hoopt men dit probleem op te lossen, en
het huidige personeelsbestand van 9000
op te voeren tot 11.000. Deze personeels-
werving is reeds begonnen, aldus de
algemeen inspecteur-generaal der rijks
politie, de heer W. M. Rehorst. Belang-
Er worden, zij het nog niet officieel
want de routes in Den Haag en Tilburg
moeien het proefondervindelijk bewijs
nog leveren enkele vuistregels voor
Typerend voor het beleid van de alge
meen inspecteur-generaal van de rijks
politie is zijn ideaalbeeld: de gediscipli
neerde politieman, tot het uiterste ge
traind, een groot zelfvertrouwen uitstra
lend. Typerend voor dit beleid is ook de
grote menselijkheid waarmee hij dit op
treden gepaard wil zien gaan. Rehorsts
herkende en erkende gezagsdrager blijft
te allen tijde ook de man aan wie het
publiek zijn nood kan klagen.
fietsroutes gehanteerd. Een fietspad van
vier meter breed is geschikt voor twee
richtingsverkeer voor zowel brommers
als fietsers. Tussen de 3,5 en vier meter
is fietsen in twee richtingen mogelijk en
brommen in één richting. De andere
brommers worden verwezen naar de au-
tostiook of een omleidingsroute. Als die
alternatieven niet mogelijk zijn, moeten
ze toch op het fietspad.
ze daarbij zo dicht mogelijk langs scho
len en fabrieken of kantoren gaan. En
dat ze het station aandoen. In Den Haag
klopt dat zó buitensporig dat een, in het
centrum gelegen, stuk van de fietsroute
dwars door het vroegere gebouw van het
ministerie van Financiën zal leiden,
waar in de toekomst de Raad van State
gevestigd zal worden. Het komt overi
gens omdat de straat ernaast (de Park
straat) ter plaatse te smal is voor een
fietspad en de straat onmogelijk kan
worden afgesloten voor het auto-, bus-
en tramverkeer, want dat zit daar op de
route rond de, voor verkeer afgesloten,
binnenstad.
DEN HAAG. PvdA-senator Kwek-
silber windt zich niet zo op over de
pornofilms die de bioscopen teisteren.
Volgens hem zijn het acrobatische les
sen. De titels vindt hij humoristische
lichtpunten in de sombere dagbladen.
„Je vraagt je af waar de titelverzinners
wakker van liggen.”
De sex-salon. Horizontale pret op het
ronde bed. Het zondige bed. De maagde
lijke heks. Naakt op de liefdesmarkt.
Een man houdt van een vrouw die van
vrouwen houdt. Zullen we het nog een
keer overdoen? Pornografie in Denemar
ken. Marianne op het pornopad. De por-
noprof. Vurige vrouwtjes vol verlangen.
Vrouwen die het niet zo nauw nemen.
Meisjes die graag naar bed willen. De
grote blonde met een zwarte schoen.
Begeerte naar sex. Wellustige verleid
sters. Wat de gluurder zag. Vrouwen die
uit oe band springen. Onthullingen uit
meisjes-slaapkamers. Aan de deur wordt
niet verkracht. Vrouwen die er de tijd
voor nemen. Bos der begeerte. Bed-
hostessen. Het zonde-gebed. Haar stalen
arm vol bloedwraak. Erotisch speelgoed.
De maagd en de zigeuner.
Deze drie jaar oude wijfjeskameel uit een dierentuin in het Amerikaanse Omaha
struikelde en kwam daarbij zo ongelukkig terecht, dat zij haar nek verrekte. Een
dierenarts bedacht het „boord” dat het dier nu wat steun moet geven en dat is ver
vaardigd uit dun hout.
Brower, een vroege zestiger, is het
grootste deel van de afgelopen 35
jaar van zijn leven met explosieven -
hy zelf heeft het over „gereedschap” -
bezig geweest. Tjjdens zyn jeugd
raakte hij aan de Amerikaanse oost
kust gefascineerd door alles wat met
explosieven te maken had en liet hij
aangespoelde munitie uit de Eerste
Wereldoorlog in de lucht vliegen.
beseft niet dat hier sprake is van een
verlaging van het normbesef. Natuurlijk
mogen we tolerant zijn. Maar er is
verschil met het begrip dat ik voor een
bepaalde persoon, een bepaalde zaak, een
bepaalde actie kan opbrengen. Dat be
grip houdt niet in dat ik de uitingen van
die bepaalde persoon, die bepaalde zaak,
die bepaalde actie moet en mag tolere
ren. Het lijken in eerste instantie onbe
langrijke zaken: fietsen op de stoep, vuil
in de grachten, het slordig en egoïstisch
parkeren bij supermarkten, makkelijke
hondebaasjes. Maar door dit alles wordt
een sfeer van tolerantie geschapen die
makkelijk de basis legt voor een „crimi
neel klimaat”.
„Vroeger was de criminaliteit voorna
melijk lokaal”, zo licht de heer Rehorst
toe. „Wij waren een gezapig volkje, met
de dag wel even anders. De criminaliteit
een gezapige misdaad. Dat ligt vandaag
is thans interlokaal georiënteerd, heeft
zelfs in de meeste gevallen een nationale
tot internationale achtergrond. In Ne
derland spreekt dat bijzonder aan, om-
Den Haag is gekozen omdat het een
van de vier grote steden is en omdat
in Den Haag reeds een gedeeltelijke
fietsroute in voorbereiding was. Het
wordt er nu een van 9,6 kilometer
van de Wijk Waldeck, in het zuiden,
tot de Wijk Mariahoeve in het noor
den.
Een ander kenmerk van de fietsroutes
is dat ze een eigen kleur krijgen. Dit
vanwege de herkenbaarheid. Gedacht
wordt aan rood asfalt. Alleen al om die
reden zijn de Haagse winkeliers fervente
tegenstanders van de fietsroute. De wet
houder van Verkeer, Wallis de Vries,
kon daar tijdens een voorlichtingsbijeen-
koms. wel begrip voor opbrengen. Hij is
VVD’er. Maar van de fietsroute wil hij
niet af. „Het wegdek van de fietsroute
wordt niet felrood.”
Tilburg is gekozen omdat het een
middelgrote stad is. In middelgrote
steden speelt het openbaar vervoer
nauwelijks een rol. In Tilburg is dat
2 a 3 percent van alle verplaatsingen.
In de vier grote steden neemt het
openbaar vervoer meer dan 10 per
cent van alle verplaatsingen voor zjjn
rekening. In Tilburg wordt voor bijna
de helft van alle verplaatsingen de
(brom)fiets gebruikt. In Utrecht be
staat het verkeer over de singelbrug-
gen voor 41 percent uit autovervoer,
32 percent uit (brom)fietsvervoer en
27 percent uit openbaar vervoer.
Da winkeliers van de Haagse Theresi-
astraat in het Bezuidenhoutkwartier
verwijzen de fietsroute naar het naast
liggende Haagse Bos. Ze hebben geteld
dat op zaterdag 45 percent van hun
klanten met de auto komt en dat die
en beter helemaal te stoppen met dit
werk. „Maar ik heb er bij m’n werk
helemaal geen last van”, zegt Brower
in zijn kantoor, waarvan de muren
planken vol staan met herinneringen
aan opdrachten die hij sinds zijn
ongeluk met succes heeft uitgevoerd.
POMONA Het opblazen van een
paar kabels met behulp van dyna
miet. Zo te horen een gemakkelijke
opdracht voor een vooraanstaand ex-
plosievendeskundige als J. S. Brower.
Ditmaal ging het echter om kabels die
verbonden waren aan een onder
grondse nucleaire installatie op een
terrein voor proefnemingen in de
woestijn van Nevada. Enige uren te
voren had men de knop ingedrukt,
maar er volgde geen ontploffing. De
Amerikaanse Commissie voor Atoom
energie deed toen een beroep op Bro
wer om met behulp van springstof de
kabels los te snijden en op die ma
nier de op scherp staande installatie
onschadelijk te maken. Mocht er ech
ter iets mis gaan, dan zou Brower,
die op een afstand van ongeveer 80
meter de springstof moest laten ont
ploffen, zich vrijwel in het centrum
van een kernexplosie bevinden.
Dit was niet de eerste gevaarlijke
opdracht voor Brower, die de reputa
tie heeft „klusjes” op te knappen
waar anderen maar liever van afzien.
Gedurende de oorlog in Korea had
hij de leiding over een groep veroor
deelden, die bekend stond als „Ali
Brower en zijn 40 rovers”. Hiermee
voerde hij operaties uit achter de
Noordkoreaanse linies.
De heer Rehorst ziet deze politieman-
anno-1980 zeker niet als een maatschap
pelijk werker. „De belangrijkste taak
van de politieman blijft een corrigerend
optreden. Natuurlijk is de politieman er
maatschappelijk gezien voor de
burger en staat hij naast de burger. Hij
signaleert waar hulp noodzakelijk is,
maar moet tevens daadwerkelijk kunnen
bereiken dat er hulp kan worden gebo
den. Daarom is deze politieman ook de
mens met de zogenaamde „sterke arm”,
wiens voornaamste wettelijk vastge
legde taak is „het handhaven der
rechtsorde”. Dit vereist een zekere disci
pline. En bij het woord discipline denk
ik uiteraard niet aan kadaverdiscipline,
maar aan saamhorigheidsgevoel”, aldus
de heer Rehorst.
driekwart van hun omzet betekenen.
Maar de Haagse wethouder van verkeer
houdt de winkeliers voor, dat de There-
siastraat breed genoeg is voor zowel een
fietsroute als een tweerichtingsautorij-
strook plus parkeermogelijkheid aan één
zijde.
In smallere straten ligt dat moeilijker.
Naast de fietsroute is alleen nog ruimte
voor een eenrichtingsautostrook, soms
wel, soms niet met parkeergelegenheid.
In Den Haag worden lange straten, zoals
de V/eimarstraat en de Witte de With-
Piet Heinstraat, bovendien gesplitst. Het
eenrichingsautoverkeer mag niet verder
dan halverwege de straat. Vanaf de
andere kant van de straat wordt het een
richtingsverkeer aan de andere kant van
In dit verband maakt hij zich ook wat
boos over de enkele jaren terug zo vaak
gebezigde kreet „de politie dichter bij de
burgerij brengen”. „Een vreemd misver
stand”, luidt zijn oordeel. ,Wij zijn er
alleen maar voor de burgerij. Dat is
nooit anders geweest. Wij moeten dirt
anders vertalen, wij moeten terug naar
de traditionele wijkagent. Vandaag de
dag is de politie te veel „ingeblikt” in
de auto, wel te verstaan. De politieman
moet die auto uit en zijn vertrouwens-
plaats te midden van het publiek weer
innemen. Waarbij hij zich uiteraard ge-
ruggesteund moet weten door dat zelf
de publiek”.
Uak de gezelligheid van de route
speelt een rol. Daarom leidt de Haagse
fietsroute door winkelstraten. De bewo
ners van parallel lopende woonstraten
wi'len trouwens geen fietsroute voor
hun deur. Ze willen geen lawaai maken
de brommers in hun straat en een
fietsroute beperkt meestal de parkeer-
mogelijkheden van auto’s. Het argument
van het lawaai spreekt de verkeersdes
kundigen aan.
De gemeentelijke verkeersdeskundigen
en die van Rijkswaterstaat, die de expe
rimentele fietsroutes begeleideai, menen
dat dit de winkeliers dient. De winke
liers geloven er niet in. Weliswaar wordt
de aanleg van de fietsroutes in Den
Haag en Tilburg begeleid door een
marktonderzoek voor en na de aanleg,
maar een Haagse winkelier verzucht:
„Als mijn pessimisme in dat markton-
deizoek gelijk krijgt, ben ik failliet”.
Waarop de wethouder antwoordt dat in
Den Haag smalle winkelstraten verpiete
ren, juist omdat ze niet meer bereikbaar
zijn door het voortjakkerende verkeer.
Ook in Tilburg is de discussie hevig
opgelaaid. Winkeliers, maar ook wijk-
verenigingen, zijn namelijk woedend
over het beweerde gebrek aan inspraak.
Minister Westerterp heeft gedreigd dat
een andere gemeente het geld krijgt als
Tilburg niet opschiet. Eind 1976 moet de
route er liggen, eist hij.
Fietsroutes zijn in principe tevens
bromfietsroutes. De verkeersdeskundigen
geloven niet dat dat gevaarlijk is. Min
stens verwachten ze dat brommers bij
gemengd rijden hun snelheid aanpassen.
Bovendien vinden verreweg de meeste
ernstige ongevallen plaats tussen auto’s
en fietsers en tussen auto’s en bromfiet-
ner. Gescheiden afwikkeling van het
autoverkeer en het (brom)fietsverkeer
bevordert derhalve de veiligheid van alle
partijen.
Terzake een cijfer: In Tilburg zijn 63
percent van alle verkeersdoden en ge
wonden fietsers of bromfietsers. In twee
derde van alle ongevallen hebben de
(brorn)fietsers geen voorrang of door
gang verleend. De fietsroutes in Den
Haag en Tilburg worden voorrangsrou-
tes, ook op kruisingen dus die geen
speciale verkeerslichten krijgen om het
(brom)fietsverkeer sneller doorgang te
verlenen dan auto’s.
de straat geleid. De straten lenen zich nog
meer voor doorgaand autoverkeer. Ze
zijn alleen nog toegankelijk voor be
stemmingsverkeer.
Kenmerk voor de experimentele de-
monstratie-fietsroutes in Tilburg en Den
Haag, een voorwaarde voor de hoge
rijkssubsidie. is dat ze van woonwijken
naar (en door) het centrum leiden. Dat
„Ook het publiek zelf heeft schuld aan
een vaak verkeerde interpretatie van dit
saamhorigheidsgevoel. Men schreeuwt
moord en brand over tolerantie, maar
De minister vindt dat de gemeenten
en provincies te weinig doen aan het
aanleggen van fietsroutes. Hij heeft
in de bezuinigingsveldslag over de
begroting voor volgend jaar op he
nippertje toch nog 25 miljoen los
gebrand voor het subsidiëren van
fietspaden. De Tweede-Kamercom-
missie van verkeer vindt dat nog te
weinig. Voor 1977 rekent Westerterp
op 30 miljoen. Maar als het zo
doorgaat gaat het geld niet op, bij
gebrek aan projecten. Derhalve moe
ten er voorbeelden worden gesteld.
Dat zijn de fietsroute door Den Haag
en e en fietsroute door Tilburg. Ze
moeten eind volgend jaar klaar zijn.
dollar verzekerd zouden worden”, al
dus Brower. „Ik dacht: als ik dan
toch naar de hemel moet, kan ik net
zo goed iets nalaten aan mijn erfge
namen”. Acht jaar geleden verliep in
Nevada echter alles volgens plan -
Brower slaakte een zucht van ver
lichting, stapte in zijn auto en reed
weg.
Tot het ongeluk met zijn linker
hand scheen Brower onkwetsbaar.
Gedurende de Tweede Wereldoorlog
kreeg hij in het leger voor de eerste
keer officieel met springstoffen te
maken. Hy groeide uit tot een des
kundige op het gebied van de oprui
ming van munitie en springstof. Tij
dens de Koreaanse oorlog werd hij
opnnieuw in actieve dienst geroepen
en vertrok als kapitein met dertig
door het leger op erewoord onder
zijn bevel geplaatste veroordeelden
naar Korea. Sommigen van deze ver
oordeelden konden al met springstof
omgaan, omdat ze juist wegens het
ploffen” van brandkasten in de ge
vangenis terecht waren gekomen.
Brower geeft echter toe, dat hij
toen men hem vroeg die kabels in
Nevada op te blazen, niet meteen ja
zei. „Zo stond ik erop, dat mijn
partner en ik ieder voor een miljoen
Het rijk subsidieert ze als experiment
voor de volle 100 percent. Aan beide
projecten besteedt het rijk zo’n
20 miljoen.
Tegenwoordig heeft Brower de
leiding over de firma J. S. Brower
Associates, die gevestigd is in een van
de oostelijke voorsteden van Los An
geles. Stuit men ergens ter wereld op
schijnbaar onoverkomelijke proble
menop het gebied van springstoffen,
dan wordt Brower gebeld. Hij is ook
voorzitter van de Vereniging van Ex-
plosievendeskundigen. Het werken
met springstoffen heeft echter ook
zijn tol geëist. N^gen jaar geleden
verloor Brower drie vingers van zijn
linkerhand toen er iets mis ging met
een „junk-buster” - een springlading
die men op een brandende oliebron
tot ontploffing brengt om deze te
blussen.
DEN HAAG Een winkelier uit
de Haagse Piet Heinstraat heeft de
residentiële wethouder van verkeer
gedreigd kopspijkers te gaan strooien
als zijn straat deel gaat uitmaken
van een fietsroute dwars door de
stad. Toch komt de route er. De
gemeenteraad is er in beginsel mee
akkoord gegaan en ook minister Wes
terterp van verkeer en waterstaat
oefent druk uit.
ring en zulks niet alleen voor de fiet
sers. Men verwacht namelijk dat de
fietsers zich gaan concentreren op de
veiliger en gezelliger fietsroutes. Daar
door raken parallel lopende verkeers-
rou.es de fietsers kwijt. Op die routes
hebben de auto’s dientengevolge meer
bewegingsvrijheid. Dit compenseert het
verlies van de fietsroutes als vroegere
autodoorgangsroujes. Bovendien valt te
verwachten dat bij het bestaan van
fietsroutes voor het woon-werkverkeer
en voor het woon-winkelverkeer meer
van dc fiets gebruik zal worden ge
maakt. Dat ontlast de parallel lopende
autoroutes nog eens extra. Tenzij er
mensen zullen zijn die zeggen: „Ik durf
nu met de auto, want de fietsers zijn
gelukkig verdwenen naar hun eigen
baan”
„Natuurlijk moet terreur indien
noodzakelijk krachtdadig worden
beëindigd. Niet uit wraak of represaille,
maar geboren uit de barre noodzaak het
aantal slachtoffers aan beide zijden tot
een minimum te beperken. Met deze
opdracht voor ogen zal de politieman
het in de toekomst nog moeilijker krij
gen. In onze „harde maatschappij” moet
hij blijven interpreteren. Onze politie
mensen worden in sommige krantearti-
kelen maar al te graag voorgesteld als
een stelletje slecht richtende, maar wel
graag schietende klungels”.
„Veel van mijn (goed getrainde) men
sen hebben buiten de schietbaan nooit
een schot gelost. Er zit een behoorlijke
rem op dit schieten. Ieder gelost schot
moet worden verantwoord aan de eigen
korpschef, aan de officier van Justitie
en aan de procureur-generaal. Vervol
gens is er de openbare controle in het
parlement, door middel van het stellen
van vragen, wat op zichzelf ook alweer
een sterke rem betekent. Slechts in ui
terste noodzaak (zelfverdediging, terreur)
mag van de wapens gebruik worden
gemaakt. Het vermijden van slachtoffers
staat centraal, bij elke actie ook”.
dat wij hier geografisch gezien in een
delta-gebied zitten. Wij bevinden ons ais
het waren in een stroomversnelling. De
gezapige criminaliteit is uitgegroeid tot
een harde, dynamische criminaliteit. In
dit verband heeft de term „geweld met
geweld keren” geen enkele betekenis, of
zelfs maar enige zin”.
F-etspaden van drie tot 3,5 meter zijn
alleen geschikt voor tweerichtingsfiets-
verkeer. Fietspaden van twee tot drie
meter zijn geschikt voor brom- en fiets-
veikeer in één richting. Fietspaden van
minder dan twee meter zijn alleen ge
schikt voor fietsverkeer in één richting.
De straten in Den Haag zijn breed
genoeg om één, of combinaties van deze
vormen toe te passen. In Tilburg niet.
In het centrum zijn sommige straten
dermate smal dat er naast een 3,5 meter
brede fietsroute voor tweerichtingsver
keer alleen nog een eenrichtingsautorij-
strook van twee meter overblijft.
Vrachtwagens en brandweerauto’s zijn
breder. Ze komen dus met hun linker-
wielen op de (brom)fietsroute.
De route is in die straten overigens
alleen een strook. Normaal is de fiets
route van de autoroute gescheiden door
een ophoging (met bomen vanwege de
gezellige aankleding). Maar in de smalle
Haagse winkelstraten kankeren de win
keliers ook tegen de scheidingsvlucht-
heuveis, omdat ze daar niet breder zijn
dan 59 cm. „Als een perkerende auto
zijn deur opendoet komt hij met die
deur op de fietsweg”. De Haagse wet
houder van verkeer vindt dat de win-
ke’iers dan maar moeten kiezen voor
parkeren niet aan de kant van de fiets
weg, maar aan de kant van hun etala
ges. Men mag in Den Haag zelf uitma
ken welk profiel men in zijn straat wil,
als tenminste de keuzemogelijkheden
niet door de ruimte beperkt wordt.
In de verschillende profielen zit na
tuurlijk wel een probleem. In de Haagse
fietsroute zitten stukken waar brommers
en fietsers eerst gebruik maken van een
gezamenlijk tweerichtingspad. Daarna
komt een stuk met een gezamenlijk
eemichtingspad, elk aan een kant van
de slj aal. Dat betekent oversteken bij de
kruising. Met verkeerslichten kan dat
vlot verlopen, maar kruisend fietsver
keer houdt het autoverkeer op de
dwarsioute langer op dan rechtoverste-
kend fietsverkeer.. Vervolgens zijn er
stukken waar de brommers naar de
aur< strook worden verwezen Er zijn
onderweg nog meer variaties. Een ideale
toestand lijkt nooit haalbaar.
Tech vinden de verkeersdeskundigen
fietsroutes een aanmerkelijke verbete-
Vaak werden Brower en zijn „der
tig rovers” ingezet om bruggen te
ondermijnen. Niet zelden ging het
daarbij om een brug op dezelfde
plaats. „De genie sloeg een brug en
die bliezen wij dan op als onze front
lijn zich naar achteren verplaatste.
De volgende maand, als we weer wat
terreinwinst hadden geboekt, ging de
genie op dezelfde plaats aan het
werk. En weer werd die brug door
ons opgeblazen als het slecht ging.
Nadat dit zo drie keer gebeurd was,
zette de genie er een bord bij: Wat
willen jullie nou eigenlijk?”.
rykste oorzaak ovor deze zo noodzake
lijk geachte uitbreiding is het sterk
groeiende aantal misdrijven in Neder
land.
