We hebben ons ingepakt in dekens. Toch redelijk geslapen
Gerard
Vaders
een miljoen gulden aan prijzen
het eind
nt
ig;
Zondag 12 uur
kwam toch nog onverwacht
DOOR
DEK
!Wl
SPEFRY^REAAINGTON
■I
19
DINSDAG
1 6
19 7 5
DECEMBER
Hoofdredacteur van het
Nieuwsblad van het Noorden
Kouder
„Rondvluchten”
Medelijden
Te winnen In de Nationale Puzzelaktie t.b.v. Nationaal Fonds Sport Gehandicapten.
MP
lARtf
z.
Havermout
Deze Privé-Brandkast is een van de prijzen die u kunt winnen in de puzzel-aktie voor
het Nationaal Fonds Sport Gehandicapten in deze krant.
De Privê-brandkast is een geweldige uitkomst in geval van brand. Hij biedt volwaardige
bescherming voor al uw waardepapieren en andere documenten. In de vorm die geen
enkel interieur misstaat, of het nu uw kantoor is of. uw huis.
De Privé-Brandkast is een produkt
van Sperry Remington Office Sys
tems and Machines. Verkoopprijs
690.-.
Nep
Slaapzak
1WS
w
IJs zit binnen en buiten op ramen
Later
tegenover
D.g.
(ADVERTENTIE)
Zondag 11.15 uur. Timmer vraagt
de aandacht, maar de Molukkers ver
sweken hem te wachten. Zij steken lu
cifers bij zich en sigaretten. Djerrit
■zraagt aan Prins: „Waar is de zalf
voor de ruwe handen?” Dan vraagt
hij: „Mag ik die houden”? Ik vraag
hem: „Gaan jullie pigi? (Weg)”. Hij
schudt zijn hoofd. Dan gaat de tele
foon. We zijn in het 290e uur. Djerrit
heeft zijn geweer' ontladen. Hij doet
Speciaal geschreven voor de bij de Ge
meenschappelijke Pers Dienst aangesloten
bladen. Gehele of gedeeltelijke overname
is nadrukkelijk verboden.
Zaterdag 16.15 uur. Wij hebben niet
gemerkt dat er weer bemiddelaars zijn
2.00 U.
rij
Cat.)
lec.
uw,
kat 35
n
De dagen gaan voorbij en zijn niet
langer van elkaar te onderscheiden,
elke dag begint met de hoop dat dit
de laatste in de trein zou zijn hoe
onwerkelijk die hoop ook is, maar
ook bij een goede afloop zal het da
gen duren voordat de kapers be
praat zijn, dat zij de wapens neer
leggen en elke avond is er de bit
tere smaak yan de verloren hoop en
het vooruitzicht op een eindeloze
nacht met gedachten, die niet langer
onder controle zijn te houden, ook
al geeft Hans Prins aan iedereen die
het vraagt slaapppillen.
zitten 242 uur”. De schamele boterham
vullen we aan met havermout en een
beschuit, die wij voor opa Smit hadden
gevraagd. Vrijdag 13.15. Een voortreffe
lijke maaltijd: hete soep, puree, wortelt
jes en gekookte vis met botersaus. De
humeuren die zo nu en dan toch geprik
keld raken, al was het maar om de rook
van een sigaret, stijgen aanmerkelijk.
Soldaat Thijs merkt op: „Geef mij gelijk
het ijs maar”. Misschien krijgt hij bin
nen enkele dagen zijn zin, maar op een
andere manier dan hij denkt.
Ik volg mijn aantekeningen: maandag
8 december: koud, sommigen vlechten
de handen in elkaar en doen wat gym
nastiek om warm te worden.'Opa Smit,
Van der Boon en Albrecht maken van
papier speelkaarten. Later krijgen zij
van de kapers echte speelkaarten. Zij
gaan eenendertigen en zullen dat tot aan
het einde volhouden. Samen met de 61-
jarige mevrouw Van der Giessen, die
nauwelijks meer kan lopen, maar het is
een flinke wouw, zij klaagt nooit.
Zondag 14 december, de gijzeling is ten
einde. De gijzelaars wandelen in kleine
groepjes, sommigen alleen, naar beter
oorden.
Zondag 14 december. Het ijs zit bin
nen en buiten op de (nota bene dubbel-
le) ramen. Wij hebben ons ingepakt in
dekens. Toch redelijk geslapen.
Enkele Molukkers huilen. Dan gaat
Timmers voor in gebed. „Op uw dag,
de Dag des Heren staan wij voor u”.
Hij noemt het de dag der verzoening.
Hij stelt dat beide kanten het moei
lijk hebben gehad. Hü zegt: „Wjj zijn
allen geschapen volgens uw beeld.
Wij hebben allen verantwoordelijk
heid en hopen dat wjj die zullen uit
dragen”. Hij wenst de Molukkers
sterkte in de komende dagen. Daarna
het Onze Vader. De Molukkers geven
hier en daar een hand.
De politie is in aantocht.
Zoals gewoonlijk bij dergelijke dra
matische gebeurtenissen, kwam 'het
einde toch nog onverwacht. Ze hadden
de hele ochtend gesleept en ge
sjouwd. Het leek alsof zij ontspannen
waren. Ze waren ook voortdurend met
hun wapens bezig. De patronen klet
terden op de grond. Zo ging de lijd
voorbij. Er hing iets in de lucht. Maar
wat?
Vrijdag 12 december. Ochtendspitsuur
„kakhoes” voorbij. Nu wij desinfecteren
de middelen hebben, is de stank minder.
Prins vroeg antiseptische vloeistof. Hij
kreeg in eerste instantie een blok om in
de pot te hangen! Alsof er nog water
voor doorspoelen is. Trouwens, de hele
verzorging is erg onregelmatig. Zo had
den wij voor 24 uur 18 pakken brood
voor 24 mensen. In een pak zaten vier
boterhammen, een sneetje krentebrood
en een appel. Dat is 3,75 boterham voor
een Hele dag. Als dit bedoeld is als
uithongeringstactiek, dan weet ik wel
wie er honger hebben. En dat zijn niet
de kapers. Vooral vandaag gaan de ge
sprekken over eten. Wij stellen menu’s
samen die we gaan eten als we vrij zijn.
Verder wat men vandaag zou kopen als
men kon gaan winkelen.
Vrijdag 12.00 uur. Frits smaalt: „Wij
een raampje open en vuurt zoge
naamd. „Tik”, zegt de slaigpin. Hij
scheurt de krant zorgeloos stuk. Hij
herhaalt dit met een sten en een an
der geweer.
de Ka
lollam
leine r
sn rojfe
lakte
toilet, i
;rika4
1 slaap
tadkaii
rbergl
)00.-
te Uni
nswon»
huur it
duin.
-, keun
lers, bt
c.v.4
jgevrai
i Zeevl
'raagpi
Timmer kan vannacht niet slapen. Hij
maakte een ABC. De A van Ada zijn
vrouw, de H van Haat, alleen met de Q
kon hij niets doen. Timmer zegt: „Na de
verwonding van Paul en Ter Veer en de
daarop volgende dienst hadden wij uit
rtkaar moeten gaan. Nu zitten wij weer
in onze eigen zwart-wit situatie”. Hij
zegt verder: „Tot de rechten van de
mens behoort het recht op voedsel, het
is een schandaal dat er zondag geen
voedsel is gebracht”.
Maandag 15.00 uur: er wordt stamppot
gebracht. Maandverband voor de dames,
maar geen rookwaren. Dinsdag 9 decem
ber: Frits Santink heeft zijn radio aan
de praat gekregen. Voor het eerst horen
wij van de bezetting van het Indonesi
sche consulaat-generaal. Overigens is de
radio weer verdwenen, vermoedelijk
naar de stuurcabine. Zij proberen het
nieuws voor ons verborgen te houden,
maar regelmatig vangen wij flarden op.
De radio spreekt uitdrukkelijk van „ter
roristen”.
Dinsdag 10.00 uur, de heer Albrecht
masseert de benen van mevrouw Van
der Giessen. Gisteravond deden zij ach
ter ons weer spelletjes: „Ik ga op reis
met een tandenborstel etcetera”. De dap
pere oude heer Smit, die verzwegen
heeft dat hij een maagkwaal heeft,
krijgt sonde-voeding en babymelk die
wij tussen onze benen warm maken.
Hans Prins heeft vanmorgen telefo
nisch het volgende doorgegeven: Aan
dokter Kox te Beilen en beleidscentrum
Beilen. Eén patiënt, man .eczeem en
ontsteking scrotum en liezen. Breidt zich
uit. Eén patient, man, purulente ontste
king voorhuid. Eén patiënt, man, steken
de pijnen in rug, links onder ribben,
donkerbruine urine, 47 jaar. Conditie
verslechtert zeer snal. Ook moreel. Eén
patiënte, vrouw, 72 jaar, astmatische
bronchitis, algemene conditie verslech
tert snel, ook moreel. Bij tijden ernstige
ademnood. Eén patiënte, vrouw, 61 jaar,
beide voeten sterk oedematisch, kan
vrijwel niet meer lopen. Voeten en en
kels één- a tweemaal normale omvang.
Eén patiënt, man, 63 jaar, stuitoperatie
januari ’75. Zitten pijnlijk. Merendeel
der passagiers dreigt ontstekingen op te
lopen tengevolge van doorzitten en het
dragen (al 13 dagen van hetzelfde vuile
onderbroekje). Herhaal voor vierde maal
verzoek om schoon ondergoed, vooral
broekjes. Damesmaten 42, 48 en 50; he
renmaten 6, 7, medium en large en voor
beiden geldt géén papier! s.v.p. papieren
handdoeken in plaats van keukenrol
len!
Zondagmorgen 09.10 uur. Ook volgens
de nieuwsberichten hebben wij het van
nacht koud gehad. Een hele troost. De
trein moet wit van de ijzel zijn. In de
ochtendoverdenking van de KRO spreekt
vicaris Glasveld uit Drachten over Wijs
ter. Volgens hem zou Rob de Groot voor
zijn executie gevraagd hebben te mogen
bidden. De Molukkers zouden hebben
meegebeden. Dat kan wel kloppen. Ver
der memoreert hij het gebed van Tim
mer, waarin aan God een oplossing werd
gevraagd voor Molukkers en gegijzel
den.
Zondag 09.45 uur. Het water loopt
langs de wanden. Volgens de nieuwsbe
richten waarschuwt de politie de auto
mobilisten niet naar de trein te komen
kijken. Zondag 10.00 uur. De Molukkers
schenken een bekertje melk in. Ik zeg:
„Jongens, volgens goed oorlogsgebruik
worden ’s winters de vijandelijkheden
gestaakt. Laten we dus het kamp opbre
ken en van het voorjaar weer samenko
men”. Kobus zegt: „Who knows” (Wie
weet).
Zondag 10.15 uur. De jongens slepen
hun boeltje bij elkaar. Zou er wat aan
de hand zijn?
Vrijdag, 15.00 uur. Volgens de radio
heeft mevrouw Faber van justitie ge
zegd: „De stemming in de trein en de
conditie van de passagiers is goed. Er
schijnt geen direct levensgevaar te zijn”.
Een mededeling die kennelijk voor de
familieleden bestemd is, maar op de
Molukkers een hele andere uitwerking
heeft. Volgens zeggen zou Eli vanmorgen
om een verwarmingsmonteur hebben ge
vraagd, er komt niemand. Vrijdag, 16.30
uur. Kennelijk geeft Eli enkele mensen
op hun donder. Vermoedelijk hebben zij
zich zonder voldoende bescherming naar
buiten gewaagd. Er is kennelijk weer
een bespreking. Er heerst spanning en
dus stilte in de trein.
Het geluid van een hefschroef-
vliegtuig wordt sterker. Djerrit vuurt
weer zogenaamd. „Dood”, zegt hij.
Wij durven nog niet echt te hopen. Zij
maken grapjes in het Maleis.
12.15 uur. Een uitvoerige en correcte
reportage over Wijster-Beilen schijnt
onmogelijk te zijn voor normale sterve
lingen. Al dagenlang zouden er geen
aangiften meer kunnen worden gedaan
voor geboorten, overlijden etc. Wij zou
den onder zware psychologische druk
staan. Dat klopt wel, trou-wens ook voor
de kapers en wij mogen blij zijn dat er
een „arts” onder de passagiers is.
Zaterdag 13.00 uur: Voor de vrouwen
is er een half bekertje melk. Zaterdag
13.45 uur. In hun gedeelte van de coupé
bevestigen zij plastic vuilniszakken voor
de ramen. Niet direct een teken dat zij
aan overgave denken. Zaterdag 14,45
uur. Eten: aardappelen, doperwten en
vlees. „Volgende keer vragen wij nassi
goreng”, zeg ik tegen Kobus. „Ik denk
OFFICE SYSTEMS AND MACHINES
niet dat er dan veel voor de passagiers
zal overschieten”. Prins: „Nassi goreng
kom ik bij jullie eten”. Jack antwoordt'
„Ja in zaal 580”.
Woensdag 17.00 uur. De voortdurende
aanwezigheid van gewapende Molukkers
bij de deuren aan het eind van de
wagon, werkt mevrouw Van der Giessen
zó op de zenuwen, dat zij niet meer
naar de wc durft. Haar omgeving helpt
haar over de angst heen.
Donderdag 11 december. Hans Prins
en Riet Overtoom maken van twee de
kens een slaapzak met behulp van het
dienst-naaizakje van soldaat Thijs Ste
vens.
Donderdag 12.00 uur. De Molukkers
hebben laten weten, dat als er om 12
uur geen onderhandelaars zijn, zij weer
met executies zullen beginnen. Het is
bluf, maar toch...
Zondag 12.00 uur. Het is kennelijk
voorbij. Prins vraagt aan Djerrit:
„Moeten jullie de springstof niet ver
wijderen?” Hij begint te lachen: „Wij
hebben jullie dertien dagen voor lui
gehouden, want het is nep”. Hij gaat
weg en haalt wat staven op. „Nu krijg
Donderdag 12.30 uur. Geen onderhan
delaars. Water en melk zijn op. Donder
dag 15.00 uur. Zij hebben het grootste
deel van de middag vóór in de trein
doorgebracht. Kennelijk met de bemid
delaars. Ze komen lachend terug, maar
uit hun Maleise conversatie kan ik niets
opmaken. Donderdag 15.05 uur. Prachtig
nieuws: opa Smit wordt vrijgelaten. Er
lopen tranen over zijn wangen. Verward
geeft hij wat handen en schuifelt naar
voren. Maar ook de oude, dikke me
vrouw T. Bakker-De Bruin (74) mag
weg. Met een beverig stemmetje vraagt
zij.: „Mag mijn vriendin ook mee?”. Jack
zegt: „Schiet nu maar op, stel geen
vragen, wees blij dat u vrij komt. Tim
mer zou blij zijn”. Later blijkt, dat zij
mevrouw Jansen hadden willen vrijla
ten. Die had een astma-aanval ge
had.
Donderdag 15.30 uur. Riet Overtoom
maakt ook een slaapzak voor Djerrit.
Donderdagavond. Bij uitzondering
nieuwsberichten, met journaal. Met Ma-
nusama is mevrouw Soumokil (weduwe
van de eerste president van de RMS, die
bij de Molukkers hoog in ere staat)
meegekomen met nog twee anderen.
Manusama gaat ’s avonds nog per vlieg
tuig naar Den Haag. Over de radio
horen wij over de vrijlating van de heer
Smit en mevrouw Bakker. De stemming
in de trein heette „goed”. Toch, wat is
goed? Psychologisch goed kwam het be
toog van Van Andel uit Arnhem over de
bevechting van de kapers. Hij stelde
niet toegeven aan het geroep om wraak.
De Molukkers bromden instemmend.
die tijd (zelfs ’s nachts) rechtop en
vrijwel onbewegelijk heeft gezeten, de
schouders in de jas samengetrokken en
de hoed diep op het hoofd, wordt door
Prins op een geïmproviseerd bed gelegd.
Ingepakt in dekens. Hij vroeg nóóit iets,
had ook niet verteld dat hij pillen voor
zijn maag gebruikte. Hij probeerde mee
te doen met de spelletjes. Om hem af te
leiden liet men hem schaakstukken van
papieren borden maken, wat hij heel
handig deed. Zelfs deed hij mee aan het
„fietsen’-trappelen met de benen.
Woensdag 16.40 uur: ik heb hier geno
teerd: er zal wel een plausibele reden
zijn dat er nog steeds geen onderhande
laar is en gezien het uur ook vandaag
wel niet meer zal komen. Kwam dit
verzoek dan zo onverwacht? Maar intus
sen ligt arme 82-jarige opa Smit als een
dode op zijn bed. Met uitstel kan men
kapers inderdaad onder druk zetten,
maar het is een tweesnijdend wapen.
Timmer heeft ondanks zijn christelij
ke lankmoedigheid moeite met een
vrouw die voortdurend klaagt. Als zij
niet kan poepen praat zij er eindeloos
over en als zij diarree heeft is dat het
leed van de hele wereld, ’s Nachts
drinkt zij het water van anderen. Hij
zou haar graag een lel geven.
Dinsdag 14.30 uur: het is opmerkelijk
hoeveel gemeenschappelijke kennissen
men bij elkaar kan ontdekken. Dinsdag
laat in de middag: warme soep, heerlijk!
Maar het eten is weer mondjesmaat,
vanwege de kapers? Die komen heus
wel aan hun trekken. Wij worden steeds
minder kieskeurig. Uit één bekertje
drinken wij achtereenvolgens karne
melk, koffie en soep. Opa Smit begint
steeds vaker weg te dommelen. Enkele
dagen geleden zei hij: „Het kan mij niet
schelen om dood te gaan, als mijn
laatste dagen maar geen lijdensweg
worden”.
Dinsdagavond: maandagavond was het
moppenavond. Eén om te onthouden
Dinsdag 11 uur, een vliegtuig gaat
laag over, iemand zegt: „Ze organiseren
al toeristische rondvluchten”. Ik sabbel
voor de smaak wat op mijn lege
pijp.
Dinsdag 12.35, Eli zegt tegen Timmer:
„Zij willen ons in ons vet gaar laten
stomen”. Ik krijg een shaggie van Djer-
Dinsdag 14.00 uur: ze zijn bereid om
tegelijkertijd met de oproep van Laurier
mijn eerste verhaal naar buiten te
smokkelen. Als het onderweg sneuvelt,
heb ik wel pech gehad. Later zie Ik Eli
het verhaal ijverig lezen. Daarna komt
hij me vertellen: „Het gaat niet door. Er
staan te veel bijzonderheden in”. Ik
vraag: „Geef het wel terug. Het is voor
mij van grote waarde”. Hij belooft
het.
Het wordit kouder. De kunst is de
voeten warm te houden. Zijn die een
maal ijskoud dan wordt het moeilijk.
Sommigen wikkelen hun onderlijf in
dekens, een enkele handigerd improvi
seert een bed met een extra zitting.
Trouwens, nu er al heel wat gegijzelden
zijn vertrokken, hebben wij iets meer
ruimte voor de benen.
Zaterdag 13 december. Mooie blauwe
hemel, met alleen aan de horizon wol
ken. Er is nu nog nauwelijks bewaking.
De Molukkers lopen overdag vrijwel on
gewapend rond, ’s Nachts blijven er
twee wakker. De rest slaapt. Misschien
zouden wij ze kunnen overvallen, maai'
in zo’n kleine ruimte kan één schot
catastrofaal zijn.
Zaterdag 10.30 uur. Laurier heeft ge
hoord dat zijn brief is doorgekomen en
ook de pers heeft gehaald. Hij hoopt dat
Hoeben of Noordewier zullen bellen.
11.30. Zij bevestigen stukken dekens
voor de ramen. Het is goed tegen de kou
maar het wordt er nog donkerder door.
Wientje Cruyswijk meent dat zij het
doen om te pesten, maar dat is on
zin.
iemand koopt een nieuwe auto, maar
komt na een week bij de dealer terug.
Versnellingsbak in puin: hij krijgt een
nieuwe versnellingsbak, maar na een
week is hij weer terug. Hetzelfde: „Wat
doet u in godsnaam?, vraagt de dealer.
„Nou, gewoon één, twee, drie, vier en
dan is er de R van Race”. Vanavond
het spreekwoorden. Hoop doet leven, is
een goeie. Later: Hans zingt zachtjes:
„De Molukkertjes lagen bij nachte, zij
lagen bij nacht in het 'veld. Zij hielden
getrouwelijk de wachte, zij hadden hun
schaapjes geteld”.
Hans en ik bespreken nog eens het
plan de trein aan het pruttelen te krij
gen. Dan moeten zij wel d'e springstof
van de deuren verwijderen, want als wij
op een verkeerde knop drukken en de
deuren gaan open, vliegen we allemaal
de lucht in.
Woensdag 10 december 09.45 uur: een
nieuw spelletje is Master Mind, maar
dan met cijfers inplaats van kleuren.
Vooral bij dit spelletje blijkt hoe slecht
men zich kan concentreren. Een van de
Molukkers doet iets stoms met zijn pis
tool en er valt een schot. Niemand
wordt getroffen.
Woensdag 10.05 uur: Djerrit en nog
een Molukker gaan naar voren, er val
len schoten. Later blijkt dat zij op
meeuwen hebben geschoten.
Woensdag 11.30 uur: er worden nu
ook damborden gemaakt. Dan het geluid
van een sirene voor de trein. Er wordt
lang door een megafoon gesproken. Ik
versta alleen: „Wij willen onderhande
len”. Het zijn de Molukkers. Om de een
of andere reden drihgt het niet tot de
passagiers door. Van enige opwinding is
tenminste niets te bespeuren.
Woensdag 13.30 uur: Frits zegt ineens:
„Wij leven thans in het 196e uur”.
Woensdag 15.50 uur: opa Smit die al
je ze cadeau”. Kobus zegt: „Blijf al
lemaal even zitten’’. Ze gaan weg.
Prins brengt Hack’s pastilles rond.
Dan komen ze terug met de bemidde
laars. Ir. Manusama en mevrouw Su-
mokil voorop. De heer Manusama:
„Het is voorbij”.
geweest. Kennelijk is er een rot bericht
voor Djerrit. Hij slaat zich tegen het
hoofd. Loopt heen en weer door de gang,
soms gaat hij ergens op de leuning
zitten met zijn hoofd in zijn handen,
huilend. Het is doodstil in de trein. Twee
Molukse jongens zetten tweestemmig
een Ambonnees liedje in. Een lied om te
troosten? Uiteindelijk gaat Djerrit op
bed liggen. Huilt, pakt zijn zakbijbeltje
dat hij bij zijn vrouw heeft weggeno
men zonder haar wakker te maken (an
ders had ze hem tegengehouden). Bij het
licht van een zaklantaarn schrapt hij op
het schudblad iets door, daarna gaat hij
lezen. Later is hij abnormaal vro
lijk.
Hoe vreemd het ook is tegenover ie
mand die medeplichtig is aan de moord
op drie van ons, hebben wij medelijden
met hem. De VARA heeft een uiutsteken-
de reportage over Molukse jongeren.
rit. Timmer vertelt de hele nacht aan
deze jongens te hebben gedacht. „Hun
moeilijkheid is dat zij ons niet durven te
vertrouwen, dat zeggen ze ook zelf, daar
moeten wij ze overheen helpen. Zij zijn
bereid ons vrij te laten, maar daar moet
iets van de regering
staan”.
I.
8-18 u
i.:
