Unita en FNLA heroveren de stad Luso
o
over
EEG: Verdeelde eenheid
Weer gesprek
grondwet Rhodesië
A Als ik zondag J
win in de Nationale Lotto}
ga ik in 1976 doen wat J
ik in 1975 niet eens
heb durven dromen.
I
I
f
r achtergrond
Veel automobilisten
TERUGGEVEN
BRAAF
Staking in Italië
gaat niet door
Ierse minister van
buitenlandse zaken
bezoekt ons land
Ontmoeting tussen Smith en Nkomo
door nico
scheepmaker
moeten deel 3 op
postkantoor halen
DRENTE
Ik
BINNEN- EN BUITENLAND
19 75
1 6
DECEMBER
DINSDAG
1
(Van onze redactie binnenland)
-
erij
dng
(1)
(2)
atie
(Door Ron Brown)
och
:oek
igst
)ïne
Maak hetu
gemakkelijk met een
maandformulier.
ling
PRETORIA Zuidafrikaanse
troepen hebben 61 guerrillastrijders
gedood bij een veldslag die naar
wordt aangenomen heeft plaatsge
vonden op Angolees grondgebied.
Aan Zuidafrikaanse zijde vielen
drie doden. In de bekendmaking
van het Zuidafrikaanse legerhoofd-
kwartier staat dat de strijd is gele
verd in „het operationeel gebied”.
In het verleden is die term gebruikt
voor de zuidelijke strook van Ango
la, grenzend aan Namibië, waar
Zuid-Afrika belang heeft bij water
werken en elektriciteitscentrales.
LONDEN Een veelgehoorde
uitlating binnen EEG-kringen is
dat de pers té weinig en té ne
gatief schrijft over de Economi
sche Gemeenschap; dat alleen de
ruzies in de krant komen en dat
aan positieve kanten geen of lut
tele aandacht wordt besteed.
Kortom, de boze pers is het pu
bliek aan het „misleiden”.
Elke zondag
uitslag.
Een voorbeeld. Voor f 19,-(f 18,-inleggeld f 1,-
administratiekosten) hebt u 24 kansen op de eerste
prijs. En die is meer dan eens een half miljoen. Idee?
Haal meteen een formulier bij uw club of winkelier.
3
(ADVERTENTIE
een
leeft
de
sting
i een
ster-
;chte
:ing.
tslo-
ctra-
e fi-
van
fordt
i de
Zuid-Afrika heeft onlangs toegegeven
dat in die streek Zuidafrikaanse troepen
zijn gelegerd. In de bekendmaking staat
slechts dat „61 man van de vijand” zijn
gedood. Er wordt niet gezegd wanneer
de slag is geleverd.
Morgenochtend heeft de Ierse minister
in Den Haag een ontmoeting met pre
mier Den Uyl. Na een persconferentie
reist de heer Fitzgerald morgenmiddag
terug naar Ierland.
Voor vanochtend stond na een ont
moeting met de Eerste Kamer-voorzitter,
een gesprek tussen beide ministers van
buitenlandse zaken op het programma.
Gistermiddag is de heer Fitzgerald in
Haag ontvangen door Tweede-Ka-
zijn
op
nu
de
wordt eventuele toekomstige interventie
in Angola onderworpen aan de goedkeu
ring van het congres.
externe relaties, zijn nog in handen
van de individuele ministeries van de
lid-staten. De EEG functioneert dan
ook bij de gratie van compromissen
binnen regeringen en tussen regerin
gen.
Het zal daarom moeilijk blijven om
onder de huidige omstandigheden een
„supra-nationaal” standpunt te geven.
Bewindslieden blijven hun eigen land
op de eerste plaats zien en plaatsen
het EEG-belang op de tweede rang.
I’ OP
aven
Su-
ndse
loge-
ters,
.snog
mi-
aeld.
roest
Ver
brief
aan-
de
doen
men,
mer-
:her-
tica-
hou-
itoor
twee
tond
het
het
hen
een
i bi-
een
von-
eder
anus
nber
ege-
ken.
tatie
■cre-
ge-
m®-
ndse
de
>rst-
het
•hen
nele
ich-
ka-
cht-
e 40
itge-
op
jaar
Na
:sul-
t de
door
awa-
;ads-
5000
kan-
arde
nder
ahtte
n ze
Zuidafrikaanse troepen betrokken
bij grote veldslag in Angola
DEN HAAG. In het totaal zjjn
nu ruim drie miljoen delen drie 1976
van het kentekenbewijs uitgegeven.
Nog ongeveer 800.000 auto- en motor-
bezitters zijn nog niet in het bezit
van een nieuw deel drie. Ongeveer
een half miljoen van die 800.000 per
sonen hebben de acceptgirokaart wel
ontvangen, maar nog niet betaald.
Dat heeft een woordvoerder van het
ministerie van Verkeer en Waterstaat
gisteren meegedeeld.
ROME. (DPA) Een staking van 24
uur in het Italiaanse luchtverkeer is
gisteren onverwachts afgelast. De vak
bonden geven daarvoor als reden op dat
de regering zich tot onderhandelen be
reid verklaard heeft. Donderdag begin
nen besprekingen met de regering.
De opvatting van minister Van Agt
dat je een hele bevolkingsgroep niet
aansprakelijk kan stellen voor de daden
van enkelingen, vond overigens weinig
voedsel in de meningen van de Zuidmo-
lukkers die de afgelopen dagen op de
radio en de televisie zijn geweest. De
meesten waren op navraag wel bereid
de „bedrijfsongevallen” bij de gijzelingen
te betreuren, maar dat gebeurde meei’
„bij wijze van spreken” dan uit innerlij
ke overtuiging, kreeg je de indruk. Het
lijkt me ook wat te veel gevraagd om
zoiets te eisen. Stel dat Nederland zich
na enkele eeuwen onderdrukking van
het Spaanse juk heeft weten te bevrij
den. De inwoners van de kleine provin
cie Drente komen nu in de knel, want
velen van hen hebben hand- en span
diensten aan de Spaanse bezetters bewe
zen, ten dele uit materiële nood, ten dele
omdat zij vechtlustig van aard zijn, ten
dele misschien om zich af te zetten
tegen de Hollanders, de Friezen, de Gro
ningers en die andere onaangename vol
keren rondom Drente. Van de Hollan
ders, die nu de dienst uit gaan maken in
Nederland (ook wel de Gordel van Moe
ras genoemd), hebben die Drentenaren
weinig goeds te verwachten. De Span
jaarden hebben weliswaar „beloofd" dat
Drente een onafhankelijk land zou wor
den als de Hollanders de failliete boedel
overnamen, maar de Hollanders hebben
dat ideetje meteen weggevaagd. Om toch
nog wat terug te doen hebben de Span
jaarden hun armada beschikbaar gesteld
om die Drentenaren die weg wilden,
naar Spanje over te brengen. In dit
droge klimaat voelen de Drentenaren
zich niet thuis, zij hokken er samen en
ontwerpen ideeën voor de Vrije Drentse
Republiek. Na een kwart eeuw gijzelen
zij ten einde raad’ de trein tussen Barce
lona en Madrid, drie Spanjaarden wor
den gedood, en wat blijkt: die Drenten
zijn eigenlijk helemaal niet zo geïnteres
seerd in die gedode Spanjaarden en
staan allemaal achter de Drentse trein
kapers! Mij verbaast dat allerminst,
noch van Drentenaren, noch van Zuid-
molukkers.
De verenigde strijdmacht is nu op weg
naar de plaatsen Henrique de Carvalho
en Malanje, die nog in handen van de
MPLA zijn. In Luso werden 37 ton
wapens en munitie buitgemaakt en drie
Cubaanse soldaten gevangengenomen.
De presidenten Jomo Keniatta van
Kenia en Kenneth Kaoenda van Zambia
hebben gisteren in een gemeenschappe
lijk communiqué dat ze in Nairobi uit
gaven, gepleit voor een onmiddellijke
wapenstilstand in Angola. De twee
staatshoofden hebben in hun communi
qué verklaard dat zij zich veel zorgen
maken over de buitenlandse inmenging
De Europese Commissie zóu snel,
duidelijk en kort informatie kunnen
verschaffen over belangrijke EEG-
zaken die niet het onderwerp van een
meningsverschil zijn, en zou dit kun
nen doen vanuit een duidelijk gesteld
EEG-standpunt. Dit zou inhouden dat
de EEG meer geld zou moeten beste
den aan voorlichting, ook al om de
problemen die ingebouwd zijn het
reusachtige bureaucratie-apparaat in
Brussel, te voorkomen. Journalisten
zouden ten alle tijden een EEG-
standpunt moeten kunnen krijgen om
naast de gegevens van ministers en
ministeriële woordvoerders te kunnen
plaatsen.
De ministeries van Onderwijszaken
binnen de EEG zouden een gezame-
lijk programma kunnen ontwerpen
om in de lid-staten de „EEG-staats-
kunde” in scholen te verbeteren zodat
de bevolking in de landen van de
Gemeenschap een duidelijker idee
krijgen van die grote, gezichtloze or
ganisatie waartoe zij behoort.
Het lijkt onwaarschijnlijk d at dit
op korte termijn zal gebeuren. In
Engeland is het „Europees denken"
Afgezien van het feit dat het ge
vaarlijk is om over „de pers” als één
geheel te generaliseren, rijst de vraag
of de oorzaak van negatieve bericht
geving niet bij de EEG zélf gezocht
moet worden. Er zijn voorlichtings-
functionarissen bij het Europees Par
lement en de Europese Commissie
(het „dagelijks bestuur” van de EEG)
dit dit erkennen. Zij wijzen erop dat
dc EEG niet weet wat zij precies wil
zijn. De EEG heeft geen eigen ge
zicht, geen eigen symbool, zoals bv.
een vlag.
Van Britse regeringszijde wordt bv.
al gezegd dat het „een tweede aard”
is geworden om te denken in de
richting van een gemeenschappelijk
Europees standpunt. In een hechte
Gemeenschap zou dat echter een
„eerste aard” moeten zijn. Nog teveel
activiteiten, vooral op het gebied van
(Van onze redactie buitenland)
SALISBURY. De Rhodcsische pre
mier Ian Smith en Joshua Nkomo, leider
van de gematigde vleugel van de Afri
kaanse Nationael Raad (ANC) de over
koepelende organisatie van alle zwarte
nationalistische bewegingen in Rhode
sië hebben gisteren één uur met el
kaar gesproken over de totstandkoming
van een grondwet.
Na afloop van de besprekingen, die in
Salisbury werden gevoerd, werd in een
communiqué bekendgemaakt dat Smith
en Nkomo hebben afgesproken dat er
verschillende commissies worden ge
vormd die bepaalde grondwettelijke
vraagstukken zullen bestuderen; en dat
de besprekingen begin volgend jaar zul
len worden hervat.
Waarnemers noemden de sfeer waarin
de besprekingen werden gevoerd „aange
naam en vol wederzijds begrip”. In poli
tieke kringen in Salisbury, Pretoria
(Zuid-Afrika) en Loesaka (Zambia) is
men echter van mening dat deze vijfde
poging van Smith om een oplossing te
vinden voor de grondwettelijke proble
men in Rhodesië zijn laatste zal zijn.
In politieke kringen in Salisbury, Pre
toria en Loesaka houdt men het erop
dat de zaak al beklonken is tussen
Nkomo en Smith. De laatste heeft overi
gens niet veel keus. Van Zuid-Afrika
heeft Smith geen hulp te verwachten;
dat heeft premier Vorster al gezegd. En
de Afrikaanse buurlanden kunnen Rho
desië makkelijk onder druk zetten door
middel van een economische boycot.
Er zijn aan de andere kant ook nog
wel pessimisten, met name in Salisbury.
Die geloven dat Ian Smith nog steeds
dubbel spel speelt en de volgende be
sprekingen zal laten mislukken. Maar in
ieder geval behoren deze pessimisten tot
een kleine groep.
Een grote groep meent dat geen enkel
land, noch Zuid-Afrika en Rhodesië,
noch de omringende zwarte landen, ge
baat is bij een gewapend conflict in dit
zuidelijke deel van Afrika. En daar is
premier Smith zich ook wel van bewust.
Men verwacht dat er aan het eind van
1976 in Rhodesië een zwarte meerder
heidsregering zal komen. Op korte ter
mijn verwacht men dat Smith verschei
dene zwarte ministers in zijn kabinet zal
opnemen. Joshua Nkomo zou in dit ka
binet zijn getipt als minister van buiten
landse zaken.
Waarnemers menen dat de strijd
waarschijnlijk is geleverd tegen guerril-
leros van de Swapo, de onafhankelijk
heidsbeweging van Namibië.
Volgens gezaghebbende kringen in Jo
hannesburg heeft Zuid-Afrika de laatste
tijd troepen, lichte wapens en pantser
wagens ter beschikking gesteld van de
Unita, een van de oorlogvoerende bewe
gingen in Angola. Unita bestrijdt samen
met de FNLA de linkse MPLA. Waar
nemers in Pretoria geloven niet dat
MPLA-troepen betrokken waren bij de
gisteren gemelde slag. Vorige week werd
bekend dat de Zuidafrikaanse regering
overweegt een tien km brede strook
tussen Namibië en Angola kaal te slaan
en de bevolking te laten verhuizen.
ver te zoeken, vooral binnen de vak
bonden die niet erg welwillend tegen
over prijsstijgingen zullen staan die
voortvloeien uit integratie in de EEG
of het EEG-landbouwbeleid. De rege
ring tekent daarbij aan dat het nog
kort dag is wat betreft het lidmaat
schap van Groot-Brittannië maar een
realist ziet die „korte dag” nog lang
duren.
De verkiezingen voor het Europees
Parlement die in mei 1978 zouden
moeten plaatsvinden, zijn nog steeds
het onderwerp van meningsverschil
len. De Denen blijven bij hup stand
punt dat bij die algemene verkiezin
gen alleen Deense parlementsleden
verkozefï mogen worden en zij heb
ben bovendien moeite met de regel
dat op dezelfde dag in heel Europa
dergelijke verkiezingen zouden moe
ten plaatsvinden.
De Ieren willen meer zetels in het
parlement dan hen in de huidige
ontwerpconventies zijn toebedacht en
de Fransen hebben hun zetelverdeling
ook ter discussie gesteld.
Dit is geen negatieve berichtgeving,
het is een feit. Men kan dan wel
wijzen op de vorm van overeenkomst
die bereikt is omtrent het Europees
paspoort als een stuk positieve infor
matie waar weinig over is geschre
ven, maar verkiezingen van een Eu
ropees parlement zijn veel belangrij-
ker dan een paspoort waar men in de
praktijk weinig aan zal hebben.
Als meningsverschillen tussen
EEG-leden i n de publiciteit komen,
dan is dat omdat er juist over veel
belangrijke zaken weinig eenheid be
staat. Dat is de negatieve kant van de
EEG.
De meeste lid-staten van de EEG
geven méér geld uit aan informatie
verschaffing dan de EEG zelf. Alleen
Luxemburg heeft minder voorlichters
in dienst dan de EEG. Het komt
dan ook niet als een verrassing dat
de EEG-begroting voor informatie
diensten voor de pers en het publiek
zeer bescheiden is.
Gevolg: de lid-staten komen in de
pers veel krachtiger over dan de EEG
zelf wanneer het gaat om het stellen
Nu de treinkapers zich hebben overge
geven zonder dat er concessies zijn ge
daan, is de EO een interessante televisie
serie door de neus geboord. Het enige
houvast biedt nu nog de bezetting van
het Indonesische consulaat, misschien zit
er dus nog een co-produktie met de
Indonesische televisie in. Ik zelf stond al
op het punt door de knieën te gaan en
een actiecomité op te richten „Geef
Ambon terug!” We hebben Ambon wel
iswaar al een keer weggegeven, aan de
overkoepelende organisatie Indonesië zal
ik maar zeggen, maar we zouden toch
minstens kunn en verklaren dat we,
mochten we de Gordel van Smaragd
ooit teruggestuurd krijgen wegens
klachten over verborgen gebreken, de
Zuid-Molukken aan de rechtmatige eige
naars zullen doorgeven.
Wie snel via de accept-girokaart
betaalt, kan zijn deel drie nog voor 1
februari thuisgestuurd krijgen. Vanaf
die datum moet deel drie 1976 op de
voorruit van de auto zitten. Een an
dere groep van ongeveer 300.000 au
tomobilisten heeft geen acceptgiro
kaart ontvangen. Dat kan komen
door verschillende oorzaken zoals
verhuizingen of omdat de computer
een fout in de gegevens constateerde.
Omdat er nu geen acceptgirokaar
ten meer worden verstuurd, is voor
deze automobilisten de mogelijkheid
geopend deel drie voor 1976 in janua
ri af te halen op het postkantoor. Er
zijn meer dan 300 postkantoren waar
dit tussen 5 en 30 januari kan gebeu
ren. Men kan daar een nieuw deel
drie direct in ontvangst nemen op
vertoon van de delen 1 en 2, van het
kentekenbewijs, het oude deel 3 plus
ropie en een legitimatiebewijs.
Hoofdzaak is dat er binnen de EEG
nu eenmaal weinig eenheid is. De
Gemeenschap functioneert wel, maar
niet als een hechte organisatie. Veel
voorbereidend werk wordt gedaan
door functionarissen van alle negen
lid-staten die elkaar goed kennen en
daarom nog wel eens tot compromis
sen komen die anders nooit tot een
eensgezind standpunt zouden leiden.
in Angola en de grote verliezen aan
mensenlevens die de oorlog daar veroor
zaakt. Zij vragen aan de drie bevrij
dingsbewegingen te streven naar een
politieke oplossing van hun conflicten
met het oog op vorming vaii een „rege
ring van nationale eenheid”.
Het Amerikaanse congres, de herinne
ring aan het debacle in Vietnam nog
vers, in het geheugen, begint zich steeds
openlijker te verzetten tegen de Ameri-
kaanse inmenging in Angola. Ook bin
nen de Amerikaanse regering is het
beleid van militaire en financiële steun
aan de anticommunistische FNLA en
Unita, zoals minister Kissinger dat voor
staat, een omstreden zaak.
Naar de New York Times meldde was
een conflict over deze zaak de reden van
het aftreden van de staatssecretaris voor
Afrikaanse zaken, Nathaniel Davis, in
augustus jl.
Het congres is tot dusver vrijwel niet
ingelicht over de Amerikaanse rol in de
Angolese burgeroorlog. Slechts een klein
aantal congresleden is door de regering
„min of méér” ingelicht over de maatre
gelen die Washington treft om te ver
hinderen dat de MPLA in Angola de
overhand krijgt. Maar deze congresleden
Deze foto werd genomen in het Angolese Loeanda. MPLA-vrouwen marcheren voorbij tijdens de viering van de 19de verjaardag
van de oprichting van de MPLA.
van een visie of het uitleggen van
een beleid-
Na een vergadering van de minis
terraad van de EEG geeft iedere
minister inlichtingen en commentaar
aan de pers van zijn eigen land.
Vanuit een EEG-standpunt bekeken
is dit een vrij eenzijdig beeld, geheel
gericht op de lezers in het desbetref
fende land. Er is niemand die een
EEG-standpunt geeft.
Praktisch zou het dan ook vrijwel
onmogelijk zijn om na een vergade
ring een gezamenlijke persconferentie
te houden; niet alleen omdat de pers
in ieder land toch weer gericht is op
feiten die vooral dat land aangaan,
maar ook omdat de ministers het
onderling weer eens zouden moeten
zijn over wat er gezegd zou worden.
Bovendien willen de ministers na een
vergadering weer zo snel mogelijk
vertrekken.
Ik ben erg gesteld op Nederland en
zijn Nederlanders, sterker nog: enkele
van mijn beste vrienden zijn Nederlan
ders, en ik werd de afgelopen tijd nog
eens gesterkt in die voorkeur. Me dunkt
dat er met buitengewoon grote beheer
sing en redelijkheid door de regering, de
kranten en de omroepen op de beide
gijzelingen is gereageerd. Ik zal niet
zeggen dat in de huiskamers, op het
werk en in bus, tram en trein (zelfs
daar!) niet hardgrondig gekankerd is op
de „Zuid-Mislukkers” en hun haardracht
en gedrag, er is tussen de bedrijven door
ongetwijfeld heel wat afgediscrimineerd
de laatste dagen, maar bepalend voor
het fatsoen van een land en een volk
zijn in zo’n geval de gedragingen van de
officiële en semi-offïciële instanties en
personen. Van Agt had blijkbaar geen
zin om ir» Manuasama c.s. een pluim op
de hoed te steken, maar hij riep de
bevolking wel op om gevoelens van
wraak tegen Zuidmolukkers achterwege
te laten, omdat nooit een hele bevol
kingsgroep aansprakelijk gesteld kan
worden voor de daden van enkelingen.
Zo hoort het Het kenmerk van totalitai
re landen waar gediscrimineerd wordt, is
dat de regerin gen de leidinggevende
figuren dit „ungesunde Volksempfinden”
aanmoedigen of op zijn minst sanctione
ren, en soms zelfs reglementeren. Maar
niet alleen de regering, ook onze
„.spraakmakende” instellingen hebben
zich keurig gedragen, want de braafheid
waarmee aan allerlei Zuidmolukse groe
peringen de kans werd geboden hun
ongenoegen te spuien (ook die groepe
ring die rechtstreeks verantwoordelijk
was voor de drie en een halve moord)
was bepaald roerend. We kregen als
maar te horen dat we ons lesje nu
hopenlijk geleerd hadden en zeiden dan
keurig dank u wel dat u naar de studio
hebt willen komen. Kan het braver?
De verenigde strijdkrachten van de
Angolese bevrijdingsbewegingen Unita
en FNLA hebben in de strijd tegen de
MPLA de strategisch belangrijke stad
Luso heroverd. Dit meldde gisteren de
Zuidafrikaanse radio van een Unita-
woordvoerdcr te hebben vernomen.
zijn verplicht tot geheimhouding, en de
overige volksvertegenwoordigers
voor hun informatie aangewezen
krantenberichten.
Aan die toestand wil het congres
eind maken. Deze week gaat
senaatscommissie voor buitenlandse za
ken zich beraden over een amendement
dat de democraat Die Clark heeft inge
diend, waarin de regering wordt gelast
uitleg te geven aan het congres. Tevens
Den Haag ontvangen door Tweede-Ka
mer-voorzitter Vondeling. Gisteravond
bood minister Van der Stoel zijn Ierse
collega een diner aan.
SCHIPHOL. (ANP) Voor een offi
cieel bezoek van twee dagen aan ons
land is gistermiddag de Ierse minister
van buitenlandse zaken, dr. Garret Fitz
gerald, uit Dublin op Schiphol aangeko
men. Minister Van der Stoel was, on
danks de besprekingen in het crisiscen
trum in Den Haag, naar Schiphol geko
men om samen met zijn vrouw zijn
Ierse ambtsgenoot en diens echtgenote te
verwelkomen.
f-f- y A.-
M
