De Groep en het werkelijkheidsbeeld
SOIIHAinilAll
soiiiiAHiimn
S0I.II1AHII1AI1
Zeeuwse orgels
op de plaat
Kranenburg sr.
overleden
SOLIIIAIIIDAI]
Ir
In Amsterdamse Schrijvershuis worden
sociale auteursbelangen verdedigd
SOLIimiUIIAII
S0I.IDAHII1AI1
n Philips Hoogtezon zorgt
o.a. voor een zomerse kleur
in de winter
s
f
SSp
1
■I
d
■f
Vlaamse literaire
F
Instituut dat steeds meer onmisbaar wordt
SCHOOL- en
STUDIEBOEKEN
i
PHILIPS
DEI\I HAAG
K
I
Actrice Myra Ward
blijft opgenomen
I
MARKT-VOORDEEL
GIR01804444
Herbert von Karajan
geopereerd
prijzen uitgereikt
I
KUNST
11
0
8L'
1
Reproduktierecht
NOORDHOLLANDS PH1LHARMON1SCH ORKEST
Drummer Ramblers
Beeld
schrift
B.V. BOEKHANDEL
H. dc VRIES
studieboekencentrum
van
Kennemerland
voor Latijns Amerika
DE HAARLEMSE kunste
naarsvereniging De Groep heeft
haar jaarlijkse „wapenschouw”
in de Vishal op de Grote Markt.
De expositie duurt t.e.m. 11 ja
nuari. Van bijna alle deelnemers
is in de loop van dit jaar wel
werk te zien geweest ter gele
genheid van andere expositeies
en dan blijkt dat verreweg de
meeste leden hun standpunten
consolideren. Er zijn wel meer
experimenten te zien geweest
dan nu het geval is. Opvallend is
ook dat op enkele uitzonderin
gen na de meeste leden dicht bij
het algemeen aanvaarde werke
lijkheidsbeeld blijven of dat ze
het variëren door middel van de
mogelijkheden die het platte
Vlak bieden.
(Van onze kunstredactie)
AMSTERDAM. Een huis,
waar de schrijver niet alleen staat.
Zijn belangen worden daar behar
tigd ten opzichte van een maat
schappij die steeds complexer en
onoverzichtelijker wordt, en waar
in hij zich als eenling moeilijk kan
handhaven.
Dat is het Schrijvershuis aan de
Amsterdamse Vondelstraat, offici
eel door minister Van Doorn (CRM)
geopend, waar de stichting SEBA
(stichting tot exploitatie en be
scherming van auteursrechten) en
de stichting DONETO (documen
tatie Nederlands toneel) nauw sa
men werken. Hun activiteiten strek
ken zich uit over een groot maat
schappelijk terrein, maar de bena
dering van de schrijver, het con
tact met de mensen daarbinnen, is
persoonlijk.
- Ag-
I's
s W |L j
Ijl
r
(ADVERTENTIE)
ik I
Een in zwart-wit geschilderd foto-realistisch doek van Jan Polak.
I
ra
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
SCHOOL- en STUDIEBOEKEN
(ADVERTENTIE
-f
Concertgebouw Haarlem
Tweede Kerstdag vrijdag 26 december 1975 half 3
FAMILIECONCERT matinee
door
Hein
Steehouwer
ten welke per post verzonden worden
zijn:
Voor Nederland, België, Suriname en
Ned. Antillen:
Ged. Oude Gracht 27.
Haarlem. Tel. 311440
ifi
Hans Keuls (rechts) en Ernst van Altena
(links) in het Schrijvershuis.
onze
vastgesteld: voor een
maandabonnement
kwartaalabonnement
halfjaarabonnement
jaarabonnement
per kwartaal:
per jaar:
13,00
37,40
74,80
146,90
De nieuwe prijzen voor abonnemen-
4
het gehele jaar uit voorraad leverbaar
bij
zMkalr.markl voor verdlon hot lot vow
Badkuip wit incl. BTW 78,—
Div. kleuren incl. BTW 89,—
Vergierdeweg 250- Haarlem (NI
Tel.: 370496, Gen. Cronjéstraat
170 - Haarlem, Tel. 255831.
Hans Keuls: „In dat kader moeten we
toch ook spreken over het reproduktie
recht, waardoor men in de toekomst
gaat incasseren voor het kopiëren van
auteursrechtelijk beschermd werk. Het
is erg belangrijk dat dè schrijvers hun
belangen bundelen, omdat ze staan tegen
over een beter georganiseerde stoet uit
gevers, waarbij ze niet veel in de melk
te brokkelen hebben. We voelen ervoor
ien met bijtende politieke satires,
maar met behoud van zijn vroegere
compositaire beeldvondsten. Hij doet
dat zeer doeltreffend. Martinus Fuit,
Piet Zwaanswijk, Jan Verburg, Hans
Mulder, Cor van Baaren, Kees Okx,
Rob de Vries, Sjoerd Buisman, Poppe
Damave, Cor en Kees Hak. Hans
Mulder en Ploos van Amstel blijven
in hun olieverven, aquarellen en gra
fiek aansluiten bij hun vroegere
reeds bekende werk, van de meesten
kortgeleden reeds besproken. Het al
les apart noemen voert helaas te ver.
Vorige jaren deden vaak veel meer
beeldhouwers of andere in drie di
mensies werkende kunstenaars mee.
BERLIJN. (DPA De uit Oostenrijk
afkomstige hoofddirigent van de Berli
ner Philharmoniker, Herbert von Kara
jan, is maandag geopereerd wegens een
verschoven kraanbeenschijf in de rug.
Een woordvoerder van het orkest die dit
bekendmaakte, zei niet te weten waar de
operatie is uitgevoerd.
Volgens hem is de ingreep geslaagd en
maakt de dirigent het goed. Drie concer
ten die hij met het Berlijnse orkest zou
geven, zijn afgezegd.
(ADVERTENTIE)
Solidariteit met allen in La
tijns Amerika die zelf strijden
voor verandering van de
samenlevingde arbeiders, de
landbewerkers, de krottenbe
woners, hun vrouwen, hun
kinderen.
Een voorbeeld van een mogelijkJ-
heid waarmee het begrip werkelijk
heid kan worden omcirkeld: Ite Sie
gers heeft hier acht knappe kleuren
litho’s liggen, waarmee hij zich een
goed graficus toont. Het zijn acht
fasen, waarin je een landschappelijk
beeld van „normaal perspectivisch”
als het ware ziet vervloeien tot een
landkaart van hetzelfde beeld. Binnen
die fasen zijn ook nog de mogelijkhe
den aangegeven van de weg die een
man in het eerste beeld kiest, terwijl
hij uit het laatste is verdwenen. Een
picturaal gegeven is hier heel boeiend
uitgewerkt. „Kartografie” is de titel.
Bruce Dunlap doet het anders,
speelser. In prentenboekenstijtl heef
hij hier een haan op de fiets en op de
achtergrond van het blad een kippen
hok met twee hennen. Op de gouache-
erboven fragmenten uit het eerste
beeld, maar nu als een uit te knippen
bouwplaat, ook in prentenboekenstijl.
Twee visies op een schijnwerkelijk-
alie auteurs daarbij te betrekken, en
gaan ook aandringen op een grotere
solidariteit”.
Ernst van Altena: „We doen de dingen
die geld opbrengen mede ten behoeve
van de projekten die geld kosten en toch
hard nodig zijn, zodat op die manier
binnen dit huis een soort zelfsubsidiëring
kan ontstaan. Mijn verdere plannen?
Dat zijn er nogal wat. In de eerste
plaats een „Centrum voor Nederlandse
letterkunde”, dat jonge schrijvers kan
begeleiden, en debuteren mogelijk kan
maken. Dat wordt in deze tijd steeds
moeilijker, door de concentratie van
verschillende uitgeverijen die zich liever
met winstgevende objecten bezighouden,
dan met de betrekkelijk kleine oplagen
van het werk en van een nieuw talent.
Dat criterium zou op den duur een ver
lengstuk kunnen krijgen in een eigen
schrijversuitgeverij, die juist dat niet lu
cratieve laboratoriumwerk met kwalitei
ten zou kunnen gaan aantrekken. Dat kan
natuurlijk niet zonder subsidie, maar het
is wel vitaal voor het voortbestaan van
de Nederlandse letterkunde”.
I
Vraagt uw solidariteit en
steun voor projekten, voor
vorming en bewustwording
in heel Latijns Amerika, o.a.
in Honduras, Peru, Bolivia,
Haïti, Brazilië, enz.
BRUSSEL. (Belga) In de Belgische
hoofdstad zijn maandag de literaire Rei-
naertprijzen-1975 uitgereikt aan Jac.
Bergeyck (pseudoniem van dr. Jaak
Theuws) en de science fiction-schrijver
William Vanauderoye.
De bekroonde werken zijn de roman
„De pofadders” van Bergeyck en „De
tocht van de Ursus” van Vanauderoye.
Steun aan arbeidersleiders,
boerenleiders, priesters, on
derwijzers, koöperatieleiders
enz. en hun organisaties.
MIDDELBURG. (ANP) Het Ko
ninklijk Zeeuws Genootschap der We
tenschap heeft maandagmiddag de eerste
grammofoonplaat met daarop de klan
ken van vijf historische Zeeuwse orgels
aan de commissaris van de koningin in
Zeeland, dr. C. Boertien aangeboden. De
plaat vormt een ondersteuning van twee
boekwerken over historische Zeeuwse
orgels die het genootschap in de afgelo
pen jaren heeft uitgebracht.
De vijf orgels, die met uitzondering
van dat van de Lutherse kerk in Middel
burg gebouwd zijn aan het einde van de
achttiende eeuw, werden voor deze gele
genheid bespeeld door twee Zeeuwse or
ganisten, Bram Beekman uit Middelburg
en Stoffel Gunst uit Goes.
voor vitamine D en weerstand in de winter.
'n Philips Hoogtezon is goed voor u en uw kinderen.
Philips Hoogtezon, voor 'n zomerse kleur in de winter.
Raadpleeg vooraf
uw arts.
Interkerkelijke Aktie voor La
tijns Amerika. Een aktie van
personen, groepen, kerken
hier; voor personen, groepen,
kerken in Latijns Amerika.
f 49
189,—
Voor de overige landen in Europa:
per kwartaal:ƒ125,
Voor de overige abonnementsprijzen
kan onze afdeling abonnementsadmi-
nistratie u volledig inlichten.
DIRECTIE
Op de voorgrond een der plastieken van Wim Bosman, rechts twee „Italiaanse interieurs” van Ploos van Amstel.
dirigent: MAARTEN SMIT
solisten: EMMY VERHEY, viool FRÉDÉRIC MEINDERS, piano
HARRO RUYSENAARS, violoncello
programma: Mozart - Pianoconcert in C KV 246 Brahms - Dubbelconcert
Beethoven - Tripleconcert
entrée f 7,(a.i.); kinderen en cjp-ers f 3,50
kaartverkoop en plaatsbespreken vanaf 16 december aan de kassa van het
Concertgebouw, Lange Begijnestraat 13 van 10-15 uur; telefonisch 320994 van
12-15 uur
Hans Keuls: „Verder breidt zich het
Literair Agentschap, dat werk van
schrijvers onderbrengt bij uitgeverijen
en contracten daarmee begeleidt, steeds
meer uit, evenals de Merchandising, de
bescherming van de nevenexploitatie uit
auteursrechtelijk beschermd werk. Als
Swiebertje of Bromsnor een supermarkt
openen, dan worden daar niet alleen
acteurs voor gebruikt, maar ook figuren
uit boeken van Uittenboogaard. Recla
mecampagnes, sleutelhangers, posters,
kwartetten van televisieprogramma’s,
voor al die dingen worden via onze
merchandising contracten afgesloten.
Nee, dat wordt nauwelijks meer ontdo
ken. Sinds het sleutelhangerproces met
Unilever weten de grote concerns dat
onze juridische dienst een factor is waar
ze maar beter rekening mee kunnen
houden wanneer het gaat om de belan
gen van de schrijvers”.
Cees Kranenburg is de man die num
mers uit het oude Ramblers-repertoire
zoals „Wie is Loesje” en „Swing me to
sleep drummerman” onsterfelijk heeft
gemaakt. Hij heeft van jongsaf aan van
slagwerk gehouden. „Toen ik acht jaar
was, liep ik al met een trommeltje voor
mijn buik bij de muziekvereniging
„Klein maar dapper”, vertelde Kranen
burg toen hij drie jaar geleden werd
geïnterviewd. Muzikale studie volgde hij
op het conservatorium, ervaring deed
hij vervolgens op in een circusorkest, bij
toneelopvoeringen en in nachtzaken.
heid die alleen in de verbeelding kan
bestaan.
Eric de Nie heeft hier twee grote
doeken hangen. Op één ervan, slechts
een klein deel vullend, een man in
spijkerpak, in de ruimte starend. Het
geheel is in De Nie’s hyperrealistische
stijl en dus niet meer opvallend voor
zijn (knappe) doen. Maar ernaast
hangt een even groot doek. Uit de
verte gezien is er een getekende
schets opgeplakt van dezelfde man,
papier tegen een doek dus. Dichtbij
blijkt het alles in olieverf te zijn, een
heel goede „trompe-l’oeii” dus, een
ogenbedrieger en een variatie op het
begrip hyper-realisme.
Kees Bierman werkt allang „op de
grens van twee werelden”. Schijnbaar
non-figuratieve elementen worden in
eens deel in een landschappelijk wer
kelijkheidsbeeld. Als nieuwe variatie
daarop heeft hij nu een bijna geab
straheerde voorstelling van een beeld
in een beeld. Ook decoratief gezien
doet hij zoiets uitstekend en boeiend.
Een ander type spel met de werke
lijkheid: Jan Polak schildert als het
ware onscherp zwart-witte beelden
die foto’s lijken, maar dichtbij gezien
de bekoring van de penseelstreek
hebben behouden.
Ger Daniels lost het werkelijk
heidsbeeld op in series, waarin water
woelingen in pentekeningen uitslui
tend door gekleurde arceringen wor
den voorgesteld. Bij hem een nieuwe
tendens dus.
Die valt ook te zien bij Haye
Gemser, die van zijn poëtisch surrea
lisme is gaan afwijken. Nu aquarel-
ROTTERDAM. De actrice Myra
Ward heeft gisteren het bed moeten
houden nadat zij zondagavond was opge
nomen in het Zuiderziekenhuis in Rot
terdam. Dat gebeurde nadat ze onwel
was geworden tijdens de voorstelling
van Arthur Schnitzlers „Alles over lief
de en ontrouw” in de Rotterdamse
schouwburg.
Ik mis er wel een paar. Nu zijn het
Enno Kammeijer met een weer sterk
de aandacht trekkende plexiglas
„wandkast” met inwendige spiegels;
Wim Bosman met zijn stenen ab
stracties in vloeiende vormen en Van
Borssum Buisman met een goed
bronzen portret van de componist
Hans Kox in traditionele stijl.
Ik ben lang niet compleet, maar
hield het bij het aangeven van een
bepaald mij opvallend motief. Het is
een „aangevebtje” in de hoop dat
velen zelf hun eigen indrukken gaan
opdoen en het beeld completeren. Het
is de moeite waard, want het gemid
delde ligt hoog.
worden aangevuld door CRM, via het
publiek domein, auteursrechtvrij werk
waarvoor toch iets moet worden be
taald...”
Ernst van Altena: „Misschien ook via
het leenrecht, wanneer dat erdoor komt.
Dat zou betekenen dat er voor boeken
die door de bibliotheken worden uitge
leend aan de auteur een bepaald bedrag
wordt uitgekeerd. Een percentage daar
van zou voor het pensioenfonds kunnen
worden gebruikt.”
maar vooral omdat het een plaats is van
waaruit je iets kunt doen.”
Bij het gesprek met Hans Keuls en
Ernst van Altena is iedere vraag overbo
dig. Ze zijn intensief bezig met het
sociale aspect van het schrijverschap, en
uiten dat in een vloed van woorden.
Auteursrecht, reproduktierecht, leen
recht, de kracht, maar ook de onmacht
soms van hun onderhandelingspositie te
genover de uitgeverscombinaties, de
NOS, CRM, het vliegt je allemaal om de
oren.
Hans Keuls: „Toen ik hier in ’68 als
adviseur kwam, was de SEBA, die 25 jaar
geleden door de Vereniging van Letter
kundigen werd opgericht, niet veel meer
dan een noodlijdend auteursrechtenbu
reau, dat stukken van binnenlandse,
maar vooral buitenlandse toneelschrij
vers onderbracht bij gezelschappen en
incidenteel bemiddelde voor toneelverta-
lers. Nederlandse schrijvers waren er
nauwelijks bij aangesloten. Sindsdien is
er veel gebeurd. We vertegenwoordigen
nu als vakbond alle schrijvers van het
Nederlandse taalgebied, hoewel ze niet
verplicht zijn om lid te worden. We zijn
het officiële verenigingsbureau van de
VVL Vakbond voor Schrijvers en het
Genootschap van Vertalers.
„In de eerste plaats is dat een bureau
dat de auteursrechten verdedigt en ad
ministreert, maar het is bovendien het
zenuwcentrum geworden voor nieuwe
initiatieven. Zo is er een centrum voor
dramaturgie ontstaan dat jonge, nog niet
gespeelde toneelauteurs een kans geeft
te worden beoordeeld en gecoached door
beroepsdramaturgen. En er is de stich
ting „Schrijvers op school”, een organi
satie die lezingen en discussies van
schrijvers met de studerende jeugd sti
muleert.
„We geven het theaterjaarboek uit.
Verder werken we aan een pensioen
fonds, een aanvullend vrijwillig pen
sioen, waarin de schrijver zelf iets kan
investeren, maar dat misschien kan
VERSUM. In een ziekenhuis in Hil
versum is gisteravond de musicus Cees
Kranenburg senior op 73-jarige leeftijd
overleden. De naam van slagwerker
Cees Kranenburg is onverbrekelijk ver
bonden geweest aan het dansorkest The
Ramblers waarvan hij vanaf de oprich
ting in 1926 met een onderbreking in
1967 tot 1974 lid wa..
Hoewel er een grote groep medewer
kers daadwerkelijk bij de organisatie
is betrokken, is de dagelijkse bezetting
van het Schrijvershuis klein. Ze bestaat
uit 12 mensen, waarvan ieder zijn eigen
verantwoordelijkheid heeft voor een be
paalde deeltaak. Het zijn schrijvers die
het metier niet alleen beheersen, maar
zich er nog dagelijks mee bezighouden.
Ze ondervinden de bedenkelijke econo
mische consequenties van het schrijver
schap aan den lijve, en zijn er zo des te
meer bij betrokken.
Nieuwjaarsdag 1976 is er een be
stuurswisseling. Hans Keuls, die sinds
1970 directeur van SEBA is, en sinds
1968 de organisatie daarvan voor zijn
rekening had, volgt Garmt Stuiveling op
als voorzitter, een plaats binnen de SE
BA die geen dagelijkse continuïteit ver
eist. Hij wordt in zijn huidige functie
opgevolgd door Ernst van Altena:
„Het is niet zo dat ik er van de ene dag
op de andere in rol, want ik was vice-
voorzitter van de Vereniging voor Let
terkundigen, ben al jaren vice-voorzitter
van SEBA, terwijl ik ook lid was van de
Raad van Vertrouwensmannen van de
BUMA en van het bestuur van het
Nederlands Genootschap van vertalers,
waar ik voorzitter werd van de literaire
sectie. Ik zit nog in de Auteursraad voor
het reproduktierecht, en heb dus op alle
gebieden een stem meegeblazen. Dat
komt nu alemaal samen in deze functie;
die sociale activiteiten kan ik nu gaan
professionaliseren. Ja, ik ben er blij mee.
Niet alleen omdat ik me op literair
terrein kan gaan beperken tot de dingen
die voor mij wezenlijk belangrijk zijn,
ABONNEMENTSPRIJZEN
1 JANUARI GEWIJZIGD
De voortdurende kostenstijgingen
noodzaken de Nederlandse dagbladen
hun abonnementsprijzen per 1 januari
1976 wederom te herzien. Ook bij onze
bladen zullen vanaf die datum de
abonnementsprijzen gewijzigd worden.
De verhoging is op de voorgeschre
ven wijze bij de minister van Econo
mische Zaken gemeld en heeft diens
instemming verkregen.
Met ingang van 1 januari 1976 zijn
abonnementsprijzen als volgt
X"
HHKHm
--I
