Ton van
I
Duinhoven
I
F
M
a
Ai
J
Gek op Ajax
99
boek van Hans Vervoort
Bezig met een film
naar een
Ea
r 1
R
JB
ET
p
B 11
w
I
Ogg
'O
■g
I
E
BJ
KI
O
bUr?
M
Overwogen
1
I»
I
Wli
ZATERDAG
2 7
DECEMBER
19 7 5
Hl
i
voor
it
w
1
IK
iSiS’
I
li -
i";fF
-
J?
#'1
i
®eeft
A
.0
J
«F
Praten met Ton van Duinhoven is praten met een man die
vlug van het onderwerp afdwaalt. De mannetjesmaker. de
acteur, de zanger, hij praat veel, soms opgewonden en
verontwaardigd, dan weer rustig, vaderlijk. Ton van
Duinhoven is in principe niet dol op publiciteit, maar
toch regelmatig interviews. „Als ik word opgebeld
een interview en ik merk dat degene aan de andere kant
van de lijn geen gerichte vragen heeft, dan doe ik het
meestal niet”, zegt hij.
Hij vindt interviews een mogelijkheid om te discussiëren
over bepaalde onderwerpen, om weer eens wat andere
meningen te horen. We praten over het socialisme („Wat
inkomen betreft zou ik anders moeten stemmen”), over de
Nederlandse film („Als sex in de film dramatisch
noodzakelijk is, dan kan dat”) en voetballen („Ajax, dus”).
Over zijn reclametijd zegt „meneer
Jamin: „Ik wou eens laten zien
dat het ook beter kon, dat is ge
beurt, maar nou moeten de mensen
niet steeds over die reclame blijven
zeuren. Ik doe echt wel andere
dingen waarvan ik liever heb dat
ze die waarderen”.
Ton van Duinhoven, een man die
weet wat zijn mogelijkheden zijn
en daar ook gebruik van maakt.
Een man die voor ons vertrek nog
even een plaat van hem laat horen.
Een EP met vier totaal verschil
lende nummers. „Daar hou ik van”,
zegt hij, „van die verscheidenheid.
Ik doe graag verschillende dingen”.
En over de muziek op het plaatje:
„Jazz vind ik heerlijke muziek.
Het windt me op”.
1
s
■hb;
4.
I
ifc.
S-
I
u-‘-
•f
rH-
r
F’
I/'
rm,
T to
a
L
L
L
-i
i
irtffi-iHibW
kJ
L “Whir.-*1
■fc
‘tfijp
“W: f
era
s in
Er
Ml.
d
1
W
■<U
Be J
»si
r‘ "!-
f 1
«.<5
Maar wat voor een maatstaven legt u
dan aan om een rol te accepteren.
Dat weet ik niet. Dat is iets
geheimzinnigs, ik zou het ook niet
kunnen. Madr ik ben nu weer bezig over
een film en dat zou dan een hele grote
rol worden. Het is naar aanleiding van
het boek Zonder dollen van Hans
Vervoprt dat ik gelezen heb. Daarover
ben ik gaan praten met een producent.
De rechten zijn nu gekocht en we zijn
met het script bezig. Maar de eerste
poging daartoe vond ik er helemaal
naast, het was veel te uitleggerig en nu
wordt het weer allemaal veranderd.
Bent u een perfectionist.
Ik geloof het wel ja. Vroeger meer, de
scherpe kantjes zijp er wat af, maar als
ik iets doe dan doe ik het ook met een
volledige inzet.
Over het laatste product van zijn vriend
Bert Haanstra, Dokter Pulder zaait
W
U bent van huis uit socialist.
Ja dat wel, maar dat betekent met dat
het er alleen maar met de moedermelk
ingegoten is. Daar ben ik toch veel te
relativerend voor. Ik heb de dingen in
de loop van mijn leven uiteraard wel
bekeken, maar ik heb gemerkt dat ik
daar mee te maken heb en niet met iets
anders. Ik denk in termen van
gemeenschap en dan zit je al gauw in
een socialistische levensbeschouwing. Ik
ben niet iemand die zegt: „Die klootzak
maakt me straatarm, die premier, ik
haat die vent, ik stem tegen. Ik stem
voor wat mijn eigen
levensomstandigheden betreft”. Met mijn
inkomen zou ik misschien heel anders
moeten stemmen, maar dat komt nooit
in mijn hoofd op. Ik denk toch in
termen van gemeenschap en ik vind
ondermeer dat de ir ;omensverschillen
krankzinnig uit elkaar lopen.
In de toneelwereld is dat toch ook het
geval.
Nee, eigenlijk niet. Bij het
gesubsidieerde toneel, wat toch het
belangrijkste brok toneel is dat we
hebben, zijn de salarissen samengesteld
in overleg met CRM en daar zijn
duidelijk schalen, waar toch de
gemeenschapsgedachte in steekt. Die
verschillen zijn niet zo groot. Die zijn op
de vrije markt veel groter natuurlijk.
U zit ondermeer met Ko van Dijk toch
aan de goede financiële kant van het
toneel?
buitenland. Ik zeg hier bijna altijd Nee.
Ik beschouw dat als een soort liefde
voor mijn vak. Het is iets voor het
allergrootste publiek en ik zeg alleen
maar Ja als ik er ook volledig achter
sta. Ik ga niet zomaar in een film staan.
Als een andere acteur dezelfde rol kan
doen, dan hoeft het voor mij niet.
Het schrijven van een script is in
Nederland blijkbaar een erg groot
probleem. Ik vrees dat we dat niet zo
erg in huis hebben. Dat is een heel
aparte kunst.
Als twee clubs tegen elkaar spelen
zijn het er toch 22.
Ja, maar ik bedoel Ajax alleen. Kijk,
want als je zegt gek op voetballen in
het algemeen, dan kan ik niet zeggen
dat ik daar gek op ben. Ik ben niet
iemand die zomaar naar twee clubs
gaat kijken, als ik daar niets mee te
maken heb en geen binding heb.
Want 'anders is het net alsof je naar
een film gaat kijken.
Doet u de dingen dan allemaal
Wat ik doe, doe ik erg overwogen. Maar
het aannemen en het besluiten of ik iets
al dan niet zal doen is natuurlijk
hoofdzakelijk iets intuïtiefs. Als ik
ergens Ja op zeg dan heb ik dat van
binnen al besloten. En dat kan heel
merkwaardig vallen. Het kan wel zijn
dat ik een lucratief aanbod krijg, maar
dat ik denk: Nou, nee hoor, dat zit me
toch niet lekker. Dan weet ik eigenlijk
al bij voorbaat dat ik het niet zal doen.
Opeens zegt van Duinhoven: „Die
vervelende kat zit daar maar aan een
stuk door te miauwen. Hij is nooit zo
vervelend. Ik heb hem buitengesloten
omdat hij anders je hele bandopname
verpest. Het leidt me af”. Dat was dan
de kat Nico en geef het diertje eens
ongelijk. Hij zit achter het raam in de
druilerige regen naar zijn baas te kijken,
terwijl de poes Piep lang uitgestrekt op
de tafel in de voorkamer ligt te slapen.
Even gaat het gesprek over katten, maar
als ik beken dat ik totaal geen verstand
van deze dieren heb, vervolgen we het
interview.
aSF'SHS
Van Duinhoven is duidelijk wat
geïrriteerd. Hij vraagt zich af of het
hele interview nou wel over politiek
moet gaan. Nico verveelt hem ook nog
steeds en Van Duinhoven haalt hem uit
de tuin en brengt hem naar een kamer
op een verdieping hoger. Uit een
telefoongesprek dat hij daarna voert
blijkt wel dat Ton van Duinhoven zijn
laatste woordeh meent. Talent moet
betaald worden en hij heeft talent.
U hebt geen kinderen.
Nee.
Bewust.
Nee, niet bewust.
Mist u het contact met kinderen niet.
Ja, hoor. Ik had ze best willen hebben.
Maar ik heb nu toch wel veel contact
met jonge mensen, maar als kinderen
niet komen dan heb ik niet veel zin om
daar speciaal iets aan te gaan doen. Ik
ga ze niet adopteren of zo.
De Nederlandse film. De laatste twee
jaar zijn er in ons land vrij veel films
gemaakt, maar Van Duinhoven was
vrijwel nooit van de partij. In „Heb
melij Jet” speelde hij een kleine rol, niet
naar zijn eigen tevredenheid overigens.
Hoe ziet van Duinhoven de toekomst
van de Nederlandse film.
Nou, mogelijkheden. Ik ben
geïnteresseerd in film en ik hoop altijd
maar dat er hier een behoorlijke
industrie opgang komt. Dat heb ik altijd
belangrijk gevonden. Vroeger filmde ik
meer dan nu, nogal veel in het
Uw vader was journalist en socialist. U
bent ook een tijd in de journalistiek
werkzaam geweest en u bent ook
socialist. Heeft u iets van uw vader.
Ja, ik dacht het wel. Hij heeft zich wel
totaal anders ontwikkeld, mijn vader
was.eh. Kijk, ik ben veel
beschouwelijker dan dat hij ooit geweest
en geworden is. Hij was een zeer
primair reagerend mens. Eigenlijk een
groot kind, een alleraardigst groot kind,
met een enorme energie. Een haantje de
voorste, eigenlijk. Nou dat ben ik niet zo
erg. Maar er zijn ook wel
overeenkomsten tussen ons. Als hij een
verhoging zag of een plankier waar hij
op kon klimmen om een speech te
houden, een politieke babbel, dan
wachtte hij geen drie tellen, weet je. Hij
richtte zich vaak tot veel mensen.
Daarvan vind je natuurlijk ook wel wat
in een acteur terug.
Een soort impulsiviteit.
Nou ja, dat noemen wij in het vak
eigenlijk improviseren. Ja, die neiging
heb ik wel. Maar niet altijd, want als
het materiaal goed is en uitstekend
voorbereid dan moet je niet op het
laatste moment de boel in de war gooien
en ermee gaan liggen ballen. Ik geloof
wel in een conceptie, een vorm. Dat is
in ons vak erg belangrijk. Vroeger had
ik dat overigens sterker, maar ik ben
nu, naarmate ik wat ouder ben
geworden, wat consiëntieuser en zo. Iets
anders is dat je wel sterk de indruk
moet maken dat het authentiek is en dat
het op dat moment geboren is. Dat moet
wel en niet dat men kan zien dat het
allemaal ontzettend bekeken is. Maar
dat gaat ook eigenlijk niemand wat aan,
wat ik nou zit te zeggen, dat is kijken in
de keuken, wat maakt het uit.
U bent enige tijd journalist geweest.
Heeft u er nooit spijt van gehad dat u
daar niet mee door bent gegaan.
Nee, ik heb nooit ergens spijt van.
Ja, natuurlijk, maar ik bedoel niet in
termen van gemeenschap dat iedereen
evenveel, ongeacht zijn kwaliteiten,
moet verdienen. Dat vind ik helemaal
niet, maar dat is ook niet een
gemeenschapsgedachte. De
gemeenschapsgedachte is dat er
rechtvaardigheid voor iedereen bestaat,
dat iedereen gelijke kansen heeft. Of die
ze ook benut is natuurlijk een tweede.
Maar die kansen moet je dan toch wel
gedeeltelijk zelf creëren.
Nou nee. Soms wei. ik bedoel dat je niet
bij voorbaat al met mindere opleiding of
talent minder kansen krijgt. Als je de
kansen op grond van je afkomst al niet
eens kan creëren, omdat je geen hoge
boord draagt. Ik geloof wel degelijk in
gekwalificeerdheid, in talent. De één is
er beter voor geschikt dan de ander,
maar iedereen moet de kans krijgen om
te laten zien, ongeacht waar hij vandaan
komt, dat hij dat ook zou kunnen of
beter.
En als je beter bent ook meer betaald
krijgen.
Ja, natuurlijk. Als je meer
verantwoordelijkheid draagt en bewezen
hebt dat aan te kunnen, waarom zou je
dan godverdomme precies hetzelfde
moeten verdienen als iemand die dat
helemaal niet kan. Dat vind ik onzin.
Talent en verantwoordelijkheid, dat
moet ook betaald wórden. Maar dat
hoeft niet tot in het ongerijmde. Want
dan hou je een voortdurende onvrede.
I
ik heb nooit ergens spijt van
Voetballen. U bent gek op voetballen-
Nou, ik ben gek op Ajax.
Maar dat is toch ook voetballen.
Wat dacht je dan?
Ik weet niet wat u onder voetballen
verstaat.
Wat versta jij eronder.
Tweeëntwintig man op het groene
gras.
Nou, meestal elf, maar ik.
Papavers, is Ton van Duinhoven
enthousiast. Dat is het soort film
waarvan hij er wel wat meer zou willen
zien.
Het mag wel wat avontuurlijker, wat
harder zijn, maar ik vind dat het ook
wel eens over het levensgevoel van
mensen tussen de veertig en vijftig mag
gaan. Het hoeven geen oudé bokken te
zijn natuurlijk, maar mensen die nog
een beetje swingen en die nog wat
willen in het leven. Jij bent er nog lang
niet aan toe, maar op die leeftijd' ga je
denken van moet ik nou achteruit
kijken naar wat ik gedaan heb, of
vooruit, wat ik nog ga doen. Dat is een
hele interessante periode. Het heeft ook
met de persoonlijke betrekkingen te
maken. De mensen gaan bijvoorbeeld
denken: Moet ik het nou maar altijd
met, hetzelfde wijf blijven doen, of zal
ik eens een ander nemen. Dat hééft
ermee te maken. Dat thema is
ontzettend interessant.
Ook omdat u daar zelf mee bezig bent.
Nou, ja, betrekkelijk. Ja.eh, ik weet
niet of ik dat twintig jaar geleden ook
zo zou hebben bedacht. Maar de thema’s
in de Nederlandse films zijn vaak zo
oppervlakkig. Over het algemeen
onvolwassen probleemstellingen.
Pim de la Parra en Wim Verstappen.
Nou, ik heb alleen maar een appreciatie
voor het lef van die twee. Ik heb niets
tegen porno, ik ben ook niet vóór porno.
Als het goed is dan wil ik het wel doen,
maar als het alleen maar over porno of
neuken gaat, dan hoeft het voor mij
echt niet. Ik heb helemaal geen
vooroordelen, het kan me uiteindelijk
geen bal schelen. Het enige is, het moet
dramatisch gemotiveerd zijn, het moet
nodig zijn dat het gebeurt. Ik heb in
Turks Fruit een jongen gezien die zich
in het begin van de film ligt af te
rukken. Nou. als je mij vraagt wil je
daar naar kijken dan zeg ik, nou nee.
Maar als het op een of andere manier
dramatisch noodzakelijk is, als het mij
iets vertelt omtrent mensen en
menselijke verhoudingen of pijn van
binnen. Zoals in Turks Fruit, die jongen,
die dat wijf kwijt is, waar hij gek op is
en die dan in wanhoop zichzelf ligt af te
rukken omdat hij het idee heeft'. Nooit
zal ik een ander wijf vinden, ik ben
kapot, ik ben gewoon geamputeerd. Dan
denk ik, ja, dat grijpt me dan, ontzettend
aan omdat ik dan de pijn van zo’n
jongen voel, die wordt me dan‘duidelijk.
In zo’n situatie zijn we allemaal weleens
geweest. Dat, had ik vroeger ook, dat ik
op de rand van mijn bed zat en dacht:
Nooit meer zal ik van een ander wijf
kunnen houden, nooit meer zal ik met
een ander slapen. Kijk, dan wordt je
zo’n situatie duidelijk, dan heeft het zin.
Met Ton van Duinhoven over voetballen
praten is praten over Ajax. De club die
hij heeft zien uitgroeien tot Europees
kampioen én wereldkampioen. Maar ook
in de slechte tijden bleef hij een trouw
toeschouwer.
Ik hou van betrokkenheid. Ajax heeft in
de loop van de jaren een spelopvatting
gehad, een bepaalde onvoorspelbaarheid
die me ontzettend aanspreekt. Het
speelse, de soepelheid waarmee ze steeds
weer nieuwe patronen uitvonden, die
jongens hadden talent. En als ze dan
zoiets deden, improviseerden, dan vond
ik dat óogstrelend. Ik geniet daar
ontzettend van. Ook van cupwedstrijden,
die ontzaggelijke spanning. Dan was ik
wit om mijn neus. Kijk, dat vond ik
lekker.
En dan een plotselinge overgang: „Ik
ben een beetje beschouwelijk, ontledend
van aard. Zo van: Waarom is dit zo en
dat anders eh waar komt dat door en zq.
Ook bij menselijk gedrag. Dan denk ik
wel eens, waarom komt het toch dat de
mensen zich over een bepaald ding zo
opwinden. Zoals die Spanje-affaire. Dan
ineens wordt er geroepen: Ja, maar,
waarom een, selectieve verontwaardiging,
want er zijn toch ook andere
wantoestanden in de wereld. Ja, oké,
maar dit is er ook een en je kunt het
toch niet allemaal in een klap opruimen.
Ik bedoel, als de mensen zich dan.
Kijk je moet je natuurlijk niet gek
laten maken. Er is een goed aforisme
dat zegt: Zie toe dat de emotie van een
ander u niet naar de keel grijpt. Nóu,
daar ben ik het helemaal mee eens. Je
moet toch wel eventjes weten waarom
je je opwindt en niet alleen maar omdat
een aantal mensen om je heen zich
opwinden.”
Ei..; 'i.
