Vereniging
Wildbeheer
Veluwe opgericht
WILDE ZWIJNEN
TUSSEN KOEIEN
IN DE STEEG
Schade voor lief nemen
WROETEN ZELFS
BIJ DAGLICHT
Vogelatlas van
Elsevier
f
fcw
f
hm
I
|||I
Zeugen, keilers, frislingen en overlopers bezorgen landbouwers nachtmerries
TOT
tea
ills l!ii
I
r
.£3
'W4
Posbank
door Dick Koerst
Zngecalculeerd
Triest
«i
L. WETSELS, CHEF FAUNA-BEHEER
«ft»
test1"’1”
-
fff
„De laatste tijd komen ze elke nacht. Nu het met de eikels minder
wordt, kunnen ze niet meer zo makkelijk aan de kost komen, en
dringen ze hier de weilanden binnen. Ze hebben hier nu al een
bunder of zeven op de kop gezet. In één nacht ploegden ze onlangs
een half weiland om. Dat was een koppel van acht wilde zwijnen:
een zeug met zes jongen en een hele grote keiler”.
Dat zegt de 33-jarige landbouwer Herman van Middelkoop in
De Steeg, die met lede ogen moet aanzien hoe de everzwijnen elke
nacht verder opdringen naar zijn boerderij en in het grasland wroe-
ten. „Ze komen nu al tot de schuur, en we staan hier toch in de
bebouwde kom. Nog even, en ze komen het dorp in om de tuintjes
kapot te maken”.
I
-
■te'
t,'
few
fe 1
1*%..
maal opnieuw
worden ingezaaid.
al
ran
ZO
W
Elseviers Vogelatlas, prijs f 94.50.
1
gen
van
ler:
rst
lar
de
Zelfs de grasgazons bij de woningen
in de bebouwde kom langs de Zuid-
Veluwe moeten eraan geloven
veldhouders zullen binnen de leefge
bieden van de wilde zwijnen tellingen
gaan verrichten, en op basis van die
tellingen kan de afschot worden ge
regeld”.
de
de
ze niet binnen kunnen komen en moet
he. raste.' n goede staat houden"'.
Vanzelfsprekend némen we een beetje
schade wel van de wilde zwijnen. ]Dat
zit gewoon bij de bedrijfsvoering inge-
De Vogelatlas is het resultaat van een unieke samenwerking
van een team gezaghebbende ornithologen uit de hele wereld
waarbij de vice-president van het Wereld Natuur Fonds
als adviserend redacteur optrad. De Nederlandse vertaling is
van Jaap Taapken en Henk Lichtenbeld, beiden redacteuren
van het Vogeljaar.
De verwaarloosde littekens die door vroegtijdige
industrialisatie van Europa zijn nagelaten, kunnen nog worden
uitgewist en het land kan worden gered. Maar de
voortdurende groei van de mono-cultuur is een gevaarlijke
gang van zaken die niet alleen waardevolle biotopen
vernietigt, maar gestaag de structuur van de grond verzwakt
en zijn capaciteit om te produceren reduceert.
Aldus één van de kritische voetnoten van twee Britse
ornithologen als zij in Elseviers Vogelatlas de invloed van
de mens op de vogelpoipulatie onder de loep nemen.
Het is één van de vele aspecten die in dit indrukwekkende
boekwerk aan de orde komen.
In Elseviers Vogelatlas worden de vogels op systematische
wijze behandeld vanuit het landschap. Elk werelddeel is
ingedeeld in typen landschappen, regenwouden, savannen,
woestijnen, kusten, hoogvlakten, weiden en ga zo maar door.
Per landschap, waarvan een foto is afgebeeld, worden de
kenmerkende vogelsoorten uitgebreid behandeld. Ook
gewoonten, speciale aanpassingen, wijze van vliegen en
voedselzoekèn zijn beschreven. Een apart hoofdstuk
behandelt de ontwikkeling van het vliegen, de veren, roesten,
lopen, zwemmen, trek en taal der gevederde vrienden.
De atlas besluit met een classificatie, waarin alle 28 orden
onder de vogels worden vermeld. Van elke soort is tenminste
één vogelsoort afgebeeld. De pracht van de vogelwereld
komt in deze grote atlas tot uiting door meer dan 770
schitterende tekeningen waarvan 500 in kleur.
St.
Box
het
tap
net
al-
a at
ling
on-
tikt
3P-
ch-
^an
er-
ap-
em
ien
üj,
jn,
;de
de
)p-
.*ne
aal
ÏT-
an
de,
len
of
iet
lat
ro-
an
de
ier
srt
als
,’dt
lat
ize
cd,
lie
it-
le-
let
ar-
iet
;en
de
en,
len
lat
ak
de
are
De atlas is geen boek dat je in de binnenzak meeneemt op
een wandeling door het bos, het is ook geen naslagwerk
voor de in Nederland voorkomende vogels. Als zodanig is het
ook niet bedoeld. Het geeft een zeer compleet beeld van wat
vogels eigenlijk zijn en wat ze voor de mens betekenen.
Het boek komt verder met overzichten van bedreigde soorten
en verbindt hieraan belangrijke conclusies over verslechtering
in het ecosysteem. Door voortdurend de vogels in relatie te
brengen tot hun omgeving onderscheidt de Vogelatlas zich
van alle andere ornithologische literatuur.
i
calculeerd. Zo van: als ik twee bunder
moet hebben, zaai ik drie bunder in. Die
derde bunder is voor de varkens”.
„Maar zoals het nu gaat, lijkt het
nergens op. Die enorme stroppen kunnen
we niet overbruggen. Als het aan mij
ligt, eet heel De Steeg voortaan wilde-
zwijnenvlees.
zan
•en,
ch-
sk-
In
mg
oep
laie
op
■be-
De stand van wilde zwijnen op de
Veluwe is op zo’n hoog niveau geko
men, dat het de landbouw grote zor
gen baart. Het is een typisch Veluwe-
probleem. De jachtraad heeft daarom
de Koninklijke Nederlandse Jagers-
vereniging verzocht om een slotadvies
uit te brengen, zodat de minister van
landbouw en visserij zijn beleid kan
bepalen om de zwijnenstand in te
dammen. Dat heeft kort geleden ge
leid tot de oprichting van de Vereni
ging Wildbeheer Veluwe.
Binnenkort zullen de statuten van
deze voor ons land unieke vereniging
koninklijk worden goedgekeurd. On
langs heeft de vereniging zich in De
Cantharel te Apeldoorn over de pro
blemen beraden. In de vereniging zijn
personen vertegenwoordigd die een
jachtveld hebben op de Veluwe, als
mede instanties die zich bezighouden
met een goed jachtbeheer.
De vereniging gaat de problemen
van de landbouwschade door het wild
van alle kanten bekijken, aldus de
heer G. F. Spreen, adjunct-directeur
van Faunabeheer in Den Haag. „Niet
alleen de problemen van wilde var
kens, maar ook van vossen en alle
ander wild. Het is een goede zaak dat
de jagers zelf gaan meewerken aan
het beleid van de minister. De jacht-
As-
ken
trol
ren
Irol
De zeugen, keilers, frislingen en over
lopers, ze berokkenen de boeren in de
omgeving steeds grotere schade. Een
schade die in de omgeving van de Pos
bank, de Onzalige Bossen en de Imbosch
nu al in de tienduizenden guldens loopt.
Alleen al bij de Carolinahoeve hebben
SS., -ifi::..
„Werd eerst het zwijn te vuur en
te zwaard bestreden, nu waren er
omdat de jacht op grof wild geslo
ten werd incidentele afschotver-
gunningen nodig om een ztvijn te
mogen verschalken. Voorts bleef er
de schoontijd, dat is de periode dat
helemaal niet op varkens gejaagd
mag worden. Die rustperiode viel tus
sen 1 februari en 1 augustus. Bij
grote landbouwschade kon van die
regel worden afgeweken, en werden
incidentele afschotvergunningen ver
strekt”.
Minister mr. A. van der Stee van
landbouw en visserij wil de everzwij
nenstand op de Veluwe nu gaan in
dammen door vast te stellen hoeveel
zwijnen er moeten worden geschoten.
Net als bij ander grof wild het geval
is, zal er nu ook voor de zwijnen een
zogenaamde merkenregeling komen:
er worden onder de jagers evenveel
Een heel ander geluid over de schade die de everzwijnen aan de Veluwse
landbouw berokkenen, noteerden wij uit de mond van de heer L. Wetzels, chef-
faunabeheer van het nationale park De Hoge Veluwe.
„Hier op de Hoge Veluwe hebben we de zwijnen goed in de vingers. Alles
is afgerasterd, er kan geen varken ontsnappen, en de boeren in deze omgeving
hebben van onze zwijnen geen last, maar ik kan mij voorstellen dat men er
elders op de Veluwe wèl last van heeft. Maar ais men wilde zwijnen in het
landschap wil hebben, zullen de boeren een beetje schade in bepaalde seizoe
nen voor lief nemen. Dat geldt dan voornamelijk voor het voorjaar en de
herfst, als de zwijnen gaan wroeten”.
„Vroeger zag je aan de bosranden bieten of rogge verbouwen. Tegenwoordig
is het allemaal mais. En dat is nu juist een delicatesse voor de wilde zwijnen”.
„Die maiscultures, daar komen ze op af. Het is de kat op het spek binden.
Vroeger kenden we dat niet. Als die zwijnen graag viooltjes lusten, dan plant
ik geen viooltjes in mijn tuintje, maar Afrikaantjes, om maar eens wat te
noemen. Anders zetten de zwijnen, die nu bij Rozendaal en Velp al tot in die
moestuinen komen, ook nog het gazon van mijn tuintje op de kop” schertst
Wetzels.
Boer Herman van Middelkoop uit De Steeg staat bij de schade die wilde zwijnen in
één nacht aan zijn grasland aanrichtten. Een halve bunder ondersteboven gewroet
weiland. „Het moet allemaal opnieuw worden ingezaaid. Waar laat ik in het voorjaar
mijn vee? De varkens zijn zo mak, dat ze zelfs bij daglicht tussen mijn koeien
rondscharrelen’'.
i
De heer Spreen wijst erop dat er
door het gebrek aan strenge winters
van de afgelopen jaren geen natuur
lijke selectie kon plaatshebben door
klimatologische omstandigheden. „Bo
vendien waren er goede jaren voor
de groei van eikels en beukenoten, en
kwamen de zwijnen in optima-for-
maconditie te verkeren. Veel zeugen
zorgden zelfs twee keer per jaar voor
een worp. Kortom, de strenge winters
corrigeerden niet, waardoor de wilde-
zwijnenstand drastisch toenam”.
Volgens VVV-functionaris H. van
den Brink in Velp, die zomers regel
matig toeristen in de bossen rondleidt
op zoek naar wilde zwijnen, zwerven
er alleen al bij de Posbank vele
honderden everzwijnen rond. Die
enorme „bevolkingsexplosie” onder
het zwartwild heeft naar zijn mening
drie oorzaken: de zachte winters, goe
de eikeljaren en bescherming van
deze dieren door de nieuwe Jachtwet.
Aanvankelijk viel het wilde zwijn
loodjes uitgedeeld als er zwijnen ge
schoten mogen worden.
Bevestigt de jager zo'n loodje aan
het geschoten dier, dan weten contro
lerende instanties dat ze met wettige
jachtbuit te doen hebben, leder jaar
zal worden vastgesteld hoeveel wilde
zwijnen er in de verschillende Ve
luwse leefgebieden zijn, en hoeveel
dieren er aanwezig kunnen zijn zon
der onaanvaardbare landbouwschade
te veroorzaken.
Met een aftreksommetje kan de
minister dan vaststellen welk afschot
toelaatbaar en gewenst is te achten.
Bij dat tel- en rekenwerk zal hij
geadviseerd worden door de „zwart-
wildbeheerscommissie”, waarin verte
genwoordigers van de georganiseerde
landbouw en de georganiseerde jagers
zitting hebben.
„Het hele vraagstuk is een typisch
Veluwe-probleein. Er komen ook wil
de zwijnen voor in de grensstreken
bij Limburg en het Duitse Reichs-
wald, maar toch niet in die mate als
op de Veluwe”, aldus de heer Spreen.
„We hopen er nu met die nieuwe
merkenregeling uit te komen. In het
volgend voorjaar beginnen we ermee,
te werken, zodat op 1 augustus vol
gend jaar, als de schoontijd voorbij
is, de nieuwe regeling aan de praktijk
kan worden getoetst”.
onder het zogenaamde schadelijke
wild. Maar op 25 mei 1972 kwam er
een wijziging in de Jachtwet, waar
door het wilde zwijn van schadelijk
wild werd gepromoveerd tot het be
schermde grof wild. „Dat gebeurde in
het kader van een Benelux-overeen-
komst over jacht- en vogelbescher
ming”, aldus de heer Spreen van
Faunabeheer.
Wat verwacht boer Van Middelkoop
van de plannen van landbouwminister
Van der Stee, om met een „merkenrege
ling” de wilde-zwijnenstand flink in te
dammen?
„Ik verwacht er niets van. Er wordt al
lang over gepraat. Het probleem is
dat de jacht er niets aan doet. Dat is
triest voor de boeren”.
„Ze zouden eigenlijk de jagers aan
sprakelijk moeten kunnen stellen. Maar
nu geven ze elkaar de schuld. De grond
eigenaren zeggen „we hebben de jacht
verpacht”, en de jagers zeggen ,,’tis onze
grond niet”. Net als hier bij het land
goed Middachten en Natuurmonumen
ten. Veel wilde zwijnen die hier de boel
kapotwroeten, komen van Middachten.
Natuurmonumenten zegt: Middachten
moet maar zorgen dat ze niet kunnen
ontsnappen, en Middachten zegt: Na
tuurmonumenten moet maar zorgen dat
de wilde zwijnen vijf hectaren bouw- en
weiland overhoop gehaald.
„Nu ons weiland is vernield, weten we
niet waar we in het voorjaar ons vee
moeten laten. Het grasland moet alle-
We
krijgen wel een schadevergoeding van
het jachtfonds, maar dat is lang niet
toereikend. Over de indirecte schade en
de extra arbeid wordt niet gepraat”.
„Het komt allemaal doordat afraste
ringen van het Nationale Park Veluwe-
zoom (van de Vereniging tot Behoud van
Natuurmonumenten in Nederland) on
deugdelijk zijn, en doordat het aantal
wilde zwijnen zo sterk is toegenomen, de
laatste jaren”.
De landbouwers die schade aan land
bouwgewassen ondervinden van de wilde
zwijnen - de boeren spreken van „var
kens” - kunnen die schade claimen bij
Faunabeheer. Die instantie stuurt
Wildschadecommissie erop af, die
schade taxeert en advies uitbrengt aan
het Jachtfonds, dat dan uitbetaalt.
„Een echte schadevergoeding is het
niet. Ze spreken in de officiële stukken
ook van een „vrijwillige tegemoetko
ming”, aldus boer Van Middelkoop.
Hij vertelt: „Nu is mijn grasland ka-
potgewroet, maar al eerder hebben de
dieren voor duizenden guldens schade
aangericht in de mais. Dat is een lekker
nij voor ze. Er lopen hier Ijoppels van
acht en van elf. En in totaal zie ik er
hier wel zo’n 25. Dat zijn steeds dezelf
de. Ze worden ook niet voldoende afge-«
schoten”. «S
„En dan die kapotte afrastering om deH
wildbanen. In de storm van 1973 is er®
veel van die afrastering kapotgegaan en®
toen hebben ze kans gehad om te oht-5
snappen. Een deel van de zwijnen
vluchtte toen de Onzalige Bossen in, en
met die varkens en hun nakomelingen
zitten we hier nu. Dat is te laat onder
kend. Men is te laat gaan afschieten”.
Volgens Van Middelkoop zijn sommige
wilde zwijnen nu zo mak dat ze rustig
op het weiland tussen de koeien doorlo
pen, zelfs tot het weer daglicht is. „Mijn
koeien geven er niets om. Ze zijn al
helemaal aan die varkens gewend”.
1
i
'ii
•fe1 *4
feg-. feW
Ka' vfe
IÉ*'"'»’
-
