van aantal
weigeraars
Merkwaardigste xaken
3
Rijnland niet
onder indruk
39
M
fc#
HE
s
ifi
I
r
■SB
O
ÈW
WlliliB
Wet over de verontreiniging
1
I
WuU
K 7:
I
W7
3KCKSPCUU
Theo Koomen en de religie
Hoogheemraadschap ziet industrie
niet als grootste vervuiler
f'
X
-
O -
^^YLJL
3
S'" 71
F
ZATERDAG
1 O
JANUARI
19 7 6
19
I
O
vandaar de aanslag die Rijnland
door Pieter Taffijn
[ckKIcR
Jl
7
zt
3
4
Cd
„De vervuiling van ons’ oppervlaktewater is niet het gevolg van
onze ontlasting en ons huishoudelijk afval, maar van de giflozingen
van de industrie.” Aldus het Milieu Aktiecentrum Nederland dat er
ook sterk tegen ageert, dat het Hoogheemraadschap van Rijnland
de inwoners van zijn gebied een verontreinigingsheffing oplegt. „Het
is niet houdbaar dat je voor poep niet hoeft te zuiveren en dus niet
hoeft te betalen” is de mening van ir. H. A. Meijer, hoofd chemie en
technologie van Rijnland. We zitten met veel te veel mensen op een
klein gebied. Het oppervlaktewater kan onze lozingen niet allemaal
meer verwerken met als gevolg rotting en het ontstaan van schade
lijke gassen. Daar moet wat aan gebeuren en dat gebeurt dan ook.
In de afvalwaterzuiveringsinstallaties. Ingevolge een landelijke wet
zijn de lozers heffingsplichtig en
oplegt.
“ÏCK- Wöm- IIHT
JE'-lWlW^^
'SS
ff OUDE KIJK-IN-TJAT
STRAAT
W?
F
»r
it
en
i
>p
ie
op onderzoek, laten zien.
e-
i;
o,
waaruit je de vreemdste gegevens opdiept.
U'
voorUu»^
piraat"
•ÊuJt
CU,
daalt
■-7£r?;
tn
V _r:
al
1
YS-
i
e-
Ui
-j=Ï=
uaiJCVApuo>j pjoo/aiuy
»fl
iiiuAiiUini
o
9
■T
In de Volkskrant heeft in ae jaren vijftig en zestig een bijzonder aardige rubriek
gestaan: „Het merclcwaerdigste meyn bekent” door Lijntrekker. De rubriek werd
getekend en opgetekend door Jan Bouman. Een bundeling (twee boeken) van de
rubrieken is nu opnieuw uitgegeven door Heuff in Nieuwkoop.
Beter dan woorder over de ooeken geeft een afdruk van een „merckwaerdigste
meyn" aan hoe de lijntrekkende Tan Bouman te werk ging.
g
0
bij
fd-
or-
n
n
g.
as
'■■l'
ig.
/rij
si
’s,
iI. icc
iZ 1
I
<R1B<DX1TW<IMHN I
iiUEU
VRECMVE HAAM AAN VIE
es» c.JZ-E-cl-Eh
E
w
11
[gij;,;
VAN HET HOUTEH HOcrDatBOUWg^riSg
OROEHOMEH. ~ZS^-"z
MÈt TWEE KASTANJES >N j
-EEN ANDERE RUIMTE VAH HET
cteovu, «TREKKEN Z') HUN
TAKKEN VOOR EEN CAT IN HET ^=Z
DAK EH CROEIEH ONBELEMMERD DOOR.
Bouman trok het hele land door om de merkwaardigste zaken te ontdekken, te
schetsen, en uit te zoeken (en neer te schrijven) wat er precies met die gevel, die
steen, aat graf, die toien, dat schandbord, die weegschaal, dat kanon, dat vinken-
huisje - en ga zo maai door ran de hand is. Vaak vergeten dingen uit vervlogen
tijden. Het zijn leuke bladerboeken
De kritiek op de heffing ribhtte zich
verder op het feit, dat Rijnland de
industrie bepaald niet als de grootste
vervuiler ziet. Althans niet in het gebied
waar het hoogheemraadschap de zorg
voor het water heeft. In een informatie
krant valt de volgende zinsnede daar
over te lezen. ..Er zijn groepen, die het
uitgangspunt van de wet (de vervuiler
Aat "ifi
Theo Koomen, bekend van KRO. TROS en uitlening aan de NOS, heeft ge
probeerd zjjn roomse verleden van zich af te schrijven. Conclusie na lezing van
„God bewaar me” (uitgegeven bij Luitingh in Laren, dat ook zijn schaatsboeken
in omloop bracht) is dat het Koomen niet gelukt is. Hjj wil het roomse weg
gooien als een hinderlijke fantoom, maar het zit met talloze onzichtbare draden
toch aan zijn ziel vast. Eigenlijk weet Theo er geen raad mee. Aan de ene kant
heeft hij bergen kritiek op de oude vermoeide moeder de kerk (hetgeen vaak
gebeurt in de lach, huil of ik schiet-trant), maar aan de andere kant verwijt
hjj haar weer dat ze zoveel baroks heeft afgeschaft. Het ene zit natuurlijk wel
aan het andere vast. Het romantische stuntwerk van de nachtmis met Kerst
mis was natuurlijk hetzelfde als het aan- en af ges jouw om zogenaamde af-
laten te verdienen. Koomen heeft door zijn tekst (ha, ha, goeiendag, men kent
dat wel van zijn doelpuntenoraties) gestrooid met teksten uit niet eens zo erg
oude katholieke geschriften, waarin vooral de kuisheid onder vuur wordt ge
nomen, en met wat cijfermateriaal over het teruglopen van het aantal priesters.
Koomen nodigt aan het slot van zijn boek God uit op de koffie. God moet onze
nationale radio, en TV-held dan maar eens uitleggen wat Hij bedoelt. God
moet er dan wel rekening mee houden dat er ergens een bandrecorder aan
staat (ha-ha). H.R.
s
openbaar worden gemaakt, „opdat de
daarin genoemde harde cijfers aan de
toetsing van een kritische en weten
schappelijke verantwoorde beoordeling
kunnen worden.” G.S. lieten de veront
ruste provinciale bestuurder weten dat
er geen sprake was van geheime of
vertrouwelijke documenten en dat de
percentages waren ontleend aan openba
re stukken. Welke dat waren kwam niet
zo erg duidelijk uit de verf in het
antwoord.
In het kantoor van Rijnland in Leiden
wil men het best uitleggen. Het hoog-
heemraadschap weet wat de industrie
loost, omdat dit pas mag gebeuren na
een vergunning. De controle is streng en
zonder dat het bedrijf weet wanneer het
gebeurt. Vandaar dat er kan worden
opgeteld hoeveel er door de industrie
wordt geloosd. Ook het totaal aan lozin
gen is bekend en een simpel aftreksom-
metje leert dan voor hoeveel vervuiling
de huishoudens zorgen.
Dat is een objectief gegeven en bij
Rijnland worden de kosten zo eerlijk
mogelijk verdeeld. Want, zo vindt men,
het is onbelangrijk wie betaalt als het
v DOOP ÜEXG/STE -
Onder, de tientallen ka*aeh van bevallenen die of het oorlof
fAONÜN\EHT DER HV.VhiUF* TËHFHDMOVTETJ STAAN ^EftElTELp,
oo< -pe naaw\ aooR van d.L. vah 'frotfrei.. “Deze poop-
aEvJAANPe veerde echter enkele jaken beleden onbedeerp vit
RUSSISCHE VROBSBEVAHBEHSCHAP TERUB.
Z'JN NAA>A VON OP HET HERPEHVlHBS MONUMENT uJORPEN LÜEB~
BEHAVT, OP DE OPENBEVALLEN PLAATS STAAT NU DE NAA^
L.J.MulLCR, VAN uJiEN> DOOD EERST NA MET BEREED NO*\EH
VAN HET MONUMENT PEFlNlTlEP GERICHT u)ERP
ontvanbem.
De geschiedenis van Rijnland is
door de eeuwen heen nauw verweven
met de strijd van Holland tegen het
water. Overstromingen kwamen vaak
voor en er moesten op grote schaal
maatregelen worden genomen. Aan
genomen wordt dat toen het Spaarne
omstreeks 1200 werd afgedamd er iets
moet zijn geweest van een organisatie
waaruit het latere waterschap Rijn
land is ontstaan. Het is in deze tijd
dat de Spaarndammerdijk van Sant
poort naar Amsterdam wordt aange
legd om het zuidelijker gelegen ge
bied te beschermen tegen overstro
ming met water uit het IJ, toen een
flinke zijarm van de binnenzee die
het Ijsselmeer nog was.
Vele documenten uit die tijd bevin
den zich nog in Rijnlans archief. Het
oudst bewaard gebleven stuk dateert
uit 1255 en vermeldt de belofte van
de Hollandse Graaf Willem II on
veranderingen in de waterstaatkundi
ge toestand van Rijnlands gebied
eerst voor te leggen aan de „gemene-
lands-raadslieden, die heemraden
worden genoemd”. In het begin van
de veertiende eeuw worden strafbe
palingen (keuren) in het leven geroe
pen om de waterstaatkundige toe
stand in de hand te houden.
Tot 1965 hield Rijland zich voorna
melijk bezig met taken op het gebied
Tal van groepen vinden dat gewone mensen de verontreinigingsheffing niet moeten betalen. „Geen belas
ting op ontlasting" is hun strijdkreet. In een groot gebied wordt de heffing geïnd door het hoogheemraad
schap Rijnland. Op deze pagina de mening van Rijnland over de acties van de weigeraars en de redenen,
waarom er volgens het hoogheemraadschap wel moet worden betaald.
Overigens is men bi| Rijnland niet erg onder de indruk van de aantallen weigeraars. Mensen die niet beta
len krijgen een herinnering. In ypel gevallen, zo heeft het hoogheemraadschap gemerkt, heeft men de giro
kaart niet meer. Omdat er iemand aan de deur is geweest die opmerkte: Geeft u mij die kaart maar, dan
hoeft u niet te betalen. Principiële weigeraars komen er in het gebied van Rijnland maar bijzonder weinig
voor en zij moeten er rekening mee houden, dat zij ingevolge een landelijke wet verplicht zijn te betalen. De
kans bestaat dus dat er op een kwade dag een deurwaarder voor de deur staat.
De heffing kan doo'r Rijnland niet worden kwijtgescholden. De berekening aan iede’reen is verplicht vol
gens provinciale verordeningen. Ook aan bewoners van huizen die nog niet zijn aangesloten op de riolering.
Indirect profiteren zij er ook van dat het oppervlaktewater wordt gereinigd.
drijvende
kelder
IK KIJK KOG -
'pE. HOEKSTEEN AAN HET BEBBUiV
JOOR HAMPEt-5 >HHCHT(HB€N AAM
HetJ)amkaK \h AMSTIEJR.’DIAM,
UJAARO? pe UREENPE Z.1M VERHEtP
5TAAT ‘W XKK INT HEEFT
Z*)M BOR5FROMB »N
J>AA«< Z<T OP DE HOER van pe
EEN BEVELSTÊEN
VAN EEN *\ANHENkOP 1NBÊ*AET$ELP
MET HETZELFDE ONDERSCHRIFT.
"plE küP LOU \J0LQW) PE
LEVER'MC, DE BOWERNEUR,
VAN ^RONINBEN - -7
ig'.o-AW
van waterkering en waterbeheersing,
waaronder begrepen het voorkomen
van ernstige vervuiling van het op
pervlaktewater. Vanaf dat jaar heeft
Rijnland bovendien tot taak zelf ri
oolwaterzuiveringsinstallaties te bou
wen.
De wet verontreiniging oppervlak
tewateren heeft voor het hoogheem
raadschap verstrekkende gevolgen ge
kregen. De wet vormt het onmisbare
kader voor een landelijke aanpak van
het probleem van d ewatervervuiling
en legt daar ook een stevige financië
le basis voor. Op grond ervan is een
geheel nieuwe categorie van belang
hebbenden bij de werkzaamheden
van de waterschappen betrokken ge
raakt. Onder de werking van het
principe „de vervuiler betaalt” wor
den de gebruikers van woningen en
niet zoals tot 1 januari 1975 uitslui
tend de huiseigenaren betrokken in
de kosten die zijn verbonden aan het
zuiveren van afvalwater.
Om de zuiveringstaak goed te kun-
n’en vervullen is veel geld nodig. Op
het investeringsplan voor 1975 was 54
miljoen uitgetrokken voor nieuw-
bouwwerken ten behoeve van de wa
terkwaliteit. Dat geld wordt gleend
van de Nederlandse Waterschapsbank,
rente en aflossing moeten worden
bestreden uit de opbrengst van de
verontreinigingsheffing.
«L
-'V-l
.vanhet Er
marondviar crr
-■-T A-
geld er maar komt. En de industrie
wordt zeker niet op een of andere ma
nier in bescherming genomen.
Omdat het aandeel van de industrie
wat betreft lozing van afvalwater niet
groot is, is ook het risico voor overcapa
citeit van de afvalwaterzuiveringsinstal
laties niet zo groot als wel eens wordt
beweerd. Bij_ Rijnland is men altijd
voorzichtig geweest en heeft men de
industrie niet al te veel aangeboden.
„We Ijadden ook de 55.000 inwonerequi-
valenten lozing van Dam Chips in
Hoofddorp zelf kunnen opvangen door
111 IIUIh.iiUMIH
VRIENDEN IN ‘dÊn'ÖÓD.
v/ie pe vesTiAiRe v»n het /1
coHCRes- eh coHceRTc«»ouvu
"VlVOLl" OP LECeLCHBUKC, <H
UJ'tfIRJË.I'lHITr BlKHENKOMT
ZIET ER TUEE KEU5ACHTUtC.
bOOM’iTAMMeH VIT5E
qlavde. vloer. opr')z.en,
tME Z<CH VOOR. PE ZOLPERIHC,
BOKEK
Oh peze meer pak Bojaar.
OUPE CLATAHeN TE SPAREN,
kJERPEH ZE <H HET SKELET
K'AKEC 7?ABC«W4</PT'|j
gVOORSTELLEN, PlE PE
ËSTAP <H <67t UERPePtaVE
g "iCK (ów NO(U IN T Jtcr ZOO H')
g^EZECD HEBOeH TOEN PE HooKPER-flL
^3H^naven noo een zeestraat was./^
VJAHT >AT BETEKENT <N HET OUD-
CROHINOS OASSE Of STRAAT.
Pe Oupe kj* iN-r jat jtcaat om pe hoek ggjLj=
VAN PE KooKPEKHAVEM OHTLEENPe HAAR
STEEN,LjJ,"
een grotere zuivering te bouwen”, legt
ir. Meijer uit. Omdat echter aan Dam
Chips de voorwaarde was opgelegd dat
het te lozen water aan bepaalde eisen
moest voldoen heeft dit bedrijf zelf een
zuiveringsinstallatie gebouwd. Het risico
werd daarmee van Rijnland af gewen
teld. Ook andere grote bedrijven be
schikken over een eigen installatie en
echt niet, zegt ir. Meijer, omdat er
subsidie wordt gegeven. Alles wat men
bouwt moet uit eigen zak worden be
taald. Overigens - met de industrie heeft
Rijnland al heel wat ervaring. Al voor
de Tweede Wereldoorlog werden er ei
sen gesteld aan bedrijven die wilden
lozen op Rijnlands boezemwater.
Een ander verwijt dat veel wordt
gehoord is het volgende. De industrie
mag dan misschien niet helemaal alleen
verantwoordelijk zijn voor de vervuiling,
maar ze maakt wel vervuilende produk-
ten.
Fosfaten, verklaart ir. Meijer, vind je
niet alleen in wasmiddelen maar ook in
restanten van voedingsmiddelen. Hoe
veel, dat heeft men niet precies in de
hand, maar fosfaten zijn wel nodig om
het natuurlijk verlopend proces voort
gang te laten vinden. Voor de wasmid
delen met fosfaten is nog geen goed
vervangingsmiddel gevonden, al wordt
wel anders gesuggereerd. Je zou zachte
zeep kunnen gebruiken. Maar om die te
bereiden moet een aanslag worden ge
daan op de voorraden vetten. Die zijn
daarvoor te schaars en kunnen beter
worden gebruikt voor de voedingsmidde-
leri.
Beter is het daarom te zoeken naar
een synthetisch vervangingsmiddel. In da
Verenigde Staten had men iets derge
lijks gevonden, maar dat bleek schade
lijk in ander opzicht en is niet in
gebruik genomen.
Technisch is het mogelijk bij de zui
vering de fosfaten uit het water te
verwijderen. Dat zou natuurlijk wel
kosten verhogend werken en daarom za)
men. er alleen toe overgaan als het
nuttig effect bekend is. Dat wordt on
derzocht en men hoopt bij Rijnland dit
jaar het rapport binnen te hebben waar
in de nodige aanbevelingen worden ge
daan. Daarmee is nog niet alles opgelost,
waarschuwt ir. Meijer. Als er in het
gebied van Rijnland tekort aan water is
worden de sluizen opengezet. Dan
stroomt er water binnen via de Holland-
se IJssel waarin wel fosfaten voorko
men. En als er koeiemest in de sloot
terechtkomt Jjetekent dat ook verhoging
van het fosfaatgehalte. Er zal daarom
goed moeten worden gewikt en gewogen.
Wil de extra zuivering echt effect heb
ben dan zal het fosfaatgehalte van al
het oppervlaktewater beneden een be
paalde waarde moeten komen.
betaalt)- wel onderschrijven, maar die
alleen de industrie zien als de vervuiler
van ons milieu. Harde cijfers, gebaseerd
op onderzoek, laten zien, dat' dit in
Rijnland niet het geval is. De gewone
mens vervuilt het Rijnlandse water
meer dan de industrie; ongeveer 70 per
cent van het Rijnlandse afvalwater is
afkomstig van huishoudelijk vervuiling”.
Dit was in september aanleiding voor
het communistische statenlid M. J. Haks
vragen te stellen aan Gedeputeerde Sta
ten. Naar zijn mening moest een derge
lijk onderzoek en de uitkomsten ervan
jPfiU^ENDE KELDETZ ---
De arootsfi bezienswaardigheid van hef Museum o? de Dam
in TEUJAlM. i-, de kelder van het huis zelf, die wanneer men
hem betreedt als een schip gaat schommelen. M II
Het is een arcte stenen bak, die los van de binnenmuren,
met de bodem op het grondwater drgft. fbj rijst en daalt lEznl
al naar de stand van het grondwater, dat in deze water-
rijke streek vrij hooa staat. Maar hoe hoog het water ook' •w:-V7f1
dat een zeeman dit
hut’s (.uit- i55oj Het baua/en, e'n dat hg of> het denkbeeld
ku/am, een 'Uarende kelder te laten maken, om ook op de
eade uza! Z‘jn zeebenen niet^te Uer//rzez?_.
4. -L-L-
jSiiin
•7 -
OMiiteu
