Eerste helft ’75 ruim 20 miljoen boeken verkocht Bloemlezing in 45 Limburgse dialecten Quintessence”: flauwekul met een technisch sausje Bor gaf aan Chausson passende eenvoud mee Stapelingen en herhalingen in Vleeshal Schilder Kroes overleden I o Jlt 'i o G BRINK Luchtverwarming K LE NOZZE DI FIGARO VOORBEELDIG IN NIEUWE PRODUKTIE Studio Scarabee in de Nederlands Dans Theater experimenteert Amsterdam kocht voor Grafiek uit DDR in EXTRA CONCERT SUPERTRAMP IDEEENKUNST w Ipt dpt g Bouwens Autoverhuur Van Gogh Museum prijzen in Praag drie ton aan kunst 15 1 4 19 7 6 WOENSDAG JANUARI 14 EEN HANOMAG HUREN? KT 99 NPO BRENGT EERSTE VAN 4.95 4.95 S Norrnaal rijbewijs voldoende 12 rrri laadruimte Kampervest 23 - Haarlem Tel. 312638 RESTAURANT LUCOTHERM B.V.-ALPHEN a/d RIJN it it 11 „FRANSE” CONCERTEN door Hein Steehouwer -T C Beeld schrift - Ft 1 V’Vt Teresa Stratas is bezoek aan Londense opera waard (Van onze correspondent) van (ADVERTENTIE) iï? ene K) u. (ADVERTENTIE) en J. H. MOLENIJZER (Van onze kunstredactie) te CONRAD VAN DE WEETERING dat kant-en-klaar pro- P. ZWAANSWIJK (ADVERTENTIE) Bruce McLean als „Gevallen strijder”. W-’ gramma van het concert heeft men naar Bernd Weikl als graaf Almaviva en Teresa Stratas als Suzanna met links Pilar Loren- gar als de gravin. Een scène uit „Le nozze di Figaro” die thans in Londen wordt opgevoerd. om te in un n irlem 20431. id, relief er ook dezelfde LONDEN. Bij de National English Opera worden alle opera’s in het Engels gezongen in Covent Garden (the Roy al Opera) in de oorspronkelijke taal. Ik hoorde Rheingold van Wagner in het Engels en Figaro in het Italiaans (zoals het hoort) en opnieuw ben ik tot de overtuiging gekomen, dat voor zover het internationaal bekende opera’s betreft, het niets uitmaakt in welke taal er wordt gezongen. De muziek moet het doen en daarmee is voor mij de kous af, als er maar goed' gezongen wordt. Voor de zangers zelf maakt het niets uit. De Engelsen zingen Italiaans met het groot ste gemak en de Hollanders Tsjechisch als het moet (Katja Kabanova). mensen allerlei technische mogelijkheden verder te ont wikkelen. Dat geldt voor filmtechniek, elektronische geluidstechniek, computer techniek en ook danstechniek. Het is ook al niets ongewoons, dat de kunsten het gebruik van technische middelen onder zoeken. Hierdoor kan elektronische mu ziek ontstaan of bijvoorbeeld een pas de deux tussen een per computer gestuurde robot en een danseres. Het Nederlands Dans Theater heeft zich altijd voor dit soort experimenten opengesteld en ook al is het resultaat zelden erg bijzonder, toch hoop ik dat ze daarmee door zullen gaan. Grote Houtstraat 21 - Haarlem CAPUCIJNERS met spek ZUURKOOL met spek en worst Doordat plotseling een in de tournee opgenomen optreden in Parijs kwam te vervallen, zal Supertramp aanstaande zaterdag in het RAI-Congresgebouw in Amsterdam-Zuid kunnen musiceren. De organisatie berust opnieuw bij Wim Bosman Promotions in Voorburg en ook de bekende voorverkoopadressen blijven voor dit concert gehandhaafd. Uw installateur: Kalkovenweg 58, Postbus 337, Telefoon (01720) 2 03 00 van gastdirigent Willem Frederik Bon in het Haarlemse Concertgebouw heeft gege ven, werd de zogenoemde „Franse serie” van de stichting Stadsschouwburg en Concertgebouw-Haarlem besloten. Solist op dit concert was de violist Christiaan Bor. Aangezien de stichting „Noordhol- lands Philharmonisch Orkest" in haar Vrijdagavondconcerten-serie B eveneens een „Frans” concert heeft opgenomen, dat vrijdagavond ook in het Concertge bouw met hetzelfde programma wordt gegeven, krijgt men in Haarlem opnieuw gelegenheid Willem Frederik Bon met het orkest te horen musiceren en Chris tiaan Bor weer het door hem gekozen „Poème” van Ernest Chausson en „Tzi gane” van Maurice Ravel te horen ver tolken. DEN HAAG. Zolang er zullen zijn, zal men proberen DEN HAAG. In het eerste halfjaar 1975 zijn in ons land ruim 20,5 miljoen boeken verkocht voor een to taalbedrag van 303 miljoen gulden. In dit totaal zijn 477.000 encyclopedieën en 169.000 naslagwerken begrepen. Wat overblijft zijn „algemene boeken” waar voor een gemiddelde consumentenprijs van 14,15 werd betaald. Een en ander blijkt uit de resultaten van het „Speur werk Boeken Omnibus”-onderzoek. Meer dan 43 percent van alle ver kochte boeken vond zijn weg naar de consument via de boekhandel (gemiddel de prijs 14,15). Bijna een op de vijf boeken ging via een boekenclub naar de consument. De gemiddelde prijs van een boekenclubboek bedroeg 16,90. Daaruit blijkt dat via d eboekenclub vooral de wat duurdere boeken naar de consument gaan. De gemiddelde prijs van het direct van de uitgever betrokken boek bedroeg meer dan 25. Ongeveer 2 pet van het aantal gekochte boeken was afkomstig van De Slegte of de Boekenwurm. Er* werd gemiddeld 6,75 voor betaald. Via het warenhuis ging 9 pet van het totaal aantal boeken naar de consument tegen een gemiddelde prijs van 8,85 en 7 pet via overige winkels (gemiddelde prijs f 7,65). Muziekliefhebbers in het IJmond-ge- bied krijgen de kans hiertoe op het concert, dat het Noordhollands Philhar monisch Orkest vanavond in de Vrede- vorstkerk te Beverwijk zal geven. Met de samenstelling van het MAASTRICHT (ANP). In Maas tricht is dinsdag onder de titel „Mosase- lect” een bloemlezing verschenen uit de omvangrijke Limburgse dialectliteratuur. Het 400 pagina’s tellende boek is samen gesteld ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van de vereniging voor Lim burgse Volkscultuur Veldeke. De Vere niging Veldeke die zich al die jaren heeft ingezet voor bevordering en in standhouding van de Limburgse dialec ten, maakt de laatste jaren een opval lende groei door. Sinds de vereniging haar activiteiten is gaan uitbreiden op andere terreinen van de Limburgse volkscultuur, zoals ama teurtoneel, schutterijen en carnaval, groeide het aantal leden jaarlijks met enkele honderden. Het aantal is nu 2250. De vereniging is genoemd naar de eerste Nederlandse dichter Henric Veldeke. Het gouden ju bileum van Veldeke zal op 24 januari in Maastricht gevierd worden. Tijdens een academische zitting in de Stadsschouw burg zal prof. dr. F. Roeck zijn visie geven over de betekenis van de volks cultuur in deze tijd. De eerste druk van de bloemlezing (2000 exemplaren) is al bijna uitver kocht. Er staan teksten in van 125 proza-schrijvers die in 45 verschillende Limburgse dialecten schreven. Volgens het bestuur van Veldeke worden in Limburg nog altijd zo’n 200 dialecten gesproken. DEN HAAG (ANP). In een zieken huis in Den Haag is dinsdag de Haagse kunstschilder Nol Kroes overleden. Hij is 57 jaar geworden. Nol Kroes werd 16 april 1918 in Den Haag geboren. Hij kreeg zijn opleiding bij de Koninklijke Academie in de resi dentie en studeerde in Parijs aan de Academie voor beeldende kunsten. Ge durende 20 jaar is hij leraar geweest aan de Vrije Academie in De Haag. Zijn werk is in Nederland en in het buiten land geëxposeerd geweest, onder andere in Amerika, Antwerpen en Parijs. Ter gelegenheid van de 235e voorstel ling van „Le nozze di Figaro” in Londen (sinds 1812), werd een nieuwe produktie op de planken gezet, die werkelijk voor beeldig genoemd mag worden. Er werd met warmte en muzikaliteit gezongen en dat was wel nodig ook, want in de Engelse theaters is het blauwbekken ge blazen. Figaro werd gespeeld door Wla- dimiro Ganzarolli (uit Venetië), die al op zijn achtentwintigste jaar Falstaff zong in de Scala van Milaan. Wat zijn Figaro betreft zeg ik „speel- AMSTERDAM (ANP). Onder aus piciën van de Vereniging Nederland- DDR wordt in het Van Gogh Museum te Amsterdam van 15 januari tot 15 febru ari een tentoonstelling gehouden van grafische kunstwerken, beschikbaar ge steld door het ministerie van cultuur uit de DDR. Onder de titel „De vrouw in de DDR- grafiek” omvat deze expositie een 50-tal grafische kunstwerken, vervaardigd door Oostduitse kunstenaars zoals Fritz Cre mer, Lea Grundig, Gerhard Gettner, Barbara Lechner en Ronald Paris. De tentoonstelling wordt op woensdag 14 januari om 16 uur geopend door de DDR-ambassadeur in Den Haag, Ger hard Waschewski. Directeur Hans Paal man van het Stedelijk Museum Schiedam zal de expositie inleiden. HAARLEM Met het concert, het Noordhollands Philharmonisch Or kest dinsdagavond onder leiding er gestreefd het populaire karakter van de „landen-serie” van het NPO te handhaven. In het bijzonder werd dit bereikt met de keuze van de Carmen- suite van Georges Bizet als openings nummer. Debussy’s „Prélude a l’après- midi d’un faune” en het symfonisch gedicht „l’Apprenti sorcier” van Paul Dukas waren ook geplaatst, ten bewijze, dat zij langzamerhand eveneens tot po pulariteit zijn geraakt, hetgeen aan hun artistieke waarde niets af kan doen. Nog altijd laten zij zich gelden als charman te, innemende meestercomposities, waar uit een rijke muzikale fantasie in sfeer- scheppende instrumentale timbres en in beeldend-tekenende melodie, harmonie en ritmen met uitnemend afgestemde dynamiek opklinkt, die de toehoorders veel te genieten geeft. Ook gisteravond was dit het geval bij de zorgvuldige uitvoeringen, die Willem Frederik Bon met het orkest tot stand bracht na de opera-romantiek van de gedeelten uit Bizets drama „Carmen”, die mede bereikt werd door fraai klank rijk solo-spel van de orkestleden. Als een heel bijzonder muzikaal ge schenk klonk op deze avond in zijn uitdrukkingsrijke schoonheid weer het prachtig „Poème” van Chausson, dank zij het verinnigde maar ook bewogen solospel van Christiaan Bor. Hij bracht het gave werk met passende eenvoud en gaf geen ogenblik toe aan imponerende virtuoze uiterlijkheid. De muzikale ver standhouding van de dirigent en het orkest met de solist was voorbeeldig. Hiervan was eveneens sprake, zij het in geheel andere zin, bij de begeleiding van de onstuimige vioolpartij van Tzigane, Ravels muzikale visie op de poestasfeer met de geassocieerde letterlijke klank- uitspattingen en bruisende wildheid. Al deze uitdrukkingsfacetten traden met wat milde accenten aan de dag, ook in het orkestrale spel. Voor deze prestatie werden solist, diri gent en orkest met hartelijke bijval beloond. Dinsdagavond zagen we in het HOT het resultaat van dit soort experimenten uitgevoerd door de beeldende kunstenaar Peter Quince, onder de titel „Quintessen ce”. Hij was op het idee gekomen een danseres bepaalde gymnastiekoefeningen te laten doen en die dan te verfilmen. Die film nu word van bovenaf op de grond geprojecteerd en achter dat beeld mag de danseres proberen precies de zelfde gymnastiekoefeingen nog eens te doen en wel precies net zo snel als het geprojecteerde beeld vóór haar. De grap is dat de snelheid van de film door iemand via een knop geregeld kan wor den, en dat de danseres dat beeldtempo moet volgen. Om het minder vervelend te maken zijn er drie danseressen, die ieder hun eigen projectie hebben en ieder hun eigen tempo. Vanuit dit stanpunt gezien moet ik vaststellen dat de middelste DEN HAAG (ANP). Studio Scara bee uit Den Haag heeft op de vierjaar lijkse internationale tentoonstelling voor decorontwerpen in Praag een zilveren medaille verworven in de categorie Sce nografie, speciaal voor het experimentele karakter en de presentatie. Scarabee had de Nederlandse inzending verzorgd met ontwerpen van de produkties „Fata Ba nana” uit ’71, „Witstrjp” uit ’73 en „Dummies” uit 1974 en met stukjes van de voorstellingen op videoband. Studio Scarabee maakt theater vanuit beelden de kunst. Algemeen en artistiek leider Adri Boon van Scarabee heeft de onderschei ding uit handen van de Tsjechische minister van cultuur, de heer Klusak, ontvangen op het kasteel Wallenstein in Praag. Engeland "kreeg voor scenografie de gouden plak. In de categorie kostuums ging het goud naar Japan en het zilver naar Hongarije. In de rubriek architec tuur was er goud voor verschillende Franse ontwerpers. de”, want zijn spel was beter dan zijn stem. In 1965 zong hij voor het eerst de Figaro in Covent Garden en dat doet hij nu nog steeds. Hij speelt voor zijn plezier en voor het onze, het kost hem niet de minste moeite, want hij is Figa ro. La Contessa werd gezongen door Pilar Lorengar uit Saragossa. Zij begon haar carrière in Londen met Traviata. Van daar naar Berlijn en vervolgens naar de Metropolitan in New York, waar zij dit jaar Elsa gaat zingen in Lohengrin en dan naar Strasbourg voor de Marschal- lin in de Rosenkavalier. Maar het meest heb ik genoten van Teresa Stratas als Suzanna (geboren in Toronto). Zij is klein en watervlug. De hele scène begint te leven als zij op komt. Zij heeft heel wat pijlen op haar boog gratie, élégance, schoonheid, deugd en ondeugd, lief, kattig en speels. Zij is eerlijk en rondborstig, maar weet ook snel een leugentje te bedenken. Hei, moment hevig verontwaardigd en het volgende vergevingsgezind. Zij be heerst elke situatie en heeft daarbij een stemmetje om voor te knielen. Als zij op het toneel is, lijkt het of iedereen stil staat. Zij is best de moeite waard om voor naar Londen te gaan, maar u kunt ook wachten tot zij hier komt. Dat duurt gelukkig niet lang meer. Het vol gende seizoen zingt zij bij de Nederland se Operastichting Russalka van Dvorak. Het is een vrij vervelend sprookje, maar Straas zal er wel leven jn brengen. Graaf Almaviva werd gezongen door Bernd Weikl uit Wenen. Hij is een houten klaas met een mooie stem. Dom. ijdel en irritant, geknipt voor zijn rol. Een mevrouw naast mij verzuchtte: „O, he is nice! He looks so English. (O, hij is aardig. Hij ziet er zo Engels uit). Ik kon haar geen ongelijk geven. Voor de rest waren de rollen uitstekend bezet. De leiding was toevertrouwd aan Christoph von Dohnanyi, die in zijn manier van dirigeren veel op Josef Krips lijkt. Knal harde accenten en een fluisterend pia nissimo. Zeer snelle tempi, maar een ijzeren discipline. Het orkest speelde uit stekend. Vooral de houtblazers vielen op door hun muzikaliteit, mooie toon en uitmuntende techniek. Het Londense publiek reageert traag. Het duurt lang voordat zij t ot een applaus besloten hebben, maar zij hou den het lang vol! schikkingen die een decoratief effect opleveren. Chavalit Soemprungsuk valt met zijn drukken enigszins buiten het ka der van de overigen, hoewel hij ook van herhalingen in eenvoudige patro nen gebruikt maakt, enigszins te ver gelijken met de manier waarop men ook tegels met eenvoudige patronen zou kunnen leggen in een decoratieve afwisseling. Deze expositie is een rondrëiscol- lectie van de Nederlandse Kunststich ting, evenals de tweede, een in Enge land samengestelde, die Roadshow heet. „MEERVOUD ENKELVOUD” heet een van de twee tentoonstellin gen die tot en met 15 februari aan staande in de Haarlemse Vleeshal zijn te bezichtigen. Het is een ten toonstelling van plastieken en objec ten van non-figuratieve aard. Een voorbeeld: Neeltje Korteweg exposeert een bouwdoos met houten blokjes van rechthoekige maar onre gelmatige vorm, een soort letter „L” in drie dimensies. Die blokjes laten zich op alle mogelijke manieren sta pelen. In het groot zijn die blokken ook aanwezig als bouwelementen en een serie dia’s toont aan hoe er mee gewerkt kan worden. Een variatie daarop is van de hand van Hil Andringa. Zij werkt ook met kubistische vormen, maar minder eenzijdig, bijvoorbeeld vierkante hou ten schakels' die een ketting vormen, binnen bepaalde grenzen eveneens stapelbaar. Yvonne Kracht maakt bouwdozen met een inhoud van aluminium-ele- menten met als uitgangspunt elemen taire vormen die ze heeft afgeleid van een driehoek, een cirkel en een vierkant. Je kunt de losse elementen met moeren aan elkaar schroeven en zo je eigen non-figuratieve strakke plastiek vormen, waarbij opvalt dat het simpele uitgangspunt toch zeer variabele plastieken mogelijk maakt. Ook bij Tye Domburg, keramist. bestaat er in één geval een variatie mogelijkheid. Hij toont onder meer een houten bak met wit aardewerk staafjes met bolle koppen. Ze kunnen staan, zijn niet allemaal even lang Men kan de losse staafjes rangschik ken en zo ontstaat een patroon met een mathematisch bepaalde werking. Van hem hangen reliëfs met staafjes tegen een achtergrond, ge rangschikt in door hem gekozen en meestal zeer regelmatige patronen. Bovenstaande kunstenaars leve ren als het ware zeer eenvoudige elementen waarmee de eventuele b- zitter zelfwerkzaam kan zijn. Hij kan bouwen, rangschikken, zelf het pa troon bepalen. Juist krachtens de te genwoordige pedagogiek is het spelen met de eenvoudigste „bouw- doos-elementen” het meest dwingend om de fantasie aan het werk te zetten, mits de spelers over een ont wikkelde fantasie beschikken. Ver moedelijk kan men er dan uren ge boeid mee bezig zijn. Is het zo bedoeld? Bij sommigen misschien wel, bij andere kunstenaars misschien ook niet. In hun werk geven ze wel een antwoord op de realiteit. We zijn immers allen om ringd van „stapelingen”, zoals blok ken flats; op bouwplaatsen van ge stapelde materialen; op speelplaatsen stapelbare vormen. In de kunst dus ook dezelfde mogelijkheden op klei nere schaal als een soort demonstra tie dat er feitelijk geen grenzen zijn tussen kunst en technologie. Een paar andere deelnemers aan „Meervoud enkelvoud” gebruiken dezelfde vormtaal. Bij hen is echter geen „speelbare” variatiemogelijkheid voorhanden. Van Jan van der Vaart, de bekende keramist is er een reliëf dat om-en-om uit regelmatige kubus sen bestaat, afgewisseld „kubussen” met een gebogen oppervlak. Edwerdt Hilgeman toont houten kruisramen in serie, heel eenvoudig „onkunstzinnig” meer bouwelement dan plastiek in de traditionele zin Veel meer in die zin werkend zijn de reliëfs van Joost Baljeu, plexiglas bakjes in verschillende kleuren tegen een effen achtergrond. Hij werkt er zeer variabel mee in allerlei rang- danseres (Marilyn Lewis) deze keer won. Zij was vrijwel continu gelijk met haar projectie, de andere twee hadden daar wat moeite mee, maar misschien was dat ook wel de bedoeling. Om het geheel nog interessanter te doen schijnen liepen er op de achtergrond ook nog twee digitaalklokken mee, die iets moesten aangeven van de filmsnelhéid. maar dat is me niet erg duidelijk geworden, even min trouwens als het irritante mechani sche krekelgesjirp, dat als geluidsdecor mocht fungeren. Het lijkt me heel goed mogelijk om met een dergelijke combi natie van film en danser een bepaalde spanning te creëren, maar dan zou men toch moeten uitgaan van de beweging zelf en daar ontbrak vrijwel alles aan. De tweede première heet „Overcast”, bestond uit veel geloop van drie dansers in de buurt van een gordijn met als ik het goed geteld heb één fraaie lift en drie wel aardige grapjes, te weinig zelfs maar choreografie genoemd worden. Volgende week dinsdag is er weer een experimentele avond van het Nederlands Dans Theater in het HOT, dan zullen in première gaan de nieuwe stukken waar Don Asker en Niels Christe nu nog mee bezig zijn. De voorstelling van gisteren werd geopend met wat informatie van de vier „choreografen” over hun werk. De vertoonde fragmentjes van de nog komende premières waren meer belo vend dan de al uitgebrachte stukken. Of deze verwachting klopt zullen we dan volgende week zien. Veel kunstenaars produceren de laatste jaren geen kunstwerken, maar werken het idee daartoe niet uit of volstaan met een „halfproduct”. Soms ligt het idee alleen in een tekst vast en dan wordt de uitwerking aan de beschouwer overgelaten, soms wordt schematisch aangeduid hóe het idee kan worden uitgewerkt en soms is er een eindproduct dat men inderdaad als het totstandgekomen idee kan zien. Even vaak echter staat men in die laatste gevallen voor een kunstwerk met dubbele bodem dat toch niet is wat het lijkt. Discussiëren over idee- enkunst die alleen de tekst of een schema oplevert heeft weinig zin. Zo is er een van de Engelse kun stenaars, Richard Long, die (behalve foto’s van hand-Art exposerend) het wandelen als een kunst be schouwt. Na een wandeling brengt hij zijn route in kaart en die kaarten hangt hij op als imentatie, zo’n beetje in de zin van „Kilroy was here”. Een klemmende vraag' als een gewoon mens een ANWB-wandelrou- te via een kaart volgt, is hij dan ook een ideeënkunstenaar wiens prestaties expositiedrang opleveren? Veel dichter reële documentatie dje tévens een kunstwerk oplevert is bij voorbeeld van Ivor Abrahams. Hij neemt foto’s van zijn tuin vanuit verschillende gezichtspunten. Vervol gens worden van die foto’s zeefdruk ken gemaakt. Als je het achterliggen de idee van de documentatie weg denkt hou je toch altijd een stel in AMSTERDAM (ANP) De gemeente Amsterdam heeft in 1975 voor een be drag van 310.000 gulden aan kunstwerken aangekocht. Aan tekeningen en gemeng de technieken op papier werd voor 70.000 gulden aangeschaft, aan schilder ijen voor 90.000 gulden, aan grafische kunst voor 30.000 gulden, aan klein plas tiek, keramiek, objecten en projecten voor 90.000 gulden en aan wandkleden voor 30.000 gulden. Deze jaarlijkse aankopen zijn bestemd voor de uitbreiding van het door het Bureau beheer kunstwerken beeldende kunstenaarsregeling beheerde Amster damse kunstbezit. AMSTERDAM. De zeer grote be langstelling voor de concerten die de Engelse popgroep Supertramp in de af gelopen dagen heeft ondervonden, heeft de groep ertoe gebracht om nog een extra ontreden in ons land te geven. kleur heel mooie prenten over. De ideeënkunst bestaat voor een groot deel bij dg. gratie van de toto grafie. John Hilliard maakt collages van fotofragmenten, maar legt ook situaties in kleuren vast, waarbij hij een knap gebruik maakt van de mo gelijkheden die de fotografie ook in kleur biedt. Een ander als Mali Morris maakt eenvoudigweg zeef drukken van foto’s van plafonds en deuren, uitsluitend documentair dus, zonder enige fantasie. Een andere mogelijkheid is jezelf laten fotograferen in ongewone situa ties. Dan wordt de kunstenaar zelf object van zijn kunst-idee, zoals Bru ce McLean, die onder meer zichzelf ironiserend als „Gevallen strijder” toont. In zijn richting schuilen na tuurlijk tal van mogelijkheden. Ik heb er enkelen genoemd. Allen noemen vraagt teveel plaatsruimte. Wie meer wil weten vindt bij de suppoost een vouwblad vol informa tie, soms de moeite waard, soms in een onmogelijk vakjargon vol quasi- diepzinnige bla-bla.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1976 | | pagina 15