Twee beroemde jarigen
in het theatervak
Marina Picasso pinkt ’n traan weg
in de jongste Viva nieuwe stijl. En:
Koop en lees’mGewoon dóen.
Omdat het fijn is on> jezelf te zijn.
99
guberg?
Jfraftöerie
„De Stoeterij*’
„JM Cfjalet”
toanoubö
Be Oenboom”
Centrum speelt stuk over kinderloosheid en burgeroorlog
‘1
F.-.
JANUARI
KUNST
DONDERDAG
19 7 6
1 5
(Van onze correspondent)
so
so
Familie fest
ENSCHEDE De voormalige
prins Carnaval van Uden, An-
toon van Acquoy, zal dit jaar
in 50 Noordhollandse hallen
promenadeconcerten organise
ren, waaraan acht provinciale
symfonie-orkesten meewerken.
In hun speelgebied begeleiden
zij de cabaretiers Gerard Cox
en Frans Halsema in een spe-
Bontmode maken zonder beesten; plantenquiz; Warren Beatty; praten
en eten met Krijn Torringa; en nog veel meer; alweer gezonde afwisseling,
nieuws en gezelligheid op z’n anders in de jongste Viva.
Top-40 gedoe
ciale tour de chant, en worden
daarbij geassisteerd door het
trio Louis van Dijk.
I
1
r#
aangrijpende eenvoud
(Van onze kuntstredactie)
l
ze
riöHS»
(ADVERTENTIE)
Orkesten missen goede publiciteitsman
(ADVERTENTIE)
(Van onze correspondent)
J:
af
ï-
A
n
50
m
ANTOON VAN ACQUOY
m
k-
50
it,
50
50
SC
k-
90
Hoofdstraat 204 Santpoort waar op
klassieke wijze specialités gekookt en
geserveerd worden.
„Daar komen dan duizenden mensen
voor. Dat beangstigt me wel eens. Je
moet alles wat je speelt zo ontzettend
vergroten. Ik heb daar moeite mee. Je
rijdt geladener naar een concert waar
duizenden mensen zitten, want ik wil ze
altijd 200 procent meegeven. Ik wil dat
tweede helft is de toon ernstig en deze
komt er met een aangrijpende soberheid
uit.
)r
90
Is
90
,n
W
in
50
1-
10
in
90
s.
n
10
>1
n,
is
0
rs
0;
burg bijna 150.000 mensen in sport
hallen moet krijgen met tussen de
2000 en 7000 plaatsen per concert.
Van Acquoy draait daar als de pas
benoemde directeur van de nieuwe
Stichting Promenadeconcerten Ne
derland zijn hand niet voor om.
Hij heeft vijf jaar ervaring in Noord-
Brabant, waar hij sinds 1971 pro
menadeconcerten organiseerde, die
per seizoen door zo'n 20.000 mensen
werden bezocht. Het Brabants Or
kest begeleidde dan topsterren uit
het Nederlands cabaret en het trio
Louis van Dijk. In alle gevallen
ging de opbrengst van de concerten
naar een liefdadig doel. De op
brengst van de 50 proms van dit
De hele voorstelling bewijst dat een
voud het kenmerk van het ware is. Het
is een grote prestatie van regisseur en
spelers om het zover te brengen. De
opvoering ademt een onnadrukkelijke
oprechtheid van verstand en gevoel. Er
Zijn geen irritante theatertrucs, die in
een kleine zaal zo snel door de mand
vallen. Het kan nog losser; Centrum is
nog niet helemaal gewend aan een spel
techniek die kleine-zaal-produkties abso-
Wüstelaan 75 Santpoort voor een
drankje, een kopje koffie en een pret
tig geprijsd etentje.
VANDAAG VIEREN twee van de
bekendste theaterpersoonlijkheden in
ons land een kroonverjaardag. Ida
Wasserman wordt 75 en Wim Kan 65
jaar.
Hoofdstraat 238, Santpoort,
Rustiek koetshuis voor recepties en
besloten parties
Els van Rooden en Jules Hamel spelen
met een natuurlijke warmte de beide
hoofdfiguren, kwetsbaar en lief met so
bere, heel precies aangebrachte gebaren.
Frans Vorstman en Margreet Heemskerk
spelen een aantal bijrollen, met een
goed gedoseerde afstandelijkheid zonder
overbodige typeergrappen. Dat gebeurt
in een even eenvoudig als handig toneel
beeld van Onno Boers: een doktersbu-
luut nodig hebben. Maar met „As doet
de groep een betrouwbare stap in de
goede richting.
De voorstelling gaat tot en met zondag
avond in de Toneelschuur. Beslist gaan
zjen zou ik zeggen, omdat dit het sjport
toneel is dat niet zichzelf zoekt maar
dienstbaar is aan een gegeven waarmee
elke serieuze tv-kijker en krantelezer te
maken heeft. JAC HEIJER
„Wel heb ik alttfd gepleit voor een
popgroep bij de promenadeconcerten.
Maar de laatste twee keer hebben we
dat in Brabant niet meer gedaan, want
als die popgroep begon te spelen, werden
de mensen van hun stoel geblazen van
de herrie- Dan gingen ze een consumptie
halen. De laatste twee keer bleek dat
een cabaretster, het trio en het symfo
nieorkest de beste formule was”.
HAARLEM. „As”, een toneelstuk
van de Ierse Engelsman David Rudkin,
brengt twee dingen met elkaar in ver
band: kinderloosheid en de burgeroorlog
in Noord Ierland. Dat lijkt erg gezocht
op het eerste gezicht. Het knappe van de
voorstelling, die toneelgroep Centrum
ervan geeft, bewijst het tegendeel. Een
persoonlijk probleem van twee mensen
krijgt een veel wijdere strekking, die
uitgaat boven dat ene geval van on
vruchtbaarheid en die ene toevallige
burgeroorlog. Juist door de eenvoud van
de voorstelling krijg je een inzicht in de
verantwoordelijkheid van een ieder voor
het lot van de wereld waarin wij leven.
Het geval van het echtpaar Colin en
Anne, dat weer heel anders is dan dat
van de kinderloze echtparen die u bent
of kent uit uw omgeving, levert halver
wege het stuk de vraag op wat wij zelf
te maken hebben met de verbrande
wereld waarin wij leven. „Als we niet
vechten om ons zelf te veranderen, is er
dan nog wel een plaatsje voor ons?”,
roept die Colin uit.
jaar is bestemd
Kruis.
Antoon van Acquoy was public-rela-
tionsman bij de Algemene Bank
Nederland. Deze leende hem jaar
lijks uit om de Brabantse concer
ten te kunnen organiseren. Nu hij
directeur is van de landelijke
prom-stichting, kan hij al zijn tijd
investeren in het publiek maken
van de concerten.
Dat is hem toevértrouwd, want in
Brabant staat hij bekend als een
fameus organisator, voor wie alle
deuren opengaan. Een man met
een tingelend toverstokje, zoals
blijkt uit zijn eigen verhaal en dat
van Louis van Dijk.
Ik beweer dat de orkesten van die
troon af moeten komen. Wie zijn zij?
Mensen die van ons allemaal eten. Wat
missen zij? Een goede public relations-
man. Elk orkest en dat geldt evenzeer
voor een opera als Forum zou een
man voor public relations moeten aan
stellen. Dan zou het greep krijgen op
een veel groter publiek”.
„Daar heeft-ie gelijk in”, valt Louis
van Dijk, ooit ere-Knoeris in Uden, hem
bij. Sinds een paar jaar woont Louis
ze met natte ogen naar huis gaan. Dat
lukt meestal. Als het me niet lukt, ben
ik terneergeslagen en moet ik ’s avonds
thuis Bach draaien om op verhaal te
komen. Maar als het goed gaat, willen
wij van het trio elkaar na afloop wel
omhelzen. Dan verbaast het als het pu
bliek keurig applaudisseert, maar wild
enthousiast wordt als je daarna voor de
200.000e keer Windmills of your mind
speelt”.
„Daarom geloof ik niet in opvoeden
van het publiek. Ik geloof wel dat je
kunt proberen te voorkomen dat ze niet
verder aïgiijden. Daarom heb ik zo de
pest aan dat j.op-40 gedoe. Dat is zo’n
contant.-instelling. Al die kinderen ko
pen voor hun dure zakgeld een nieuwe
scnijf met dat onzin-gebonk aan hun
<_-p. Dat is af glijden in plaats van
jpvoeaen. Ik ben de laatste om popgroe
pen te kraken. Er zijn heus goede, maar
veel van die jongens worden niet kri
tisch begeleid. Die staan maar op een
elektrische gitaar te rammen. Maar de
kreet: „Wat is erger dan een elektrische
stoel? Een elektrische gitaar” gaat me
ook te ver. Het is erg dat die confectie
wordt opgedrongen aan jonge mensen
die geen alternatief kennel)”.
„Nou, dat alternatief kun je proberen
te bieden met die promenadeconcerten.
Dat het Brabantse initiatief nu het hele
land doorgaat, is geweldig. En dat een
man als Antoon van Acquoy dat organi
seren gaat, is enorm, want die man ia
een unicum”.
de bij het toneelgezelschap van Cor
Ruys, maar al in 1935 ging hij over
naar het cabaret. Tientallen jaren
heeft hij het ABC-cabaret geleid,
broedplaats van veel theatermensen
die zich tussen toneel en cabaret
bewegen: Jenny Arean, Margriet de
Groot, Henk Elsink, Frans Halsema,
Sylvia de Leur en wie al niet. Sinds
de jaren vijftig ontwikkelde Kan zich
steeds meer als een soloentertainer,
maar altijd bijgestaan door zijn
vrouw Corry Vonk en zijn pianist Ru
van Veen.
Het is tot hét grote e, e.u-,t
Brabant uitgegroeid. We hebben „asper.'
na de Jong en Conny Stuaix „.s soi
gehad, Farce Majeure en van begin ai
aan het trio Louis van Dijk. Het ,s een
gezellig familiefeest voor het hele gezin.
Jan Willem Loot van het O.<rij e
Phijharmonisch Orkest was de eerste
orkestdirecteur die in Brabant kwam
kijken en enthousiast werd. 'Nu ben ik
dan de niet betaalde directeur van de
landelijke promstichting, die wordt ge
sponsord door de stichting Samenwe
kende Dagbladen, de RABO-bank, de
AGO en Interpolis.
Ik gebruik weinig traditionele midde
len om iets te bereiken. Ik reageer
gewoon alert op iedere situatie. Verstand
van muziek heb ik niet, ik houd van
muziek en ik geloof erin dat alle men
sen graag uitgaan zonder opgedirkt te
hoeven zijn. Zo’n promenadeconcert
moet je opbouwen door een goed pro
gramma en veel sfeer.
Van links naar rechts: Margrèet
Heemskerk, Els van Rooden, Jules
Hamel en Frans Vorstman in „As”.
DALFSEN. „Antoon van Acquoy?
Hoe hij het voor elkaar krijgt, begrijp ik
niet. Mijn mond zakt ervan open. Ik
bewonder hem zo, omdat hij met een
soort kinderlijk enthousiasme iedereen
om zich heen aansteekt. Hij is een van
de weinige mensen die nog helemaal
ópen is. Hij is geen act van zichzelf. Dat
is het verbluffende. Hij krijgt alle zalen
vol, omdat hij precies weet op welke
manier hij wie moet inschakelen. Als
een zaal niet vol is, belt hij desnoods
een fabrieksdirecteur in de plaats van
het te houden concert op. Dan kan het
hele personeel tegen gereduceerde prijs
naar het concert, en ze worden nog met
een bus gehaald en gebracht ook”.
Zo zet pianist Löuis van Dijk zijn
oprechte bewondering voor Brabantse
Antoon om in woorden. Louis woonde
destijds in het Brabantse Berlicum, toen
de hoornist van het Brabants Orkest, Sef
Pijpers, zijn idee van de Brabantse
promenadeconcerten lanceerde. Louis
van Dijk was er vanaf het eerste uur bij
betrokken.
Net als Antoon van Acquoy zelf. Een
jonge man met een stel vuurspattende-
ogen achter de zwartomrande brillegla-
zen. Zijn verhaal: „Het is alweer twaalf
jaar geleden dat ik prins Carnaval ben
geweest. Ik woonde in Uden. Daar was
niets te beleven. Ik heb er de aanzet
gegeven tot de carnavalsvereniging De
Knoerissen. We benoemden ieder jaar
iemand tot ere-Knoeris. Gré Brouwen-
stein is dat geweest, Herman van Veen,
Toon Hermans. Toen zijn we zo eigen-
niet meer in Brabant, maar in het
Overijsselse Dalfsen. Van de eengezins
woning in Berlicum naar de riante bun
galow in Dajfsen betekende een grote
sprong vooruit.
„De mensen hebben niets aan hoog
dravend artistiek gelul. Die willen ge
woon een avondje uit. Ik vind het viool
concert van Bartók prachtig. Stel je
voor dat Jasha Heifetz het in De Hagen
in Almelo zou spelen. Dan komen er 30
mensen. Dat weet je van tevoren. Dat
moet je niet doen. Laten we toch probe
ren het niet te moeilijk te maken. Is
„muziek voor miljoenen” verkeerod? Ik
geloof v.m niet. Als musicus ben ik me
e goed van bewust dat ik muzikaal op
een smal paadje loop. Als je iets af-
'::t, val je in het ravijn van de
i r -ie. Daar pas ik voor op”.
Zo zal het NPO een reeks van zeven
concerten geven in de maand juni
jn Haarlem, Beverwijk, Alkmaar,
Den Helder, Amsterdam (theatei
Carré). Zaandam en Nieuw Ven
nep- Het orkest, dat alle concerten
met Cox, Halsema en het trio van
Louis van Dijk doet, wordt daarbij
geleid door Sel' Pijpers. Het pro
gramma voor deze uitvoeringen ligt
nog geheel open.
WIM KAN IS in Scheveningen ge
boren. Zijn vader was minister, zijn
broer is een hoge ambtenaar geweest.
Zo'n afkomst is van pas gekomen,
toen Kan zich ontwikkelde tot de
beste politieke satiricus die het caba
ret in ons land heeft opgeleverd. Na
een paar jaar gymnasium ging Wim
Kan naar de Toneelschool, debuteer-
wijs geweest om de Markthal te huren in
samenwerking met het Brabants Orkest.
Er waren 2000 zitplaatsen. We kregen
die helemaal stampvol”.
„Nu is dat concert een traditie, en er
zijn jaarlijks 4000 aanvragen vooi. lieiik
Broekstra, de directeur van het Brab. nts
Orkest, heeft mij toen gevraagd om di
recteur te worden van een ,.u
promstichting. Ik heb nu vijf jaar die
concerten telkens in negen plaatse
organiseerd, in zalen van 1500 tot
plaatsen.
Voor Antoon van Acquoy betekent
dit dat hij tussen 16 februari te
Enschede en 11 september te Til-
reau en een tweelingbed, dat uiteenge
schoven ook als bank dienstdoet.
Het Overijssels Philharmonisch Or
kest bijt op 16 februari het spits af
in de Diekmanhal in Enschede.
Daarna volgen promenadeconcerten
door het Noordelijk Philharmo
nisch Orkest, het Fries Orkest, het
Noordhollands Philharmonisch Or
kest, het Limburgs Symfonieorkest,
het Utrechts Symfonieorkest, het
Gewestelijk Orkest van Zuid-Hol-
land, het Gelders Orkest en het
Brabants Orkest, die elk in hun
regio meerdere proms zullen ver
zorgen.
Tijdens de tweede wereldoorlog zat
Wim Kan in Japanse internerings
kampen en verrichtte dwangarbeid
aan de spoorweg in het toenmalige
Birma. T oen in 1971 de Japanse kei
zer Hirohito een officieel bezoek aan
ons land bracht, ondernam Kan een
vergeefse actie om de keizer het land
uit te houden. Nederland, van hoog
tot laag, was toen al aan zijn humo
ristische, maar vaak harde kritiek op
hoogwaardigheidsbekleders gewend
geraakt.
Dat is niet altijd gemakkelijk ge
gaan. In 1954 was de VARA bang dat
zijn oudejaarsconference leden zou
gaan kosten. Ten onrechte, want ja
renlang bleek Nederland op oude
jaarsavond aan de radio gekluisterd
te ziten om naar Kan te luisteren. In
1961 maakte de toenmalige voorzitter
van de ARP, Berghuis, zich nog for
meel bezorgd over de oneerbiedigheid
waarmee Kan het ambt van minister
president Jan de Quay benaderde.
Het heeft niet geholpen. Kan blijft
oneerbiedig en het ziet er niet naar
uit dat hij de satire vaarwel zal
zeggen.
MEVROUW WASSERMAN is meer
dan vijftig jaar aan het toneel ge
weest tot zij enkele jaren geleden op
doktersadvies dat werk moest staken.
Zij heeft er vrede mee, in tegenstel
ling tot toneellievend Nederland. Ida
Wasserman is namelijk jarenlang de
beste actrice geweest in ons land met
een zeer hoog gemiddelde van uitzon
derlijke creaties. Nu zij niet meer
speelt, worden haar rollen langza
merhand legendarisch. Om er twee te
noemen: de actrice Ljoebov Andre-
jevna in „De kersentuin" van A.
Tsjechov uit 1962 en de echtgenote
van de stervende hoofdpersoon in ,,’t
Is voorbij” van Edward Albee uit
1970. Maar ook een werkster-typetje
in een onnozel stuk als „Er is een
moord gepleegd” uit 1965 wist zij om
te bouwen tot een compleet mens.
Intuïtie* werkte zij aan een rol tot
de essentie overhield. Het leek
heel eenvoudig en sober, maar had
een haast magische kracht. Mevrouw
Wasserman is Antwerpse van geboor
te; in die stad begon ze op 20-jarige
leeftijd haar loopbaan, trouwde met
acteur-regisseur Jöris Diels en is in
1926 naar Nederland gekomen. Het
langste heeft zij gewerkt bij de
Haagse Comedie. Vorig jaar werd ze
in Den Haag met een kleine tentoon
stelling gehuldigd.
„As”
voor het Rode
Het eerste deel geeft een verslag van
de dingen die Colin en Anne, een leraren-
nechtpaar met een artistiek verleden,
moeten doen om een kind te krijgen.
Een arts, een andragoog, een gynaeco
loog, bij wie ze achtereenvolgens terecht
komen, geven allerlei technieken op om
tot zwangerschap te geraken. Dan weer
lijkt het aan de man te liggen, dan weer
aan de vrouw. Colin en Anne volgen
getrouw de voorschriften op, die met
een vanzelfsprekend maar niettemin
I willekeurig geziag door de medische
stand worden opgelegd. Steeds wanhopi
ger zoeken Anne en Colin naar de
oorzaken dat het maar niet lukt. Heeft
het iets te maken met de wetten van de
natuur, van hun persoonlijkheid of is
het een chemische kwestie. Anne raakt
tenslotte zwanger, maar er volgen com
plicaties en ze komt in het ziekenhuis.
Hebben we de natuur geen geweld aan
willen doen, vragen ze zich af.
Dan volgt het tweede deel. In het
ziekenhuis krijgt Anne een miskraam.
Het was een tweeling. De baarmoeder
i wordt weggenomen. Uit het raam ziet
Anne de verbrandingsovejm van het hos
pitaal, waar zoals zegt haar
schoot verbrandt. Dan kantelt het stuk.
Colinn bij zijn familie thuis in Ulster
geweest voor de begrafenis van een oom,
dlie bij een bomaanslag gedood is. De
verbrande schoot van Anne wordt „ver
taald” in het beeld Van een verwoeste
straat vol lijken die na de bomaanslag
overbleef. Colin geeft in zijn relaas dui
delijk aan dat de verantwoordelijkheid
voor die ellende bij de betrokken men
sen zelf l'igt. Hij heeft het over een bom
I die niet van boven af (als was het iets
buitennatuurlijks) maar van tussen de
mensen zelf is gekomen. Het bestaan
van mensheid is een constante burge
roorlog. Deze puinhoop is de metafoor
van de verwoesting van Anne’s moeder
schoot. En andersom. Kan er uit een
dergelijke as een vogel phoenix herrij
zen; wat kan zo’n echtpaar doen? Het
wil een kind adopteren, maar dat mag
piet van de bevoegde instantie-, Wat
hebben wij nog met elkaar te maken,
vraagt Colin tenslotte, maar suggereert
onsde toeschouwers de vraag:
wat hebben wij als burgers nog met
elkaar te maken? Het stuk geeft geen
antwoord. Maar er is een gebaar: Anne
I strijkt met haar hand door Colin’s haar;
j ze kijken elkaar aan. Wat het betekent,
I mag de toeschouwer invullen. Is het
zoiets als liefde?
Het stuk en de manier waarop het
gespeeld wordt, is een verademing in het
toneel dat we dit seizoen tot dusver te
zien hebben gekregen. David Rudkin is
een schrijver die er in slaagt een zeer
persoonlijk, menselijk gegeven een wij
dere betekenis te geven zonder tot een
fotografisch, uitgebeend realisme te gera-
kenen er evenmin iets al te kunstzinnige
van te maken, waardoor de toeschouwer
zich kan verschuilen achter estetische
genoegens. Er zit in „As” typisch Ierse
pathos maar het is de grote verdienste
van regisseur Eddy Habbema en zijn
spelers dat ze uitglijders in die richting
hebben vermeden.
Of ,As” goed overkomt, staat en valt
met de vraag of de spelers erin slagen
een rechtstreeks ongedwongen contact
met de toeschouwer tot stand te bren
gen. Dat lukte gisteren bij de première
in de Toneelschuur indrukwekkend. De
spelers vonden een juist evenwicht tus
sen het spel van de personages in het
stuk en de terloopse terzijdes naar het
publiek. Het eerste deel is heel ironisch
geregisseerd en gespeeld. De contacten
met de medici verlopen tragikomisch,
zodat je nog kunt lachen ook. In de
ii
Ail-
A
i
