Met onder meer twee spectaculaire oorlogsfilms
Dolle Ken Russell
1 M
5
Fums
L
O
F
F
Nachtvoorstellingen
Ingewikkeld moordgeval
Jeugdvoorstellingen
- BiV.
V R IJ D A G
Teleurstellin
i
toning van één film uit het pakket
van zeven. Die relatief geringe be
langstelling voor hier onbekende
films uit Polen valt wel enigszins
te begrijpen als men weet dat het
hier gaat om produkties die vrij
gedateerd zijn (de jongste is uit
1974) en bovendien nogal verschil
len van kwaliteit. Het voordeel van
de keuze die in opdracht van ’t mi
nisterie van CRM gemaakt is door
Frank Visbeen (van Film Interna
tional) en de filmer Fons Grasveld
is dat men met sterk uiteenlopend
werk te maken heeft dat vrijwel
alle bestaande filmgenres dekt en
dus toch wel een goed inzicht geeft
in de veelzijdigheid van het Poolse
filmen.
EEN BESCHEIDEN Pools film
festival trekt komende week door
ons land, doet daarbij verschillen
de steden aan, wat echter weer niet
wil zeggen dat in iedere aanleg
plaats alle aangeboden films ze
ven in totaal vertoond worden.
Alleen Rotterdam vertoont in Film
huis en Utrecht in ’t Hoogt het vol
ledige programma. Maar het Film
museum in Amsterdam heeft bij
voorbeeld een keuze van vier films
gemaakt en Groningen (Camera
Theater) en Huizen (Theater De
Boerderij) bepalen zich tot de ver-
Oorlogsdramatiek
N ac htvoorstellingen
,3
1
Ér 4*
•tai1
16
«o?;
Poolse Filmweek op tournee blijkt
wel veelzijdig
met groots maar
J
Roger Daltrey in Lisztomania.
komt
r
trjj?J
Een beeld uit „Pas de Problèmes”, die in Studio draait.
„Lisztomania”
Orient
Express” steeds, beter in de markt komt
te liggen en nu zijn beste film van de
laatste tijd heeft afgeleverd.
te en
italon
lTIJD
ik).
voor
s. In
door
enstr
Alles bij elkaar geen grootse demon
stratie van Poolse filmkunst, wel boei
end door de veelzijdigheid van kunnen
die gedemonstreerd werd en het tech
nisch hoge peil waarop gewerkt wordt.
Maar die kwaliteiten kenden we al uit
vroegere kennismakingen met de Poolse
film die nog altijd begeleid wordt dooi-
filmaffiches van de allerhoogste kwali
teit.
PROLONGATIES en reprises in over
vloed! „Jaws” in Lido, „Elckeriyk" in
Roxy en „Rollerbalf” in Palace, terwijl
Frans Hals de oude „Quo Vadis” van
Mervyn Le Roy weer eens op het pro
gramma heeft genomen en Luxor de
onsterfelijke „Doktor Zjivago” heeft in
gezet. Lachen, gieren, brullen verder in
Rembrandt met „Ik heb mijn onschuld
in Heidelberg verloren.”
DE AARDIGSTE, lichtelijk naar het
tragische neigende filmcomedie die de
Amsterdamse bioscoopagenda te bieden
heeft, is „Dog Day Afternoon” van Sid
ney Lumet die na de successen van
den Daniël, Anita’s toegewijde vriend,
wordt de achtervolging ingezet en begint
een serie verwikkleingen die niet altijd
even origineel zijn, maar voldoende
spanning en amusement bevatten om
zich een avondje mee te vermaken.
K
van
donkere
(zo om-
Bohdan
ook in
volk
op deze interessante Franse film terug
komen. „East of Eden”, de bekende film
van Elia Kazan uit ’55 met het debuut
van James Dean komt opnieuw in rou
latie in Alhambra 2, evenals Bergman’s
„Wilde Aardbeien” in Cineac Reg.
Breestraat. Met „Sunset Boulevard” in
Calypso Club en „La dolee Vita” nog
steeds in Kriterion blijken de vijftiger
jaren goed in de filmmarkt te blijven
liggen. Terwijl „De Klokkenluider van
de Notre Dame” van William Dieterlee
en met Charles Laughton” in Calypso,
„eGjaagd door de Wind” in Victoria en
Disney’s Sneeuwwitje” in Flora de films
uit de dertiger jaren ook nog niet hele
maal uitgespeeld zijn.
in onze bioscopen en men zal dit
laatste product van een losgeslagen
ontdekker van filmmogelijkheden
o.a. kunnen vergelijken met zijn
speelfilmdebuut „Women in Love”
dat een veelbelovend talent onthul
de.
Weinig grote veranderingen in de
nachtprogramma’s. Visconti’s „The Dam
ned” gaat zijn tiende week volmaken in
Studio K, evenals „Women in Love” van
Ken Russell in Alhambra 2. „La dolee
Vita” begint aan zijn zevende week en
Bullitt van Peter Yates doet hetzelfde
in Rialto. Fassbinder’s „Wildwechsel” is
gebleven in The Movies, terwijl de Mini-
Movies voor de vijfde week Bertold
Brecht’s „Drei Groschen Oper” in de
filmbewerking van G. W. Pabst vertoont.
Terwijl als enige Nederlandse film die
„überhaupt” nog op de filmagenda voor
komt, „Angela” genoemd moet worden
die ’s nachts in Victoria draait.
Uiterst gecompliceerd, vol diepe wijs
heid, ambitieus van opzet en moeilijk op
het eerste gezicht te doorgronden is bijv.
„Sanatorium der Herinnering” door
Wojciech J. Has gemaakt naar twee
verhalen van de gerenommeerde Poolse
schrijver Bruno Schultz (1892-1942). De
wereld van dromen en herinneringen,
van mogelijkheid de tijd terug te draai
en of een blik in de toekomst te slaan
zoals Has die oproept, is gecompliceerd
en fascinerend, maar schept tegelijk zo
veel mogelijkheden tot bizarre uitwei
dingen en tot fantasiebeelden uit het
onderbewustzijn dat de toeschouwer
In Frans Hals een spaghetti-western
„Django, de Bastaard” met Anthony
Steffen, een griezelfilm, „From Beyond
the Grave” in Lido, terwijl van de
vorige weken .The Graduate” in Roxy
en „Butch Cassidy and the Sundance
Kid” in Luxor overgebleven zijn. Palace
heeft gekozen voor „Scorpio”, waarin
Alain Delon opnieuw de eenzame killer
speelt, ditmaal in een doolhof van CIA-
intriges, waarin Burt Lancaster een be
langrijke rol speelt. Een film met de
geroutineerde spanning, zoals verwacht
mag worden van een oppervlakkige
veel-filmer als Michael Winner.
In Studio op zaterdag-, zondag- en
woensdagmiddag de tekenfilm „De ge
laarsde Kat als Sheriff”, in Rembrandt
op dezelfde tijden nog steeds en terecht
„Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen” en
in Palace „Winnetou in de Dodenvallei”,
een spannende Indianenfilm.
In Engeland, althans in het
maandblad .Films and Filming", is
„Tommy”, Russell’s voorlaatste film,
uitgeroepen tot beste Engelse film-
prestatie van het afgelopen jaar.
Het Leidseplein Theater heeft daar
op „Tommy” weer op het program
ma genomen en daar treft men dan
ook Roger Daltrey aan .in de bizarre
titelrol.
zoals Sonny en Sal zich hadden voorge
steld, en dat tenslotte de politie de hun
toegestane aftocht met de gevraagde
som geld weet te verhinderen (waarbij
Sal om het leven komt) lag in de aard
der dingen.
Het levert een tragische afloop op van
een niet misdadige en naïef opgezette
gijzeling, waarbij de daders en de verde
digers van het recht mensen blijven die
doen wat ze nodig achten. Wat een
uiterst genuanceerde film met wisselen
de gezichtspunten en wisselende kansen
oplevert, realistisch verbeeld in de wijk
waar de authentieke overval destijds
plaatsvond en met humor en begrip
gespeeld door alle betrokkenen.
Het gaat hier om een jongeman die
bezeten is van toneel en tot driemaal toe
een wanhopige poging doet het toela
tingsexamen van de toneelschool te ha
len. Het meest boeiende in de film is het
verblijf van de toneelminnaar. weinig
overtuigend gespeeld door Marian Opa-
nia, bij vrienden die een amateurgezel-
schap leiden en waar hij hoopt de kunst
meester te worden.
De grote teleurstelling werd „Het
Spel” van Jerzy Kawalerowicz, omdat de
.regisseur, bekend uit voortreffelijk werk
als „Moeder Johanna van de Engelen”
(’61), „Nachttrein” en „Pharao”, (’70) nu
modieus voor den dag komt in een
huwelijksprobleemfilm die weinig diep
graaft maar met stijlfiguren die op het
einde van de zestiger jaren nieuw wa
ren, de leegte tracht te vullen. „Het
Spel” is trouwens van 1968 en dus alleen
interessant voor wie de figuur Kawale
rowicz compleet wil kennen. Weinig in
druk maakte ook „De Vinger van God”,
in ’73 gemaakt dooi’ Antoni Kreu ’.e E”
is hier sprake van een debuut en van
daar misschien de onhandige manier van
vertellen en een tekort aan spelregie
waardoor het gegeven zwak óverkwam.
Dit is Roger Daltrey in een paro
die op de Hongaarse pianist-compo-
nist Franz Liszt uit „Lisztomania"
van Ken Russell, een waanzinnige
film vol caricaturen van beroemd
heden als Richard Wagner, Cosima
Wagner, George Sand, Lola Montez,
Hans von Bulow en de Paus. Ken
Russell is de enige grote troef die
Engeland op filmgebied nog kan
uitspelen en de reclame die rond
deze fantast en dolle grappenmaker
gemaakt wordt, gaat dan ook alle
perken te buiten en heeft weinig
meer te maken met de geldverslin
dende maniakale films die hij wenst
te maken-
Binnenkort
Jean Rochefort leert kennen. Een banale
driehoek dus. Banaal ook in de wijze
waarop de gelieven zich van de hinder
lijke dronkaard willen ontdoen. Maar
Chabrol weet de meest triviale stof tot
een adembenemende film om te werken
en hoewel tegen het einde de geloof
waardigheid van de intrige ernstig op de
proef wordt gesteld, komt Chabrol met
een prachtig gemaakte film voor den
dag, goed in beelden verteld en met een
juiste dosering van spanning die ons
voor steeds nieuwe en onverwachte situ
aties weet te plaatsen.
„Duel op de Weg” (White Line Fever”)
is een Amerikaans-Canadese co-produk-
tie die te keer gaat tegen de corruptie in
de „longhaul trucking business”, zoals
het daar heet en wat wij zouden noe
men het lange-afstandsvervoer met grote
trucks De jonge, pas getrouwde oorlogs
veteraan Carol Jo Hummer wil in die
business zelfstandig beginnen om dan te
ervaren dat een deel van de truck-
handel leeft van het vervoer van verbo
den waar- Dat bezorgt hem veel narig
heid en het publiek enige sensationele
terreurdaden op de weg waarbij nu niet
het kleine goed van personenwagens
maar de grote trucks, de giganten van
de weg, aan verkeersacrobatiek mee
gaan doen. Veel opwinding dus in City 1.
De persvoorstelling van „Mes petites
Amoureuses” van Jean Eus-Tache („La
Maman et la Putain”) werd enkele uren
voora de première van de film in Studio
K gehouden zodat we de volgende week
Van eenvoudiger en huiselijker
„Het Elfde Uur” van Jerzy Stefan Sta-
winski die het veranderende leven be
en
die
In
Daartegenover staan twee spectaculai
re oorlogsfilms, „De Zondvloed”
Jerzy Hoffman, spelend in een
periode uit Polens geschiedenis
streeks 1650) en „Hubal” van
Poreba die in 1939-1940, dus
sombere jaren voor het Poolse
plaatsvindt. Vooral „De Zondvloed”, ge
maakt naar een roman van Henryk
Sienkiewicz („Quo Vadis”) is een overda
dig en sterk chauvinistisch schouwspel,
waaraan 45.000 figuranten hebben mee
gewerkt en dat overloopt van zwaard
en degengevechten en cavalerie-aanval-
len en met recht het technische pronk
stuk van de Poolse filmindustrie ge
noemd wordt. „Hubal” is de naam van
een bekend Pools ruiter, Henryk pobr-
zanski die nog deel, uitmaakte van het
Poolse team dat in 1928 meedeed aan de
Olympische Spelen in Amsterdam. Hij is
43 jaar als Duitsland in oktober ’39
Polen onverhoeds binnenvalt en in en
kele weken (samen met de Sovjet-Unie)
het land onder de voet loopt. Met zijn
regiment weigert Hubal het einde van
schrijft van een succes vol zakenman
een minder geslaagde huisvader
denkt aan maagkanker te lijden,
diezelfde sfeer ligt „Kardiogramhel
verhaal van een dorpsdokter in voor
spelbare moeilijkheden, goed en sobe--
gemaakt door Roman Zaluski en uitste
kend gespeeld door Tadeusz Borowski
als de kort aangebonden maar tegelijk
toegewijde dokter-voor-alles in een ach
terlijk dorp.
Voor de nieuwe film van Claude Cha
brol, nog altijd een naam vol attracties
voor de filmliefhebbers, moet men naar
Saskia, waar „Onschuldigen met Vuile
Handen” in het Engels vertoond wordt.
Want dooi’ bovendien Rod Steiger in de
hoofdrol te plaatsen, wil Chabrol met
„Innocents’,’ zijn pad naar Hollywood
plaveien. Naast Rod Steiger is vooral
Romy Schneider de grote attractie van
een ingewikkeld moordgeval. waarin
tenslotte geen slachtoffer valt.
Zij is getrouwd met de drankzuchtige
en impotente maar schatrijke Rod Stei
ger, woont in St. Tropez en vindt haar
amant als ze de jonge, knappe schrijver
voortdurend naar beeldexplicaties
zoekt, terwijl hij niet de tijd krijgt ze te
vinden. Hij ondergaat dit bezoek van
een jongeman aan zijn stervende vader
in een sanatorium, waarbij gedachten
over dood, jeugd, leven en tijd in surre
alistische zin ontwikkeld worden, als een
boze droom, beklemmend en onwezen
lijk en toch rakend aan de wezenlijke
dingen die ons in het leven bezighouden.
De enige première vindt men deze
week in Studio en dat is bovendien nog
een erg amusante en onderhoudende
thriller, „Pas de Problèmes” van Georges
Lautner.
De intrige begint als bij Anita, een
meisje met een dubieus verleden (Miou-
Miou) die op een Parijse flat woont,
aangebeld wordt en een zwaargewond
slachtoffer van de 'onderwereld binnen
strompelt. Anita heeft weinig behoefte
de zaak in handen van de politie te
geven en zoekt een vriend op om haar
te helpen van de inmiddels overleden
man af te helpen. Zij vindt haar vriend
niet in de bars waar hij gewoonlijk op
dit nachtelijk uur verkeert maar ont
moet een sullige student in de rechten
Bernard Menez die dronken is, maar
voldoende amoureuze toenadering zoekt
om hem bij de hulpactie in te schakelen.
Samen weten ze het lijk in de koffer
ruimte te deponeren van de auto die de
student van zijn vader geleend heeft.
Wat verwacht kan worden gebeurt.
Terwijl Menez thuis de autopapieren
gaat halen, pakt vader de van hem
geleende auto ermee naar Zwitser-
lii
de oorlog te erkennen en zich in 1.
gevangenschap te begeven. Hij cn zijn
makkers blijven doorvechten en v.ckn
zeven maanden lang de Duiters in hun
verdere opmars te hinderen met lasT.-x
guerrilla-tactieken en bovendien de
grondslag voor het ondergronds verzet te
leggen. Zijn lijk wordt naar onbekende
bestemming gebracht om legendevor
ming tegen te gaan. Een tragisch en
boeiend gegeven dat echter door Poreba
te weinig strak en met te gering inzicht
in wat dit „laatste regiment” moti
veert, verfilmd is.
„Dog Day Afternoon” die in Alhambra
I en Tuschinski 2 gaat lopen, berust op
een ware gebeurtenis, een mislukte bank
overval die het nieuws voornamelijk
haalde omdat als eigenlijke reden tot de
roof werd opgegeven het nodige geld
bijeen te krijgen voor een operatie,
waardoor een vriend van de bankrover
van geslacht zou worden veranderd. De
film maakt van deze pikante bij-om
standigheid een spaarzaam gebruik en
concentreert zijn kracht op de incongru
entie tussen de poging tot bankroof via
gijzeling door twee volstrekte amateurs
(Al Pacino en John Cazale), een poging
die bij voorbaat tot mislukken gedoemd
is, en het massale politie-optreden dat
automatisch op gang komt zonder te
kunnen weten wat de andere partij
waard is.
Al Pacino, bekend door zijn rollen in
„The Godfather” en ook in „Serpico”
waarin hij een mislukte politieman
speelt, is met zijn vriend het bankge
bouw binnengedrongen, heeft op de be
kende manier met wat automatisch
schiettuig gedreigd en is eigenlijk ver
baasd over de onmiddellijke resultaten
van hun dreigementen waaraan zonder
enige vorm van tegenstand of tegen
spraak gehoor wordt gegeven,. Bij beiden
stijgt het machtsgevoel per minuut en
ook later, bij de onderhandelingen met
de politie die hen op redelijke manier
tracht te bepraten, wordt het vooral Al
Pacino als Sonny duidelijk dat zij alle
troeven in handen hebben.
Binnen het bankgebouw dat in een
volkse buurt ligt, is het personeel bijeen
gedreven, maar alleen de directeur in
zijn afdeling met telefoons staat onder
gewapende controle van Sonny’s kame
raad in de misdaad, de laconieke Sal.
Pas als Sonny zich buiten het gebouw
waagt, na veel vertoon van witte vlag
gen en bewijzen van ongewapend-zijn,
komt hij onder de indruk van wat
hij veroorzaakt heeft scherpschutters
op de daken, politiecordons op het tegen
overliggend rottoir, een opgewonden
mensenmassa en een compleet leger van
fotografen, verslaggevers en televisie-
mensen maar hij leert al gauw zijn
kracht kennen als hij op zijn geringste
wensen bediend wordt- Als hij nerveus
wordt van al te dichtbij zijnde gewapen
de politie is maar een enkel handge
baar van zijn kant nodig om een bevel
tot terugtrekking van hogerhand los te
krijgen en hetzelfde geldt voor opdrin
gende mensenmassa’s of voor de al te
nieuwsgierige dienaren der massamedia.
Sonny krijgt bij zijn trottoir-optreden,
zijn heftige discoursen met politie-in-
spekteur Dunning, zijn steeds brutaler
wordende bevelen en voorwaarden het
applaus van de menigte. En ook binnen
het gebouw waar de pseudo-bankrovers
zich menselijk en meevoelend gedragen,
winnen ze ieders sympathie. Dat tenslot
te de gemaakte afspraken niet aflopen
i
Een scène uit „Hubal”, een der Poolse films.
on the
;.y yjr
Romy Schneider vermoordt haar man in „Innocents with dirty hands’’.
LIJ
3 3
i i
.--Jg
AT
A'S»
