I
VS reizen
CIA laat Kamerleden door
VN:
1
o
i
I
k s
llfll
BwJ
IKÊ
I
I
lil
Wigi
o oo
Ki®
Mllli
1
,,Hoe kunnen we
zo nog werken?”
William Colby,
directeur CIA
1
door Ron Brown
li
Journalistiek netwerk
Italië
Publicaties
KGB
jn
ar
JJ
u-
M
tel
teruggekeerd van de begrafenis van Richard Welch,
ontmaskerd als CIA-agent, die door onbekenden doodge-
loten werd. In een tijd waarin de CIA van alle kanten
or onthullingen en kritiek belaagd wordt, treedt Colby af
t vervangen te worden door George Bush. Het is mogelijk
t de CIA dan genoodzaakt wordt om op een andere
mier te gaan werken dan tot dusver het geval was.
3olby zei tijdens het interview: „Ik geloof dat het een
ed idee is om een nieuw gezicht te hebben. Daardoor gaan
mensen misschien meer aan de toekomst denken. Ziet u,
»r de jaren heen. Die van de heer Bush niet. Als iemand
op komt draven met een griezelverhaal over 1948 of 1952
a hij (Bush) zeggen: „Dat was allemaal in het verleden;
en we naar de toekomst kijken.”
)e CIA heeft goede redenen om het verleden zo spoedig
'gelijk te vergeten. Vooral in de afgelopen weken zijn er
er onthullingen gedaan die de Amerikaanse inlichtin-
idienst tot wanhoop brengen. „Hoe kun je in dit klimaat
rken?” verzuchtte Colby verleden week gelaten.
Angola
,Ik geloof dat goede, geheime operaties, die op de juiste
mier uitgevoerd worden en op de juiste tijd geschieden,
ti probleem in een vroeg stadium kunnen oplossen: een
idium waarin het probleem nog klein is. De VS hebben
mogelijkheid, om grote, niet-toegeschreven en ontkende
eraties uit te voeren, nodig. Anders zitten we in de
uatie dat we ófwel via een diplomatiek protest een
icht moeten indienen en genegeerd worden, ófwel met
litair ingrijpen moeten dreigen, wat niemand wil.” (CIA-
•ecteur Willam Colby in een recent interview met het
te
te
I
I
I
I.
f:
F
3
33^
CIA-activiteiten in
het felle daglicht
'3*
9-
3R
Mr D. U. Stikker
v>Ub
Doug Porter, een der hoofdredacteuren van het tijdschrift „Counterspy"
(Contraspion) poseert hier naast een poster van het tijdschrift in Washing
ton. Counterspy is een publicatie van de groep „The Fifth Estate" in
Washington, die fel anti-CIA is en in haar volgende editie nog eens 70
namen van ClA-agenten wil onthullen.
In het rapport van de commissie
van het Amerikaanse huis van afge
vaardigden over de inlichtingen
diensten waarvan de „Washington
Post” begin deze week melding
maakte, stond bv. dat de CIA-hulp
aan de anticommunistische bewe
gingen in Angola veel méér bedroeg
dan de door Washington genoemde
25 miljoen dollar. Uit de commissie
is het nieuws gelekt dat wapens vér
onder de werkelijke waarde worden
ingeboekt. Zo rekent de CIA voor
een pistool slechts vijf dollar (onge
veer 13,25) en voor een karabijn
zeven dollar (ongeveer 18,55).
De „New York Times” schrijft dat
het rapport een bedrag van 10 mil
jard dollar vermeldt dat jaarlijks
aan de Amerikaanse inlichtingen
dienst ter beschikking wordt ge
steld. Op de besteding van dit geld
zou weinig toezicht zijn.
bassade nog geen commentaar te
krijgen.
Het onthullen van namen van CI-
A-agenten door de pers begint een
regelmatig verschijnsel te worden.
In Athene had het mogelijk de dood
van Richard Welch tot gevolg. In
Parijs zijn namen al gepubliceerd,
evenals in Londen waar de „ontmas
kerde” CIA-agenten op korte ter
mijn zullen worden overgeplaatst
om hen niet bloot te stellen aan
eventuele aanslagen. De namen van
de CIA-mensen in Engeland ver
schenen in het linkse blad „Time
Out” dat schatte dat er 30 agenten in
de Amerikaanse ambassade in Lon
den werkten. Zou men de jonge di
plomaten meetellen die nu en dan
bij het inlichtingenwerk worden in
gezet, dat komt het blad op 70 CIA-
agenten.
De CIA zou Londen beschouwen
als zijn belangrijkste centrum in het
buitenland, waar al het „materiaal”
uit Europa en het gebied rond de
Middellandse Zee samenkomt.
Afgelopen maandag werd er bij
het Amerikaanse congres een wets-
Arthur J. Brickhill, toegevoegd attaché.
Voorts Dabney Chapman, die een half
jaar geleden naar Bonn is vertrokken
en hier officieel verantwoordelijk was
voor culturele zaken en informatie.
voorstel ingediend dat strenge straf
fen wil opleggen aan iedereen die de
namen van medewerkers van Ame
rikaanse spionage-instellingen ont
hult. Het voorstel komt van het con
greslid Bob Michel, en vraagt om
maximumstraffen van 10 jaar in de
gevangenis en 10.000 dollar boete.
Ook Frank Church, senator en
voorzitter van de Amerikaanse se
naatscommissie voor de inlichtin
gendiensten, zou binnenkort met
voorstellen komen tot „criminele
sancties” tegen oud-medewerkers
van de CIA die de namen onthullen
van huidige CIA-agenten in het bui
tenland. Church vindt wel dat een
dergelijke wetgeving „zeer zorgvul
dig moet worden opgesteld” zodat ze
niet gebruikt kan worden „als een
schild om onwettige actitiveit en
dergelijke zaken te verhullen”.
Een van de eerste slachtoffers van
dergelijke wetgeving zou de ex-CIA-
agent Philip Agee zijn, auteur van
het boek „Inside the company” die
in een addendum een uitgebreide
lijst met namen van agenten ver
schaft en in het boek de werkwijze
van de CIA in Zuid- en Midden-
Amerika gedetailleerd beschrijft.
De oud-minister van buitenlandse za
ken en voormalig secretaris generaal
van de NAVO, mr D U Stikker, zou
een van de Nederlanders zijn die nauwe
contacten met de CIA heeft onderhou
den Hij zou betrokken zijn geweest bij
de uitvoering van het Marshall-plan -
Ford gaf de CIA zijn steun, zij het
op voorzichtige wijze, door te ver
klaren dat hij „krachtig voorstan
der” is van geheime operaties in het
buitenland door de Amerikaanse in
lichtingendiensten. Hij zag niet in
hoe een president van de Verenigde
Staten anders besluiten op het ter
rein van de buitenlandse politiek
zou kunnen nemen. Naar hij meen
de te weten hadden de inlichtingen
diensten geen geheime acties uitge
voerd waarvoor hij geen directe op
dracht had gegeven.
De CIA is niet de enige geheime
dienst die te lijden heeft onder de
serie onthullingen in de pers. Het
Franse conservatieve tijdschrift „Le
Point” schreef dat er in parijs tien
keer, zoveel Russische als Ameri-
Amerikaanse leningen van kort na de
oorlog om landen die van de As
mogendheden hadden geleden binnen
de Amerikaanse invloedssfeer te hou
den. Stikker omschreef de activiteiten
van de CIA ooit als het verstrekken van
subsidies aan personen, financiële en
technische steun aan politieke partijen,
hulp aan privé-organisaties zoals vak
verenigingen, coöperaties en bedrijven.
Andere parlementariërs die op uitno
diging van de „Amerikaanse regering”
een reis naar de VS maakten zijn de
PvdA-kamerleden Hans Kombrink, Re-
lus ter Beek, Piet Dankert en Piet de
Ruiter, maar dit zijn niet allen. PvdA'er
Jaap van der Doef is in oktober en
november zes weken in de VS geweest,
de KVP’er Cornelissen begin 1973, ter
wijl voor komend voorjaar een reis op
ken maar andere communicatie
netwerken zouden hebben.
Parijs zou overigens (na Londen)
als tweede op de ranglijst van
belangrijke Europese centra van in
lichtingenactiviteit staan.
Onder de jongste onthullingen
over de CIA vallen twee artikelen in
de Washington Post deze week. De
eerste aflevering beweert dat de
CIA de spanningen tussen Moskou
en Peking met opzet heeft aange-
wakkerd door het verspreiden van
valse informatie. Met hetzelfde doel
zouden Chinese bladen zijn onder
schept, voorzien van pagina’s met
artikelen uit de CIA-koker, en ver
volgens weer in omloop gebracht
zijn.
Zoals eerder, beriep de Washing
ton Post zich weer op „bronnen bin
nen de CIA”.
Toen de verhoudingen tussen Rus
land en China duidelijk verslechter
den, lieten de CIA-stations op For
mosa en elders in Azië berichten
De Washington Post, grote neme
sis van de CIA, wist ook te vermel
den dat de CIA al meer dan 25 jaar
„een enorm journalistiek netwerk
buiten de VS financiert om in het
geheim propagandacampagnes te
organiseren”.
„Het netwerk, dat bestaat uit jour-
nalist-agenten, gesubsidieerde kran
ten, radiostations en internationale
telegraaf- en nieuwsdiensten is een
van de werktuigen in het geheime
arsenaal van de CIA waarover het
minst gepubliceerd is,” aldus de
krant.
De toekomst zal uitwijzen of de
CIA onder George Bush, een voor
malige ambassadeur van de VS bij
de Verenigde Naties, anders tewerk
zal gaan. Colby was in ieder geval
een carriére-man in de CIA, die ge
durende de tweede wereldoorlog
reeds bij het spionagewerk betrok
ken was. Bush is meer een diplo
maat die bij de VN steeds de nadruk
legde op „fair play” (eerlijk spel).
Wie echter enig inzicht heeft gekre
gen in de enorme omvang van de
CIA-organisatie, heeft reden om te
vrezen dat er in wezen weinig zal
veranderen.
,S
kaanse agenten zijn, „er zijn 100
Amerikanen in vergelijking met
1.000 Russen,” aldus Le Point.
Het links georiënteerde Franse
weekblad Le Nouvel Observateur
noemde de namen van twee Russi
sche diplomaten die deel zouden uit
maken van de Russische geheime
dienst. Het zijn Ivan Kislyak en Ni
kolai Jevdokimov die respectieve
lijk hoofd zouden zijn van de veilig
heidsdienst KGB en de militaire in
lichtingendienst GRU. Volgens de
Franse diplomatenlijst hebben bei
den de rang van kanselier. Zij zou
den in de diplomatieke kringen van
Parijs goed bekend staan als gehei
me agenten, aldus het blad.
Le Point maakte overigens de in
teressante opmerking dat het radi-
caal-linkse blad „Liberation” (dat
namen van CIA-agenten in Parijs
gepubliceerd had) geen enkele echt
belangrijke Amerikaanse spion had
genoemd omdat belangrijke agen
ten niet via ambassades zouden wer-
Het blad citeerde als voorbeeld
een rapport van de Amerikaanse
senaat waarin stond dat in septem
ber 1970 een inlichtingencommissie
van de nationale veiligheidsraad
toestemming had gegeven voor een
geheime propaganda-operatie van
de CIA om aandacht te vestigen op
de zg. schade die een regering-
Allende aan Chili zou berokkenen.
Het gevolg was een communiqué
van de inter-Amerikaanse persvere
niging waarin deze beschuldigingen
geuit werden aan het adres van de
linkse groeperingen in Chili. Dit
werd later overgenomen en verder
verspreid door „CIA-kranten” in
Zuid-Amerika.
Onze correspondent in Rome, Ge
rard Verlinden, meldde deze week
dat 27 functionarissen - zijdelings of
direct verbonden met de ambassade
van de Verenigde Staten in Rome -
in Italië als agenten voor de CIA
zouden fungeren, volgens een publi
catie in het Italiaanse weekblad
l’Espresso. In de editie van het blad
van zaterdag geeft het alle 27 na
men, beginnende bij het hoofd van
de groepen, Hugh Montgomery.
Het weekblad vermeldt voorts dat
de functionarissen zijn verdeeld
over drie kantoren in de Ameri
kaanse ambassade zelf, op de twee
de verdieping van een nieuwe vleu
gel die evenwel duidelijk is afge
scheiden van de diplomatieke afde
ling van de ambassade. Het eerste
bureau van de CIA is een zuiver
politieke observatiepost, aldus l’E-
spresso. Het tweede bureau zou he
ten „The US Southern European
Projects Unity” Het derde bureau
houdt zich speciaal bezig met code
ring en ontcijfering van ultra-
geheime berichten van de twee an
dere bureaus en van de ambassade
zelf. Op deze opzienbarende publi
catie was bij de Amerikaanse am-
uitzenden waarin bv. een Russische
politicus werd aangevallen. De CIA-
stations gaven zich in de ether uit
voor zenders op het Chinese vaste
land. Hun berichten werden in
Hongkong beluisterd door nietsver
moedende buitenlandse correspon
denten via welke de CIA-
berichtgeving als „commentaren uit
Peking” in de wereldpers belandde.
Links, demonstranten die betogen op de
trappen van het Capitool in Washington met
een „Kissinger-masker” en een spandoek
met de tekst: „Kom bij de CIA, reis naar
exotische plaatsen; ontmoet interessante
mensen en doodt hen.” Onder, rechts Wil
liam Colby, de scheidende ClA-chef en links
George Bush, het volgende hoofd van de
Amerikaanse inlichtingendienst.
Verscheidene leden van de Tweede
Kamer hebben in de afgelopen jaren
reizen naar de Verenigde Staten ge
maakt, volgens Vrij Nederland van
deze week op uitnodiging van de CIA.
Hiertoe behoren de staatssecretaris
van volkshuisvesting en bouwnijver
heid Jan Schaefer en Hans van Mierlo,
kort nadat D’66 in 1967 in de Tweede
Kamer was gekomen. Vrij Nederland
noemt voorts de namen van drie leden
van de Amerikaanse ambassade in
Den Haag die voor de CIA werken of
werkten, alsmede van zeven anderen
van wie dat „zogoed als zeker” is.
Een van de belangrijkste CIA-
mensen op de Amerikaanse ambassade
in Den Haag, aldus Vrij Nederland, is
William Colby vertelde hoe
hij in 1973 aan Leonid
Breznjev, de Russische partij
leider, werd voorgesteld.
Breznjev zei: „Zo, dit is dus het
hoofd van de CIA. Hij moet
wel een gevaarlijk man zijn.”
Colby antwoordde: „Hoe méér
we van elkaar weten, hoe veili
ger we allemaal zijn.” Dit lijkt
een goed motto voor de CIA
om in gedachten te houden bij
de huidige onthullingen in de
pers over de Amerikaanse in
lichtingendienst.
het programma staat voor de complete
vaste Tweede-Kamercommissie van
verkeer.
Ook voorlichters en journalisten
mochten door de VS trekken, zoals
KVP-voorlichter Jean Penders, alsme
de verslaggevers van NRC en Tele
graaf. Wat premier Den Uyl betreft
wijst VN erop dat de CPN’er Marcus
^Bakker op zijn vraag de CIA-
praktijken in Nederland te onderzoe
ken als antwoord van de minister
president kreeg dat zo’n onderzoek in
ons land niet op zijn plaats was.
De Amerikaanse ambassade in Den
Haag wilde nog geen commentaar ge
ven op deze berichten. VN schreef dat
de huidige opvolger van Chapman, Vic
tor Steer, een oud-joumalist, géén CIA-
banden zou hebben.
Ook de heren Victor Marchetti en
John Marks, auteurs van het ook in
Nederland verschenen boek „De
CIA en de spionagecultus” zouden
om hun onthullingen onder de strek
king van een dergelijke wetgeving
vallen. Agee, Marchetti en Marks
zijn enkelen van een groeiende
greep gedesillusioneerde CIA-
mensen die zich nu tegen hun oude
werkgever keren, ondanks verwoe
de pogingen van de CIA dit te ver
hinderen. Marchetti en Marks moes
ten een felle strijd in de rechtzaal
voeren om hun boek te kunnen pu
bliceren en moesten aanvankelijk
drastische, later wat gematigde, cen
suur toestaan. Agee omzeilde deze
hindernissen door zijn boek in Enge
land te laten publiceren.
Chapman was tevens chef van de vori
ge week naar de VS vertrokken pers
attaché Sherwood Demitz. Demitz zal
later op een nog nader te bepalen da
tum, op een nieuw Amerikaans consu
laat m de Russische stad Kiev gaan
werken
Voorts wordt de naam genoemd van
Patricia G van Delden, thans 67, gepen
sioneerd en woonachtig in Zwitserland,
die hier vele jaren de belangen van de
CIA op moederlijke wijze zou hebben
behartigd onder de dekmantel van pu-
blic-relationswerk
Zogoed als zeker noemt Vrij Neder
land de CIA-betrokkenheid van land-
bouwattaché Jerome Kuhl en de atta
chés Howard Bane, Rodney Landreth,
William Stevens, Mevrouw Patricia
Morton en John Marx Zij zouden alien
in huizen wonen die Amerikaans bezit
zijn en die zijn uitgerust met antenne-
systemen Er wordt aan toegevoegd dat
de militaire attachés zich niet bezighou
den met het verzamelen van inlichtin
gen voor de CIA.
Richard Welch, eerste secretaris van de Amerikaanse ambassade in
Athene, werd in een Griekse krant „ontmaskerd” als de plaatselijke
ClA-chef en werd kort daarna vermoord. Zijn stoffelijk overschot werd naar
de VS teruggevlogen en op de Arlington-begraafplaats ter aarde besteld.
li
'W '6'
